1910

Z Wikipedii

rok 1910 / MCMX XIX wiek · XX wiek · XXI wiek
1908 « 1909 « 1910 » 1911 » 1912

Spis treści

1 Wydarzenia w Polsce
2 Wydarzenia na świecie
3 Urodzili się
4 Zmarli
5 Zdarzenia astronomiczne
6 Nagrody Nobla
7 Zobacz też
8 Święta ruchome

[edytuj] Wydarzenia w Polsce

maj - Charles Taze Russell, pierwszy prezes Towarzystwa Strażnica, złożył krótką wizytę w Warszawie, gdzie spotkał się z grupą 20 osób.
15 lipca - w Krakowie odbyły się uroczyste obchody 500-lecia bitwy pod Grunwaldem, w czasie których odsłonięto Pomnik Grunwaldzki.
Powstał klub sportowy Radomiak Radom
Powstał klub sportowy Widzew Łódź
Powstał klub sportowy Sandecja Nowy Sącz
Powstał żydowski klub piłkarski Jutrzenka Kraków
Powstał Bank Ludowy w Sztumie

[edytuj] Wydarzenia na świecie

styczeń - w Grecji wojskowi zmusili parlament i króla Jerzego I do zwołania Zgromadzenia Narodowego w celu skorygowania konstytucji.
13 stycznia - po raz pierwszy dokonano transmisji opery przez radio Nowy Jork.
15 stycznia - w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii odbyły się przedterminowe powszechne wybory ze względu na to, że Izba Lordów odrzuciła budżet (1909). Wybory te zredukowały większość parlamentarną Partii Liberalnej do 275 głosów, Partia Pracy uzyskała 40 głosów, Irlandzka Partia Nacjonalistyczna uzyskała 82 mandaty, Partia Konserwatywna uzyskała 273 mandaty.
16 stycznia - ciągłe opady deszczu w Paryżu spowodowały wylew Sekwany, zalane zostało między innymi paryskie metro co efektywnie odwodniło miasto.
20 lutego - Boutros Ghali, pierwszy premier pochodzenia egipskiego w Egipcie, zginął w zamachu.
marzec - w Albanii wybuchło powstanie przeciw Imperium Osmańskiemu.
19 marca - w USA , partia republikańska ograniczyła wpływy Spikera Izby Reprezentantów celem wzmocnienia komisji parlamentarnych.
21 marca - Harry Houdini jako pierwszy odbył lot samolotem w Australii.
26 marca - w Norwegii powstał klub sportowy Bærum SK.
30 marca - legislatura stanu Missisipi powołała do życia Uniwersytet Południa Missisipi.
20 kwietnia - można było obserwować Kometę Halleya.
27 kwietnia - Louis Botha i Barry Hertzog (James Barry Munnik Hertzog) założyli Partię Południowoafrykańską.
27 kwietnia - po raz drugi Izba Gmin uchwaliła zbiór liberalnych reform (ang. People's Budget), których zwolennikami byli David Lloyd George i Winston Churchill. Ustawa ta została zatwierdzona przez Izbę Lordów 28 kwietnia.
29 kwietnia - Andrew Fisher po raz drugi został premierem Australii.
6 maja - Jerzy V zasiadł na tronie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii po śmierci swego ojca Edwarda VII.
11 maja - Kongres Stanów Zjednoczonych ustanowił Park Narodowy Glacier w stanie Montana.
15 maja - został założony klub piłkarski FC St. Pauli w Hamburgu.
16 maja - Kongres Stanów Zjednoczonych autoryzował powstanie Biura Kopalnictwa, agencji rządu USA.
18 maja - Ziemia przeszła przez ogon Komety Halley.
31 maja - utworzono nowe dominium brytyjskie, Unię Południowoafrykańską, w której skład weszły Kraj Przylądkowy i Natal oraz dwie podbite dawne republiki burskie Transwal i Orania.
