rok 1926 / MCMXXVI
XIX wiek · XX wiek · XXI wiek
1924 « 1925 « 1926 » 1927 » 1928
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 1 stycznia
- 8 stycznia - Abd al-Aziz ibn Saud koronował się na króla regionu Hidżaz.
- 26 stycznia - John Logie Baird zademonstrował mechaniczny system telewizyjny.
- 31 stycznia - brytyjskie i belgijskie wojska okupacyjne opuściły Kolonię.
- 11 lutego - znacjonalizowano posiadłości Kościoła katolickiego w Meksyku.
- 16 marca - w Auburn w stanie Michigan (USA) Robert Goddard dokonał pierwszej próby startu rakiety napędzanej paliwem płynnym.
- 23 marca - Eamon de Valera założył partię republikańską Irlandii – Fianna Fáil.
- 7 kwietnia - Violet Gibson, obywatelka brytyjska, dokonała nieudanego zamachu na Mussoliniego.
- 16 kwietnia - w prowincji Kostaryki San José doszło do katastrofy kolejowej – zginęło 178 osób.
- 21 kwietnia - w Londynie urodziła się Elizabeth Alexandra Mary, przyszła królowa Wielkiej Brytanii z dynastii Windsor.
- 24 kwietnia - zawarto Traktat Berliński między ZSRR a Niemcami.
- 25 kwietnia - Mohammad Reza Pahlawi został koronowany na szachinszacha Iranu.
- 1 maja - rozpoczął się strajk górników w Anglii. W krajach posiadających silnie rozwinięte górnictwo, a więc w Stanach Zjednoczonych, w Polsce i w Niemczech, strajk był korzystny dla gospodarki.
- 3 maja - strajk górników przerodził się w strajk generalny w Wielkiej Brytanii.
- 9 maja
- 10 maja - w Wielkiej Brytanii rozpoczęły się rozmowy między rządem a strajkującymi górnikami.
- 12 maja
- 23 maja - ustanowiono pierwszą konstytucję w Libanie.
- 28 maja - w Portugalii pod przywództwem Manuela Gomesa da Costa doszło do przewrotu wojskowego – koniec Pierwszej Republiki Portugalskiej.
- 29 czerwca - Arthur Meighen po raz drugi został wybrany premierem Kanady.
- 1 lipca - Guomindang (pisane też Kuomintang – Chińska Partia Narodowa) rozpoczął kampanię zjednoczeniową w Chinach północnych.
- 3 lipca - w Czechosłowacji doszło do katastrofy samolotu typu Caudron C.61, należącego do francuskich linii lotniczych „Compagnie Internationale de Navigation Aérienne”.
- 6 lipca - w Warner Theatre w Nowym Jorku odbyła się pierwsza projekcja filmu ze ścieżką dźwiękową.
- 9 lipca - następny przewrót wojskowy w Portugalii, tym razem pod przywództwem generała António Óscara de Fragoso Carmona.
- 23 lipca - Fox Film, późniejsza wytwórnia filmów 20th Century Fox, nabył patent pozwalający na zapisanie ścieżki dźwiękowej na taśmie filmowej i zsynchronizowanie obrazu i dźwięku (ang. Movietone sound system).
- 6 sierpnia
- amerykańska pływaczka Gertrude Ederle jako pierwsza kobieta przepłynęła kanał La Manche z Francji do Anglii.
- w Nowym Jorku odbyła się premiera filmu Don Juan w reżyserii Johna Barrymore z zapisem dźwięku wytwórni filmowej Warner Bros (Vitaphone – system zapisu dźwięku konkurencyjny do „Movietone sound system”).
- 22 sierpnia - w Grecji, generał Georgios Kondylis (gr. Γεώργιος Κονδύλης) dokonał zamachu stanu i obalił dyktaturę generała Theodorosa Pangalosa (gr. Θεόδωρος Πάγκαλος).
- 25 sierpnia - Pawlos Kunduriotis (gr. Παύλος Κουντουριώτης) zostaje prezydentem Grecji – ogłasza koniec dyktatury.
- 1 września - w Libanie pod protektoratem francuskim Charles Debbas zostaje wybrany prezydentem – Liban staje się republiką konstytucyjną.
