Ropa naftowa

Z Wikipedii

Ropa naftowa (olej skalny, czarne złoto) - ciekła kopalina, złożona z mieszaniny naturalnych węglowodorów gazowych, ciekłych i stałych (bituminów), z niewielkimi domieszkami azotu, tlenu, siarki i zanieczyszczeń. Posiada podstawowe znaczenie dla gospodarki światowej jako surowiec przemysłu chemicznego, a przede wszystkim jako jeden z najważniejszych surowców energetycznych.

Spis treści 1 Pochodzenie ropy naftowej 1.1 Teoria nieorganiczna pochodzenia ropy 1.2 Teoria organiczna pochodzenia ropy 2 Występowanie ropy naftowej 2.1 Typy złóż 2.2 Skały zbiornikowe 2.3 Złożowe prowincje naftowe 3 Właściwości ropy naftowej 3.1 Skład chemiczny ropy 3.2 Właściwości fizyczne ropy 3.3 Podział ropy 4 Poszukiwanie ropy naftowej 4.1 Badania geofizyczne 4.2 Wiercenia poszukiwawcze 5 Wydobycie ropy naftowej 5.1 Wydobycie w Polsce 6 Transport ropy naftowej 7 Przetwórstwo ropy naftowej 8 Zastosowanie ropy naftowej 9 Skażenie środowiska 10 Zobacz też

[edytuj] Pochodzenie ropy naftowej

[edytuj] Teoria nieorganiczna pochodzenia ropy

[edytuj] Teoria organiczna pochodzenia ropy

Teoria ta została stworzona m.in. przez: B. Radziszewskiego, K. Englera, H. Höfer, J.E. Hackforda, D. White'a w myśl których ropa naftowa powstała przez przeobrażenie szczątków roślinnych i zwierzęcych nagromadzonych wraz z drobnymi okruchami mineralnymi w osadach morskich; czynnikami powodującymi przejście substancji organicznych w bituminy są prawdopodobnie: środowisko redukujące, odpowiednia temperatura, działalność bakterii,oddziaływanie pierwiastków promieniotwórczych i in.

[edytuj] Występowanie ropy naftowej

[edytuj] Typy złóż

[edytuj] Skały zbiornikowe

[edytuj] Złożowe prowincje naftowe

Ropę naftową wydobywa się w Azji, w rejonie Zatoki Perskiej, w basenie Morza Kaspijskiego, na Syberii,w Ameryce Północnej i środkowej, oraz na dnie Morza Północnego. W północnej Afryce, w Zatoce Meksykańskiej, w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, w Meksyku.

[edytuj] Właściwości ropy naftowej

[edytuj] Skład chemiczny ropy

Podstawowy skład chemiczny ropy naftowej to: 80-88 % węgla, 11-14,5 % wodoru, 0,01-6 % siarki (rzadko do 8 %), 0,005-0,7 % tlenu (rzadko do 1,2 %), 0,001-1,8 % azotu. Oprócz tych pierwiastków w ropie naftowej można znaleźć około 50 pierwiastków chemicznych, w tym: wanad, nikiel, chlor.

[edytuj] Właściwości fizyczne ropy

Średnia masa molekularna wynosi 220—300 g/mol (rzadko 450—470). Gęstość 0,65-1,05 (zwykle 0,82-0,95) g/cm³; przenikalność dielektryczna 2,0-2,5; przewodność elektryczna od 2•10^-10 do 3•10^-19 om^-1•cm^-1.

[edytuj] Podział ropy

• ze względu na ciężar właściwy:
  • lekka (poniżej 878 kG/m³)
  • średnia (od 878 do 884)
  • ciężka (powyżej 884)

• ze względu na skład chemiczny ropy:
  • parafinowa
  • naftenowa
  • parafinowo-naftenowa
  • aromatyczna
  • parafinowo-naftenowo-aromatyczna
  • parafinowo-aromatyczna

• ze względu na zawartość siarki w ropie:
  • niskosiarkowa (poniżej 0,5%)
  • siarkowa (powyżej 0,5%)

• ze względu na zawartość żywic w ropie:
  • małożywiczna (poniżej 17%)
  • żywiczna (od 18 do 35%)
  • wysokożywiczna (powyżej 35%)

• ze względu na zawartość parafiny w ropie:
  • niskoparafinowa (bezparafinowa) (temperatura krzepnięcia poniżej −16°C)
  • parafinowa (temperatura krzepnięcia od −15˚C do +20°C)
  • wysokoparafinowa (temperatura krzepnięcia powyżej +20°C)

[edytuj] Poszukiwanie ropy naftowej

[edytuj] Badania geofizyczne

Podstawową metodą typowania obszarów perspektywicznych i poszukiwania złóż ropy naftowej przez geofizyków jest sejsmika refleksyjna. Dzięki niej można rozpoznać budowę geologiczną badanego terenu i wytypować pułapki złożowe.