14-23 czerwca - odbyła się w Edynburgu w Szkocji Konferencja Protestanckich Misjonarzy, której przewodniczył John Mott – laureat pokojowej Nagrody Nobla. Konferencja ta zapoczątkowała protestanckie ruchy misyjne oraz ekumeniczne.
22 czerwca - pierwszy lot pasażerskiego sterowca LZ 127 Graf Zeppelin.
25 czerwca - w Paryżu w Théâtre National de l'Opéra odbyła się premiera baletu Igora Strawińskiego „Ognisty ptak”.
2 lipca - we Francji odbyły się demonstracje przeciw publicznym egzekucjom.
4 lipca - po zwycięstwie w walce w wadze ciężkiej czarnoskórego boksera Jacka Johnsona nad białym Jimem Jeffriesem, doszło do rozruchów na tle rasowym w USA.
22 lipca - bezprzewodowy telegraf przyczynił się do ujęcia groźnego przestępcy, jakim był lekarz Hawley Harvey Crippen, później skazany i powieszony w Anglii.
14 sierpnia - pożar na Wystawie Światowej w Brukseli zniszczył pawilony wystawiennicze Anglii i Francji.
22 sierpnia - cesarz koreański przekazał władzę nad Koreą cesarzowi japońskiemu.
28 sierpnia - Czarnogóra proklamowała swą niezależność jako królestwo pod panowaniem Mikołaja I Petrowicia-Niegosza.
1 września - Stolica Apostolska wprowadziła przymusową przysięgę dla wyświęcanych księży przeciw modernizmowi katolickiemu.
16 września - Australijskie Ministerstwo Skarbu zostało upoważnione do wyemitowania waluty (Dolar australijski), zastępującej brytyjskiego Funta szterlinga.
1 października - bomba eksplodowała w budynku należącym do gazety Los Angeles Times, zostało zabitych 21 osób, kilka osób zostało rannych. Później zostali aresztowani i skazani, za podłożenie bomby, bracia pochodzenia irlandzkiego James B. McNamara i Joseph J. McNamara.
5 października - w Portugalii obalono dynastię Braganza oraz proklamowano republikę. Król Manuel II abdykował i uciekł z rodziną do Gibraltaru.
11 października - były prezydent USA Theodore Roosevelt odbył lot samolotem.
18 października - Eleftherios Wenizelos został premierem Grecji.
23 października - Vajiravudh (Rama VI) został koronowany na króla Syjamu (Tajlandia) po śmierci swego ojca, króla Chulalongkorna (Rama V).
7 listopada - pierwszy lot samolotu z ładunkiem handlowym pomiędzy Dayton a Columbus w stanie Ohio, samolot był pilotowany przez braci Wright.
17 listopada - Ralph Johnstone, pilot szkolony przez braci Wright, poniósł śmierć w Denver w stanie Kolorado w czasie pokazów lotniczych, na oczach 5 tys. widzów, kiedy jego samolot rozleciał się w powietrzu. Johnstone był pierwszym pilotem, który zginął w katastrofie lotniczej w USA.
20 listopada - rewolucja meksykańska: Francisco Madero ogłosił się prezydentem Meksyku i wezwał do powstania przeciw rządowi prezydenta dyktatora Porfirio Díaza.
23 listopada - wykonano przy pomocy gilotyny ostatnią egzekucję w Szwecji, na bandycie i mordercy Johanie Alfredzie Ander’erze. Egzekucję tę przeprowadził ostatni kat szwedzki, Albert Gustaf Dahlman.
16 grudnia - Henri Coandă, rumuński inżynier i konstruktor lotniczy, odbył pierwszy lot samolotem z silnikiem odrzutowym.
31 grudnia - zginęło dwóch pilotów, pionierów lotnictwa, John Moisant w Nowym Orleanie i Arch Hoxsey w Los Angeles, ten ostatni był szkolony przez braci Wright.