- 8 września - w poczet stałych członków Rady Ligi Narodów przyjęto Niemcy.
- 11 września - Hiszpania wycofuje swe członkostwo z Ligi Narodów.
- 18 września - potężny huragan przeszedł nad stanem Floryda, dewastując miasto Miami, ponad 100 osób straciło życie, straty przeliczone na dzisiejszą wartość dolara (2008) sięgnęły 100 bilionów.
- 20 września - z dwunastu samochodów wypełnionych gangsterami otwarto ogień do hotelu Hawthorne Inn w Chicago, w którym znajdowała się kwatera główna Ala Capone. Tylko jeden z gangsterów współpracujących z Alem Capone został ranny.
- 25 września
- 26 września - amerykański bokser Gene Tunney pokonał Jacka Dempsey’a i został mistrzem świata wagi ciężkiej.
- 12 października - brytyjscy górnicy zgadzają się na zakończenie strajku.
- 20 października - huragan pozbawił życia 650 osób na Kubie.
- 23 października - rząd faszystowski we Włoszech dekretem zabronił kobietom zajmowania stanowisk publicznych.
- 31 października - zmarł iluzjonista Harry Houdini, przyczyną zgonu była gangrena i zapalenie otrzewnej, które były spowodowane zapaleniem wyrostka robaczkowego.
- 10 listopada - Hirohito został koronowany jako 124 cesarz Japonii.
- 11 listopada - została otwarta trasa drogowa w USA o długości 2448 mil (3939 km) łącząca Chicago z Los Angeles – Route 66.
- 15 listopada - NBC radio, dysponujące 24 stacjami, rozpoczęło swą działalność (NBC zostało sformowane przez Westinghouse, General Electric i RCA).
- 24 listopada
- 25 listopada - rząd faszystowski przywraca karę śmierci we Włoszech.
- 26 listopada - wszyscy deputowani do parlamentu z ramienia Włoskiej Partii Komunistycznej zostali aresztowani.
- 27 listopada
- 2 grudnia - dekretem premiera Stanley’a Baldwina stan wojenny przestaje obowiązywać w Wielkiej Brytanii. Stan wojenny był wprowadzony przez rząd brytyjski w odpowiedzi na strajk generalny w dniu 9 maja 1926.
- 17 grudnia - doszło do przewrotu wojskowego na Litwie w wyniku którego prezydenturę objął Antanas Smetona.
- 25 grudnia - w historii Japonii zakończyła się Epoka Taishō i rozpoczął Okres Oświeconego Pokoju.
[edytuj] Urodzili się
- 3 stycznia - George Martin, producent i aranżer większości nagrań zespołu „The Beatles”
- 8 stycznia - Bronisław Pawlik, polski aktor (zm. 2002)
- 11 stycznia
- 20 stycznia - Patricia Neal, amerykańska aktorka, laureatka Oscara
- 24 stycznia - Eugeniusz Lewacki, polski hokeista, uczestnik Zimowych Igrzysk Olimpijskich w St. Moritz i w Oslo
- 27 stycznia - Ingrid Thulin, aktorka szwedzka (zm. 2004)
- 29 stycznia - Abdus Salam, pakistański fizyk teoretyczny, laureat Nagrody Nobla (zm. 1996)
- 31 stycznia - Maria Emanuel Wettyn obecny senior Wettinów
- 2 lutego - Valéry Giscard d'Estaing, francuski polityk, prezydent Francji
- 6 lutego - Haskell Wexler, amerykański operator obrazu, reżyser, scenarzysta, aktor i producent filmowy
- 7 lutego - Konstantin Fieoktistow (ros. Константин Петрович Феоктистов), radziecki kosmonauta
- 8 lutego - Neal Cassady, poeta amerykański (zm. 1968)
- 11 lutego - Leslie Nielsen, amerykański aktor filmowy
- 16 lutego - John Schlesinger, brytyjski reżyser filmowy, epizodycznie actor, laureat Oscara (zm. 2003)
