Częstochowa

Z Wikipedii

Panorama - widok z wieży Jasnej Góry na wschodnią część miasta. Na pierwszym planie Aleja NMP

Panorama miasta widziana z wieżowca na osiedlu Błeszno

Współrzędne: 50°48' N 19°07' E50.8 19.1166667 (Częstochowa)

Częstochowa


Herb Częstochowy	Flaga Częstochowy

Dewiza: Częstochowa to dobre miasto

Województwo

śląskie

Powiat

miasto na prawach powiatu

Gmina
- rodzaj

Częstochowa
miejska

Założono

Tadeusz Wrona
(e-mail)

Powierzchnia

160 ^[1] km²

Położenie

50° 48' N
19° 07' E

Liczba mieszkańców (2005)
- liczba ludności
- gęstość

245 030 ^[1]
1534 ^[1] os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

42-200 do 42-229, 42-263, 42-271, 42-280, 42-294

Tablice rejestracyjne

Położenie na mapie Polski

Częstochowa

Miasta partnerskie

Miasta partnerskie:

Altötting

Betlejem

Nazaret

Rezekne

Styria

Szawle

Zapopan

Miasta bliźniacze:
Fátima
Kamieniec Podolski^[2]
Loreto
Lourdes
Pforzheim
South Bend

Urząd miejski³

ul. Śląska 11/13
42-217 Częstochowa
tel. +48 34 370 71 00; faks +48 34 370 71 70
(e-mail)

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Wiadomości w Wikinews

Strona internetowa miasta

Częstochowa (czeski Čenstochová, hebr. צ'נסטוחובה, niem. Tschenstochau, rus. Ченстохова) (wymowa - odsłuchaj, info) - miasto w południowej Polsce, miasto na prawach powiatu (powiat grodzki) w województwie śląskim, stolica powiatu ziemskiego częstochowskiego.

Częstochowa jest położona nad rzeką Wartą, w północnej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Chociaż historycznie należy do Małopolski, po reformie administracyjnej w 1999 roku włączona została do województwa śląskiego.

Jest to 12 miasto w Polsce pod względem zajmowanej powierzchni i 13 pod względem liczby ludności. W mieście znajduje się kościół i klasztor na Jasnej Górze z uważanym za cudowny obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej - główny ośrodek kultu maryjnego w Polsce. Z tego powodu Częstochowa uznawana jest przez wielu za duchową stolicę Polski.

[edytuj] Dane statystyczne

Liczba mieszkańców (2007): 245 030^[1].

Struktura zawodowa ludności (2006):

ludność w wieku przedprodukcyjnym: 16,6%
ludność w wieku produkcyjnym: 66%
ludność w wieku poprodukcyjnym: 17,4%

Powierzchnia Częstochowy: 160 km²^[1].

Źródło: strona urzędu miasta Częstochowy.^[3]

[edytuj] Środowisko naturalne

Częstochowa leży na granicy trzech Wyżyn: Śląskiej, Krakowsko-Częstochowskiej i Woźnicko-Wieluńskiej. Terytorium miasta jest zróżnicowane geologicznie (wierzchnia część to osady polodowcowe: żwiry, piaski, gliny, zaś głębsza to wapienie z okresu górnej jury).

[edytuj] Rzeki

Nazwa rzeki	% długości rzeki na terenie miasta do długości całkowitej
Białka	38%
Brzezinka	63%
Gorzelanka	26%
Konopka	46%
Kucelinka	100%
Sobuczyna	49%
Stradomka	47%
Warta	1,9%

[edytuj] Historia

Mapa z 1839, zaznaczona Częstochówka, Częstochowa i Nowa Częstochowa

Ratusz w Częstochowie na początku XX wieku

Pomnik cara Aleksandra II, który stał przed Jasną Górą w latach 1889-1917

Częstochowa powstała w XI wieku. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1220. Nazwa wywodzi się od słowiańskiego imienia Częstoch. W latach 1370-1393 Częstochowa stanowiła lenno Władysława Opolczyka, który w 1382 ufundował klasztor paulinów. Prawa miejskie nadano w 1356, a w 1502 miała miejsce lokacja na prawie magdeburskim.