[edytuj] Urodzili się

23 stycznia - Django Reinhardt, belgijski gitarzysta pochodzenia cygańskiego (zm. 1953)
28 stycznia - Maria Kozaczkowa, polska poetka (zm. 1980)
29 stycznia - Bogusław Kożusznik, polski lekarz, prof. medycyny, działacz polityczny i społeczny (zm. 1996)
9 lutego - Jacques Monod, francuski biochemik (zm. 1976)
12 lutego - Zygmunt Szendzielarz, ps. "Łupaszko", dowódca 5 Wileńskiej Brygady AK (tzw. Brygady śmierci) (zm.1951)
15 lutego - Irena Sendlerowa, polska działaczka społeczna (zm. 2008)
9 marca - Samuel Barber, amerykański kompozytor (zm.1981)
19 marca - Józef Wolski, polski historyk, wykładowca UJ
23 marca - Jakob Bender, niemiecki piłkarz (zm. 1981)
23 marca - Akira Kurosawa, japoński reżyser filmowy (zm.1998)
4 kwietnia - Ignacy Fik, polski pisarz, poeta i działacz polityczny. (zm.1942)
18 kwietnia - Kazimierz Wyka, historyk i krytyk literatury polskiej (zm.1975)
20 kwietnia - Jan Dobraczyński, polski pisarz (zm. 1994)
4 maja - Jerzy Waldorff, polski publicysta i krytyk muzyczny (zm.1999)
4 maja - Gordon Jenkins, amerykański wokalista jazzowy (zm.1984)
28 maja - T-Bone Walker, wybitny bluesman amerykański, prekursor gitary elektrycznej (zm. 1975)
10 czerwca - Howlin' Wolf, wybitny bluesman amerykański, przedstawiciel bluesa chicagowskiego (zm. 1976)
11 czerwca - Jacques-Yves Cousteau, francuski badacz mórz i oceanów, znany zwłaszcza jako badacz głębin morskich (zm.1997)
14 czerwca - Stefan Arski, polski dziennikarz, działacz komunistyczny, publicysta historyczny (zm. 1993)
23 czerwca - Gordon Hinckley amerykański duchowny, prezydent i prorok (zm. 2008)
14 lipca - William Hanna, autor filmów animowanych i współtwórca firmy Hanna-Barbera (zm.2001)
23 lipca - Karl Adamek, austriacki piłkarz (zm. 2000)
23 sierpnia - Giuseppe Meazza, włoski piłkarz (zm.1979)
27 sierpnia - Agnes Gonxha Bojaxhiu, zwana później Matką Teresą z Kalkuty, laureatka Pokojowej Nagrody Nobla 1979 (zm.1997)
20 października - Irena Górska-Damięcka, polska aktorka, reżyserka teatralna (zm. 2008)
24 grudnia - Fritz Leiber, amerykański pisarz fantasy i science fiction (zm.1992)
31 grudnia - Tadeusz Wtorkiewicz- polski wirtuoz trąbki, dyrygent, założyciel orkiestry dętej w Strzegomiu (zm. 1985)

[edytuj] Zmarli

20 stycznia - Józef Kwiatek, organizator demonstracji na placu Grzybowskim w Warszawie (ur.1874)
28 stycznia - Alfredo Capelli, włoski matematyk (ur. 1855)
29 stycznia - Eduard Rod - pisarz szwajcarski (ur.1857)
20 marca - Feliks Tournachon - fotograf francuski (ur.1820)
30 marca - Jean Moreas, poeta francuski (ur.1856)
14 kwietnia - Michał Wrubel - rosyjski malarz i rzeźbiarz polskiego pochodzenia (ur.1856)
21 kwietnia - Mark Twain, amerykański pisarz, satyryk i humorysta (ur.1835)
26 kwietnia - Bjørnstjerne Bjørnson, norweski powieściopisarz, dramaturg, poeta, publicysta, polityk (ur.1832)
6 maja - Edward VII, król Wielkiej Brytanii, (ur. 1841)
18 maja - Eliza Orzeszkowa, polska pisarka (ur. 1841)
22 maja - Jules Renard, pisarz francuski (ur.1864)
27 maja - Heinrich Hermann Robert Koch, niemiecki lekarz i bakteriolog (ur. 1843)
4 lipca - Giovanni Schiaparelli, astronom włoski (ur.1835)
6 sierpnia - Klemens Bachleda, tatrzański przewodnik i ratownik (ur.1849)
13 sierpnia - Florence Nightingale, pielęgniarka angielska, twórczyni nowoczesnego pielęgniarstwa (ur.1820)
16 sierpnia - Zygmunt Gloger, polski etnograf, krajoznawca i historyk (ur.1845)
26 sierpnia - William James, psycholog amerykański (ur.1842)
2 września - Henri Rousseau, francuski malarz-amator
11 września - Mieczysław Srokowski, polski powieściopisarz i poeta (ur.1873)
8 października - Maria Konopnicka, polska poetka i nowelistka (ur.1842)
15 października - Stanley Ketchel, amerykański bokser pochodzenia polskiego (ur.1886)
18 października - Thaddauas Robl, kolarz niemiecki (ur.1877)
30 października - Henri Dunant, szwajcarski twórca Czerwonego Krzyża, pierwszy w historii laureat Pokojowej Nagrody Nobla (ur.1828)
7 listopada - Florencio Sanchez, poeta urugwajski (ur.1875)
20 listopada - Lew Tołstoj, rosyjski prozaik i myśliciel {ur.1828)
23 listopada - Octave Chanute, amerykański konstruktor lotniczy (ur.1832)