Podział administracyjny Polski 1975-1998

Z Wikipedii

Polska Rzeczpospolita Ludowa
Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka PRL Ustrój polityczny Konstytucja Sejm Trybunał Konstytucyjny Rada Państwa Przewodniczący Rząd Premier Podział administracyjny 1944-46 Podział administracyjny 1944-50 Podział administracyjny 1950-57 Podział administracyjny 1957-75 Podział administracyjny 1975-98 Rada Narodowa Partie polityczne Prezydent PRL Wikiprojekt Polityka

Podział administracyjny Polski 1975-1998 - podział administracyjny obowiązujący od 1 czerwca 1975 do 31 grudnia 1998. Został wprowadzony ustawą z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. Utworzono 49 województw, zlikwidowano pośredni szczebel administracyjny, czyli powiaty. Województwo warszawskie miało status województwa stołecznego, a województwa łódzkie i krakowskie były tzw. województwami miejskimi. Początkowo, Wrocław stanowił jednostkę podziału administracyjnego stopnia wojewódzkiego w obrębie woj. wrocławskiego.

Początkowo, nie było podziału na gminy miejskie, miejsko-wiejskie i wiejskie, lecz na miasta i gminy jako podstawowe jednostki administracyjne. W pierwszym dniu obowiązującego nowego podziału, czyli 1 czerwca 1975 roku, Polska dzieliła się na 2343 gminy i 814 miast (w tym 4 miasta o szczególnym statusie - Warszawa, Łódź, Kraków i Wrocław - z wewnętrznym podziałem na dzielnice jako pomocnicze jednostki administracyjne), a więc na 3157 jednostek najniższego rzędu.

W 1991 i 1992 roku przeprowadzono wielką restrukturyzację gmin, co sprawiło że dotychczasowy podział na miasta i gminy znacznie się zmienił ^[1]:

większość odrębnych jednostek posiadających aczkolwiek wspólne organy dla zarówno miast jak i gmin (znajdujących się w miastach) połączono; określenie gmina miejsko-wiejska nie było oficjalnie używane, stosowano nadal określenie gmina (obocznie używano określenia miasto połączone z gminą lub miasto-gmina aby odróżnić je od gmin typowo wiejskich)
niektóre odrębne jednostki posiadające aczkolwiek wspólne organy dla zarówno miast jak i gmin (znajdujących się w miastach) oficjalnie rozdzielono;
część odrębnych jednostek posiadających oddzielne organy dla zarówno miast jak i gmin (znajdujących się w miastach) zachowała swą odrębność; dotyczyło to szczególnie większych miast choć występowały duże rozbieżności; stan ten (traktowany jako niezmienny) nie został opisany w dziennikach ustaw
nieliczne miasta, które zachowały swą odrębność w dalszym ciągu były jednostkami administracyjnymi określanymi jako miasta (nie gminy)

Pod koniec lat 90. XX w. przeprowadzono kolejną reformę administracyjno-samorządową kraju, wprowadzając na nowo powiaty oraz ustanawiając 16 województw.

W latach 1975-98 75 miejscowości otrzymało prawa miejskie, głównie duże wsie gminne, posiadające je wcześniej. Jednak spora grupa miast odzyskała samodzielność po włączeniu ich do miast sąsiednich w latach 70.: Poręba, Sławków, Międzyzdroje, Bieruń, Lędziny, Wojkowice, Rydułtowy, Pszów, Miasteczko Śląskie, Imielin, Radlin i Radzionków. W okresie tym 8 miast utraciło prawa miejskie, było to spowodowane dalszym łączeniem się miast w drugiej połowie lat 70.

Najbardziej charakterystyczne dla dawnego podziału było to, iż tylko nieliczne województwa miały więcej niż 1 mln mieszkańców oraz fakt że stolicami nowych województw zostały w wielu przypadkach średnie bądź małe, prowincjonalne miasta (dzięki awansowi nastąpił w nich rozwój gospodarczy).

W latach 1975-1998 istniały następujące województwa:

województwo	miasto wojewódzkie	powierzchnia km2 (1998)	ludność (1980)	miasta	gminy
bialskopodlaskie	Biała Podlaska	5348	286 400	6	35
białostockie	Białystok	10 055	641 100	17	49
bielskie	Bielsko-Biała	3 704	829 900	18	47
bydgoskie	Bydgoszcz	10 349	1 036 000	27	55
chełmskie	Chełm	3 865	230 900	4	25
ciechanowskie	Ciechanów	6 362	405 400	9	45
częstochowskie	Częstochowa	6 182	747 900	17	49
elbląskie	Elbląg	6 103	441 500	15	37
gdańskie	Gdańsk	7 394	1 333 800	19	43
gorzowskie	Gorzów Wielkopolski	8 484	455 400	21	38
jeleniogórskie	Jelenia Góra	4 378	492 600	24	28
kaliskie	Kalisz	6 512	668 000	20	53
katowickie	Katowice	6 650	3 733 900	43	46
kieleckie	Kielce	9 211	1 068 700	17	69
konińskie	Konin	5 139	441 200	18	45
koszalińskie	Koszalin	8 470	462 200	17	35
miejskie krakowskie	Kraków	3 254	1 167 500	10	38
krośnieńskie	Krosno	5 702	448 200	12	37
legnickie	Legnica	4 037	458 900	11	31
leszczyńskie	Leszno	4 254	357 600	19	28
lubelskie	Lublin	6 793	935 200	16	62
łomżyńskie	Łomża	6 684	325 800	12	39
miejskie łódzkie	Łódź	1523	1 127 800	8	11
nowosądeckie	Nowy Sącz	5 576	628 800	14	41
olsztyńskie	Olsztyn	12 327	681 400	21	48
opolskie	Opole	8 535	975 000	29	61
ostrołęckie	Ostrołęka	6 498	371 400	9	38
pilskie	Piła	8 205	437 100	24	35
piotrkowskie	Piotrków Trybunalski	6 266	604 200	10	51
płockie	Płock	5 117	496 100	9	44
poznańskie	Poznań	8 151	1 237 800	33	57
przemyskie	Przemyśl	4 437	380 000	9	35
radomskie	Radom	7 295	702 300	15	61
rzeszowskie	Rzeszów	4 397	648 900	13	41
siedleckie	Siedlce	8 499	616 300	12	66
sieradzkie	Sieradz	4 869	392 300	9	40
skierniewickie	Skierniewice	3 959	396 900	8	36
słupskie	Słupsk	7 453	369 800	11	31
suwalskie	Suwałki	10 490	422 600	14	42
szczecińskie	Szczecin	9 981	897 900	29	50
tarnobrzeskie	Tarnobrzeg	6 283	556 300	14	46
tarnowskie	Tarnów	4 151	607 000	9	41
toruńskie	Toruń	5 348	610 800	13	41
wałbrzyskie	Wałbrzych	4 168	716 100	31	30
stołeczne warszawskie	Warszawa	3 788	2 319 100	27	32
włocławskie	Włocławek	4 402	413 400	14	30
wrocławskie	Wrocław	6 287	1 076 200	16	33
zamojskie	Zamość	6 980	472 100	5	47
zielonogórskie	Zielona Góra	8 868	609 200	26	50