Klasztor w XVII wieku uczyniono twierdzą, która stawiła opór wojskom szwedzkim podczas potopu w 1655. Współczesne badania historyczne, wskazują, że opisy obrony klasztoru z Potopu Henryka Sienkiewicza nie mają wiele wspólnego z faktycznym przebiegiem tego oporu. Liczne najazdy, pożary i plądrowania doprowadziły jednak do upadku miasta. Podczas konfederacji barskiej okolice Częstochowy były jednym z głównych miejsc oporu wojsk konfederackich. Po II rozbiorze Polski znalazła się w departamencie kaliskim Prus Południowych. Po 1807 znalazła się w departamencie kaliskim Księstwa Warszawskiego, od 1815 w województwie kaliskim Królestwa Polskiego. Początkowo istniały Stara Częstochowa i Częstochówka (prawa miejskie od 1717 jako Nowa Częstochowa), które zostały połączone 19 sierpnia 1826. W 1819 został wytyczony przez inżyniera wojskowego Jana Bernharda najważniejszy trakt miejski – Aleja Panny Maryi (obecnie Aleja Najświętszej Maryi Panny).

W związku z położeniem przy kolei warszawsko-wiedeńskiej (od 17 listopada 1846), obecnością złóż rud żelaza (obecnie nie eksploatowane), pokładów wapienia oraz czystych i obfitych w wodę rzek od roku 1870 zaczął w Częstochowie rozwijać się przemysł - metalowy (Huta Częstochowa, której budowę zainicjował Bernard Hantke), włókienniczy i papierniczy. W 1903 Częstochowa uzyskała kolejowe połączenie z Herbami, a w 1911 z Kielcami. W 1909 w mieście odbyła się wielka Wystawa Rolniczo-Przemysłowa.

Podczas I wojny światowej Częstochowa bez walk 3 sierpnia 1914 została zajęta przez wojska niemieckie. W pierwszych dniach okupacji dokonano mordów w dzielnicy podjasnogórskiej, nałożono na miasto kontrybucje i skazano na deportację do Niemiec wielu mieszkańców. W czasie wojny miasto po raz pierwszy w historii uzyskało samorząd miejski. Częstochowa została wyzwolona 11 listopada 1918, kiedy to oddziały POW i Straży Obywatelskiej przystąpiły do rozbrajania wycofujących się Niemców. Następnego dnia przemaszerowały częstochowskimi Alejami trzy kompanie Wojska Polskiego pod dowództwem kpt. Ludwikowskiego. Jasna Góra od 26 kwietnia 1915 do 4 listopada 1918 stanowiła enklawę pod okupacją austro-węgierską. W okresie wojny polsko-bolszewickiej po załamaniu się polskiej ofensywy na Kijów w 1920 Częstochowa musiała zakwaterować i wyżywić rząd ukraiński Semena Petlury wraz z dwoma tysiącami uchodźców. Jednak miasto nie było w stanie pomieścić i utrzymać wszystkich uchodźców, co wywołało protesty mieszkańców. W 1921 większość z nich wyjechała z miasta. Ponadto w okresie powstań śląskich Częstochowa była głównym ośrodkiem pomocy dla powstańców. W mieście organizowano zbiórki pieniędzy i lekarstw, a także punkty werbunku ochotników.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego lokalny przemysł podupadł. Od 1925 w Częstochowie mieści się siedziba biskupstwa (od 1992 arcybiskupstwa). Ze względu na rozwój rzemiosła, zwłaszcza pamiątkarskiego, była nazywana "małą Norymbergą". W 1939 Częstochowa liczyła już 138 tys. mieszkańców, co plasowało ją na 8 miejscu pod względem największych miast Polski.

Podczas II wojny światowej tereny leżące na zachód i południe od Częstochowy zostały włączone do Rzeszy, natomiast samo miasto stało się częścią Generalnego Gubernatorstwa i nosiło nazwę Tschenstochau. Niemcy wkroczyli do miasta 3 września 1939 i już następnego dnia dokonali mordów, które do historii przeszły pod nazwą "krwawego poniedziałku". W 1940, w ramach akcji AB, dokonano eksterminacji umysłowych elit miasta. Ponad 40 tys. Żydów znalazło się w częstochowskim getcie i w większości zostało zamordowanych przez nazistowskich żołnierzy. W mieście istniał stalag 367 przeznaczony dla radzieckich i włoskich jeńców wojennych. Po upadku powstania warszawskiego Częstochowa była stolicą Polskiego Państwa Podziemnego. W czasie wojny i bezpośrednio po niej w rejonie Częstochowy działały silne oddziały partyzanckie niepodległościowego podziemia. Do najsłynniejszych akcji z tego okresu należy przeprowadzone 20 kwietnia 1943 uderzenie na niemiecki Bank Emisyjny (obecnie siedziba Banku Śląskiego w Alejach) dokonane przez oddziały "Stepa" i "Zagłoby" Narodowych Sił Zbrojnych wraz z Armią Krajową. 16 stycznia 1945, bez walk, Częstochowę opuścił garnizon niemiecki, a miasto zostało zajęte przez sowieckie oddziały mjr. Siemiona Chochriakowa.

