Austria
Z Wikipedii
Republik Österreich Republika Austrii |
|||||
|
|||||
Hymn: Land der Berge, Land am Strome (Kraju gór, kraju rzek) |
|||||
Język urzędowy | niemiecki | ||||
Stolica | Wiedeń | ||||
Ustrój polityczny | Republika federalna | ||||
Głowa państwa | prezydent Heinz Fischer | ||||
Szef rządu | kanclerz Alfred Gusenbauer | ||||
Powierzchnia • całkowita • wody śródlądowe |
112. na świecie 83 871 km² 1,3% |
||||
Liczba ludności (2008) • całkowita • gęstość zaludnienia |
92. na świecie 8 340 9241▲ 99 osób/km² |
||||
Jednostka monetarna | 1 euro = 100 eurocentów (EUR, €)
1 szyling austriacki = 100 groszy (ATS) (do 31.12.2001 r.) |
||||
Strefa czasowa | UTC +1 – zima UTC +2 – lato |
||||
Kod ISO 3166 | AT | ||||
Domena internetowa | .at | ||||
Kod samochodowy | A | ||||
Kod telefoniczny | +43 | ||||
1 Dane szacunkowe na II kwartał 2008 roku podane za Statistik Austria (źródło) (de) |
Austria, Republika Austrii (Österreich *, Republik Österreich *) – państwo położone w Europie Środkowej, federacja dziewięciu krajów związkowych (landów).
Austria graniczy od zachodu ze Szwajcarią (164 km) i Liechtensteinem (35 km), Włochami (430 km) i Słowenią (330 km) od południa, Węgrami (366 km) i Słowacją (91 km) od wschodu i z Niemcami (784 km) oraz Czechami (632 km) od północy. Łączna długość granic lądowych wynosi 2562 km. Nie ma dostępu do morza.
Stolica Austrii - Wiedeń - znajduje się na wschodzie kraju.
Spis treści |
Pochodzenie nazwy
Austria
- niem. Österreich ze starowysokoniemieckiego ôstarrîhhi, znaczące "imperium na wschodzie". W IX wieku terytorium było wschodnią częścią imperium Franków, a także wschodnimi rubieżami osadnictwa niemieckiego na terenach Słowian. Za czasów Karola Wielkiego i w czasie wczesnego średniowiecza tereny te nazywano marchia orientalis (Marchia Wschodnia), co w lokalnym języku przyjęto jako właśnie ôstarrîhhi. To słowo po raz pierwszy pojawia się na dokumencie z 996 roku. Nazwy Ostmark (Marchia Wschodnia) używały hitlerowskie Niemcy po aneksji Austrii.
- arab. Nimsa: przypuszczalnie od słowiańskiego określenia Niemiec, poprzez język turecki.
- cz. Rakousko
Historia
- 500-200 p.n.e. – tereny dzisiejszej Austrii zamieszkiwane przez plemiona celtyckie
- 15 p.n.e. – podbicie tych ziem przez Cesarstwo Rzymskie
- IX wiek – Marchia Wschodnia (Ostmark) Karola Wielkiego
- 976-1246 – panowanie dynastii Babenbergów
- od 1276 – panowanie dynastii Habsburgów
- 1477 – odziedziczenie Franche-Comte i Niderlandów.
- 1516 – wnuk cesarza Maksymiliana – Karol I Habsburg królem Hiszpanii.
- 1519 – Karol I Hiszpański – cesarzem niemieckim Karolem V.
- 1526 – bitwa pod Mohaczem – uzyskanie tronów Czech i Węgier.
- 1556 – Abdykacja Karola V – rozdziela swoje imperium na dwie części, oddając Hiszpanię, Niderlandy, Franche-Comte, Lombardię, Neapol, Sycylię, Sardynię i kolonie w Ameryce swojemu synowi Filipowi II, a tereny dzisiejszej Austrii, Śląsk, Czechy i zachodnie Węgry z cesarstwem Niemiec swojemu bratu Ferdynandowi. Habsburgowie dzielą się tym samym na linię hiszpańską i austriacką.
- 1683 – zwycięstwo wojsk Jana III Sobieskiego i niemieckich nad armią turecką pod Wiedniem
- 1699 – pokój w Karłowicach z Turcją.
- 1714 – Pokój w Rastatt (patrz pokój w Utrechcie) z Francją i Hiszpanią.
- 1720 – Zamiana Sardynii na Sycylię z Sabaudią.
- 1735 – Strata na rzecz Burbonów hiszpańskich Neapolu i Sycylii.
