Gmina

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy gmin w Polsce. Zobacz też: gminy w innych państwach.

Gminy w Polsce

Gmina - to wspólnota samorządowa mieszkańców na odpowiednim terytorium. Może występować również jako jednostka samorządu specjalnego np. gmina wyznaniowa, gmina szkolna.

Od 1990 r. w Polsce gmina (od niem. Gemeinde - komuna, społeczność) jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego. O ustroju gminy stanowi jej statut. Gmina może być gminą wiejską, gminą miejsko-wiejską lub gminą miejską.

Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa, dzielnice, osiedla i inne.

[edytuj] Organy gminy

rada gminy – władza uchwałodawcza i kontrolna
wójt, burmistrz, prezydent miasta – władza wykonawcza

[edytuj] Zadania gminy

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Zadania te dzielimy na własne – nadane ustawowo i zlecone – przydzielane przez władze państwowe.

Gmina realizuje wszystkie zadania niezastrzeżone do kompetencji innych jednostek samorządu terytorialnego (powiat, województwo samorządowe).

Mieszkańcy uczestniczą w sprawowaniu władzy na terenie swojej gminy poprzez głosowanie: w wyborach samorządowych oraz referendum lokalnym lub za pośrednictwem organów gminy.

Gmina realizuje dwa rodzaje zadań: własne i zlecone.

I zadania własne- zadania publiczne wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego, które służą zaspokojeniu potrzeb wspólnoty samorządowej. Mogą one być:

a) obowiązkowe:

- gmina nie może zrezygnować z ich realizacji, musi zapewnić w budżecie środki na ich realizowanie; przyczyna: dążenie do zapewnienia mieszkańcom świadczeń publicznych o charakterze elementarnym

b) fakultatywne:

- gmina realizuje je w takim zakresie, w jakim jest to możliwe ze względu na środki posiadane w budżecie oraz lokalne potrzeby (samodzielnie na własną odpowiedzialność z własnego budżetu).

Zadania własne obejmują sprawy :

1. ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej

2. gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego

3. wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymaniu czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadków komunalnych, zaopatrzenia w energięelektryczną i cieplną oraz gaz

4. lokalnego transportu zbiorowego

5. ochrony zdrowia

6. pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych

7. gminnego budownictwa mieszkaniowego

8. edukacji publicznej

9. kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami

10. kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych

11. targowisk i hal targowych

12. zieleni gminnej i zadrzewnej

13. cmentarzy gminnych

14. porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego

15. utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych

16. polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej

17. wspierana i upowszechnianie idei samorządowej

18. promocji gminy

19. współpracy z organizacjami pozarządowymi

20. współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw

II zadania zlecone- inne zadania publiczne wynikające z uzasadnionych potrzeb państwa ustawowo zlecone do wykonania jednostkom samorządu terytorialnego. Są:

a) przekazywane na mocy regulacji ustawowej
b) przekazywane w drodze porozumień między jednostką samorządu terytorialnego a administracją rządową.

[edytuj] Statystyka

na terenie kraju jest obecnie 2478 gmin trzech rodzajów: 1587 gmin wiejskich, 584 gminy wiejsko-miejskie oraz 307 gmin miejskich (ogółem liczba miast wynosi 891).
największą terytorialnie gminą w Polsce jest Pisz w powiecie piskim (635 km²),
najmniejszą terytorialnie gminą miejską w Polsce jest Platerówka w powiecie lubańskim (2,50 km²)
najmniejszą terytorialnie gminą wiejską w Polsce jest gmina Jejkowice w powiecie rybnickim (7,59 km²)