Wielka Brytania
Z Wikipedii
United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej |
|||||
|
|||||
Dewiza: (fr.) Dieu et mon droit (Bóg i moje prawo) |
|||||
Hymn: God save the Queen1 (Boże chroń królową) |
|||||
![]() |
|||||
Język urzędowy | angielski2 | ||||
Język używany | angielski, kornijski, walijski, irlandzki i języki szkockie | ||||
Stolica | Londyn | ||||
Ustrój polityczny | monarchia parlamentarna | ||||
Głowa państwa | królowa Elżbieta II | ||||
Następca tronu | książę Karol | ||||
Szef rządu | premier Gordon Brown | ||||
Powierzchnia • całkowita • wody śródlądowe |
76. na świecie 244 820 km² 1,3% |
||||
Liczba ludności (I 2007) • całkowita • gęstość zaludnienia |
22. na świecie 61 044 684▲ 249,9 osób/km² |
||||
PKB (2008) • całkowite • na osobę |
2933 mld. USD3▲ 48 071 USD▲ |
||||
PKB (PPP) (2008) • całkowite • na osobę |
2364 mld. USD▲ 38 742 USD▲ |
||||
Jednostka monetarna | funt szterling (£, GBP) | ||||
Utworzenie | Akt Unii 1 stycznia 1800 |
||||
Strefa czasowa | UTC 0 - zima UTC+1 - lato |
||||
Kod ISO 3166 | GB | ||||
Domena internetowa | .uk i .gb | ||||
Kod samochodowy | GB | ||||
Kod telefoniczny | +44 | ||||
![]() |
|||||
1 Nieoficjalny 2 Brak języka oficjalnego ogólnokrajowego, angielski de facto traktowany jest jako język urzędowy; w Walii i Szkocji językami urzędowymi są angielski oraz odpowiednio walijski i szkocki 3 Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2008 (źródło: IMF) |
Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (The United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, Britain, UK) – unitarne państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania, Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Guernsey, Jersey i Wyspa Man, posiadają odrębny status dependencji Korony brytyjskiej. Terytoriami zależnymi od Wielkiej Brytanii są: Gibraltar, Anguilla, Bermudy, Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Falklandy, Georgia Południowa i Sandwich Południowy, Kajmany, Montserrat, Turks i Caicos, Św. Helena, Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego i Pitcairn. Wielka Brytania jest również członkiem-założycielem Wspólnoty Narodów zrzeszającej byłe kolonie, dominia i inne posiadłości brytyjskie, wchodzi także w skład G8. Należy do Rady Bezpieczeństwa ONZ, w której posiada prawo veta. Wielka Brytania to jedno z głównych mocarstw obecnych czasów. Jej siły zbrojne stacjonują w 80 krajach świata (największe stałe garnizony są w Niemczech, na Cyprze, na Falklandach, w Gibraltarze i w Kanadzie). Zjednoczone Królestwo posiada również ok. 200 głowic atomowych. Kraj ten jest również zaliczany do najbardziej wpływowych w Unii Europejskiej.
Spis treści |
[edytuj] Ustrój polityczny

Wielka Brytania jest monarchią parlamentarną z rządem odpowiedzialnym przed parlamentem. Stolicą państwa jest Londyn. Obecnym monarchą brytyjskim jest królowa Elżbieta II, która zasiadła na tronie w 1952 i została koronowana w 1953. Dzisiaj jej funkcje są głównie ceremonialne, a rzeczywiste rządy spoczywają w rękach premiera.
Wielka Brytania jest bardzo scentralizowanym państwem, w którym Parlament Westminsterski zajmuje się większością spraw politycznych. W ostatnich latach jednak każdy z krajów, wchodzących w skład Zjednoczonego Królestwa poza Anglią, otrzymał własne organy rządowe, zajmujące się sprawami lokalnymi.