- 20 lutego - Bob Richards, amerykański lekkoatleta
- 27 lutego - David H. Hubel, kanadyjski naukowiec, neurofizjolog, laureat Nagrody Nobla
- 28 lutego - Swietłana Alliłujewa (ros. Светлана Иосифовна Аллилуева), rosyjska pisarka, córka Józefa Stalina
- 2 marca - Murray Rothbard, amerykański ekonomista (zm. 1995)
- 6 marca
- 17 marca - Siegfried Lenz, niemiecki pisarz
- 22 marca - Jan Fijałek, polski historyk, łódzki historyk medycyny (zm. 1997)
- 24 marca - Dario Fo, włoski satyryk, autor sztuk teatralnych, reżyser teatralny oraz kompozytor, laureat Nagrody Nobla
- 25 marca - László Papp, węgierski bokser (zm. 2003)
- 30 marca - Ingvar Kamprad, szwedzki przemysłowiec, założyciel międzynarodowej firmy IKEA
- 31 marca - John Fowles, angielski pisarz i eseista (zm. 2005)
- 1 kwietnia - Anne McCaffrey, amerykańska pisarka science-fiction
- 2 kwietnia - Jack Brabham, australijski kierowca wyścigowy
- 3 kwietnia - Gus Grissom, amerykański astronauta (zm. 1967)
- 6 kwietnia - Sergio Franchi, włoski aktor i piosenkarz (zm. 1990)
- 9 kwietnia - Hugh Marston Hefner, twórca Playboya
- 21 kwietnia - Elżbieta II, królowa Wielkiej Brytanii oraz Irlandii Północnej
- 22 kwietnia - James Stirling, szkocki architekt, laureat Nagrody Pritzkera (zm. 1992)
- 24 kwietnia - Thorbjörn Fälldin, szwedzki polityk, premier Szwecji
- 25 kwietnia - Tadeusz Janczar, polski aktor
- 28 kwietnia - Harper Lee, amerykańska pisarka
- 30 kwietnia - Cloris Leachman, amerykańska aktorka filmowa, teatralna i telewizyjna, zdobywczyni Oscara
- 8 maja - David Attenborough, brytyjski pisarz, narrator i podróżnik
- 15 maja - Anthony Shaffer, angielski dramaturg, powieściopisarz i scenarzysta
- 25 maja - Bill Sharman, amerykański koszykarz
- 26 maja - Miles Davis, amerykański trębacz i kompozytor jazzowy (zm. 1991)
- 1 czerwca
- 3 czerwca - Allen Ginsberg, amerykański poeta (zm. 1997)
- 14 czerwca - Hermann Kant, niemiecki pisarz
- 21 czerwca - Conrad L. Hall, amerykański operator filmowy, zdobywca Oscara (zm. 2003)
- 22 czerwca - Tadeusz Konwicki, polski powieściopisarz i reżyser filmowy
- 25 czerwca - Ingeborg Bachmann, austriacka poetka
- 28 czerwca - Mel Brooks, amerykański reżyser i aktor
- 29 czerwca - Jabir Al Sabah (arab. جابر الأحمد الجابرال), emir Kuwejtu (zm. 2006)
- 30 czerwca - Paul Berg, amerykański biochemik, laureat Nagrody Nobla
- 1 lipca
- 4 lipca - Alfredo Di Stéfano, wybitny argentyński piłkarz
- 8 lipca - Elisabeth Kübler-Ross, amerykańska lekarka, pochodzenia szwajcarskiego (zm. 2004)
- 9 lipca - Benjamin Mottelson, duński fizyk, laureat Nagrody Nobla w 1975 roku
- 14 lipca - Jan Krenz, dyrygent, kompozytor
- 16 lipca - Irwin Rose, amerykański biolog, laureat Nagrody Nobla
- 25 lipca - Włodzimierz Kunz, artysta malarz (zm. 2002)
- 2 sierpnia - Leszek Kubanek, polski aktor (zm. 1999)
- 3 sierpnia - Tony Bennett, amerykański piosenkarz
- 11 sierpnia - Aaron Klug, brytyjski chemik pochodzenia litewskiego, laureat Nagrody Nobla
- 13 sierpnia - Fidel Castro, komunistyczny dyktator Kuby
- 14 sierpnia
- 2 września - Erich Selbmann, niemiecki dziennikarz (zm. 2006)
- 6 września - Claus George Willem Otto Frederik Geert van Amsberg, książę holenderski, mąż królowej Holandii Beatrix (zm. 2002)
