rok 1945 / MCMXLV
XIX wiek · XX wiek · XXI wiek
1943 « 1944 « 1945 » 1946 » 1947
[edytuj] II wojna światowa
- Wojna w Europie
- 11 lutego - wojska radzieckie zdobyły Budapeszt.
- 6-22 marca - operacja "Fruhlingserwachen" - ostatnia niemiecka ofensywa na dużą skalę podjęta podczas II WŚ siłami min. 1 SS PzDiV "Leibstandarte Adolf Hitler" - "LSAH" ( "Leibstandarte SS Adolf Hitler "LSSAH" różnie stosowana nazwa i skrót - pierwsza bardziej popularna i bardziej wiarygodna )2 SS PzDiv "Das Reich" 3 SS PzDiv "Totenkopf" 5 SS PzDiv "Wiking" 9 SS PzDiv "Hohenstauffen" 10 SS PzDiv "Frundsberg" i 12 SS PzDiv "Hitlerjugend".
- 30 kwietnia - Adolf Hitler popełnił samobójstwo.
- 3 maja - samoloty RAF omyłkowo zatopiły statki: SS Cap Arcona, Thielbek i Athen, na pokładzie których znajdowało się 7700 Żydów.
- 8 maja - w Reims generał Alfred Jodl i admirał Hans-Georg von Friedeburg podpisali kapitulację armii niemieckiej na froncie zachodnim.
- 9 maja - w Berlinie feldmarszałek Wilhelm Keitel podpisał kapitulację III Rzeszy na wszystkich pozostałych frontach w Europie.
- Wojna w Polsce
- 11 stycznia - NKWD i polska służba bezpieczeństwa w ciągu 3 miesięcy aresztowały 13.142 osoby.
- 13 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Pińczowa.
- 14 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Jędrzejowa.
- 15 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Kielc, Makowa Mazowieckiego, Grójca, Kozienic, Opatowa.
- 16 stycznia
- przestał istnieć obóz w Płaszowie. Ostatnich więźniów wywieziono do KL Auschwitz.
- wkroczenie Armii Czerwonej do Radomska, Pułtuska, Żyrardowa, Radomia, Końskich, Ostrowca Świętokrzyskiego, Opatowa, Iłży, Częstochowy, Włoszczowy, Miechowa, Jasła.
- 17 stycznia
- 18 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Piotrkowa Trybunalskiego.
- 19 stycznia
- 20 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Koła.
- 21 stycznia - Armia Czerwona wkracza do opuszczonego przez wojska niemieckie Olsztyna.
- 23 stycznia
- 24 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Opola.
- 25 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Bydgoszczy.
- 27 stycznia
- 28 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Katowic, Chorzowa, Międzychodu.
- 29 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Nowego Targu.
- 31 stycznia - wkroczenie Armii Czerwonej do Lidzbarku Warmińskiego, Złotowa, Gorzowa Wielkopolskiego, Międzyrzecza, Świebodzina, Leszna.
- 1 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Torunia, Myśliborza, Wschowy.
- 4 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Bartoszyc, Chojnej.
- 6 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Oławy, Brzegu.
- 10 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Mirosławca, Elbląga.
- 11 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Wałcza, Legnicy, Lubina, Ścinawy, Środy Śląskiej.
- 12 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Pszczyny, Świecia, Bielsko-Białej, Bolesławca.
- 13 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Szprotawy, Złotoryi.
- 14 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Zielonej Góry, Chojnic, Piły, Nowej Soli.
- 15 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Tucholi.
- 18 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Żagania.
- 23 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Poznania.
- 28 lutego - wkroczenie Armii Czerwonej do Szczecinka.
- 3 marca - wkroczenie Armii Czerwonej do Świdwina.
- 4 marca - wkroczenie Armii Czerwonej do Koszalina.
- 5 marca - wkroczenie Armii Czerwonej do Staragrdu Szczecińskiego.
- 12 marca - wkroczenie Armii Czerwonej do Kartuz.