[edytuj] Podział administracyjny

Wielka Brytania składa się z czterech części składowych (constituent part).[1][2] W skład Zjednoczonego Królestwa wchodzą:
Jednostka | Rodzaj | Stolica | Ludność | Język urzędowy | Język używany |
---|---|---|---|---|---|
![]() |
królestwo | Londyn | 50 095 000 | angielski | angielski, kornijski |
![]() |
królestwo | Edynburg | 5 060 000 | angielski, szkocki | angielski, szkocki (gaelic i scots) |
![]() |
księstwo | Cardiff | 2 952 500 | angielski, walijski | angielski, walijski |
![]() |
prowincja | Belfast | 1 710 000 | angielski, irlandzki | angielski, irlandzki |
Jednostki te z kolei dzielą się na własne jednostki administracyjne:
Anglia: 9 regionów, 46 hrabstw (w tym 7 hrabstw metropolitalnych)
Szkocja: 12 regionów, 32 jednostki administracyjne (zwane hrabstwami)
Walia: 3 miasta, 9 hrabstw, 10 hrabstw miejskich
Irlandia Północna: 26 dystryktów
Wyspa Man i Wyspy Normandzkie nie są częściami Zjednoczonego Królestwa, lecz stanowią dependencje Korony brytyjskiej, których polityką zagraniczną kieruje Londyn.
Wielka Brytania posiada także szereg terytoriów zależnych w wielu rejonach globu.
[edytuj] Partie polityczne

Brytyjska scena polityczna jest zdominowana przez dwa ugrupowania polityczne: Partię Konserwatywną i Partię Pracy.
[edytuj] Transport
W Wielkiej Brytanii obowiązuje ruch lewostronny.
[edytuj] Demografia

[edytuj] Populacja
W kwietniu 2001 roku, powszechny spis ludności Wielkiej Brytanii, wykazał 58 789 194 ludności, czwarte największe zaludnienie na terenie Unii Europejskiej (po Niemczech, Francji i Włoszech), co w 2004 roku zostało oszacowane na 58 789 194 ludności na terenie całego kraju. 7 517 700 osób to mieszkańcy stolicy państwa – Londynu. Umiejętności pisania i czytania posiada 99% ludności, analfabetyzm występuje w znikomej ilości 1%. Obowiązek kształcenia się mają dzieci w wieku od 5 do 16 lat.
[edytuj] Migracje
Współcześni Brytyjczycy wywodzą się przede wszystkim z różnych ludów, które osiedliły się w Wielkiej Brytanii przed XII wiekiem - Celtów, Rzymian, Anglosasów i Normanów. W Zjednoczonym Królestwie mieszkają także liczne grupy stosunkowo niedawnych imigrantów z Afryki, Azji i Europy Wschodniej.
Od II wojny światowej Zjednoczone Królestwo przyjęło spore migracje ludności z Europy, Afryki oraz Południowej Azji. W 2001 roku 13,1% populacji stanowiły mniejszości narodowe, co wskazuje na najwyższy wskaźnik imigracji w Europie. W niektórych miastach Wielkiej Brytanii procent mniejszości narodowych jest bardzo wysoki, niemalże zbliżony do połowy ludności danego miasta i tak min. w Londynie stanowi 40,1%, w Birmingham 34,4% a w Leicester 39,5%. W maju 2004 roku, kiedy nastąpiło zwiększenie członków Unii Europejskiej odnotowano rekordową liczbę imigracji z krajów Europy centralnej i wschodniej, około 500 000 ludności. Zjednoczone Królestwo posiada również wysoki wskaźnik emigracji, w 2006 roku, zanotowano ze przynajmniej 5,5 mln osób urodzonych w Wielkiej Brytanii mieszka za granica, a kolejne pół miliona, mieszka i pracuje tam tymczasowo.
Głównym językiem jest angielski, choć w użyciu są także walijski, irlandzki i języki szkockie. Imigranci posługują się także swoimi językami, np. urdu.
Nazwa państwa w językach używanych w Zjednoczonym Królestwie:
- angielski: United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
- walijski: Teyrnas Unedig Prydain Fawr a Gogledd Iwerddon
- gaelic: An Rìoghachd Aonaichte na Breatainn Mhòr agus Eirinn mu Thuath
- irlandzki: Riocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann
- scots: Unitit Kinrick o Great Breetain an Northren Ireland
- kornijski: An Rywvaneth Unys a Vreten Veur hag Iwerdhon Glédh.
