Rok 1980 / MCMLXXX
Stulecia : XIX wiek ~ XX wiek ~ XXI wiek
Sto lat wstecz
Dziesięciolecia : 1930-1939 1940-1949 1950-1959 1960-1969 1970-1979 1980-1989 1990-1999 2000-2009
Lata : 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
- 1 stycznia - wprowadzono limity zużycia paliw i energii w jednostkach gospodarki uspołecznionej
- 19 stycznia - w Krakowie otwarto Ośrodek Teatru Cricot II w nowej siedzibie na ulicy Kanonicznej.
- 28 stycznia - uchwalono ustawę o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, przewidującą możliwość zaskarżenia decyzji administracji państwowej.
- 9 lutego - komunikat GUS o 1979 rok - przeciętna płaca wyniosła 5087 zł.
- 15 lutego - zakończył się VIII Zjazd PZPR; Edward Gierek ponownie został I sekretarzem.
- 18 lutego - rezygnacja Piotra Jaroszewicza z funkcji premiera. Nowym premierem został Edward Babiuch
- 14 marca - katastrofa lotnicza na Okęciu, w której zginęło 87 osób, a w niej m.in. znana piosenkarka Anna Jantar.
- 23 marca - wybory do Sejmu i wojewódzkich rad narodowych. Według danych oficjalnych głosowało 98,9% uprawnionych. Według danych Komitetu Obrony Robotników: 75-85%. Na listę Frontu Jedności Narodu oddano ponad 99% głosów; innej listy nie było.
- 25 marca - aresztowano Mirosława Chojeckiego, szefa nielegalnego wydawnictwa NOW-a, wzbudziło protesty.
- 3 kwietnia - inauguracyjne posiedzenie Sejmu VIII kadencji; Henryk Jabłoński został przewodniczącym Rady Państwa, Edward Babiuch - premierem, Stanisław Gucwa - marszałkiem Sejmu.
- 28 kwietnia - w Warszawie odbyła się inauguracja Międzynarodowych Spotkań Teatralnych.
- 7 maja - Konferencja Episkopatu Polski ostrzegła przed "niepokojącymi zjawiskami negatywnymi w życiu społecznym, kulturalnym, gospodarczym, i politycznym", wzywając władze do przeprowadzenia koniecznych reform.
- 11 maja - Władysław Kozakiewicz ustanowił rekord świata w skoku o tyczce z wynikiem 5,72 m
- 20 maja - do portu w Gdyni po 344 dniach samotnej żeglugi, podczas których opłynął glob bez zawijania do portu, powrócił Henryk Jaskuła.
- 12 czerwca - proces Mirosława Chojeckiego i Stanisława Grzesiaka oskarżonych o kradzież powielacza; kary: półtora roku więzienia.
- 24 czerwca - podczas posiedzenia Sejmu Edward Gierek powiedział: "Znając patriotyzm naszego narodu, wierząc w jego siły twórcze, z nadzieją patrzymy w przyszłość".
- 28 czerwca - biskupi zgromadzeni na Konferencji Episkopatu na Górze Św.Anny podkreślili "rosnące trudności w życiu społeczeństwa".
- 1 lipca - wybuch fali strajków. W lipcowych protestach uczestniczyło blisko 200 zakładów pracy. Wybuch spowodowało tzw. "rozszerzenie fali komercyjnej" - faktyczna podwyżka cen mięsa.
- 2 lipca - rozszerzenie strajków m.in. na Ostrów Wielkopolski, Włocławek, Tczew i Mielec. W stołówkach zakładowych cofnięto podwyżki cen, robotnikom obiecano "dodatek drożyźniany".
- 15 lipca - strajk PKP i licznych zakładów pracy w Lublinie. Po raz pierwszy pośród postulatów ekonomicznych, postulat wyborów do rad zakładowych.
- 20 lipca - porozumienie między strajkującymi w Lublinie a Komisją Rządową Mieczysława Jagielskiego. Podwyżka płac.
- 22 lipca - nagrody państwowe otrzymali m.in.: Hanna Januszewska, Zbigniew Zapasiewicz, Wojciech Kilar, Bronisław Zieliński, Gustaw Zemła, Marek Rostworowski
- 31 lipca - strajki lipcowe objęły około 81 tys. osób w 177 zakładach pracy.
