Tajlandia

Z Wikipedii

ราชอาณาจักรไทย
Prathet Thai (potocznie: Muang Thai)
Królestwo Tajlandii


Flaga Tajlandii	Godło Tajlandii

Hymn: Phleng Chat

monarchia konstytucyjna

Głowa państwa

król Bhumibol Adulyadej

Następca tronu

książę Maha Vajiralongkorn

Szef rządu

premier Samak Sundaravej

Powierzchnia
• całkowita
• wody śródlądowe

49. na świecie
514 000 km²
2230 km² (0,43%)

Liczba ludności (2008)
• całkowita
• gęstość zaludnienia

20. na świecie
65 493 000¹▲
127 osób/km²

bat (THB)

UTC +7

+66

¹ Dane szacunkowe na lipiec 2008 roku, podane za CIA The World Factbook (źródło:CIA) (en)

Tajlandia (Królestwo Tajlandii) – państwo w południowo-wschodniej Azji, graniczące z Laosem i Kambodżą na wschodzie, z Malezją na południu oraz z Birmą (Myanmarem) i Morzem Andamańskim na zachodzie. Tajlandia jest także nazywana Syjamem, gdyż była to jego oficjalna nazwa do 11 maja 1949. Międzynarodowe określenie "Thai" (ไทย) znaczy po tajsku wolny.

Spis treści

1 Geografia
2 Historia
3 Ustrój polityczny
- 3.1 Partie polityczne
4 Podział administracyjny
5 Społeczeństwo
6 Gospodarka
7 Galeria
8 Transport
9 Linki zewnętrzne
10 Przypisy

[edytuj] Geografia

Tajlandia jest krajem nizinnym. W środkowej części znajduje się Nizina Menamu, na północnym wschodzie płytowa równina Korat ograniczona od południa pasmem Dongrak, a od Niziny Menamu górami Thiu Khao Phetchabun. Północną i zachodnią część kraju zajmują młode (mezozoiczne) pasma górskie o przebiegu południkowym: Tanen Taunggyi (Doi Inthanon, 2595 m, najwyższy szczyt Tajlandii) i Doi Luang.

Długość linii brzegowej wynosi ponad 2600 km. Wybrzeża są nizinne i silnie rozczłonkowane. Największymi wyspami są: Phuket na Morzu Andamańskim, Samui i Phangan w Zatoce Tajlandzkiej.

[edytuj] Historia

Początek historii Tajlandii wiąże się z migracją Tajów z południowo-zachodniej części Chin. Ludność ta dotarła na terytorium obecnego państwa w X–XII wieku. Tajowie opanowali dorzecze Menamu, zasymilowali się z żyjącymi tu Khmerami, ulegając jednocześnie wpływom ich kultury i ich religii - buddyzmu. W 1350 założono w dolinie Menamu Ajutthaję, stolicę królestwa. Państwo ze stolicą w Ajutthaji objęło prawie cały Półwysep Indochiński. Okres rozkwitu nastąpił w XV wieku, osłabienie w XVI wieku. W XVI i XVII w. rozpoczęły się kontakty z Europejczykami m.in, Portugalczykami, Hiszpanami, Holendrami i Anglikami. W drugiej połowie XVII wieku Birma zajęła Ajutthaję. W 1782 w południowej Tajlandii generał Czakri ogłosił się królem i założył nową dynastię nazwaną jego imieniem. Państwo stale umacniało się, ale próby powiększenia terytorium zostały zahamowane przez rosnące w tym regionie wpływy brytyjskie i francuskie; W latach 60. XIX wieku tajskie państwo było formalnie niepodległe, ale realnie było uzależnione od państw kolonialnych. Europejczycy odebrali krajowi zwierzchnictwo nad Kambodżą (1867) i Laosem (1893) - Indochiny Francuskie, W początkach XX wieku przeprowadzono reformę; władcy zachowali ustrój absolutystyczny. W 1932 nastąpił wojskowo-cywilny zamach stanu, który doprowadził do ustanowienia monarchii konstytucyjnej, a w 1938 władzę objęło wojsko. Rząd Tajlandii w 1940 zawarł pakt o nieagresji z Japonią, a później sojusz wojskowy i polityczny. Tajlandia brała udział w wojnie przeciw aliantom (tylko teoretycznie). W 1944 odsunięto od władzy rząd popierający Japonię po to, aby nie brać odpowiedzialności za udział w wojnie po stronie państw Osi. Po wojnie utrzymywano przyjazne stosunki z USA, wysłano do Wietnamu oddziały wspomagające wojska amerykańskie. W 1974 Zgromadzenie Narodowe uchwaliło konstytucję, ustanawiającą w Tajlandii demokrację parlamentarną. Konstytucję anulowano w 1977 po kolejnym przewrocie wojskowym. Zgromadzenie uchwaliło nową konstytucję w (1978).