- 15 września - Jean-Pierre Serre, matematyk francuski
- 19 września - Masatoshi Koshiba (小柴 昌俊), fizyk japoński, laureat Nagrody Nobla
- 21 września - Donald Glaser, amerykański fizyk, noblista
- 23 września - John Coltrane, jazzowy saksofonista, mąż pianistki Alice Coltrane (zm. 1967)
- 7 października - Czesław Ryll-Nardzewski, polski matematyk
- 15 października
- 18 października
- 3 listopada - Valdas Adamkus, litewski polityk, prezydent Litwy
- 7 listopada - Joan Sutherland, australijska śpiewaczka operowa
- 9 listopada - Luis Miguel Dominguín, hiszpański matador (zm. 1996)
- 23 listopada - Sathya Sai Baba, indyjski guru
- 24 listopada - Tsung-Dao Lee, amerykański fizyk pochodzenia chińskiego, laureat nagrody Nobla
- 25 listopada - Poul Anderson, amerykański pisarz science fiction i fantasy (zm. 2001)
- 30 listopada
- 6 grudnia - Andrzej Mandalian, polski poeta, scenarzysta filmowy, tłumacz literatury polskiej z języka rosyjskiego
- 9 grudnia - Henry Kendall, amerykański fizyk jądrowy (zm. 1999)
- 20 grudnia - Geoffrey Howe, brytyjski polityk
- 24 grudnia - Witold Pyrkosz, polski aktor
- Jadwiga Kaczyńska, z domu Jasiewicz; polska filolog
- 21 stycznia - Camillo Golgi, włoski fizjolog i cytolog, laureat Nagroda Nobla (ur. 1844)
- 21 lutego - Heike Kamerlingh Onnes, fizyk holenderski, laureat nagrody Nobla (ur. 1853)
- 28 lutego - Ferdynand Radziwiłł, książę, polski polityk (ur. 1834)
- 5 marca - Clément Ader, francuski inżynier, pionier awiacji (ur. 1841)
- 4 kwietnia - August Thyssen, niemiecki przemysłowiec (ur. 1842)
- 20 kwietnia - Gaudentius Orfali, palestyński biblista katolicki, archeolog, franciszkanin (ur. 1889)
- 24 kwietnia - Sunjong (Hangyl. 융희제, Hancha. 隆熙帝), ostatni cesarz Korei, z dynastii Joseon (ur. 1874)
- 16 maja - Mehmed VI, ostatni sułtan Imperium ottomańskiego (ur. 1861)
- 25 maja - Semen Petlura, ukraiński polityk, ataman, zamordowany w wieku 47 lat (ur. 1879)
- 28 maja - Jan Apolinary Michalik, właściciel kawiarni krakowskiej
- 10 czerwca - Antoni Gaudí, hiszpański architekt (ur. 1852)
- 14 czerwca - Mary Cassatt, amerykańska malarka (ur. 1844)
- 20 lipca - Feliks Dzierżyński, radziecki komunista polskiego pochodzenia, organizator służb bezpieczeństwa Cze-Ka w Rosji bolszewickiej (ur. 1877)
- 1 sierpnia - Jan Kasprowicz, polski poeta, przedstawiciel Młodej Polski (ur. 1860)
- 23 sierpnia - Rudolf Valentino, właśc. Rudolfo Guglielmi, amerykański aktor filmowy (ur. 1895)
- 11 września - Béla Hajts, słowacki nauczyciel, krajoznawca i działacz turystyczny, autor nazwy "Słowacki Raj" (ur. 1872)
- 15 września - Rudolf Eucken, niemiecki filozof, laureat Nagrody Nobla (ur. 1846)
- 31 października - Harry Houdini, amerykański iluzjonista, pochodzenia węgierskiego (ur. 1874)
- 26 listopada - John Moses Browning, amerykański konstruktor broni (ur. 1855)
- 5 grudnia - Claude Monet, francuski malarz impresjonista (ur. 1840)
- 11 grudnia - Jean Richepin, francuski pisarz (ur. 1849)
- 25 grudnia - Yoshihito, (大正天皇 – Taishō) cesarz Japonii (ur. 1879)
[edytuj] Zdarzenia astronomiczne
[edytuj] Nagrody Nobla
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Święta ruchome
|
|