- 14 sierpnia - początek strajku w Stoczni Gdańskiej.
- 15 sierpnia - w Gdańsku do strajku przyłączyły się kolejne zakłady, stocznie, port, komunikacja miejska. Została zablokowana łączność z resztą kraju.
- 16 sierpnia - w Gdańsku powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy pod przewodnictwem Lecha Wałęsy.
- 17 sierpnia - w Gdańsku robotnicy sformułowali 21 postulatów, m. in. utworzenia niezależnych związków zawodowych.
- 18 sierpnia - w Szczecinie utworzono Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS) pod przewodnictwem Mariana Jurczyka. Sformułowano 36 postulatów.
- 19 sierpnia - katastrofa kolejowa między Otłoczynem a Brzozą Toruńską na linii Kutno - Toruń (czołowe zderzenie pociągów osobowego i towarowego) - 67 ofiar śmiertelnych, 64 osoby ranne. (według innych źródeł, rannych było 50 osób).
- 21 sierpnia - do Stoczni Gdańskiej przyjechała Komisja Rządowa z Mieczysławem Jagielskim jako przewodniczącym.
- 23 sierpnia - powstał pierwszy numer Strajkowego Biuletynu Informacyjnego "Solidarność". Inż. Bogdan Pietruszka przedstawił projekt pomnika ku czci zabitych w 1970 - Pomnika Poległych Stoczniowców.
- 23 sierpnia - po 12 latach budowy otwarto Stadionu Miejskiego w Poznaniu, w meczu inauguracyjnym padł remis (KKS Lech Poznań - Motor Lublin 1:1).
- 24 sierpnia - w Gdańsku powstała Komisja Ekspertów przy gdańskim MKS. Przewodniczącym został Tadeusz Mazowiecki
- 24 sierpnia - IV Plenum KC PZPR, zaszły zmiany w Biurze Politycznym, odwołanie Edwarda Babiucha; stanowisko premiera zajął Józef Pińkowski
- 26 sierpnia - częstochowska homilia prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego, wzywająca do przerwania strajków. Strajkujący nie posłuchali apelu.
- 27 sierpnia - fala strajków solidarnościowych w całym kraju. Trwały rozmowy komisji rządowych i MKS-ów w Gdańsku i Szczecinie
- 28 sierpnia - ambasador ZSRR Borys Aristow zażądał od Gierka użycia siły w stosunku do strajkujących w Polsce. Gierek odmówił.
- 29 sierpnia - utworzenie MKS-u w Jastrzębiu, który opracował własne postulaty.
- 30 sierpnia - podpisanie porozumień w Szczecinie.
- 31 sierpnia - Gdańsk - podpisanie porozumień sierpniowych w sali BHP Stoczni Gdańskiej z reprezentacją strony rządowej przez Lecha Wałęsę i Mieczysława Jagielskiego. Porozumienie gwarantowało m.in. powstanie pierwszych niezależnych związków zawodowych. Wydarzenia te przyjmuje się jako początek procesu obalenia systemu komunistycznego we wschodniej Europie.
- 1 września - rozpoczęcie działalności przez Naczelny Sąd Administracyjny.
- 1 września - opublikowanie w prasie protokołów porozumień w Szczecinie i w Gdańsku
- 1 września - wypadek w kopalni "Halemba". Zginęło 8 górników.
- 3 września - podpisanie porozumień w Jastrzębiu. Zakłady Śląska przystąpiły do pracy.
- 6 września - Edward Gierek ustąpił ze stanowiska I sekretarza KC PZPR, jego następcą został Stanisław Kania.
- 17 września - powołanie w Gdańsku przez przedstawicieli z całej Polski NSZZ "Solidarność".
- 21 września - pierwsza od 40 lat transmisja radiowa mszy świętej.
- 24 września - złożenie w Warszawskim Sądzie Wojewódzkim wniosku o rejestrację NSZZ "Solidarność" z siedzibą w Gdańsku.
- 3 października - na wezwanie "Solidarności" odbyły się w wielu zakładach pracy jednogodzinne strajki na znak protestu przeciwko opieszałej realizacji porozumień sierpniowych.
- 10 października - nowym rektorem Uniwersytetu Warszawskiego został Henryk Samsonowicz.