W okresie Polski Ludowej szybka rozbudowa huty, która zyskała imię Bolesława Bieruta (po 1989 r. wróciła do pierwotnej - Huta Częstochowa), spowodowała dynamiczny rozwój miasta. Zainstalowano w nim siedzibę ogólnopolskiego Zjednoczenia Kopalnictwa Rud Żelaza. W latach 1946-1950 Częstochowa wchodziła (podobnie jak w okresie międzywojennym) w skład województwa kieleckiego, w latach 1950-1975 województwa katowickiego, a w latach 1975-1998 była stolicą województwa częstochowskiego.

Jan Paweł II odwiedził Częstochowę sześciokrotnie: w latach 1979, 1983, 1987, 1991, 1997 i 1999. 15 sierpnia 1991 odprawiona z jego udziałem msza św. (kończąca VI Światowe Dni Młodzieży) zgromadziła 1,5 mln wiernych, a papież od władz miasta otrzymał klucz do jego bram oraz tytuł Honorowego Obywatela (Częstochowa była pierwszym miastem na świecie, od którego przyjął takie wyróżnienie). 26 maja 2006 z wizytą przybył jego następca - Benedykt XVI.

Jako pierwsze miasto w Europie Środkowo-Wschodniej Częstochowa otrzymała Honorową Flagę Rady Europy (1993) oraz główną nagrodę tej organizacji - Prix de l'Europe (1998) - za działania na rzecz integracji europejskiej i rozwój współpracy z samorządami miast europejskich. Kontrowersyjny przebieg miała reforma administracyjna w 1999 roku w wyniku której Częstochowa, należąca historycznie do Małopolski, znalazła się w województwie śląskim. Część lokalnych polityków wspierała wtedy utworzenie - wraz z Kielcami, a być może i Radomiem - województwa staropolskiego.

[edytuj] Podział administracyjny miasta

Dzielnice Częstochowy:

[edytuj] Zabytki, atrakcje turystyczne i ruch pątniczy

Matka Boska Częstochowska

Jasna Góra nocą

Kościół pw. św. Jakuba Apostoła, widok od Alei NMP

Turystyka w Częstochowie związana jest głównie z ruchem pielgrzymkowym do obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej na Jasnej Górze. Sam zespół klasztorny pozostaje zarazem największym, najbardziej prestiżowym i najczęściej odwiedzanym z częstochowskich zabytków.

Częstochowę w 2005 odwiedziło 4,5 mln pielgrzymów, z czego ponad 165 tysięcy przybyło pieszo (dane z biura prasowego Jasnej Góry).

Ciekawa jest także pozostała zabudowa sakralna Częstochowy:

neogotycka archikatedra Świętej Rodziny (zbudowana w latach 1901-1927)
Kościół św. Jakuba (będący pierwotnie cerkwią prawosławną) na placu Biegańskiego
kościół św. Zygmunta (najstarszy) na placu Daszyńskiego
kościół ewangelicko-augsburski w Śródmieściu (przy ul. Kopernika)
kościół św. Barbary w dzielnicy podjasnogórskiej
kościół św. Józefa na Rakowie (przy ul. Okrzei)
kościół Najświętszego Imienia Maryi w Alei NMP
kościoły Pana Jezusa Konającego i Podwyższenia Krzyża Świętego w Częstochówce
kaplica Przemienienia Pańskiego w centralnej części cmentarza Kule
kościół świętych Rocha i Sebastiana na cmentarzu św. Rocha
katedra polskokatolicka Matki Boskiej Królowej Apostołów przy ul. Jasnogórskiej
Cerkiew przy ul. Kopernika

Szczególnie ważnym zabytkiem o charakterze religijnym jest cmentarz żydowski w dzielnicy Zawodzie.