- 26 marca - wkroczenie Armii Czerwonej do Wodzisławia Śląskiego.
- 27-28 marca - NKWD podstępnie aresztowała 16 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego i wywiozła ich do moskiewskiego więzienia "Łubianka".
- 30 marca - wkroczenie Armii Czerwonej do Gdańska.
- 19 kwietnia - naczelny wódz gen. Władysław Anders utworzył Delegaturę Sił Zbrojnych (DSZ) na Kraj (szef Delegatury: płk Jan Rzepecki).
- 26 kwietnia - wkroczenie Armii Czerwonej do Szczecina.
- 3 maja - Michał Żymierski awansowany do stopnia Marszałek Polski (w 1927 jako generał RP zdegradowany do stopnia szeregowca).
- 6 maja
- 8 maja - Niemcy podpisały akt bezwarunkowej kapitulacji.
[edytuj] Pozostałe wydarzenia w Polsce
- 1 stycznia - utworzenie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.
- 14 stycznia - inauguracja pierwszego roku akademickiego na Uniwersytecie Marii-Curie Skłodowskiej w Lublinie.
- 17 stycznia - ostatnie posiedzenie rządu Generalnego Gubernatorstwa.
- 18 stycznia - rozwiązanie Szarych Szeregów, ZHP wychodzi z podziemi.
- 19 stycznia - rozwiązanie AK przez jej ostatniego dowódcę gen. Leopolda Okulickiego pseud. "Niedźwiadek".
- 29 stycznia - wznawia regularne nadawanie programu Krakowska Rozgłośnia Polskiego Radia.
- 1 lutego - przeniesienie siedziby władz prosowieckich do Warszawy.
- 15 marca
- 24 marca - w Krakowie ukazał się pierwszy numer czasopisma katolickiego "Tygodnik Powszechny".
- 28 marca - aresztowanie w Pruszkowie przywódców polskiego podziemia, przewiezionych do Moskwy (proces szesnastu).
- 1 kwietnia - Stalowa Wola uzyskała prawa miejskie.
- 8 kwietnia - podniesienie na Oksywiu bandery na ORP Korsarz, pierwszej jednostce MW w Ludowym Wojsku Polskim.
- 21 kwietnia - Edward Osóbka-Morawski i Stalin podpisali układ o przyjaźni polsko-radzieckiej.
- 20-21 maja - oddział AK uwolnił 1.400 więźniów z obozu dla AK-owców w Rembertowie.
- 24 maja - zgrupowanie "Orlika" (mjr Marian Bernaciak stoczyła zwycięską bitwę z oddziałami Armii Czerwonej (Las Stocki pod Puławami).
- 21 czerwca -
- 26 czerwca - rozwiązanie instytucji Polskiego Państwa Podziemnego, na konspiracyjnym posiedzeniu w Krakowie, Rady Jedności Narodowej.
- 28 czerwca - ostatnim Delegatem Rządu na Kraj zostaje poeta Jerzy Braun.
- 1 lipca - Rada Jedności Narodowej wydaje Odezwę do Narodu Polskiego i Narodów Zjednoczonych oraz Testament Polski Walczącej i rozwiązuje się (Kraków).
- 5 lipca - Wielka Brytania i USA cofnęły swe uznanie dla rządu RP na uchodźstwie.
- 6 lipca - z emigracji powraca Karol Popiel, stanął na czele Stronnictwa Pracy.
- 10-25 lipca - w obławie (okolice Augustowa) wojska NKWD aresztowały ok. 2.000 osób (600 osób zamordowano, miejsce pochówku nieznane).
- 22 lipca - Krajowa Rada Narodowa ustanawia dzień 22 lipca narodowym Świętem Odrodzenia Polski.
- 27 lipca - do Polski powrócił prymas August Hlond. Od września 1939 roku przebywał w Rzymie, potem przeniósł się do Francji, gdzie w 1942 roku został aresztowany przez Niemców.