Narodowości: Anglicy 76%, Szkoci 9%, Walijczycy 5%, Irlandczycy 4%, Hindusi 1% i inne narody (w tym Arabowie, Burowie, Chińczycy, Cypryjczycy, Francuzi, Pakistańczycy, Polacy, Żydzi, Włosi) 5%
Religie: anglikanie 22%, katolicy 20%, prezbiterianie 14%, metodyści 5%, baptyści 3%, muzułmanie 2,7%, sikhowie 4%, hindusi 1%, żydzi 0,5%, ateiści 16% i inni wyznawcy 4,5% (w tym jedna z największych w Europie liczba członków Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich).
[edytuj] Geografia

Terytorium Anglii to w większości obszar pofałdowany z większymi górami na północy. Główne rzeki to Tamiza i Severn. Największymi miastami są Londyn, Birmingham, Manchester, Sheffield, Liverpool, Leeds, Bristol oraz Newcastle upon Tyne. Podmorski tunel niedaleko Dover łączy Wielką Brytanię z Francją.
Walia jest krajem górzystym, a jej najwyższy szczyt to Snowdon (1085 m). Na północ od głównego lądu leży wyspa Anglesey. Największym miastem i stolicą jest Cardiff, znajdujące się w południowej Walii.
Szkocja jest pod względem geograficznym jest krajem bardzo zróżnicowanym, z nizinami na południu i wschodzie oraz górami na północy i zachodzie, gdzie znajduje się najwyższy szczyt Wielkiej Brytanii - Ben Nevis (1343 m). W Szkocji można spotkać wiele zatoczek morskich, fiordów i jezior. U północnych wybrzeży rozsianych jest wiele wysp, takich jak Hebrydy, Orkady czy Szetlandy. Główne miasta to Edynburg, Glasgow i Aberdeen.
Irlandia Północna, obejmująca północno-wschodnią część wyspy Irlandia, jest krajem pagórkowatym. Główne miasta to Belfast i Derry.
[edytuj] Historia

[edytuj] Starożytność
W starożytności obszar dzisiejszej Wielkiej Brytanii zaczął być zasiedlany przez plemiona celtyckie. Prawdopodobnie przybyli oni z centralnej lub wschodniej Europy. Celtowie znali metody obróbki żelaza, dzięki czemu posiadali lepszą broń niż dotychczasowi mieszkańcy wyspy (którzy dalej stosowali brąz). Przypuszcza się, że napór Celtów spowodował ich migracje na tereny stanowiące dzisiaj Walię, Szkocję i Irlandię. Celtowie ciągle napływali do Brytanii przez kolejne 700 lat. Celtowie zajmują szczególne miejsce w historii Brytanii, gdyż to z nich właśnie wywodzi się duża liczba ludzi zamieszkujących obecnie Szkocję, Kornwalię, Walię i Irlandię. Ich kultura oraz język zostały przyjęte przez ówczesnych mieszkańców wyspy.
W 55 roku p.n.e. Brytanię odwiedził Juliusz Cezar i to co zobaczył opisał w swoim dziele O wojnie galijskiej.
Przyczyną inwazji Rzymian na Brytanię była pomoc, której mieszkający tam Celtowie udzielali Celtom z Galii. dostarczali oni im żywność, i udzielali schronienia na wyspie. Rzymianie chcieli powstrzymać te praktyki oraz przejąć kontrolę nad tamtejszą produkcją żywności. W trakcie dwóch pierwszych prób inwazji na Brytanię, dokonanych przez Cezara w 55 i 54 roku p.n.e., nie zdobyto żadnych terytoriów. Właściwy podbój Brytanii przez Rzymian rozpoczął sie w roku 43. Dzięki przewadze wojskowej oraz walkom jakie toczyli między sobą Celtowie, nie był on trudny. Największym aktem oporu było powstanie Celtów pod przywództwem Boudiki około roku 60, lecz i to zostało stłumione. Rzymianie nie zdołali tylko podbić Kaledonii, czyli dzisiejszej Szkocji, mimo całego wieku starań. Ostatecznie na granicy pomiędzy Kaledonią a terenami przez nich zajętymi zbudowano fortyfikacje. W latach 121-129 powstał Mur Hadriana, a w roku 142 Mur Antoninusa.