Interesująca jest także XIX-wieczna zabudowa ulicy 7 Kamienic oraz rezerwat archeologiczny kultury łużyckiej w dzielnicy Raków.

Działalność muzealną prowadzi głównie Jasna Góra i Muzeum Częstochowskie. Do pozostałych instytucji muzealnych Częstochowy należą:

Muzeum Historii Kolei na dworcu Częstochowa Stradom
Muzeum Produkcji Zapałek
Muzeum Archidiecezji Częstochowskiej
Izba Pamięci Haliny Poświatowskiej

Wycieczki po Częstochowie łączone są często ze zwiedzaniem Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.

[edytuj] Szlaki turystyczne

W mieście rozpoczynają bieg szlaki:

Szlak Orlich Gniazd
Szlak Jury Wieluńskiej
Szlak Walk 7 Dywizji Piechoty

[edytuj] Komunikacja

Plac Rady Europy i dworzec Częstochowa Osobowa

Droga krajowa nr 1 w częstochowskiej dzielnicy Ostatni Grosz

Częstochowę przecina umożliwiająca komunikację samochodową z największymi miastami Polski sieć dróg krajowych:

1 E75 Gdańsk - Toruń - Łódź - Piotrków Trybunalski - Częstochowa - Dąbrowa Górnicza - ... - Tychy - Bielsko-Biała
43 Częstochowa - Wieluń
46 Szczekociny – Częstochowa – Lubliniec – Opole – Nysa – Kłodzko
91 Częstochowa - Radomsko - Piotrków Trybunalski

Sieć uzupełniają drogi wojewódzkie:

483 Częstochowa - Łask
491 Częstochowa - Działoszyn - (Wieluń)
494 Częstochowa - Olesno - DK45
786 Częstochowa - Kielce
908 Częstochowa - Bytom

W przyszłości przez północne i zachodnie obrzeża miasta przebiegać będzie autostrada A1 .

Przez miasto przebiegają linie kolejowe: nr 61 Lubliniec-Kielce (tzw. Kolej lubliniecko-kielecka) oraz nr 1 Warszawa Centralna-Katowice (dawna kolej warszawsko-wiedeńska) wraz z odgałęzieniem do stacji Chorzew Siemkowice, które łączy miasto z magistralą węglową. Pasażerska komunikacja kolejowa obsługiwana jest przez stacje Częstochowa Gnaszyn, Częstochowa Raków, Częstochowa Stradom,Rząsawa, Częstochowa Aniołów oraz w największym stopniu przez nowoczesny - otwarty po przebudowie w 1996 - dworzec Częstochowa Osobowa (dawniej Częstochowa Główna) mieszczący się w samym centrum miasta (między al. Wolności a ul. J. Piłsudskiego).

Przy al. Wolności znajduje się także dworzec PKS.

Zobacz też: Ulice i place Częstochowy.

[edytuj] Komunikacja miejska

Komunikację miejską i podmiejską obsługuje głównie Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Częstochowie Sp. z o.o. Prowadzi ono przewóz na dwóch liniach tramwajowych (kursujących na 2 trasach) oraz 33 autobusowych obejmujących swoim zasięgiem właściwie większość miasta oraz pobliskie miejscowości gmin Poczesna oraz Olsztyn (linie podmiejskie).

Rzadko spotykaną w innych miastach praktyką była kontrola biletów dokonywana przez kierowców autobusów na mniejszych przystankach. Pasażerów autobusów obowiązywała zasada wsiadania przednimi drzwiami, ale przestała po wprowadzeniu, 13.07.2007, biletu elektronicznego. Nocną komunikację miejską obsługują jedynie tramwaje, jednak od 02.05.2008 na cztery linie nocne, oznaczone N1-N4, wyjadą w weekendowe noce autobusy firmy Biesy.

Na trasie Lisiniec-Zawodzie oraz z centrum do Blachowni usługi przewozowe busami oferuje firma Mazan-Bus. Bus Express obsługuje trasę z ul. Makuszyńskiego do dzielnicy Mirów.

Darmową komunikację do hipermarketów Tesco i Auchan zapewnia firma Biesy (6 linii).

Przejazdy na terenie miasta oferuje także PKS Częstochowa, jak również GZK Rędziny, a także PKP (wszystkie dworce oferują komunikację osobową.