- 1740-1763 wojny o Śląsk z Prusami przegrane przez Austrię. Habsburgowie tracą na rzecz Prus większość Śląska (bez Opawy i Cieszyna).
- II poł. XVIII w. – panowanie Marii Teresy. Pierwsze reformy w duchu centralizmu i "oświeconego absolutyzmu".
- koniec XVIII w. – reformy Józefa II, ograniczające wpływy szlachty i Kościoła na władzę państwową, reforma edukacji, armii i sądownictwa.
- 1772– Austria uczestniczy w I rozbiorze Polski
- 1775 – przyłączenie Bukowiny do Austrii
- 1792 – początek wojen z rewolucyjną Francją.
- 1795 – Utrata Niderlandów Austriackich na rzecz Francji.
- 1795 - Bierze udział w III rozbiorze Polski
- 1804 – z ziem należących do Habsburgów austriackich powstaje Cesarstwo Austriackie.
- 1806 – Święte Cesarstwo Rzymskie (I Rzesza) rządzone przez Habsburgów od XIII w. zostaje rozwiązane pod presją zwycięskiego Napoleona.
- 1809 – Po pokoju w Schönbrunn cesarz utracił tereny północnej Galicji (Lublin, Kielce, Kraków) na rzecz Księstwa Warszawskiego oraz Dalmację i Słowenię na rzecz Cesarstwa Francji.
- 1815 – kongres wiedeński – potwierdzenie utraty przez Habsburgów Belgii i ziem III rozbioru Polski, odzyskanie terenów Dalmacji i Słowenii. Zyskanie Wenecji. Powstanie Związku Niemieckiego, na którego czele stanął cesarz Austrii.
- 18 sierpnia 1830 – w pałacu Schönbrunn koło Wiednia na świat przychodzi Franciszek Józef von Habsburg, przyszły cesarz Austrii Franciszek Józef I.
- 1846 – przyłączenie Rzeczypospolitej Krakowskiej.
- 1848 – abdykacja cesarza Ferdynanda I i wstąpienie na tron 18-letniego ] Franciszka Józefa I (niem. Franz-Joseph I).
- 1848-1849 – Wiosna Ludów i wojna austriacko-węgierska o niepodległość państwa Madziarów. Austriacy przy pomocy Rosjan stłumili rewolucję. Ciężkie represje na terenie Węgier.
- 1853-1855 – Wrogie Rosji stanowisko Austrii w czasie wojny krymskiej. Pogorszenie stosunków z Rosją.
- 1859 Wojna austriacko-francuska: Bitwa pod Solferino – utrata Lombardii na rzecz Sardynii. Klęska austriacka przyczyną zjednoczenia Włoch pod berłem króla Sardynii.
- 1866 – wojna austriacko-pruska o supremację na terenie Niemiec. Przegrana Austriaków pod Sadową i utrata hegemonii w Niemczech na rzecz Prus, utrata na rzecz sprzymierzonych z Prusami Włoch terytoriów Wenecji.
- od 1867 – w wyniku klęski w wojnie z Prusami nastąpiły reformy państwowe. Powstanie dualistycznej monarchii Austrii i Węgier. Austria (Przedlitawia) objęła tereny Austrii właściwej, Słowenii, Dalmacji, Czech, Moraw, Śląska, Galicji i Bukowiny. Galicja cieszyła się rozszerzoną autonomią z sejmem i rządem. Nastąpiła demokratyzacja systemu władzy w państwie.
- 1878 – w toku wojny rosyjsko-tureckiej, Austria rozpoczęła zbrojną okupację Bośni i Hercegowiny.
- 1908 – aneksja Bośni i Hercegowiny;
- 1914 – Austro-Węgry przystąpiły do wojny światowej po stronie Niemiec. Okupowały tereny Królestwa Polskiego, gdzie ustanowione zostało m.in. generał-gubernatorstwo austriackie ze stolicą w Lublinie.
- 1916 – śmierć Franciszka Józefa, na tron wstąpił cesarz Karol I.
- 1918 – plan Karla Rennera i Otto Bauera ("Zagadnienie narodowości a socjaldemokracja") utworzenia w ramach Cesarstwa Austro-Węgierskiego federacji narodów (zakończył się fiaskiem). Aurel Popovici przedstawił plan zbudowania w ramach Austrii 15 kantonów narodowościowych. Na propozycję nie godzą się głównie Węgrzy, którzy straciliby w wyniku reformy kluczową pozycję w związku z Austrią.