Od około roku 367 wzmogły się ataki Celtów z Kaledonii. Wojsko rzymskie miało coraz większe kłopoty z ich odpieraniem. Było to odbiciem sytuacji na kontynencie, która wieszczyła początek końca panowania Rzymian w Brytanii. W 409 roku wycofano ostatnich żołnierzy rzymskich z Brytanii, a zromanizowanych Celtów pozostawiono samym sobie w obliczu najazdów.
Widocznymi śladami pobytu Rzymian w Brytanii są zbudowane przez nich drogi. Używano ich jeszcze długo po odejściu Rzymian. W tym okresie powstało także wiele miast. Niektóre z nich były początkowo obozami wojskowymi (po łacinie castra). Pochodne tego wyrazu można odnaleźć w nazwach miast takich jak Lancaster, Winchester, Leicester, Gloucester.
[edytuj] Średniowiecze do XI w.
W VI w. Anglia została podbita przez plemiona anglosaskie, które z czasem stworzyły system państw, zwany heptarchią, na który składało się 7 głównych królestw walczących o hegemonię. Pod koniec tego samego wieku rozpoczęła się chrystianizacja tych ziem. W IX w. największe znaczenie uzyskał Wessex. W tych czasach rozpoczęły się najazdy Normanów na Wyspy Brytyjskie, którzy podbili znaczną część Anglii, tworząc na tych obszarach tzw. Danelaw.
[edytuj] Średniowiecze od XI w.
W XI w. Normanowie z francuskiej Normandii podjęli udaną inwazję na Anglię, a jej królem został w 1066 ich dowódca Wilhelm I Zdobywca. Po wygaśnięciu dynastii normandzkiej (1135) na tronie Anglii zasiedli w 1154 Plantageneci. W XI-XIII w. dokonał się podbój Walii, a rozpoczął Irlandii i Szkocji. W 1337 Edward III wysunął roszczenia do dziedzictwa tronu francuskiego po Kapetyngach, co doprowadziło do wybuchu wojny stuletniej w latach 1337-1453. W 1399 na tronie Anglii zasiedli Lancasterowie. W 1455 wybuchły walki o tron między Lancasterami a Yorkami (tzw. wojna Dwóch Róż), które zakończyły się w 1485 objęciem tronu przez Henryka VII z dynastii Tudorów.
[edytuj] XVI-XVII wiek
W 1534 Henryk VIII uniezależnił Kościół Angielski od Stolicy Apostolskiej, ogłaszając się jego głową, a przez to tworząc nowe wyznanie religii chrześcijańskiej – anglikanizm. Pokonanie w 1588 hiszpańskiej Wielkiej Armady wzmocniło pozycję polityczną Anglii i stworzyło podstawy jej morskiej potęgi. Po wygaśnięciu Tudorów w 1603 władze przejęli szkoccy Stuartowie, łącząc oba państwa unią personalną.
[edytuj] XVIII wiek
W 1707 dotychczasowa unia personalna łącząca Anglię ze Szkocją została przekształcona w unię realną. Powstało wówczas Królestwo Wielkiej Brytanii. W 1714 na jego tronie zasiedli władcy z dynastii hanowerskiej. W XVIII w. Wielka Brytania podejmowała walkę z Francją o dominację morską i kolonialną zdobywając w 1713 Gibraltar, Akadię i Nową Fundlandię, a w 1763 Kanadę, Luizjanę i Florydę. W wyniku amerykańskiej walki o niepodległość 1775-1783 Wielka Brytania musiała uznać niepodległość swoich 13 kolonii. W 1793 Wielka Brytania przystąpiła do wojny przeciwko rewolucyjnej i napoleońskiej Francji.