[edytuj] Komunikacja lotnicza

W mieście nie ma czynnego lotniska komunikacyjnego. Najbliższy port lotniczy znajduje się w Pyrzowicach (około 60 km, czas przejazdu samochodem osobowym około 45 minut).

W 1983 przez jeden sezon Polskie Linie Lotnicze LOT oferowały połączenia z lotniska w gminie Rudniki, oddalonego od centrum miasta o zaledwie 15km. Lotnisko to obecnie jest lotniskiem powojskowym w prywatnych rękach, z zastosowaniem sportowym (na części jego terenu operuje Aeroklub Częstochowski). Choć istnieje możliwość lądowania przez małe samoloty prywatne, jednak nie jest przystosowane do obsługi dużych samolotów. Posiada zaniedbaną betonową drogę startową (2000 x 60 m). Wieloletnie zamierzenia włodarzy miasta przeistoczenia lotniska w pasażerskie lub towarowe dotychczas nie zaowocowały wsparciem finansowym z żadnego źródła, lub nawet uregulowaniem prawnym jego statusu po myśli samorządowców^[4].

[edytuj] Kultura

Gmach Filharmonii Częstochowskiej

Do najważniejszych instytucji kulturalnych Częstochowy należy Filharmonia i Teatr im. Adama Mickiewicza. Z kulturalną działalnością związany jest także Ośrodek Promocji Kultury "Gaude Mater", który jest głównym organizatorem Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej "Gaude Mater". Spektakle i inne imprezy kulturalne odbywają się także w Teatrze From Poland.

W mieście działa także od 1991 kino studyjne Ośrodka Kultury Filmowej, a także - po kilkuletniej przerwie, uruchomione w grudniu 2004 roku - kino Cinema City Wolność.

Na terenie Częstochowy działają również prężnie liczne chóry żeńskie, męskie oraz mieszane. Najstarszym jest Rzemieślniczy Chór Męski "Pochodnia". Do innych należą: Chór Akademicki Politechniki Częstochowskiej "Collegium Cantorum" oraz Chór Archikatedry pw. Św. Rodziny "Basilica Cantans". Chóry te zdobywały liczne nagrody na festiwalach krajowych oraz zagranicznych.

Budynek Teatru im. Adama Mickiewicza

Miejska Galeria Sztuki zajmuje się wystawianiem malarstwa, rzeźby, grafik i fotografii - kładąc szczególny nacisk na dzieła współczesne. Szczególnie znana jest wystawa prac Zdzisława Beksińskiego, która w 2006 roku przekształciła się w stałe Muzeum Zdzisława Beksińskiego. Wystawianiem i kolekcjonowaniem dzieł plastycznych zajmuje się również Muzeum Częstochowskie oraz szereg małych prywatnych galerii, m.in. Muzeum Wyobraźni Tomasza Sętowskiego i Galeria Lonty Petry.

Nietypowym pomysłem jest organizowana od 2004 Noc kulturalna, której celem jest zachęcenie mieszkańców Częstochowy do uczestnictwa w imprezach kulturalnych.

W Częstochowie działa Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. Jacka Malczewskiego oraz Zespół Szkół Muzycznych im. Marcina Żebrowskiego. Na terenie miasta istnieje także kilka ognisk muzycznych dla dzieci i młodzieży oraz Społeczna Szkoła Baletowa.

Prężną działalność prowadzi Młodzieżowy Dom Kultury oraz Regionalny Ośrodek Kultury, organizujący wiele cyklicznych imprez, m.in. Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Haliny Poświatowskiej.

[edytuj] Edukacja

[edytuj] Uczelnie wyższe

Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, Wydział Pedagogiczny

Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie (poprzednio Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie)
Akademia Polonijna (poprzednio Wyższa Szkoła Języków Obcych i Ekonomii)
Politechnika Częstochowska
Częstochowski Uniwersytet Powszechny Towarzystwa Wiedzy Powszechnej
Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Turystyki
Wyższa Szkoła Lingwistyczna w Częstochowie
Wyższa Szkoła Zarządzania
Centrum Języków Europejskich - Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Częstochowie
Wyższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Częstochowskiej
Centralna Szkoła Państwowej Straży Pożarnej w Częstochowie
Instytut Teologiczny / Akademia Papieska w Częstochowie