- 19 października - zwycięzcą X Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina został Wietnamczyk Thai Song Dang
- 21 października - spotkanie Stanisława Kani z prymasem Stefanem Wyszyńskim.
- 27 października - powołanie w Toruniu Komisji Konsultacyjno Porozumiewawczej Organizacji Partyjnych (tzw. struktury poziome)
- 31 października - spotkanie Józefa Pińkowskiego z Lechem Wałęsą. Rząd obiecał do 10 lutego 1981 rozpatrzyć odwołanie w sprawie statutu. Krajowa Komisja Porozumiewawcza (KKP) ogłosiła na 12 listopada 1980 gotowość strajkową.
- 31 października - Stefan Bratkowski prezesem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich.
- 10 listopada - rejestracja Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność" przez Sąd Najwyższy
- 14 listopada - spotkanie Stanisława Kani z Lechem Wałęsą w Warszawie
- 21 listopada - Jerzy Ozdowski, poseł katolicki, został wicepremierem.
- 2 grudnia - w Warszawie podczas VII Plenum KC PZPR usunięto Edwarda Gierka z KC i obarczono go odpowiedzialnością za kryzys ekonomiczny, społeczny i wewnątrzpartyjny.
- 9 grudnia - erupcja ropy i gazu w Karlinie
- 12 grudnia - wybór nowych władz PAN, prezesem został Aleksander Gieysztor
- 14 grudnia - zjazd "solidarności wiejskiej" w Warszawie
- 16 grudnia - Gdańsk - odsłonięcie Pomnika Poległych Stoczniowców 1970.
- 19 grudnia - zgodnie z decyzją VII Plenum KC PZPR na posiedzeniu Sejmu mandaty złożyli m.in.: Edward Gierek, Piotr Jaroszewicz, Jerzy Łukaszewicz, Jan Szydlak.
- 29 grudnia - XXI Zjazd ZLP, prezesem został Jan Józef Szczepański
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 14 stycznia - Partia Kongresowa Indiry Gandhi przejęła władzę w Indiach.
- 22 stycznia - Andriej Sacharow aresztowany i skazany na wewnętrzne wygnanie do miasta Gorki
- 25 stycznia - Abol Hassan Bani-Sadr został wybrany prezydentem Islamskiej Republiki Iranu.
- 27 stycznia - otwarcie granicy między Izraelem a Egiptem,
- 1 lutego - masakra gwatemalskich studentów i chłopów okupujących pokojowo ambasadę Hiszpanii dokonana przez reżim wojskowy Gwatemali,
- 17 lutego - pierwsze zimowe wejście na Mount Everest dokonane przez polskich himalaistów, Leszka Cichego i Krzysztofa Wielickiego
- 13-25 lutego - XIII Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Lake Placid,
- 20 lutego - USA postanowiły zbojkotować Letnią Olimpiadę w Moskwie w ramach sankcji za interwencję w Afganistanie
- 24 marca - zabójstwo arcybiskupa Oscara Romero,
- 18 kwietnia - Zimbabwe, brytyjska Rodezja, uzyskało niepodległość.
- 25 kwietnia - nieudana próba uwolnienia amerykańskich zakładników w Iranie
- 5 maja - Konstandinos Karamanlis został prezydentem Grecji.
- 8 maja - Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła świat wolny od ospy.
- 18 maja - erupcja wulkanu St. Helens,
- 29 czerwca - pierwsza kobieta w Europie na stanowisku prezydenta: Vigdis Finnbogadóttir - prezydent Islandii
- 19 lipca - 3 sierpnia - XXII Letnie Igrzyska Olimpijskie w Moskwie
- 30 lipca - powstało państwo Vanuatu.
- 2 sierpnia - zamach bombowy prawicowych ekstremistów na dworzec kolejowy w Bolonii spowodował śmierć 80 osób.
- 5 września - został oddany do użytku drogowy tunel Świętego Gotarda.
- 12 września - przewrót wojskowy w Turcji,
- 21 września - wybuch wojny iracko-irańskiej,
- 26 września - zamach bombowy na Oktoberfest spowodował śmierć 13 osób, a rannych zostało 219 osób.
- 5 listopada - Ronald Reagan został wybrany 40. prezydentem USA
- 25 września - rozwiązanie brytyjskiego zespołu hardrockowego Led Zeppelin.