[edytuj] XIX wiek
Do 1815 Wielka Brytania zainicjowała 6 koalicji antynapoleońskich. W 1801 utworzono Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii. W 1837 tron objęła królowa Wiktoria, panująca do 1901, pod rządami której Wielka Brytania stała się największym imperium światowym (zob. Epoka wiktoriańska). Do 1849 zwierzchnictwem brytyjskim objęte zostały Indie, w 1875 dokonali zakupu akcji Kanału Sueskiego, a także m.in.: w 1878 zajęli Cypr, w 1882 Egipt, w 1886 objęli zwierzchnictwo nad Birmą, do 1898 podbili Sudan.
[edytuj] Lata 1901-1945
W 1901 na tronie zasiedli władcy z dynastii koburskiej (od 1917 zwanej windsorską), panującej w Wielkiej Brytanii do dziś. 1902 w celu powstrzymania ekspansji rosyjskiej na Bliskim Wschodzie Wielka Brytania zawarła sojusz z Japonią. W sierpniu 1914 Wielka Brytania wypowiedziała Niemcom wojnę. Po jej zakończeniu wojny pozycja mocarstwowa Wielkiej Brytanii uległa zachwianiu, jej liczne domina stały się suwerenne np.: Kanada, Australia, Nowa Zelandia. W 1921 Irlandia uzyskała niepodległość, Wielkiej Brytanii pozostała jedynie Irlandia Północna. Po ataku Niemiec w 1939 na Polskę Wielka Brytania wypowiedziała Niemcom wojnę, która ostatecznie zburzyła jej imperialną pozycje na świecie. Wszystkie jej kolonie uzyskały do lat 60. suwerenność.
[edytuj] Historia Wielkiej Brytanii po 1945 roku
W 1945 Wielka Brytania została członkiem-założycielem ONZ i stałym członkiem jej Rady Bezpieczeństwa ONZ. W 1949 uzyskała członkostwo w NATO, w latach 1960-1972 była członkiem EFTA, a od 1973 EWG.
W 1979 władzę przejęła Partia Konserwatywna, która utrzymała ją aż do 1997. Pozycja konserwatystów uległa dodatkowo umocnieniu po udanej interwencji na Falklandach, które zostały zajęte przez Argentynę w 1982. W 1991 siły Wielkiej Brytanii wzięły udział w operacji uwolnienia Kuwejtu spod okupacji Iraku, a od 1992 biorą udział w siłach pokojowych ONZ w Jugosławii. W 1997, zgodnie z wcześniejszymi umowami oddała Chinom Hongkong. W XXI wieku Wielka Brytania powróciła jako jedna z wiodących potęg w nowoczesnym świecie poprzez interwencje na Bliskim Wschodzie ( po stronie USA) i zaangażowanie w byłej Jugosławii.
[edytuj] Gospodarka
Zjednoczone Królestwo jest państwem o gospodarce rynkowej, drugim co do PKB rynkiem w Europie (po Niemczech i przed Francją), a piątym na świecie (po USA, Japonii, Niemczech i Chinach). W ciągu ostatnich dwóch dekad rząd dokonał prywatyzacji wielu przedsiębiorstw państwowych, odchodząc w znacznym stopniu od zasad tzw. państwa opiekuńczego (welfare state). Intensywne, wysoko zmechanizowane i wydajne rolnictwo zaspokaja potrzeby żywnościowe kraju w 60%, przy czym w tym dziale gospodarki zatrudniony jest tylko 1.5% społeczeństwa. Wielka Brytania posiada bogate złoża węgla, gazu ziemnego i ropy naftowej. Usługi, głównie bankowe i ubezpieczeniowe, stanowią największy udział w brytyjskim PKB i w tym sektorze Wielka Brytania jest druga na świecie za USA, natomiast przemysł traci na znaczeniu. Podatki stanowią 37% PKB. W czasach premiera Blaira kontynuowano w dużej mierze politykę Margaret Thatcher, chociaż zwiększono wydatki na edukację i służbę zdrowia z budżetu. Poziom zatrudnienia na poziomie 70% należy do najwyższych na świecie. PKB per capita wynosi nominalnie 39 tys. 213, a po zmierzeniu parytetem siły nabywczej 35 tys. 051 dolarów, czyli mniej więcej tyle, ile w Holandii, Niemczech i Skandynawii.