- 1918 – powstała republika z socjaldemokratą Karlem Rennerem na czele. Nastąpiło odłączenie się Węgier, Czechosłowacji (problem z Niemcami Sudeckimi) i ziem jugosłowiańskich.
- 1919 – Austria podpisała traktat z Saint-Germain-en-Laye, w którym zgodziła się ze stratami terytorialnymi, ograniczeniem liczby wojska oraz z zakazem połączenia się z Niemcami. Nastąpiły plebiscyty w Karyntii i w Burgenlandzie wygrane przez Austrię. Oba kraje związkowe w większości zostały przyłączone do Austrii (Karyntia powróciła, natomiast Burgenland był wcześniej terytorium węgierskim, na którym przeważała ludność niemieckojęzyczna).
- 1918-1922 – zabiegi Austrii o przyłączenie sie do Niemiec. Projekt ten miał poparcie socjaldemokratycznego rządu Karla Rennera, wtórował temu także obóz wszechniemiecki. Zdecydowanie przeciwni "Anschlussowi" byli chrześcijańscy demokraci, którzy opowiadali się za niezależnością Austrii. Ostatecznie sprawę uregulowało wydanie 4 października 1922 r. tzw. Protokołów Genewskich, w których mocarstwa Ententy udzieliły Austrii 650 mln złotych koron pożyczki, w celu uzdrowienia austriackiej gospodarki. W zamian Austria wyrzekła się "Anschlussu".
- 1929 – zawarty został układ o unii celnej, walutowej i ekonomicznej między Republiką Austrii a Niemcami (zwany "ukrytym anszlusem"), unieważniony wkrótce decyzją Rady Ligi Narodów.
- 1932-1938 rządy przedstawicieli Partii Chrześcijańsko-Społecznej pod wodzą Engelberta Dolffussa i Kurta von Schuschnigga. Austria próbowała opierać swe bezpieczeństwo międzynarodowe na paktach z Włochami i Wielką Brytanią. PCh-S w przeciwieństwie do narodowych socjalistów i socjaldemokratów była przeciwna Anschlussowi. Zaznaczył się silny wpływ Kościoła katolickiego na bieg spraw w kraju.
- 13 marca 1938 – Anschluss Austrii (przyłączenie) do III Rzeszy jako prowincja Ostmark. Na czele rządu stał Arthur Seyss-Inquart. Anschluss został poparty przez socjaldemokratów austriackich (vide: Karl Renner).
- jesień 1938 – do Austrii przyłączona została część ziem sudeckich odebranych Czechosłowacji.
- kwiecień 1945 – wojska radzieckie opanowały większość terytorium Austrii i zdobyły Wiedeń. Powstał rząd Karla Rennera, opierający się na koalicji socjalistów, chadeków i komunistów. Zyskał akceptację ZSRR, później także i zachodnich aliantów.
- 4 lipca 1945 – 4 mocarstwa zawarły porozumienie w sprawie Austrii, powstała Rada Sojusznicza sprawująca władzę zwierzchnią nad krajem. Miała prawo zatwierdzić konstytucję, poza tym akceptowała (lub nie) decyzje prowizorycznego rządu i parlamentu austriackiego. Taka akceptacja wymagała zgody wszystkich 4 mocarstw.
- podział Austrii na strefy okupacyjne – amerykańską, brytyjską, francuską i radziecką; Wiedeń podobnie jak Berlin podzielony na 5 sektorów (w tym jeden zarządzany wspólnie)
- 20 grudnia 1945 – premier Karl Renner został wybrany na stanowisko prezydenta II Republiki, premierem został chadek Leopold Figl. Utworzył on rząd oparty na koalicji komunistów, socjalistów i chadeków (mimo iż chadecja posiada samodzielnie większość w Radzie Narodowej). Rządy socjalistyczno-chadeckie trwały do 1966 r. W 1948 r. gabinet opuścili komuniści (w wyniku protestu przeciwko planowi Marshalla).
- 1946 – reformy społeczne w kraju, m.in. upaństwowienie wielkich przedsiębiorstw (banki, kopalnie). Pierwsze ustawy denazyfikacyjne – obostrzone na żądanie aliantów.
- 1953 – zmiana szefa rządu – Leopolda Figla zastąpił Julius Raab.
- kwiecień 1955 – w Moskwie kanclerz Austrii Julius Raab i minister spraw zagranicznych Leopold Figl podpisali porozumienie.