- W amerykańskim mieście Athens (stan Georgia) uformował się zespół R.E.M.
[edytuj] Urodzili się
- 14 stycznia - Piotr Konca, polski gitarzysta
- 27 stycznia - Marat Safin, rosyjski tenisista
- 28 stycznia - Nick Carter, amerykański piosenkarz z zespołu Backstreet Boys
- 30 stycznia - Paweł Polok, polski aktor, satyryk, dziennikarz
- 31 stycznia - Dominik Jabs, polski dziennikarz, fotoreporter i publicysta
- 7 lutego - Magdalena Schejbal, polska aktorka
- 20 lutego - Artur Boruc, polski piłkarz (bramkarz)
- 12 lutego - Christina Ricci, amerykańska aktorka filmowa
- 15 lutego - Conor Oberst, wokalista zespołu Bright Eyes
- 13 marca - Wojciech Alszer, polski producent i artysta hip hopowy
- 15 marca - Stefán Gíslason, islandzki piłkarz
- 18 marca - Aleksiej Jagudin, rosyjski łyżwiarz figurowy
- 21 marca - Ronaldinho Gaucho,brazylijski piłkarz
- 26 marca - Pati Yang polska piosenkarka.
- 7 kwietnia - Michał Gasz, wokalista
- 17 kwietnia - Marcin Kołodyński, dziennikarz, aktor i prezenter telewizyjny (zm. 2001)
- 20 kwietnia - Wojciech Fabianowski, polski piłkarz
- 23 kwietnia - Małgorzata Socha, polska aktorka
- 24 kwietnia - Anna Mucha, polska aktorka
- 25 kwietnia - Sylwia Korzeniowska, polska chodziarka
- 7 maja - Maciej Zakościelny, polski aktor
- 9 maja - Albert Osik, polski aktor
- 15 maja - Adam "O.S.T.R." Ostrowski, polski raper, freestylowiec
- 25 maja - Aleš Urbánek, czeski piłkarz
- 30 maja - Steven Gerrard, angielski piłkarz
- 13 czerwca - Sarah Connor, niemiecka piosenkarka
- 17 czerwca - Venus Williams, amerykańska tenisistka
- 23 czerwca - Erick Elias, meksykański aktor i piosenkarz
- 10 lipca - Jessica Simpson, amerykańska piosenkarka
- 17 lipca - Doniu, polski raper
- 21 lipca - Anna Wyszkoni, polska piosenkarka (Łzy)
- 22 lipca - Kate Ryan, belgijska piosenkarka
- 4 sierpnia - Miguel, portugalski piłkarz
- 11 sierpnia - Monika Pyrek, polska lekkoatletka
- 17 sierpnia - Jan Kromkamp, holenderski piłkarz
- 17 sierpnia - Natasza Urbańska, polska aktorka oraz piosenkarka
- 18 sierpnia - Esteban Cambiasso, argentyński piłkarz; Kristen Bell, amerykańska aktorka
- 26 sierpnia - Macaulay Culkin, amerykański aktor
- 20 września - Łukasz Kadziewicz, polski siatkarz
- 24 września - John Arne Riise, norweski piłkarz
- 30 września - Martina Hingis, szwajcarska tenisistka
- 17 listopada - Karina Mora, meksykańska aktorka
- 18 listopada - François Duval, belgijski kierowca rajdowy
- 3 grudnia - Anna Chlumsky, amerykańska aktorka
- 7 grudnia - John Terry, angielski piłkarz
- 13 grudnia - Agnieszka Włodarczyk, polska aktorka; Alan Alborn, amerykański skoczek narciarski
- 18 grudnia - Christina Aguilera, amerykańska piosenkarka
- 19 grudnia - Mio Hasselborg, szwedzka curlerka; Marla Sokoloff, amerykańska aktorka; Jake Gyllenhaal, amerykański aktor
- 20 grudnia - Ashley Cole, angielski piłkarz
- 22 grudnia - Chris Carmack, amerykański aktor
- 30 grudnia - Eliza Dushku, amerykańska aktorka
- 28 grudnia - Vanessa Ferlito, amerykańska aktorka
- 31 grudnia - Agnieszka Hałas, polska autorka fantasy.