[edytuj] Największe firmy
- British Petroleum (branża naftowa)
- Royal Dutch Shell (brytyjsko–holenderski koncern naftowy)
- HSBC (sektor bankowy)
- Royal Bank of Scotland Group (sektor bankowy)
- Barclays Bank (sektor bankowy)
- Reuters (media)
- Unilever (brytyjsko–holenderski koncern branży FMCG)
- Imperial Chemical Industries (przemysł chemiczny)
- BAE Systems (przemysł lotniczy)
- BT Group (łączność)
- BG Group (energetyka)
- Virgin Group (konglomerat)
- British Airways (lotnictwo)
- Vodafone (telekomunikacja)
- Corus (metalurgia)
- Rio Tinto (górnictwo)
- BHP Billiton (brytyjsko australijski koncern górniczy)
[edytuj] Siły zbrojne

Wielka Brytania zalicza się do 9 mocarstw atomowych. Jej arsenał to około 200 głowic atomowych, które mogą być przenoszone na odległość 12 tysięcy kilometrów.
[edytuj] Kultura

[edytuj] Nauka i oświata
W Wielkiej Brytanii znajduje się duża liczba uniwersytetów: Oxford, Cambridge, University College London, Imperial College, King's College. Zjednoczone Królestwo wydało wielu naukowców takich jak Isaac Newton, James Watt, Charles Darwin,Alexander Fleming i Graham Bell. Co do liczby nagród Nobla, Brytyjczycy są na drugim miejscu po obywatelach Stanów Zjednoczonych.
Na terenie Wielkiej Brytanii, znajdują się polskie szkoły działające w soboty tzw. Szkoły Przedmiotów Ojczystych działające przez Polską Macierz Szkolną Zagranicą.
[edytuj] Literatura
Dramaturg William Szekspir jest przez wielu literaturoznawców uważany za najwybitniejszego pisarza angielskiego. Inni dobrze znani pisarze to Agatha Christie, Charles Dickens, sir Arthur Conan Doyle, Geoffrey Chaucer, Jane Austen, J.R.R. Tolkien oraz J.K.Rowling. Wśród poetów na uwagę zasługują Robert Burns, Thomas Hardy, John Milton, Alfred Tennyson, Rudyard Kipling, Dylan Thomas i William Wordsworth.
[edytuj] Muzyka
Wielka Brytania odgrywa także dużą rolę we współczesnej muzyce rozrywkowej, stanowiąc kraj pochodzenia dla wielu cenionych zespołów i wykonawców rockowych i metalowych, skąd wzięła się też nazwa NWOBHM - New Wave Of British Heavy Metal. Również tam biorą swój początek różne rodzaje muzyki elektronicznej, np. acid, house, jungle, drum and bass i trip hop, dubstep które w całości lub części powstały w Zjednoczonym Królestwie. Urodzili się w tym państwie członkowie zespołu AC/DC, znanego na całym świecie.
[edytuj] Architektura
[edytuj] Ogrodnictwo
[edytuj] Kynologia
W kynologii Wielka Brytania uznawana jest powszechnie za wiodącą pod względem hodowli i rozwoju ras psów, zaś coroczna wystawa KC(UK) Crufts pod patronatem Rodziny Królewskiej to najstarsze, największe i najbardziej prestiżowe wydarzenie kynologii światowej.
[edytuj] Masoneria
Wielka Brytania uznawana jest za ojczyznę masonerii, wśród królów brytyjskich, artystów i mężów stanu, było wielu masonów.
[edytuj] Ciekawostki
- we wrześniu 2007 Komisja Europejska zgodziła się na zachowanie obowiązującego na Wyspach Brytyjskich imperialnego systemu miar: mil, jardów, stóp, pint, funtów i uncji (w pubie można nadal zamówić półkwartę piwa). Günter Verheugen tłumaczył to "szacunkiem dla tradycji Wielkiej Brytanii i Irlandii oraz kosztami zmiany np. znaków drogowych, wag" itp.[3]
Przypisy
- ↑ Permanent Committee on Geographical Names for British Official Use, Ordnance Survej of Great Britain. "Report of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, par. "Geopolitical terminology" [dostęp 2008-02-07] (angielski).
