Stan wojenny
Z Wikipedii
Stan wojenny - jeden ze stanów nadzwyczajnych, polegający na przejęciu administracji przez wojsko.
Spis treści |
[edytuj] Stan wojenny w prawie polskim
W Polsce stan wojenny może być wprowadzony przez Prezydenta Rzeczypospolitej na wniosek Rady Ministrów w formie rozporządzenia na części albo na całym terytorium państwa, w razie zewnętrznego zagrożenia państwa, zbrojnej napaści na terytorium RP lub gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji. Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego Prezydent musi przedstawić Sejmowi w ciągu 48 godzin od podpisania. Sejm ma obowiązek niezwłocznie rozpatrzyć owo rozporządzenie, może je również uchylić bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Wprowadzenie stanu wojennego oznacza możliwość ograniczania zagwarantowanych Konstytucją wolności i praw człowieka i obywatela, a także zmiany kompetencji organów władzy publicznej. Jednakże Konstytucja zakazuje ograniczania wolności i praw człowieka i obywatela, takich jak: godność człowieka, obywatelstwo, ochrona życia, humanitarne traktowanie, ponoszenie odpowiedzialności prawnej, dostęp do sądu, dobra osobiste, sumienie i religia, petycje, oraz rodzina i dziecko. Wyklucza także możliwość ograniczania tychże wolności i praw człowieka i obywatela wyłącznie z powodu rasy, płci, języka, wyznania lub jego braku, pochodzenia społecznego, urodzenia oraz majątku.
Jeżeli w czasie stanu wojennego Sejm nie może zebrać się na posiedzenie, Prezydent na wniosek Rady Ministrów może wydawać rozporządzenia z mocą ustawy, które podlegają potem zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym posiedzeniu.
[edytuj] Stan wojenny na terenie Polski
- stan wojenny w Polsce 1833
- stan wojenny w Polsce 1861
- stan wojenny w Polsce 1905
- stan wojenny w Polsce 1939-1945
- stan wojenny w Polsce 1981-1983
[edytuj] Akty normatywne regulujące funkcjonowanie państwa podczas obowiązywania stanu wojennego w Polsce
| # | Akt normatywny | Data wejścia w życie | Data uchylenia | Uwagi |
| 1 | Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 stycznia 1928 r. o stanie wojennym
(Dz. U. Nr 8, poz. 54 i z 1934 r. Nr 110, poz. 976) |
28 stycznia 1928 | 30 czerwca 1939 | |
| 2 | Ustawa z dnia 23 czerwca 1939 r. o stanie wojennym
(Dz. U. Nr 57, poz. 366) |
30 czerwca 1939 | po 1945 | Desuetudo |
| 3 | Dekret z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym
(Dz. U. Nr 29, poz. 154, z 1982 r. Nr 3, poz. 18 i z 1989 r. Nr 34, poz. 178) |
14 grudnia 1981 (z mocą od 12 grudnia 1981) |
26 października 2002 | |
| 4 | Dekret z dnia 12 grudnia 1981 r. o postępowaniach szczególnych w sprawach o przestępstwa i wykroczenia w czasie obowiązywania stanu wojennego
(Dz. U. Nr 29, poz. 156) |
14 grudnia 1981 (z mocą od 12 grudnia 1981) |
25 września 2002 | |
| 5 | Dekret z dnia 12 grudnia 1981 r. o przekazaniu do właściwości sądów wojskowych spraw o niektóre przestępstwa oraz o zmianie ustroju sądów wojskowych i wojskowych jednostek organizacyjnych Prokuratury Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w czasie obowiązywania stanu wojennego
(Dz. U. Nr 29, poz. 157 i z 1985 r. Nr 31, poz. 138) |
14 grudnia 1981 (z mocą od 12 grudnia 1981) |
25 września 2002 | |
| 6 | Ustawa z dnia 25 stycznia 1982 r. o szczególnej regulacji prawnej w okresie stanu wojennego
(Dz. U. Nr 3, poz. 18, z 1982 r. Nr 41, poz. 272 i z 1983 r. Nr 66, poz. 279) |
25 stycznia 1982 | 26 października 2002 | |
| 7 | Ustawa z dnia 18 grudnia 1982 r. o szczególnej regulacji prawnej w okresie zawieszenia stanu wojennego
(Dz. U. Nr 41, poz. 273, z 1983 r. Nr 66, poz. 279 i z 1997 r. Nr 89, poz. 556) |
19 grudnia 1982 | 26 października 2002 | |
| 8 | Ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej
(Dz. U. Nr 156, poz. 1301, z 2003 r. Nr 228, poz. 2261 i z 2004 r. Nr 107, poz. 1135) |
26 października 2002 | Obowiązuje |
[edytuj] Literatura
- Michał Brzeziński, Stany nadzwyczajne w polskich konstytucjach, Warszawa 2007 (ISBN 978-83-7059-814-3)
- Lech Mażewski, Stany nadzwyczajne w Polsce w latach 1918-1989, Toruń 2006 (ISBN 978-83-7441-497-5)