[edytuj] Szkoły średnie

I Społeczne Liceum Ogólnokształcące im. Zbigniewa Herberta STO
I Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego
II Liceum Ogólnokształcące im. Romualda Traugutta
III Liceum Ogólnokształcące im. dra Władysława Biegańskiego
IV Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza
V Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza
VI Liceum Ogólnokształcące im. Jarosława Dąbrowskiego
VII Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika
VIII Liceum Ogólnokształcące Samorządowe
IX Liceum Ogólnokształcące im. Cypriana K. Norwida
Zespół Szkół Ekonomicznych
Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. Jacka Malczewskiego
Zespół Szkół Mechaniczno-Elektrycznych
Zespół Szkół im. Jana Kochanowskiego
Zespół Szkół im. gen. Władysława Andersa
Zespół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących im. Stefana Żeromskiego w Częstochowie
Zespół Szkół im. Władysława Stanisława Reymonta
Zespół Szkół im. Bolesława Prusa
Zespół Szkół Samochodowo-Budowlanych
Zespół Szkół Technicznych [3]
Techniczne Zakłady Naukowe
Niższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Częstochowskiej

[edytuj] Szkoły policealne

Centralna Szkołą Państwowej Straży Pożarnej w Częstochowie
Medyczne Centrum Edukacji
Policealna Szkoła Administracji Publicznej w Częstochowie
Policealna Szkoła Detektywów i Pracowników Ochrony "LIDER"
Policealna Szkoła Gastronomiczna
Policealna Szkoła Informatyki i Internetu
Policealna Szkoła Zarządzania i Finansów
Policealne Centrum Kształcenia Zawodowego Stowarzyszenia Oświatowców Polskich
Policealne Studium Edukacji Społecznej i Ekonomii w Częstochowie
Policealne Studium Edukacji Technicznej dla Dorosłych
Policealne Studium Rachunkowości Stowarzyszenia Księgowych w Polsce
Studium Projektowania i Reklamy

[edytuj] Towarzystwa naukowe

Polskie Towarzystwo Numizmatyczne Oddział im. dr Władysława Terleckiego
Częstochowskie Towarzystwo Naukowe
Polskie Towarzystwo Materiałów Kompozytowych
Towarzystwo Lekarskie Częstochowskie

[edytuj] Sport

Mecz III ligi - Raków Cz-wa - Chrobry Głogów

Częstochowscy Rugbiści przed turniejem Rugby 7 w Sochaczewie

kolarstwo: Paged MBK Scout Częstochowa
koszykówka: Tytan Częstochowa
lekkoatletyka: Budowlani Częstochowa
piłka nożna: Raków Częstochowa, KS Częstochowa, Victoria Częstochowa, KS Częstochówka-Parkitka, Skra Częstochowa, Orzeł Kiedrzyn, Błękitni Aniołów, Płomień Kuźnica Marianowa, Orkan Gnaszyn, Olimpijczyk Częstochowa, Salos Częstochowa
piłka nożna kobiet: Gol Częstochowa, Olimpijczyk Częstochowa
rugby: Rugby Club Częstochowa
siatkówka: AZS Częstochowa, SPS Politechnika Częstochowska, Domex AZS Częstochowa, Delic-Pol Norwid Częstochowa
szybownictwo: Aeroklub Częstochowski
tenis stołowy: AJD Print Cycero Rolnik AZS Częstochowa, AZS AJD Mustang Częstochowa
tenis ziemny: CKT Victoria
żużel: Włókniarz Częstochowa, UŚKS Speedway Częstochowa (miniżużel)
podnoszenie ciężarów Klub Sportowy Polonia Częstochowa

[edytuj] Media

W Częstochowie codziennie ukazuje się lokalny dodatek Gazety Wyborczej (od 1991) oraz Życie Częstochowskie, kontynuacja Życia Częstochowy, wychodzącej od 1947 mutacji Życia Warszawy. Co tydzień wydawane są Gazeta Częstochowska (od 1956) oraz Częstochowski Tygodnik Regionalny "7 Dni". W mieście ukazują się ponadto: ogólnopolski tygodnik katolicki "Niedziela", kilka pism kulturalnych (m.in.: kwartalnik "Aleje 3", "Bulion") oraz "Ziemia Częstochowska". Znajduje się też tu oddział "Dziennika Zachodniego".