- ↑ International Organization for Standardization. "ISO 3166-2 NEWSLETTER, par. UNITED KINGDOM" [dostęp 2008-02-07] (angielski).
- ↑ Najwyższy Czas!, 38/2007, 15.09.2007, str.XXXIV
[edytuj] Zobacz też


- Historia Anglii
- Władcy Wielkiej Brytanii
- Habeas Corpus Act
- Clement Attlee, Charles Gordon, John Acton, Herbert Asquith, John Davis
- City of London
- Security Service czyli MI5
- Wspólnota Narodów
[edytuj] Linki zewnętrzne
Stali członkowie: |
Chiny • Francja • Rosja • Stany Zjednoczone • Wielka Brytania |
![]() |
Do 31 grudnia 2008: |
Belgia • Indonezja • Panama • Republika Południowej Afryki • Włochy |
|
Do 31 grudnia 2009: |
Burkina Faso • Chorwacja • Kostaryka • Libia • Wietnam |
Francja • Japonia • Kanada • Niemcy • Rosja • Stany Zjednoczone • Wielka Brytania • Włochy • Unia Europejska (dodatkowa reprezentacja)
Państwa członkowskie |
Austria • Belgia • Bułgaria • Cypr • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Malta • Niemcy • Polska • Portugalia • Rumunia • Słowacja • Słowenia • Szwecja • Węgry • Wielka Brytania • Włochy |
![]() ![]() |
Terytoria specjalne wchodzące w skład Unii |
Athos (gr.) • Azory (port.) • Büsingen am Hochrhein (niem.) • Campione d'Italia (wł.) • Ceuta (hiszp.) • Gibraltar (bryt.) • Gujana Francuska (fr.) • Gwadelupa (fr.) • Livigno (wł.) • Helgoland (niem.) • Madera (port.) • Martynika (fr.) • Melilla (hiszp.) • Reunion (fr.) • Saint-Barthélemy (fr.) • Saint-Martin (fr.) • Wyspy Alandzkie (fiń.) • Wyspy Kanaryjskie (hiszp.) |
|
Oficjalni kandydaci | ||
Terytoria, które wchodziły w skład EWG/UE |
Algieria (do 1962 jako część Francji)[potrzebne źródło] • Grenlandia (do 1985) |
państwa członkowskie |
Albania • Andora • Armenia • Austria • Azerbejdżan • Belgia • Bośnia i Hercegowina • Bułgaria • Chorwacja • Cypr • Czarnogóra • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Gruzja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Islandia • Liechtenstein • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Macedonia • Malta • Mołdawia • Monako • Niemcy • Norwegia • Polska • Portugalia • Rosja • Rumunia • San Marino • Serbia • Słowacja • Słowenia • Szwajcaria • Szwecja • Turcja • Ukraina • Węgry • Wielka Brytania • Włochy |
![]() ![]() |
kandydaci | ||
obserwatorzy |
Izrael • Japonia • Kanada • Meksyk • Stany Zjednoczone • Stolica Apostolska |
|
chęć przystąpienia do EKPC |
Albania · Andora · Armenia · Austria · Azerbejdżan · Białoruś · Belgia · Bośnia i Hercegowina · Bułgaria · Chorwacja · Cypr · Czechy · Czarnogóra · Dania · Estonia · Finlandia · Francja · Gruzja · Grecja · Holandia · Hiszpania · Irlandia · Islandia · Kanada · Kazachstan · Kirgistan · Liechtenstein · Litwa · Luksemburg · Łotwa · Macedonia · Malta · Mołdawia · Monako · Niemcy ·Norwegia · Polska · Portugalia · Rosja · Rumunia · San Marino · Serbia · Słowacja · Słowenia · Stany Zjednoczone · Szwajcaria ·Szwecja · Tadżykistan · Turcja · Turkmenistan · Ukraina · Uzbekistan · Węgry · Wielka Brytania · Włochy
Belgia • Bułgaria • Czechy • Dania • Estonia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Islandia • Kanada • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Niemcy • Norwegia • Polska • Portugalia • Rumunia • Słowacja • Słowenia • Stany Zjednoczone • Turcja • Węgry • Wielka Brytania • Włochy