- 15 maja 1955 – Traktat państwowy w sprawie odbudowy niezawisłej demokratycznej Austrii podpisany przez ministrów spraw zagranicznych ZSRR, Wielkiej Brytanii, USA, Francji i Austrii;
- 27 lipca 1955 – wejście w życie traktatu;
- 26 października 1955 – parlament Austrii uchwalił konstytucję oraz deklarację o wieczystej neutralności.
- 26 października 1955 – ostatni żołnierz Armii Radzieckiej opuścił granice Austrii.
- 6 grudnia 1955 – cztery mocarstwa ostatecznie uznały wieczystą neutralność Austrii.
- 15 grudnia 1955 – Austria została przyjęta do ONZ.
- 16 kwietnia 1956 – Austria została przyjęta do Rady Europy.
- 1960 – przystąpienie do EFTA;
- 1961 – w Wiedniu odbyła się konferencja międzynarodowa z udziałem Johna Kennedy'ego i Nikity Chruszczowa.
- 1966 – chadecy przejęli całkowitą władzę w państwie. Rozpoczęły się rządy Josepha Klausa.
- 1968 – zgoda na powrót ostatniego następcy tronu (kronprinza) Ottona Habsburga do kraju. Nie udało mu się jednakże odzyskać swego majątku.
- 1970 – wygrana w wyborach socjalistów Brunona Kreisky'ego. Rządy mniejszościowe z poparciem Partii Wolnościowej, później samodzielne rządy socjaldemokratów.
- 1971 – były minister spraw zagranicznych Kurt Waldheim został wybrany na sekretarza generalnego ONZ. Przedłużono jego kadencję w 1976 r.
- 1973 – Austria w przeciwieństwie do innych krajów Europy Zachodniej poparła w konflikcie żydowsko-arabskim Arabów, przez co naraziła się na pogorszenie stosunków z Izraelem.
- 1981 – Kurt Waldheim odszedł ze stanowiska sekretarza ONZ.
- 1983 – przegrana socjaldemokratów w wyborach. Doszło do utworzenia koalicji narodowców i socjalistów pod przywództwem Freda Sinowatza.
- 1986 – Kurt Waldheim został prezydentem Austrii. W 1987 r. rozpoczął się jego bojkot przez Stany Zjednoczone (ma zakaz wstępu do tego kraju, nieuchylony do dziś) oraz Izrael (wycofał swego ambasadora z Austrii). Powodem są zarzuty o udział w eksterminacji greckich Żydów podczas II wojny światowej.
- 1987 – po krótkotrwałej koalicji socjaldemokratów z populistami z Partii Wolnościowej powrót do idei koalicji "czerwono-czarnej". Szefem rządu został Franz Vranitzky.
- 1989 – rząd złożył wniosek o podjęcie negocjacji członkowskich ze wspólnotami europejskimi.
- 1992 – w wyborach prezydenckich zwyciężył Thomas Klestil. Koniec bojkotu Austrii przez USA i Izrael.
- 1 stycznia 1995 Austria została pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. Zachowała jednakże neutralność (pozostaje poza strukturami UZE). Przedstawiciel Austrii został komisarzem ds. rolnictwa w komisji Jacques'a Santera.
- 1997 – kanclerz Viktor Klima objął urząd. Franz Vranitzky odszedł na polityczną emeryturę.
- 1998 – Austria sprawowała półroczne przewodnictwo w Unii Europejskiej.
- 1999 – Austriak Walter Schwimmer wygrał rywalizację z Hanną Suchocką o funkcję sekretarza generalnego Rady Europy.
- 2000 – skandal międzynarodowy związany z dojściem do władzy Partii Wolnościowej Jörga Haidera jako juniorpartnera chadecji. Kanclerzem został Wolfgang Schüssel (ÖVP – Partia Ludowa). Rozpoczął się prawie roczny bojkot Austrii na forum Unii Europejskiej zakończony po opublikowaniu raportu "trzech mędrców".
- 1 stycznia 2001 – Austria przystępuje do unii monetarnej wewnątrz Unii Europejskiej, zmiana szylinga austriackiego na euro.
- 2002 – kryzys rządowy w Austrii w związku z odroczeniem reformy podatkowej. Ponowne wybory do Rady Narodowej – przytłaczająca wygrana chadeków (44% głosów). Rozpoczął pracę Konwent Konstytucyjny mający za zadanie opracować nową konstytucję dla kraju (poprzednia pochodziła jeszcze z 1920 r.).
- 2003 – sformowanie nowego gabinetu kanclerza Schüssela.
- 2004 – wybory prezydenckie w Austrii.
- 2007 – rozpoczęcie rządów wielkiej koalicji partii socjaldemokratycznej i chadeckiej.
