Chicago
Z Wikipedii
Panorama Chicago podczas zachodu słońca (od strony Planetarium Adlera) od Shedd Aquarium po Navy Pier).Współrzędne: 41°54' N 87°39' W
| Chicago | |||||
|
|||||
| Dewiza: Urbs in Horto | |||||
| Państwo |  Stany Zjednoczone |
||||
| Stan |  Illinois |
||||
| Burmistrz | Richard M. Daley | ||||
| Powierzchnia | 606,2 km² | ||||
| Położenie | 41° 54' N 87° 39' W |
||||
| Wysokość | 176 m n.p.m. | ||||
| Ludność (2005) • liczba ludności • gęstość • aglomeracja |
2 842 518 4867 os./km² 9 391 515 |
||||
| Nr kierunkowy | 312, 773 | ||||
| Kod pocztowy | 60601-60827 | ||||
| Podział miasta | 77 dzielnic | ||||
|
Położenie na mapie kraju
  Chicago
|
|||||
| Strona internetowa miasta | |||||
Chicago – miasto w USA, położone nad jeziorem Michigan w stanie Illinois. Chicago stanowi trzecie pod względem wielkości i zaludnienia miasto w Stanach Zjednoczonych zaraz po Los Angeles i Nowym Jorku.
Chicago wraz z przedmieściami tworzy główną metropolię miejską położoną na środkowym wschodzie Stanów Zjednoczonych. Jest również głównym centrum biznesowym, kulturalnym oraz naukowym, a samo miasto i okolice przeżywają okres gwałtownego rozwoju i ekspansji. Najbliższymi i największymi przedmieściami są miasta Niles, Elmhurst, Melrose Park, Franklin Park, Cicero, Joliet, Addison, Evanston, Schaumburg, Wood Dale.
Chicago jest określane mianem "Wietrzne miasto" (ang. Windy City).
Spis treści |
[edytuj] Centrum
Centrum (ang. downtown) to tzw. Pętla (ang. Loop) zamknięta linią kolei nadziemnej i rozlokowana nad brzegiem jeziora wzdłuż tzw. "Wspaniałej Mili" (ang. Magnificent Mile) i obejmuje obszary od Zoo Lincolna na północy po Muzeum Historii Naturalnej (ang. Field Museum of Natural History) na południu oraz od jeziora po (generalnie) autostradę I-90 (Dan Ryan). Na terenie Loop mieszczą się takie budowle jak Sears Tower, Instytut Sztuki (ang. Art Institute, wspaniałe zbiory impresjonistów), Planetarium Adlera, czy Akwarium Shedda. Tu znajduje się też wielki kompleks wystawienniczy McCormick Place (doroczne Chicago Auto Show) oraz stadion piłkarski zespołu "Fire".
[edytuj] Historia
Na początku drugiej połowy XVIII wieku okolice przyszłego Chicago były zamieszkane wyłącznie przez Indian, głównie ze szczepu Illinois (grupa plemienna Pottawatomi), które wyparło z okolicy inne plemiona (Miami, Sauk i Lisów). Pierwszym nieindiańskim osadnikiem był czarnoskóry Jean Baptiste Point du Sable, który pochodził z Haiti i osiedlił się w okolicy między 1770 i 1780.
Stany Zjednoczone uzyskały terytorium przyszłego miasta w wyniku traktatu zawartego w Greenville w 1795 z Indianami. W 1803 Amerykanie wybudowali na terenie obecnego miasta Fort Dearborn. W 1812 podczas wojny brytyjsko-amerykańskiej załoga fortu została zmasakrowana przez Indian.
Pierwsze dekady XIX wieku były okresem intensywnego osadnictwa w nowo utworzonych amerykańskich stanach na zachód od Appalachów. Stan Illinois, w którym leży Chicago, wszedł do Unii w 1818.
12 sierpnia 1833 Chicago, które miało wtedy 350 mieszkańców, otrzymało prawa miasteczka. Siedem lat później miasto miało już 4000 mieszkańców. 4 marca 1837 Chicago otrzymało prawa miejskie. W 1848 otwarto kanał łączący Jezioro Michigan z rzeką Missisipi, który miał swój początek w Chicago. W 1853 otwarto pierwszą linię kolejową między Chicago i miastem Freeport w Illinois. W następnych latach szybki rozwój kolei stworzył w Chicago jeden z najważniejszych węzłów kolejowych w Stanach Zjednoczonych. Ze swoimi doskonałymi połączeniami transportu wodnego, kolejowego a potem lotniczego, miasto stało się i jest do dzisiaj jednym z najważniejszych węzłów komunikacyjnych i transportowych w Stanach Zjednoczonych.