Europa |
Wielka Brytania • Malta |
![]() |
Ameryka Północna |
Kanada • Jamajka • Trynidad i Tobago • Barbados • Bahamy • Grenada • Dominika • Saint Lucia • Saint Vincent i Grenadyny • Antigua i Barbuda • Belize • Saint Kitts i Nevis Reunion |
|
Ameryka Południowa | ||
Azja |
Indie • Pakistan • Sri Lanka • Malezja • Cypr • Singapur • Bangladesz • Malediwy • Brunei |
|
Australia i Oceania |
Australia • Nowa Zelandia • Samoa • Tonga • Papua-Nowa Gwinea • Wyspy Salomona • Vanuatu • Tuvalu • Kiribati • Nauru |
|
Afryka |
RPA • Ghana • Nigeria • Sierra Leone • Tanzania • Uganda • Kenia • Malawi • Zambia • Gambia • Botswana • Lesotho • Mauritius • Suazi • Seszele • Namibia • Mozambik • Kamerun |
|
Członkostwo zawieszone | ||
Dawne państwa członkowskie |
Albania • Angola • Antigua i Barbuda • Argentyna • Armenia • Australia • Bahrajn • Bangladesz • Barbados • Belize • Benin • Boliwia • Botswana • Brazylia • Brunei • Burkina Faso • Birma • Burundi • Kambodża • Kamerun • Kanada • Republika Środkowoafrykańska • Czad • Chile • Chiny • Kolumbia • Demokratyczna Republika Kongo • Kongo • Kostaryka • Wybrzeże Kości Słoniowej • Chorwacja • Kuba • Dżibuti • Dominika • Dominikana • Ekwador • Egipt • Salwador • Macedonia • Fidżi • Gabon • Gambia • Gruzja • Ghana • Grenada • Gwatemala • Gwinea • Gwinea Bissau • Gujana • Haiti • Honduras • Hongkong • Islandia • Indie • Indonezja • Izrael • Jamajka • Japonia • Jordania • Kenia • Korea Południowa • Kuwejt • Kirgistan • Lesotho • Liechtenstein • Makau • Madagaskar • Malawi • Malezja • Malediwy • Mali • Mauretania • Mauritius • Meksyk • Mołdawia • Mongolia • Maroko • Mozambik • Namibia • Nepal • Nowa Zelandia • Nikaragua • Niger • Nigeria • Norwegia • Oman • Pakistan • Panama • Papua-Nowa Gwinea • Paragwaj • Peru • Filipiny • Katar • Rwanda • Saint Kitts i Nevis • Saint Lucia • Saint Vincent i Grenadyny • Arabia Saudyjska • Senegal • Sierra Leone • Singapur • Wyspy Salomona • Republika Południowej Afryki • Sri Lanka • Surinam • Suazi • Szwajcaria • Republika Chińska • Tanzania • Tajlandia • Togo • Tonga • Trynidad i Tobago • Tunezja • Turcja • Uganda • Ukraina • Zjednoczone Emiraty Arabskie • Stany Zjednoczone • Urugwaj • Wenezuela • Wietnam • Zambia • Zimbabwe • Wspólnota Europejska w tym poszczególne kraje członkowskie: Austria • Belgia • Bułgaria • Cypr • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Malta • Niemcy • Polska • Portugalia • Rumunia • Słowacja • Słowenia • Szwecja • Węgry • Wielka Brytania • Włochy
państwa członkowskie |
Australia • Austria • Belgia • Czechy • Dania • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Islandia • Japonia • Kanada • Korea Południowa • Luksemburg • Meksyk • Niemcy • Norwegia • Nowa Zelandia • Polska • Portugalia • Słowacja • Stany Zjednoczone • Szwajcaria • Szwecja • Turcja • Węgry • Wielka Brytania • Włochy • Wspólnota Europejska |
![]() |
kandydaci | ||
obserwatorzy | ||
współpraca |
Brazylia • Chiny • Indie • Indonezja • Republika Południowej Afryki |