[edytuj] Ustrój polityczny

Tajlandia jest monarchią konstytucyjną. Na podstawie konstytucji z 1997 (unieważnionej po puczu w 2006 roku) głową państwa jest król (Rama IX Bhumibol Adulyadej, od 1946).
Władza ustawodawcza należy do 2-izbowego Zgromadzenia Narodowego wybieranego w wyborach powszechnych: Izba Reprezentantów (niższa) – 500 członków, na czteroletnią kadencję; Senat (wyższa) – 200 członków, na kadencję sześcioletnią.
Władzę wykonawczą sprawuje rząd z premierem na czele – wyłaniany ze składu Izby Reprezentantów.

Latem 2007 r. przyjęto nową konstytucję w referendum co ma umożliwić przeprowadzenie wyborów parlamentarnych w grudniu 2007 r.^[1]

[edytuj] Partie polityczne

Partia Nowych Aspiracji (PNA)
Partia Demokratyczna (PD)
Partia Rozwoju Narodowego (PRN)
Tajska Partia Narodowa (TPN)
Partia Akcji Społecznej (PAS)
Partia Obywateli Tajlandzkich (POT)
Partia Solidarności (PS)
Partia Sprawiedliwości i Wolności (PSW)
Partia Mas (PM)
Liderzy Tajlandii (LT)
Partia Sprawiedliwej Siły (PSS)

[edytuj] Podział administracyjny

Zobacz więcej w osobnym artykule: Podział administracyjny Tajlandii.

Administracyjnie kraj dzieli się na 6 regionów (Centralny, Zachodni, Wschodni, Północny, Północno-Wschodni i Południowy) i 76 prowincji (czangwadów): Amnat Charoen, Ang Thong, Buriram, Chachoengsao, Chai Nat, Chaiyaphum, Chanthaburi, Chiang Mai, Chiang Rai, Chon Buri, Chumphon, Kalasin, Kamphaeng Phet, Kanchanaburi, Khon Kaen, Krabi, Krung Thep Mahanakhon (Bangkok), Lampang, Lamphun, Loei, Lop Buri, Mae Hong Son, Maha Sarakham, Mukdahan, Nakhon Nayok, Nakhon Pathom, Nakhon Phanom, Nakhon Ratchasima, Nakhon Sawan, Nakhon Si Thammarat, Nan, Narathiwat, Nong Bua Lamphu, Nong Khai, Nonthaburi, Pathum Thani, Pattani, Phangnga, Phatthalung, Phayao, Phetchabun, Phetchaburi, Phichit, Phitsanulok, Phra Nakhon Si Ayutthaya, Phrae, Phuket, Prachin Buri, Prachuap Khiri Khan, Ranong, Ratchaburi, Rayong, Roi Et, Sa Kaeo, Sakon Nakhon, Samut Prakan, Samut Sakhon, Samut Songkhram, Sara Buri, Satun, Sing Buri, Sisaket, Songkhla, Sukhothai, Suphan Buri, Surat Thani, Surin, Tak, Trang, Trat, Ubon Ratchathani, Udon Thani, Uthai Thani, Uttaradit, Yala, Yasothon.