W eterze nadają: Radio C. (należące do sieci Złote Przeboje), Radio Jasna Góra oraz Archidiecezjalna Katolicka Rozgłośnia Radiowa "Fiat". Swoje studio lokalne w Częstochowie ma Polskie Radio Katowice. W latach 1995-2001 w mieście lokalną redakcję posiadało radio RMF FM. W 2006 stacja RMF MAXXX (emitująca w tzw. rozszczepieniach lokalnych wiadomości z Częstochowy) zastąpiła istniejące od 1995 miejscowe Radio Fon. Istnieje też rozgłośnia internetowa radiomarconi.pl

Częstochowa nie posiada telewizji z prawdziwego zdarzenia. Mieszkańcy dzielnicy Tysiąclecie i Północ mają dostęp do miejskiej telewizji Orion. W mieście istnieje ponadto lokalna redakcja TVP Katowice.

W internecie działa kilka miejskich portali informacyjnych:

czewka.pl
3aleje.info
czestochowiak.pl
clubbing.czest.pl
czestochowaonline.pl
czestochowa.wita.pl
kierunekczestochowa.pl
komentarze i opinie mieszkańców - czestochowaforum.pl
forum dyskusyjne - forumczestochowa.pl
portal komunikacyjny - ckmkm.inds.pl
portal branżowy - wizytownik.info
sport w Częstochowie - sport.czest.pl
piłka nożna w regionie częstochowskim - astar.czest.pl

[edytuj] Kościoły i chrześcijańskie związki wyznaniowe na terenie miasta

[edytuj] Osoby związane z Częstochową

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Częstochową.

[edytuj] Parlamentarzyści

W wyborach parlamentarnych 2007 w okręgu częstochowskim (Częstochowa oraz powiaty: częstochowski, lubliniecki, myszkowski, kłobucki) wybrani zostali:

do Sejmu VI kadencji:

do Senatu VI:

Przypisy

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2007. (GUS), [1]
↑ KAMIENIEC PODOLSKI – CZĘSTOCHOWA [2]
↑ Dane statystyczne (pl).
↑ Marek Mamoń: "Niewielkie szanse na odzyskanie lotniska", Gazeta.pl, 10 października 2006. Link sprawdzony 2008-01-28.

[edytuj] Literatura

Juliusz Braun, Częstochowa. Urbanistyka i architektura, Warszawa 1977.
Częstochowa dla każdego, pod red. Jacentego Dędka i Janusza Pawlikowskiego, Katowice-Częstochowa 1999.
Częstochowa. Dzieje miasta i klasztoru jasnogórskiego. Tom 1. Okres staropolski, pod red. Feliksa Kiryka, Częstochowa 2002.
Częstochowa. Dzieje miasta i klasztoru jasnogórskiego w okresie niewoli 1793-1918. Tom 2, pod red. Ryszarda Kołodziejczyka, Częstochowa 2005.
Częstochowa. Dzieje miasta i klasztoru jasnogórskiego. Tom 3. W czasach Polski Odrodzonej i drugiej wojny światowej 1918-1945, pod red. Ryszarda Szweda, Częstochowa 2006.
Czesław Gurtman "Mocny", Armia Krajowa walczy w Częstochowie i w okolicy. Wspomnienia, Częstochowa 1996.
Dzieje Częstochowy od zarania do czasów współczesnych, pod red. Stefana Krakowskiego, Katowice 1964.
Katalog zabytków sztuki w Polsce. Seria Nowa. Tom VI. Miasto Częstochowa. Część 1. Stare i Nowe Miasto, Częstochówka i przedmieścia, pod red. Zofii Rozanow i Ewy Smulikowskiej, Warszawa 1995.
Stefan Krakowski, Stara Częstochowa. Studia nad genezą, ustrojem i strukturą ludnościową i gospodarczą Częstochowy 1220-1655, Częstochowa 1948.
Jan Pietrzykowski, Cień swastyki nad Jasną Górą, Katowice 1985. (i inne publikacje tegoż)
Stanisław Rybicki, Pod znakiem lwa i kruka. Fragmenty wspomnień z lat okupacji, Warszawa 1965.
Bogdan Snoch, Mała encyklopedia Częstochowy, Częstochowa 2002.
Dominika Maria Szczupakowska, Odpis pamiętnika, Szczecin 1994.
Z dziejów Żydów w Częstochowie, pod red. Zbigniewa Jakubowskiego, Częstochowa 2002.