Geografia
Podział administracyjny
Austria składa się z następujących 9 krajów związkowych (landów) w I rzędzie, w II rzędzie 85 powiatów (Kreis) + 15 miast (Stadt) i w III rzędzie 2 368 gmin (Gemeinde). Stolica Austrii - Wiedeń - stanowi oddzielny kraj związkowy.
Polska nazwa | Niemiecka nazwa | Stolica | Powierzchnia | Ludność | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | Burgenland | Burgenland | Eisenstadt | 3965 km² | 227 570 | |
2 | Karyntia | Kärnten | Klagenfurt | 9536 km² | 559 400 | |
3 | Dolna Austria | Niederösterreich | Sankt Pölten* | 19 178 km² | 1 545 800 | |
4 | Górna Austria | Oberösterreich | Linz | 11 982 km² | 1 376 800 | |
5 | Salzburg | Salzburgerland | Salzburg | 7154 km² | 515 330 | |
6 | Styria | Steiermark | Graz | 16 392 km² | 1 183 300 | |
7 | Tyrol | Tirol | Innsbruck | 12 648 km² | 673 500 | |
8 | Vorarlberg | Vorarlberg | Bregenz | 2601 km² | 372 790 | |
9 | Wiedeń | Wien | – | 415 km² | 1 550 120 | |
* Do 1986 stolicą Dolnej Austrii był Wiedeń. | ||||||
Kraje związkowe Austrii |
Najwyższe - najmniejsze...
- Najwyższy punkt: Großglockner 3797 m
- Najniższy punkt: Jezioro Nezyderskie 115 m
- Najdłuższa rzeka: Dunaj 350 km
- Największe jezioro: Jezioro Bodeńskie 538,5 km²
- Największe podziemne jezioro: Seegrotte
Parki narodowe
Park Narodowy Jezioro Nezyderskie-Seewinkel (region: Burgenland) – jedyny w Europie Środkowej park założony na terenach stepowych. Na jego terenie znajduje się Jezioro Nezyderskie – typowe jezioro stepowe, wokół tereny porośnięte trzciną i sitowiem, liczne małe solanki i pasy podmokłych łąk. Przede wszystkim w okresie ptasich wędrówek, tj. wiosną i jesienią teren parku stanowi azyl da przelatujących ptaków.
www.neusiedlersee.com
Park Narodowy Nockberge (region: Karyntia) – Kopulaste szczyty zbudowanych ze skał krystalicznych gór "Nocken" stanowią charakterystyczny element krajobrazu tej części Karyntii. Park Narodowy Nockberge leży na wysokości 1300-2440 m n.p.m. Tereny te są jednocześnie świadectwem wielowiekowych tradycji agrokulturalnych tego regionu.
www.nationalparknockberge.at
Park Narodowy Wysokie Taury (Karyntia, Ziemia Salzburska) – Najcenniejszy skarb Parku Narodowego Wysokie Taury stanowią typowe alpejskie krajobrazy z turniami, lodowcami, wodospadami, dolinami a także bogaty świat roślin i zwierząt. Tajemnice parku można zgłębiać na wiele różnych sposobów – podczas pieszych wędrówek, w ramach prelekcji ze slajdami i imprez specjalnych, np. dni dla dzieci lub dni wędrówek wysokogórskich.
www.hohetauern.at
Park Narodowy Łęgi Naddunajskie (region: Dolna Austria) – Naddunajskie łęgi to największe tego typu tereny w Europie Środkowej. Dają schronienie blisko 5000 gatunków ptactwa, w tym wielu gatunkom ginącym. Są to także tereny rekreacyjne dla mieszkańców Wiednia. Po okolicach można wędrować pieszo lub przedzierać się łodzią przez rozlewiska. Sceneria tych wypraw jest niepowtarzalna.
www.donauauen.at
Park Narodowy Thayatal (region: Dolna Austria) – Dolina rzeki Thaya na północy Dolnej Austrii uważana jest za jedną z najpiękniejszych austriackich dolin, zbudowanych ze skał magmowych. Spotkać tu można wiele gatunków roślinności panońskiej. Dolina Thaya to najdalej na zachód wysunięty naturalny teren występowania wielu z nich. Wcinające się w masywy skalne kręte koryta rzek, łąki pokryte kobiercami kwiatów i strome ściany skalne to charakterystyczny krajobraz doliny. Oprócz niepowtarzalnego piękna przyrody, park ten, leżący częściowo na terenie Republiki Czeskiej, fascynuje ponadto bogactwem zamków i ruin oraz legend, krążących wokół nich.
