Surinam

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy państwa. Zobacz też: Surinam (rzeka).

Surinam (hol. Suriname, Republika Surinamu – Republiek Suriname) – państwo w północno-wschodniej części Ameryki Południowej, położone nad Oceanem Atlantyckim. Do 25 listopada 1975 kolonia holenderska pod nazwą Gujana Holenderska.

Republiek Suriname


Flaga Surinamu	Herb Surinamu

Dewiza: (łac.) Justitia – Pietas – Fides

Hymn: God zij met ons Suriname
(Bóg jest z naszym Surinamem)

prezydent Ronald Venetiaan

Szef rządu

prezydent Ronald Venetiaan

Powierzchnia
• całkowita
• wody śródlądowe

90. na świecie
163 270 km²
1,1%

Liczba ludności (2008)
• całkowita
• gęstość zaludnienia

169. na świecie
475 996¹▲
2,9 osób/km²

Jednostka monetarna

dolar surinamski (SRD)

Niepodległość

od Holandii
25 listopada 1975

UTC -3

SME

+597

¹ Dane szacunkowe na lipiec 2008 roku, podane za CIA The World Factbook (Źródło:CIA) (en)

[edytuj] Geografia

Długość granic: 1707 km
lądowa
- Brazylia 597 km
- Gujana Francuska 510 km
- Gujana 600 km
morska 386 km
Najwyższy punkt: Juliana Top 1280 (wg innych źródeł 1230) m n.p.m.
Najniższy punkt: miejsce na równinie przybrzeżnej 2 m p.p.m.
Najdłuższe rzeki: Courantyne, Maroni, Surinam, Saramacca, Litani i Tapanahoni.

[edytuj] Historia

Tereny dzisiejszego Surinamu (znanego także pod nazwą Gujany Holenderskiej) były zasiedlane przez Holendrów już w końcu XVI w., co skutkowało licznymi konfliktami z angielskimi i francuskimi kolonizatorami. W 1667 w traktacie pokojowym kończącym II wojnę angielsko-holenderską Surinam został uznany za posiadłość holenderską. Od 1814 kolonia. W 1954 terytorium to stało się pełnoprawną częścią Niderlandów, na prawach autonomii i z własną administracją. Niepodległość Surinam uzyskał w 1975. Wszyscy mieszkańcy nowego państwa zachowali holenderskie obywatelstwo i w najbliższych latach jedna trzecia z nich wyjechała do Europy. W 1980 r. władzę przejął wojskowy reżim pod przywództwem Dési Bouterse, ponowny powrót do demokracji nastąpił w 1988.

[edytuj] Ustrój polityczny

Ustrój polityczny: demokracja parlamentarna z 51 miejscowym Zgromadzeniem Narodowym
Święto narodowe: Dzień Niepodległości – 25 listopada
Stolica: Paramaribo 242 946 mieszkańców

[edytuj] Podział administracyjny

Zobacz więcej w osobnym artykule: Podział administracyjny Surinamu.

Surinam dzieli się na 10 dystryktów (distrikt):

[edytuj] Ludność

(2007)

Zmiana liczby ludności Surinamu w latach 1961-2003 (w tysiącach)
Liczba ludności	470 784
Ludność według wieku
0-14 lat	28% mężczyzn: 67 088 kobiet: 64 949
15-64 lat	65,7% mężczyzn: 154 148 kobiet: 155 345
ponad 64 lata	6,2% mężczyzn: 12 726 kobiet: 16 528
Średnia wieku
w całej populacji	26,5 lat
mężczyzn	26,7 lat
kobiet	27,5 lat
Przyrost naturalny	1,1%
Współczynnik urodzeń	17,31 urodzeń/1000 mieszkańców
Współczynnik zgonów	5,5 zgonów/1000 mieszkańców
Współczynnik migracji	-0,8 migrantów/1000 mieszkańców
Ludność według płci
przy narodzeniu	1,07 mężczyzn/kobiet
poniżej 15 lat	1,03 mężczyzn/kobiet
15-64 lat	1,00 mężczyzn/kobiet
powyżej 64 lat	0,77 mężczyzn/kobiet
w całej populacji	1,00 mężczyzn/kobiet
Umieralność niemowląt
w całej populacji	20,11 śmiertelnych/1000 żywych
płci męskiej	23,73 śmiertelnych/1000 żywych
płci żeńskiej	16,25 śmiertelnych/1000 żywych
Oczekiwana długość życia
w całej populacji	63,23 lat
mężczyzn	70,52 lat
kobiet	76,12 lat
Rozrodczość	2,02 urodzeń/kobietę
HIV/AIDS
Współczynnik dorosłych z HIV/AIDS	1,7% (2001)
Liczba osób żyjących z HIV/AIDS	5 200 (2001)
Liczba zmarłych na HIV/AIDS	mniej niż 500 (2003)

[edytuj] Struktura etniczna

Główną strukturą etniczną stanowią Hindusi (37%). Kreole stanowią 31%, Jawajczycy 15%, Murzyni 10%, Indianie 2%, Chińczycy 2%, biali 1%, a pozostali 2%.

[edytuj] Religie

Głównym wyznaniem w kraju jest hinduizm 27,4%. Protestanci stanowią 25,2%, katolicy 22,8%, muzułmanie 19,6%. Wierzenia miejscowe wyznaje 5% ludności.

[edytuj] Języki

Oficjalnym językiem Surinamu jest niderlandzki. W powszechnym użyciu jest również język angielski. Większa część edukacji podstawowej prowadzona jest w języku kreolskim. Pozostałymi językami używanymi w Surinamie są: sarnami hindustani (dialekt hindi) oraz jawajski.

[edytuj] Analfabetyzm

W Surinamie powyżej 15 roku życia czytać i pisać potrafi 89,6% mieszkańców (z czego mężczyźni 92%, a kobiety 87,2%). (Dane szacunkowe na 2004)

[edytuj] Gospodarka

Obraz Surinamu z kosmosu we wrześniu 2002

Surinam to jeden z największych na świecie producentów boksytów. Wydobywa się ponadto niewielka ilości złota, ropy naftowej, niklu, miedzi, platyny i rud żelaza.

Przemysł przetwórczy związany jest gł. z sektorem wydobywczym. Boksyty, kaolin i aluminium stanowią 70% towarów eksportowanych. Duże znaczenie ma obróbka drewna, cukrownictwo, przetwórstwo rybne, produkcja rumu, cementu, piwa i papierosów.

Gł. uprawy to ryż, trzcina cukrowa, cytrusy, banany, palma kokosowa. Zasoby leśne są olbrzymie, ale wykorzystywane są w niewielkim stopniu z powodu braku odpowiednich inwestycji. Gospodarczo wykorzystuje się drzewo kapokowe. Wzrasta znaczenie połowu skorupiaków eksportowanych przede wszystkim do USA.

Rozwija się turystyka. PKB na jednego mieszkańca w 2006 roku wyniosło: 7 100 $