W 1857 Chicago było już największym miastem na północnym wschodzie ówczesnych Stanów Zjednoczonych i miało ponad 90 tys. mieszkańców.
Miasto borykało się z typowymi problemami związanymi z szybkim rozrostem, które jednak były stopniowo rozwiązywane przez inwestycje w infrastrukturę.
W 1871 duża część miasta została zniszczona w ogromnym pożarze, jednej z największych katastrof XIX wieku. Przyczyna pożaru jest trudna do ustalenia. Są teorie, że pożar wywołały spadające na Chicago odłamki komety von Bieli, choć tradycyjna wersja mówi o lampie kopniętej przez krowę pani O'Connor. Miasto miało wtedy już 300 tys. mieszkańców i około 100 tys. z nich straciło dach nad głową, a 250 osób zginęło.
To nieszczęście dało okazję do zaprojektowania i zbudowania nowego miasta z nowymi rozwiązaniami urbanistycznymi i architektonicznymi. Szybka odbudowa rozpoczęła się prawie natychmiast i już po trzech latach trudno było znaleźć w mieście ślady pożaru. Nowe budynki w centrum miasta były wybudowane z cegły i kamienia, zastępując w większości drewniane budynki spalone w pożarze.
Nowa architektura była niezwykle oryginalna, a nowy "styl chicagowski" miał wpływ na rozwój wielu innych miast na świecie. Pierwszy na świecie drapacz chmur Home Insurance Building został zbudowany w Chicago w 1885. W zachowanym do dziś drapaczu chmur Reliance Building 1890-94 zastosowano nowatorskie rozwiązania (np. szerokie okna), które na świecie przyjęły się dopiero w kilkadziesiąt lat później. W Chicago pracowali światowej sławy architekci, m.in. Daniel Burnham, Frank Lloyd Wright i Mies van der Rohe.
Pod koniec XIX wieku i na początku XX wieku miasto rozwijało się bardzo gwałtownie (nawet według amerykańskich standardów), głównie z powodu napływu ogromnej rzeszy imigrantów z Europy. W 1900 miasto miało 1,698 mln mieszkańców, a w 1910 już 2,185 mln mieszkańców.
2 grudnia 1942 na korcie do gry w squasha należącym do podmiejskiego uniwersytetu uczeni pod kierunkiem Enrico Fermiego uruchomili pierwszy na świecie reaktor jądrowy.
[edytuj] Gospodarka
Wielki ośrodek handlowo-finansowy (cztery giełdy, w tym największa na świecie giełda płodów rolnych - ang. US Mercantile Exchange). Dawniej centrum przemysłu metalurgicznego, obecnie elektromaszynowego, ponadto maszynowego, chemicznego, przetwórczo-spożywczego. Siedziba koncernów Boeinga, Playboya, Allstate, General Electric, Baxter International, Abbot Laboratories, Aon, Prudential i wielu innych.
[edytuj] Transport
Wielki węzeł komunikacyjny. Główny zespół portowy Wielkich Jezior. Największy węzeł kolejowy na półkuli zachodniej, krzyżuje się tu 41 linii kolejowych, a w ciągu doby jest odprawiane około 1 500 pociągów. Chicago posiada największy co do ruchliwości port lotniczy świata (O'Hare - 78,6 mln pasażerów w 2004 roku), a także nieco mniejszy Midway Airport. Przez miasto (i przedmieścia) przebiega kilkanaście autostrad w tym osiem międzystanowych.
Chicago posiada rozbudowany system szybkiej kolei miejskiej (ang. Chicago Transit Authority - CTA), na który składają się linie kolejowe na- nad- i podziemne oznakowane kolorami niebieskim (z zachodnich przedmieść miasta przez downtown do lotniska O'Hare), zielonym (z zachodu przez downtown na południe), pomarańczowym (z południa do downtown), czerwonej (z południa na północ), brązowym (z downtown do bliskich dzielnic na północy), fioletowym (z downtown na daleką północ) i żółtym (łączącej północno-zachodnie przedmieście Skokie z linią filetową). Do systemu CTA należą również miejskie i podmiejskie linie autobusowe, które jednak - mimo znacznej liczebności i linii i autobusów - nie zapewniają alternatywnej dla samochodów komunikacji w mieście.