www.np-thayatal.at
Park Narodowy Alpy Wapienne (region: Górna Austria) – leży w regionie Pyhrn-Eisenwurzen i obejmuje swym zasięgiem także wyższe partie Alp Wapiennych. Na terenie parku żyją jelenie szlachetne, sarny i kozice, można także spotkać rzadkie już dziś gatunki płazów.
www.kalkalpen.at
Park Narodowy Gesäuse (region: Styria) – Kraina między Admont a Hieflau przecina wijąca się rzeka Enns, otoczona przez potężną ścianę lasu i porośnięte drzewami zbocza gór. Szlaki pieszych wędrówek przecinają imponujący krajobraz, który zachęca do wspinaczki, wycieczek raftingowych i pieszych wędrówek.
www.nationalpark.co.at
Gospodarka
W Austrii występuje społeczna gospodarka rynkowa. Podatki stanowią 43% PKB, co jest poziomem nieco niższym w krajach skandynawskich. PKB per capita w 2006 roku wynosiło nominalnie 38 tys. 961 dolarów, a po zmierzeniu parytetem siły nabywczej 36 tys. 031 dolarów, stawiając Austrię w światowej czołówce pod tym względem. Bezrobocie w zależności od metody liczenia wynosi 4,4% albo 6,8%. Wskaźnik Giniego, czyli poziom rozpiętości w dochodach, wynosi 29 i jest jednym z najniższych na świecie.
Edukacja
W najbliższych latach Austria zamierza reformować swój system edukacji na wzór istniejącego w Skandynawii. W 2008 roku w wybranych szkołach na próbę zostaną wprowadzone tamtejsze rozwiązania. Trwa również debata nad zniesieniem stosunkowo niskich opłat za studia wprowadzonych podczas ostatniej kadencji przez centroprawicową Austriacką Partię Ludową.
Religia
Chociaż Austria była i jest krajem niemieckojęzycznym, nie rozwinęła się tam nigdy poza okolicami Salzburga i krajami jej podległymi, jak Czechy, silna formacja protestancka. Cesarstwo Austriackie było jednym z fundamentów europejskiego katolicyzmu. W XVIII wieku jednak cesarz Józef II Habsburg skonfiskował część majątków kościelnych, przekazując je na szkolnictwo, wojsko i administrację, zakazał także pielgrzymek.
W 2005 roku praktykowało około 9% społeczeństwa, podczas gdy w 1995 roku praktykowało jeszcze 14% społeczeństwa. Do Kościoła katolickiego należy obecnie 68,5% społeczeństwa; resztę stanowią protestanci (4,7%), muzułmanie (4,2%), prawosławni (2,2%), wyznawcy pozostałych religii (około 3%) oraz bezwyznaniowcy (17,1%).
Demografia
(2006) | |
---|---|
Liczba ludności | 8 192 880 |
Ludność według wieku | |
0 – 14 lat | 15,4% |
15 – 64 lat | 67,5% |
ponad 64 lata | 17,1% |
Wiek (mediana) | |
W całej populacji | 40,9 lat |
Mężczyzn | 39,8 lat |
Kobiet | 42,0 lat |
Przyrost naturalny | -1,02‰ |
Współczynnik urodzeń | 8,74 urodzin/1000 mieszkańców |
Współczynnik zgonów | 9,76 zgonów/1000 mieszkańców |
Współczynnik migracji | 1,94 migrantów/1000 mieszkańców |
Ludność według płci | |
przy narodzeniu | 1,05 mężczyzn/kobietę |
poniżej 15 lat | 1,05 mężczyzn/kobietę |
15 – 64 lat | 1,01 mężczyzn/kobietę |
powyżej 64 lat | 0,68 mężczyzn/kobietę |
Umieralność noworodków | |
W całej populacji | 4,60 śmiertelnych/1000 żywych |
płci męskiej | 5,65 śmiertelnych/1000 żywych |
płci żeńskiej | 3,50 śmiertelnych/1000 żywych |
Oczekiwana długość życia | |
W całej populacji | 79,07 lat |
Mężczyzn | 76,17 lat |
Kobiet | 82,11 lat |
Rozrodczość | 1,36 urodzin/kobietę |
Miasta
Największe miasta Austrii:
Wiedeń |
Graz |
Salzburg |
Herb | Miasto | Liczba mieszkańców (2006) |
Kraj związkowy | |
---|---|---|---|---|
1 | Wiedeń | 1 651 365 | Wiedeń | |
2 | Graz | 244 537 | Styria | |
3 | Linz | 188 407 | Górna Austria | |
4 | Salzburg | 148 549 | Salzburg | |
5 | Innsbruck | 116 881 | Tyrol | |
6 | Klagenfurt | 92 404 | Karyntia | |
7 | Wels | 58 607 | Górna Austria | |
8 | Villach | 58 290 | Karyntia | |
9 | Sankt Pölten | 51 068 | Dolna Austria | |
10 | Dornbirn | 43 864 | Vorarlberg |
Ustrój polityczny
Austria posiada 10 głosów w Radzie Unii Europejskiej i 18 miejsc w Parlamencie Europejskim. W Komisji Europejskiej reprezentował ją od 1995 do 2004 Franz Fischler (wcześniej minister rolnictwa Austrii), od 2004 Benita Ferrero-Waldner (wcześniej minister spraw zagranicznych Austrii). Premierem rządu jest od 2007 Alfred Gusenbauer, przewodzący koalicji socjalistów i konserwatystów. Funkcję prezydenta sprawuje od 8 lipca 2004 Heinz Fischer.