- 2 sierpnia - władze Polski ogłosiło amnestię, ujawniło się 45 tys. członków podziemia (z powodu represji część z nich wróciła do konspiracji).
- 12-15 sierpnia - w Krakowie, odprawa kierownictwa Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, przygotowania do powołania organizacji Wolność i Niezawisłość.
- 22 sierpnia - powstało Polskie Stronnictwo Ludowe ze Stanisławem Mikołajczykiem na czele.
- 23 sierpnia - Stronnictwo Ludowe podjęło próbę legalnego działania ogłaszając memoriał do władz komunistycznych.
- 2 września - powstanie konspiracyjnej organizacji Wolność i Niezawisłość pod kierownictwem Jana Rzepeckiego w Warszawie (stała sie ona największą konspiracyjną organizacją niepodległościową w latach 1945-1947).
- 12 września - konkordat ze Stolicą Apostolską został przez władze komunistyczne uznany za nieważny, z powodu zmiany granic diecezji na początku II wojny światowej, co zinterpretowano jako złamanie jego postanowień przez stronę kościelną.
- 14 września - represje służby bezpieczeństwa zakończyły próbę utworzenia niezależnej Polskiej Partii Socjal-Demokratycznej przez Zygmunta Żuławskiego.
- 5 października - utworzono Enklawę Policką.
- 16 października - TRJN podpisuje Kartę Narodów Zjednoczonych.
- 31 października - Stanisław Mikołajczyk został prezesem Polskiego Stronnictwa Ludowego.
- 4 listopada - ukazał się pierwszy numer Gazet Ludowej, pisma PSL (jedyna opozycyjna gazeta w Polsce).
- 6 listopada - pogrzeb Wincentego Witosa przerodził się w 100-tysięczną manifestację przeciwko PPR.
- 8 listopada - powstaje pierwsza po II wojnie światowej fabryka odbiorników radiowych, pod nazwą "Państwowa Fabryka Odbiorników Radiowych", która w krótkim czasie zmienia swą nazwę na Diora.
- 10 listopada - utworzono Centralny Urząd Planowania.
- 11 listopada - pogrzeb zamordowanego przez UB sekretarza Naczelnego Komitetu Wykonawczego PSL - Bolesława Ściborka zgromadził 25 tys. osób.
- 13 listopada - po raz pierwszy Oborniki Śląskie uzyskują prawa miejskie.
- 6-13 grudnia - I Zjazd Polskiej Partii Robotniczej. Sekretarzem generalnym został Władysław Gomułka.
- 17 grudnia - Prezydium Krajowej Rady Narodowej zniosło stan wojenny wprowadzony 1 września 1939 r. przez prezydenta Ignacego Mościckiego.
- grudzień - komunistyczna PPR liczyła ok. 200 tys. członków, PSL skupiała natomiast ponad 500 tys. członków, antykomunistyczne podziemie oceniano na 80 tys. osób.
[edytuj] Pozostałe wydarzenia na świecie
[edytuj] Urodzili się
- 6 stycznia - Tadeusz Baranowski, wybitny polski twórca komiksu
- 10 stycznia - Rod Stewart, brytyjski muzyk rockowy
- 14 stycznia - Anselm Grün, niemiecki pisarz i teolog
- 27 stycznia - Adam Krzemiński, polski dziennikarz, publicysta, specjalista od spraw niemieckich
- 6 lutego - Bob Marley, jamajski muzyk reggae (zm.1981)
- 9 lutego - Mia Farrow, amerykańska aktorka
- 14 lutego - Hans-Adam II, książę Liechtensteinu
- 25 lutego - Ireneusz Kaskiewicz, polski aktor
- 27 lutego - Daniel Olbrychski, polski aktor
- 27 lutego - Jacek Janczarski, polski pisarz, satyryk, scenarzysta (zm. 2000)
- 26 marca - Zenon Laskowik, polski komik i aktor, reprezentant poznańskiego Kabaretu Tey
- 30 marca - Eric Clapton, brytyjski muzyk, gitarzysta The Yardbirds, The Bluesbreakers, Cream, Blind Faith i Derek and the Dominos
- 13 kwietnia - Bogdana Zagórska, piosenkarka polska
- 14 kwietnia - Ritchie Blackmore, wirtuoz gitary, gitarzysta The Outlaws, Screaming Lord Sutch, Deep Purple, Rainbow i Blackmore's Night
- 25 kwietnia - Björn Ulvaeus, członek zespołu ABBA
- 3 maja- Tadeusz Rydzyk, dyrektor Radia Maryja i jego założyciel. Rektor wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu.