Ponadto istnieją dwa dystrykty specjalne: Bangkok oraz Pattaya, jednakże ta druga jest również zaliczana do prowincji Chonburi, natomiast Bangkok jest uważany przez niektórych Tajów za oddzielną prowincję. Każda prowincja dzieli się na mniejsze dzielnice, tzw. amphoe, w 2000 było ich 795, oraz 85 "poddzielnic". Bangkok podzielony jest na 50 dzielnic, tzw. khet.

Nazwa każdej z prowincji jest jednocześnie nazwą jej stolicy.

[edytuj] Społeczeństwo

Zmiany liczby ludności Tajlandii w latach 1961 - 2003

Zgodnie ze spisem powszechnym 2000 r., ok. 75% społeczeństwa stanowią Tajowie, a 14% – ludność pochodzenia chińskiego. Dość duży odsetek to muzułmańscy Malajowie zamieszkujący głównie południe kraju. Na północy z kolei żyją Szanowie, mówiący językiem pokrewnym północnym dialektom tajskim, ale niezrozumiałym np. w Bangkoku. W ich pobliżu osiedlili się Kajanowie (Padaung), spokrewnieni z Karenami - lud sławny z powodu metalowych obręczy, noszonych przez kobiety na szyi.

Około 2 % ludności stanowią tzw. plemiona górskie, podzielone na ok. 20 grup, zachowujące własne zwyczaje, wierzenia, stroje etniczne. Z tego względu stanowią dużą atrakcję turystyczną, przyciągając tysiace turystów nawet w dość odległe zakątki gór. Najważniejsze z tych grup etnicznych to:

Karenowie - najliczniejsze z plemion górskich (ok. 320 tys. osób). Napływają do Tajlandii z Birmy od XVIIIw.. Posługują się językiem kareńskim, należącym do grupy tybeto-birmańskiej, lecz podzielonym na dwa wzajemnie niezrozumiałe dialekty: sgaw i pwo.
Miao (Hmong) - ok. 120 tys., przybyli w XX w. z Laosu. Ze względu na różnice tradycyjnych strojów wyróżnia się dwie podgrupy - Białych i Niebieskich Hmong. Ok. 4 mln Miao zamieszkuje również chińską prowincję Yunnan.
Lahu - Ok. 70 tys., język z grupy tybeto-birmańskiej. Animizm z elementami mesjanizmu.
Akha - Ok. 50 tys. osób, znani głównie z bogato zdobionych strojów, noszonych również na codzień. Animiści.
Yao (Mien) - Ok. 40 tys. osób, animizm z wpływami chińskimi. Częsta poligamia.
Lisu - Ok. 30 tys. osób, język z grupy tybeto-birmańskiej, spokrewnieni z Kachinami z północnej Birmy.

Tajlandia jest krajem dość jednorodnym wyznaniowo. Jak podaje CIA World Factbook, 94.6% mieszkańców to buddyści. Ok. 4,6% stanowią muzułmanie, natomiast 0,7% społeczeństwa wyznaje chrześcijaństwo.

Językiem narodowym jest język tajski.

[edytuj] Gospodarka

Około 40% ludności czynnej zawodowo pracuje w rolnictwie, uprawiając ryż, kukurydzę i trzcinę cukrową. Tajlandia eksportuje, głównie do Europy i Ameryki Północnej: ryż, cynę i sprzęt elektrotechniczny. Bardzo ważną rolę w gospodarce Tajlandii pełni turystyka. PKB na jednego mieszkańca wynosi około 2960 USD.

[edytuj] Galeria

Fragment rezydencji królewskiej w Bang Pa In	Plaża Phra Nang w południowej Tajlandii nad Morzem Andamańskim	Tsunami w Tajlandii	Centrum Bangkoku
Skytrain w Bangkoku	Królewski kompleks pałacowy pod Bangkokiem	Ruiny XVII-wiecznej świątyni	Wioska żyjącego pierwotnie plemienia z północnej Tajlandii
"Szkoła słoni" w północnej Tajlandii	Rzeka Kwai	Ulica w Pattayi na południu Tajlandii nocą