Ustrój Austrii reguluje konstytucja z 1 października 1920 r.
Austria nie jest członkiem żadnego paktu wojskowego; narzucony jej 15 maja 1955 przez Wielką Brytanię, USA, ZSRR i Francję Traktat państwowy w sprawie odbudowy niezawisłej demokratycznej Austrii (będący traktatem mającym rangę konstytucyjną) zobowiązuje ją do zachowania "wieczystej neutralności". W obliczu konfliktów w krajach sąsiadującej byłej Jugosławii w latach 90. odzywały się w Austrii głosy, że konstytucję kraju trzeba zmienić i przystąpić do NATO. Rząd jednak nie zdecydował się na tę zmianę i państwo nadal zachowuje militarną neutralność. Austriackie siły zbrojne szkolone są na potrzeby obrony granic państwowych, wojskowa doktryna kraju nawiązuje do taktyki jeża z nastroszonymi kolcami (wykorzystywany jest tu często propagandowo kształt granic państwa, nieco podobny do skulonego zwierzęcia z ryjkiem skierowanym na zachód), a nawet nazwa produkowanych w Austrii wojskowych transporterów opancerzonych – Pandur – kojarzy się historycznie z ochroną granic.
Partie polityczne
Po wyborach parlamentarnych 01.10.2006 r. mandaty zdobyli kandydaci socjaldemokratycznej SPÖ (68),chadeckiej ÖVP (66) ,Zieloni Die Grünen (21), FPÖ (21) , BZÖ (7).
Zobacz też
- hymn państwowy, herb Austrii, flaga Austrii
- Austro-Węgry
- Polskie odpowiedniki niemieckich nazw geograficznych
- Austriackie tańce ludowe
Linki zewnętrzne
- Parlament Austriacki
- Prezydent Austrii
- Rząd Austrii
- Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej
- Kurier on-line
- Der Standard on-line
- Die Presse on-line
- Austriacka Agencja Prasowa
Austria • Francja • Liechtenstein • Monako • Niemcy • Słowenia • Szwajcaria • Włochy
Państwa członkowskie |
Austria • Belgia • Bułgaria • Cypr • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Malta • Niemcy • Polska • Portugalia • Rumunia • Słowacja • Słowenia • Szwecja • Węgry • Wielka Brytania • Włochy |
|
Terytoria specjalne wchodzące w skład Unii |
Athos (gr.) • Azory (port.) • Büsingen am Hochrhein (niem.) • Campione d'Italia (wł.) • Ceuta (hiszp.) • Gibraltar (bryt.) • Gujana Francuska (fr.) • Gwadelupa (fr.) • Livigno (wł.) • Helgoland (niem.) • Madera (port.) • Martynika (fr.) • Melilla (hiszp.) • Reunion (fr.) • Saint-Barthélemy (fr.) • Saint-Martin (fr.) • Wyspy Alandzkie (fiń.) • Wyspy Kanaryjskie (hiszp.) |
|
Oficjalni kandydaci | ||
Terytoria, które wchodziły w skład EWG/UE |
Algieria (do 1962 jako część Francji)[potrzebne źródło] • Grenlandia (do 1985) |
Członkowie UGiW i UE |
Austria • Belgia • Cypr • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Malta • Portugalia • Luksemburg • Niemcy • Słowenia • Włochy |
|
Członkowie UGiW spoza UE |
Monako • San Marino • Watykan |
|
Pozostałe państwa spoza UE |
Andora • Czarnogóra • Kosowo |
państwa członkowskie |
Albania • Andora • Armenia • Austria • Azerbejdżan • Belgia • Bośnia i Hercegowina • Bułgaria • Chorwacja • Cypr • Czarnogóra • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Gruzja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Islandia • Liechtenstein • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Macedonia • Malta • Mołdawia • Monako • Niemcy • Norwegia • Polska • Portugalia • Rosja • Rumunia • San Marino • Serbia • Słowacja • Słowenia • Szwajcaria • Szwecja • Turcja • Ukraina • Węgry • Wielka Brytania • Włochy |