- 13 lutego - Marian Rejewski, polski matematyk, kryptolog (ur. 1905)
- 19 lutego - Bon Scott, członek legendarnego australijskiego zespołu hardrockowego AC/DC, z pochodzenia Szkot (ur. 1946)
- 2 marca - Jarosław Iwaszkiewicz, polski pisarz (ur. 1894)
- 14 marca - Anna Jantar, polska piosenkarka, zginęła w katastrofie lotniczej (ur. 1950)
- 18 marca - Erich Fromm, amerykański psychoanalityk, filozof i psycholog (ur. 1900)
- 24 marca - Oscar Romero, arcybiskup Salwadoru, obrońca praw człowieka (ur. 1917)
- 31 marca - Jesse Owens, lekkoatleta amerykański (ur. 1913)
- 4 kwietnia - Aleksander Ford, polski reżyser filmowy (ur. 1908)
- 4 kwietnia - Władysław Tatarkiewicz, polski filozof, estetyk i etyk, historyk sztuki (ur. 1886)
- 15 kwietnia - Jean-Paul Sartre, francuski filozof i pisarz (ur. 1905)
- 29 kwietnia - Alfred Hitchcock, reżyser brytyjski (ur. 1899)
- 4 maja - Josip Broz Tito, polityk i marszałek jugosłowiański (ur. 1892)
- 18 maja - Mieczysław Niedzielski, ps. Żywiciel, podpułkownik, dowódca II Obwodu Armii Krajowej Żoliborz. (ur. 1897)
- 18 maja - Ian Curtis, wokalista rockowej formacji Joy Division
- 5 czerwca - Jerzy Borysowicz, polski lekarz neurolog i psychiatra (ur. 1903)
- 7 czerwca - Henry Miller, amerykański pisarz
- 18 czerwca - Kazimierz Kuratowski, polski matematyk
- 30 czerwca - Halina Snopkiewicz, polska powieściopisarka i tłumaczka (ur. 1934)
- 5 lipca - Ary Sternfeld, jeden z pionierów kosmonautyki polskiego pochodzenia (ur. 1905)
- 11 lipca - Zygmunt Berling, polski generał (ur. 1896)
- 18 lipca - Hanna Januszewska, polska prozaik, poetka, tłumaczka, autorka sztuk teatralnych i słuchowisk (ur. 1905)
- 21 lipca - Roman Nowak, polski polityk (ur. 1900)
- 24 lipca - Peter Sellers, angielski aktor filmowy, teatralny i kabaretowy (ur. 1925)
- 25 lipca - Włodzimierz Wysocki, rosyjski poeta, pieśniarz i aktor (ur. 1938)
- 27 lipca - Mohammed Reza Pahlawi, ostatni szach Iranu, (ur. 1919)
- 26 sierpnia - Tex Avery, amerykański twórca filmów animowanych (ur. 1908)
- 25 września - John Bonham, perkusista rockowy, członek zespołu Led Zeppelin (ur. 1948)
- 20 października - Robert Whittaker, amerykański botanik i ekolog (ur. 1920)
- 7 listopada - Steve McQueen, aktor amerykański (ur. 1930)
- 20 listopada - John McEwen, australijski premier (ur. 1900)
- 3 grudnia - Oswald Mosley, brytyjski faszysta (ur. 1896)
- 5 grudnia - Stanisława Walasiewicz (Stella Walsh), polska lekkoatletka mieszkająca w USA (ur. 1911)
- 8 grudnia - John Lennon, brytyjski muzyk pop, współzałożyciel The Beatles, został zastrzelony w Nowym Jorku (ur. 1940)
- 16 grudnia - Harland Sanders, amerykański przedsiębiorca, założyciel KFC (ur. 1890)
- 16 grudnia - Hellmuth Walter, niemiecki inżynier (ur. 1900)
- 18 grudnia - Aleksiej Kosygin, radziecki polityk (ur. 1904)
- 19 grudnia - Conrad Ahlers, niemiecki dziennikarz i polityk (ur. 1922)
- 24 grudnia - Karl Dönitz, Grossadmiral Kriegsmarine, ostatni wódz III Rzeszy Niemieckiej (ur. 1891)
[edytuj] Zdarzenia astronomiczne
[edytuj] Nagrody Nobla
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Święta ruchome
|
|