[edytuj] Wiercenia poszukiwawcze

[edytuj] Wydobycie ropy naftowej

Ropa jest wydobywana co najmniej od średniowiecza. Jej największe zasoby znajdują się w:

• Afryce (w Nigerii, Angoli, Libii, Tunezji, Algierii, Egipcie)
• Ameryka Północna (Meksyk (na półwyspie Jukatan oraz nad Zatoką Meksykańską), Stany Zjednoczone (nad Zatoką Meksykańską, w Kalifornii oraz na Alasce))
• Ameryka Południowa (Wenezuela), (Brazylia)
• Eurazji (w Rosji – Zagłębie Wołżańsko-Uralskie, Zagłębie Zachodniosyberyjskie oraz zagłębie w Kazachstanie, Turkmenistanie i Azerbejdżanie. Duże złoża występują w Indonezji i Chinach. Z dna Morza Północnego ropę wydobywa Wielka Brytania oraz Norwegia)
• rejonie Zatoki Perskiej (Arabia Saudyjska, Iran, Irak, Kuwejt, Zjednoczone Emiraty Arabskie)

Kraje nad Zatoką Perską zapewniają światu 30% tego surowca – są one największymi eksporterami i dyktatorami cen. W światowym wydobyciu, wynoszącym w 2002 r. ok. 3,5 mld ton przodują: Arabia Saudyjska (395 mln ton), Rosja (380 mln ton), USA (295 mln ton), Iran (181 mln ton), Chiny (170 mln ton), Meksyk (165 mln ton), Norwegia (165 mln ton), Wenezuela (140 mln ton), Wielka Brytania (115 mln ton) i Irak (115 mln ton).

Światowe wydobycie ropy naftowej w 2006 roku wynosiło w tonach ponad 3,5 miliardów. Najwięksi producenci pokrywają 73% światowego wydobycia i są to:

Kraj	Wydobycie (w milionach ton rocznie)
Arabia Saudyjska	395
Rosja	380
USA	295
Iran	181
Chiny	170
Meksyk	165
Norwegia	165
Wenezuela	140
Wielka Brytania	115
Irak	115

Światowe zasoby ropy naftowej szacowane są na 140 mld ton (dane z 2006 roku).

Złoża ropy naftowej często łączą się z złożami gazu ziemnego. Występują najczęściej w antyklinach, przy czym sekwencja jest następująca: u dołu występuje podścielająca złoże solanka, następnie ropa naftowa, a w szczycie antykliny gaz ziemny.

[edytuj] Wydobycie w Polsce

Pierwsza polska kopalnia ropy powstała w 1854 r. z inicjatywy Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce k. Krosna, a pierwszy szyb naftowy o współczesnej konstrukcji wywiercono w 1859 r. w USA.

Pierwszy polski zakład destylacji ropy naftowej powstał w 1856 r. w Ulaszowicach koło Jasła (dzisiaj w granicach miasta).

Jedna z najstarszych rafinerii na świecie z 1884 znajduje się w Gorlicach.

Polska jest krajem ubogim w ten surowiec. Wydobywa się ją:

• w Zagłębiu Pomorskim: Kamień Pomorski, Wolin
• na szelfie, na północ od przylądka Rozewie, z platformy wiertniczej spod dna Bałtyku
• w karpackim zagłębiu roponośnym (Jasło, Krosno, Gorlice, złoża są na wyczerpaniu)
• w Barnówku, k. Dębna

[edytuj] Transport ropy naftowej

Ropę transportuje się na dwa sposoby. Na terenach lądowych najbardziej opłacalny ekonomicznie jest transport rurociągowy. Rurociągi ropy naftowej są wykonane ze stalowych rur o wewnętrznym przekroju 30 do 120 cm. Tam gdzie to możliwe, są budowane na powierzchni ziemi. Ropa naftowa jest utrzymywana w ruchu przez system stacji pomp, budowanych wzdłuż rurociągu i zwykle płynie z prędkością około 1 do 6 m/s.

Chociaż rurociągi można budować nawet pod morzem, to jest to bardzo wymagający ekonomicznie i technicznie proces, a przy tym ryzykowny ekologicznie, więc większość ropy naftowej jest transportowana na morzu przez tankowce. Załadunek odbywa się na FPSO, platformach eksploatacyjnych, lub przy bojach przeładunkowych, a rozładunek tankowców odbywa się w terminalach naftowych.

[edytuj] Przetwórstwo ropy naftowej

Przetwórstwem ropy naftowej zajmuje się przemysł petrochemiczny, który przerabia ją w rafineriach.

Aby wyodrębnić z ropy jej poszczególne składniki (np. benzynę) stosuje się destylację frakcyjną. Ropę rozdziela się na frakcje dzięki różnicy w temperaturach wrzenia poszczególnych jej składników.

[edytuj] Zastosowanie ropy naftowej

Jest podstawowym surowcem przemysłu petrochemicznego stosowanym do otrzymywania m.in. benzyny, nafty, olejów, parafiny, smarów, asfaltów, mazutów, wazelin i wielu materiałów syntetycznych.

[edytuj] Skażenie środowiska

Ropa naftowa może skazić środowisko w dwóch sytuacjach - podczas poszukiwań i eksploatacji, oraz w czasie transportu. O ile erupcje związane z anomalnie wysokim ciśnieniem złożowym lub awariami głowic przeciwerupcyjnych są rzadkie i szybko opanowywane, to prawdziwą plagą dla środowiska są awarie powstałe w czasie transportu - głównie katastrofy tankowców (np. MT Prestige).

[edytuj] Zobacz też

• OPEC
• Peak Oil
• platforma wiertnicza
• rafineria
• Szlak naftowy