|
kandydaci | ||
obserwatorzy |
Izrael • Japonia • Kanada • Meksyk • Stany Zjednoczone • Stolica Apostolska |
|
chęć przystąpienia do EKPC |
Albania · Andora · Armenia · Austria · Azerbejdżan · Białoruś · Belgia · Bośnia i Hercegowina · Bułgaria · Chorwacja · Cypr · Czechy · Czarnogóra · Dania · Estonia · Finlandia · Francja · Gruzja · Grecja · Holandia · Hiszpania · Irlandia · Islandia · Kanada · Kazachstan · Kirgistan · Liechtenstein · Litwa · Luksemburg · Łotwa · Macedonia · Malta · Mołdawia · Monako · Niemcy ·Norwegia · Polska · Portugalia · Rosja · Rumunia · San Marino · Serbia · Słowacja · Słowenia · Stany Zjednoczone · Szwajcaria ·Szwecja · Tadżykistan · Turcja · Turkmenistan · Ukraina · Uzbekistan · Węgry · Wielka Brytania · Włochy
Albania • Angola • Antigua i Barbuda • Argentyna • Armenia • Australia • Bahrajn • Bangladesz • Barbados • Belize • Benin • Boliwia • Botswana • Brazylia • Brunei • Burkina Faso • Birma • Burundi • Kambodża • Kamerun • Kanada • Republika Środkowoafrykańska • Czad • Chile • Chiny • Kolumbia • Demokratyczna Republika Kongo • Kongo • Kostaryka • Wybrzeże Kości Słoniowej • Chorwacja • Kuba • Dżibuti • Dominika • Dominikana • Ekwador • Egipt • Salwador • Macedonia • Fidżi • Gabon • Gambia • Gruzja • Ghana • Grenada • Gwatemala • Gwinea • Gwinea Bissau • Gujana • Haiti • Honduras • Hongkong • Islandia • Indie • Indonezja • Izrael • Jamajka • Japonia • Jordania • Kenia • Korea Południowa • Kuwejt • Kirgistan • Lesotho • Liechtenstein • Makau • Madagaskar • Malawi • Malezja • Malediwy • Mali • Mauretania • Mauritius • Meksyk • Mołdawia • Mongolia • Maroko • Mozambik • Namibia • Nepal • Nowa Zelandia • Nikaragua • Niger • Nigeria • Norwegia • Oman • Pakistan • Panama • Papua-Nowa Gwinea • Paragwaj • Peru • Filipiny • Katar • Rwanda • Saint Kitts i Nevis • Saint Lucia • Saint Vincent i Grenadyny • Arabia Saudyjska • Senegal • Sierra Leone • Singapur • Wyspy Salomona • Republika Południowej Afryki • Sri Lanka • Surinam • Suazi • Szwajcaria • Republika Chińska • Tanzania • Tajlandia • Togo • Tonga • Trynidad i Tobago • Tunezja • Turcja • Uganda • Ukraina • Zjednoczone Emiraty Arabskie • Stany Zjednoczone • Urugwaj • Wenezuela • Wietnam • Zambia • Zimbabwe • Wspólnota Europejska w tym poszczególne kraje członkowskie: Austria • Belgia • Bułgaria • Cypr • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Malta • Niemcy • Polska • Portugalia • Rumunia • Słowacja • Słowenia • Szwecja • Węgry • Wielka Brytania • Włochy
państwa członkowskie |
Australia • Austria • Belgia • Czechy • Dania • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Islandia • Japonia • Kanada • Korea Południowa • Luksemburg • Meksyk • Niemcy • Norwegia • Nowa Zelandia • Polska • Portugalia • Słowacja • Stany Zjednoczone • Szwajcaria • Szwecja • Turcja • Węgry • Wielka Brytania • Włochy • Wspólnota Europejska |
|
kandydaci | ||
obserwatorzy | ||
współpraca |
Brazylia • Chiny • Indie • Indonezja • Republika Południowej Afryki |