- 14 maja - Yochanan Vollach, izraelski piłkarz
- 24 maja - Priscilla Presley, żona "króla rock and rolla" Elvisa Presleya
- 21 czerwca - Adam Zagajewski, polski poeta, eseista, prozaik, tłumacz
- 24 czerwca - Aleksander Fiut, polski krytyk literacki i eseista
- 11 września - Franz Beckenbauer, niemiecki piłkarz i trener
- 14 września - Jerzy Zelnik, polski aktor
- 8 października - Ewa Lipska, polska poetka i literatka
- 3 listopada - Gerd Müller, niemiecki piłkarz
- 15 listopada - Anni-Frid Lyngstad, członkini zespołu ABBA
- 8 grudnia - Maryla Rodowicz, polska piosenkarka
- 10 grudnia - Marek Grechuta, polski piosenkarz (zm. 2006)
- 24 grudnia - Lemmy Kilmister, wokalista i basista Motörhead
- 28 grudnia - Birendra Bir Bikram Shah Dev, król Nepalu (zm. 2001)
- 22 stycznia - Else Lasker-Schüler, niemiecka poetka wyznania żydowskiego (ur. 1869)
- 2 lutego - Adolf Brand, niemiecki działacz gejowski, dziennikarz i anarchista (ur. 1874)
- 9 kwietnia - Wilhelm Canaris, niemiecki admirał, szef Abwehry (ur. 1887)
- 12 kwietnia - Franklin Delano Roosevelt, amerykański polityk, prezydent Stanów Zjednoczonych (ur. 1882)
- 13 kwietnia - Ernst Cassirer, niemiecki filozof (ur. 1874)
- 18 kwietnia - Wilhelm, książę Albanii (ur. 1876)
- 20 kwietnia - Wacław Sieroszewski, ps. Wacław Sirko, polski pisarz (ur. 1858)
- 28 kwietnia - Benito Mussolini, włoski polityk, premier Włoch, dyktator (ur. 1883)
- 30 kwietnia - Eva Braun, kochanka, a następnie żona Adolfa Hitlera (ur. 1912)
- 30 kwietnia - Adolf Hitler, przywódca nazistowskiej III Rzeszy (ur. 1889)
- ok. 2 maja - Martin Bormann, niemiecki generał (ur. 1900)
- 23 maja - Heinrich Himmler, jeden z głównych przywódców Niemiec hitlerowskich (ur. 1900)
- 9 lipca - Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, polska poetka, dramatopisarka (ur. 1891)
- 20 lipca - Paul Valéry, francuski poeta, eseista (ur. 1871)
- 11 sierpnia - Stefan Jaracz, polski aktor (ur. 1883)
- 26 sierpnia - Franz Werfel, austriacki pisarz (ur. 1890)
- 15 września - Anton Webern, austriacki kompozytor współczesny, współtwórca serializmu i prekursor punktualizmu (ur. 1883)
- 26 września - Béla Bartók, kompozytor i pianista węgierski (ur. 1881)
- 31 sierpnia - Stefan Banach, polski matematyk (ur. 1892)
- 31 października - Wincenty Witos, polski polityk, przywódca chłopski (ur. 1874)
- 8 listopada - Alexandre Cingria, szwajcarski artysta plastyk i publicysta (ur. 1879)
[edytuj] Zdarzenia astronomiczne
[edytuj] Nagrody Nobla
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Święta ruchome
|
|