Pasażerski transport kolejowy zapewniają koleje systemu Metra, które zapewniają połączenia centrum z dalszymi przedmieściami. Daleki ruch pasażerski obsługiwany jest przez linie kolejowe Amtrak i autobusowe Greyhound.
[edytuj] Polonia w Chicago
.jpg/250px-Gateway_Theatre_(Chicago).jpg)
Największe poza Polską skupisko Polaków i ludności pochodzenia polskiego (ok. 1,1 mln osób polskiego pochodzenia, w tym około 250 tys. mówiących na co dzień po polsku)[1]. Do końca lat 80. XX wieku spora część Polaków w Chicago zamieszkiwała dzielnicę Polish Village, potocznie nazywaną Jackowem od parafialnego kościoła św. Jacka. Obecnie Polacy mieszkają w wielu różnych dzielnicach i na przedmieściach, ale główne skupisko polskich średnich i małych biznesów mieści się na zachód od Jackowa, wzdłuż ulic Belmont i Central Avenue. Chicagowska dzielnica Portage Park wedlug spisu ludnosci z 2000 roku stanowi największe skupisko mieszkańców narodowości polskiej lub pochodzenia polskiego na terenie Metropolii Chicagowskiej.
Chicago to wielkie centrum zorganizowanej Polonii. Siedziba władz centralnych Kongresu Polonii Amerykańskiej (PAC), Związku Narodowego Polskiego (PNA), Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego (PRCU), Związku Polek w Ameryce (PWA), Związku Podhalan w Ameryce (PHAA), Polish American Youth PAY i wielu innych organizacji.
Związek Narodowy Polski jest właścicielem stacji radiowej WPNA 1490 oraz wydawcą gazety codziennej "Dziennik Związkowy" (ang. Polish Daily News) założonej w roku 1908. Najstarszym polskim zabytkiem jest Kościół św. Stanisława Kostki zbudowany ok. 1870, a przy Zjednoczeniu Rzymsko-Katolickim mieści się Muzeum Polskie w Ameryce. Jedynym kościołem w Chicago, w którym odprawiane są msze św. jedynie w języku polskim jest misyjny Kościół św. Trójcy mimo, że Polacy w jego okolicy nie mieszkają od wielu już lat.
W Chicago wychodzą dwie gazety codzienne w języku polskim, kilkanaście tygodników i miesięczników ("Program", "Express", "Biznes+", "Szikagowianka", "Monitor" i in.), kilkugodzinne programy codzienne nadają dwie stacje telewizyjne, tu emitowany jest program Polsatu2 "Oblicza Ameryki"; ponadto nadawanych jest kilkadziesiąt programów radiowych z co najmniej czterech stacji nadawczych.
W mieście i na przedmieściach organizowane są rozmaite przedsięwzięcia Polaków mieszkających na terenie aglomeracji:
- Parady 3-majowe w Chicago;
- Dwa polskie kluby żeglarskie - Joseph Conrad Yacht Club i Karaibska Republika Żeglarska;
- Dwa polskie kluby motocyklowe;
- Polski Auto Moto Club;
- 12 Pułk Ułanów Podolskich;
- Festiwale Shanties Chicago;
- Doroczne przeglądy filmów polskich;
- Doroczne wybory Miss Polonia oraz Bale Amarantowe;
- Spotkania i koncerty w Copernicus Center, Cafe Lura i Art Gallery Kafe
- Polskie kościoły, msze w języku polskim
Należy też wymienić działalność komercyjną: rokrocznie wydawany "Informator Polonijny" - książka telefoniczna o objętości około 2 000 stron.
Przypisy
[edytuj] Miasta partnerskie
[edytuj] Panoramy Chicago
Panorama Chicago z 1910.
Panorama Chicago z 2004.[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy i zdjęcia lotnicze Stanów Zjednoczonych
- Mapa ulic z Google Maps
- Zdjęcie lotnicze lub mapa topograficzna z TerraServer-USA
- Zdjęcie satelitarne z Google Maps i Microsoft Virtual Earth
