Kalifornia

Z Wikipedii

Kalifornia
Flaga stanowa Kalifornii Pieczęć stanowa Kalifornii
Przydomek: Złoty Stan
Państwo	Stany Zjednoczone
Stolica	Sacramento
Największe miasto	Los Angeles
Gubernator	Arnold Schwarzenegger
Język urzędowy	angielski
Powierzchnia  • ogółem  • lądowa  • wodna  • % wodna	na 3 miejscu 410 000 km² 404 298 km² 20 047 km² 4,7 %
Populacja (2000)	na 1 miejscu 36 457 549.
Gęstość zaludnienia (2000)	na 12 miejscu 83,9 /km²
Piramida wieku
Wejście do Unii  • kolejność  • data	31 9 września 1850
Strefa czasowa	UTC-8/-7
Szerokość geograficzna	32°30'N - 42°N
Długość geograficzna	114°8'W - 124°24'W
Szerokość Długość Wzniesienie  • najwyższe  • średnie  • najniższe	400 km 1240 km   4421 m 884 m -86 m
ISO 3166-2	US-CA

Kalifornia (ang. California) - stan na zachodzie USA, nad Oceanem Spokojnym. Najludniejszy i najbogatszy oraz trzeci pod względem wielkości stan USA. Na północy graniczy ze stanem Oregon, na wschodzie ze stanami Nevada i Arizona, a na południu z Meksykiem ze stanem Baja California. Na terytorium stanu występują ułożone południkowo pasma górskie, przedzielone płaską Doliną Kalifornijską. Na południowym wschodzie występują pustynne wyżyny i kotliny. Leżąca na terenie stanu Dolina Śmierci (86 m p.p.m.) jest najniższym punktem w USA.

W okresie pierwszych kontaktów z Europejczykami Kalifornię zamieszkiwały ludy: Pomo, Kostanoan, Jokuc, Czumasz, Mohawe (nie mylić z Mohawkami) i Serrano, mówiące językami: na-dene, tano, penutian i hokan-siu.

Spis treści 1 Podstawowe informacje 2 Historia 3 Geografia 3.1 Klimat 3.2 Rzeki 4 Demografia 5 Przemysł i bogactwa naturalne 6 Uniwersytety i wyższe uczelnie 7 Ciekawostki 8 Zobacz też 9 Linki zewnętrzne

[edytuj] Podstawowe informacje

• Klimat: w części północnej i środkowej podzwrotnikowy o wpływach morskich, na południu zwrotnikowy pustynny.
• Główne rzeki: Sacramento, San Joaquin i Kolorado
• Roślinność: śródziemnomorska, podzwrotnikowa, zwrotnikowa pustynna
• Liczba hrabstw: 58
• Najludniejsze hrabstwo: Los Angeles
• Liczba parków stanowych: 264 (w tym plaże)
• 5 największych miast: Los Angeles, San Diego, San José, San Francisco, Sacramento
• Dewiza: Eureka
• Symbole: maczek kalifornijski, sekwoja, przepiórka kalifornijska

[edytuj] Historia

• 1542 - Kalifornia zostaje odkryta przez żeglarza Juana Rodrigueza Cabrillo
• 1769 - pierwsza hiszpańska misja w San Diego. Powstaje 21 misji.
• 1841 - pierwsza zorganizowana grupa osadników amerykańskich
• 1846 - proklamowanie niepodległej republiki Kalifornii
• 1848 - Meksyk przekazuje Kalifornię Stanom Zjednoczonym. Wybuch "gorączki złota"
• 9 września 1850 - Kalifornia zostaje przyjęta do Unii (jako 31 stan)
• 1869 - ukończenie pierwszej linii kolei transkontynentalnej

[edytuj] Geografia

[edytuj] Klimat

W większości stanu panuje klimat śródziemnomorski z chłodnymi, deszczowymi zimami i suchymi latami. Chłodny Kalifornijski Prąd przybrzeżny często latem powoduje tworzenie się mgieł w pobliżu wybrzeża. Im dalej w głąb lądu, tym chłodniejsze zimy i cieplejsze lata.

W północnych partiach stanu zazwyczaj corocznie pada więcej deszczu niż w jego południowych partiach. W północno-zachodniej Kalifornii panuje klimat umiarkowany, w Central Valey panuje klimat śródziemnomorski jednak są tam też wyższe temperatury niż na wybrzeżu. W wysokich górach, włączając Sierra Nevadę, panuje górski klimat, zimą pada śnieg, a latem temperatury są umiarkowane. Na terenach pustynnych panują zróżnicowane klimaty, na Pustyni Sonora panują gorące lata i łagodne zimy. Na pustyniach znajdujących się powyżej 600 m n.p.m. panują gorące lata i chłodne zimy. Najwyższe temperatury występują na terenie Doliny Śmierci. 10 lipca 1913 r. zanotowano tam temperaturę 134°F (56,6°C), co było jak dotąd najwyższą temperaturą na zachodniej półkuli kuli ziemskiej.

[edytuj] Rzeki

Dwie najważniejsze rzeki biegnące przez Kalifornię to Sacramento i San Joaquin, która spływa przez Central Valley do Pacyfiku. Dwie inne ważne rzeki to Klamath na północy oraz rzeka Kolorado biegnąca przez południowo-wschodnią granicę stanu....

[edytuj] Demografia

W 2006 roku Kalifornia liczyła 36 457 549 mieszkańców co daje jej 1 miejsce wśród wszystkich stanów będących w federacji. Wśród miast będących w Kalifornii jest 8 które zajmują pierwszą 50 największych miast USA, a są to Los Angeles - 2 miejsce, San Diego - 8, San José - 10, San Francisco -, Long Beach - 34, Fresno - 37, Sacramento - 38 oraz Oakland które zajęło miejsce 44.

Stan ten poza Amerykanami zamieszkuje wiele narodowości. Spośród nich najbardziej liczącymi są: Meksykanie stanowiący 25% populacji stanu, Niemcy - 9%, Irlandczycy - 7,7%, Anglicy - 7,4% oraz Filipińczycy - 6%.

[edytuj] Przemysł i bogactwa naturalne

• przemysł wydobywczy ropa naftowa, gaz ziemny, piasek, żwir
• przemysł kosmiczno-obronny i elektroniczny
• przemysł filmowy
• turystyka
• rolnictwo: owoce na bakalie, cytrusy, pomidory, ryż
• hodowla indyków

[edytuj] Uniwersytety i wyższe uczelnie

Uniwersytet Kalifornijski jest instytucją zatrudniającą najwięcej laureatów nagrody Nobla na świecie. Jego siedziba główna jest w Oakland i składa się z 10 kampusów:

• Berkeley
• Davis
• Irvine
• Los Angeles (UCLA)
• Merced
• Riverside
• San Diego
• San Francisco
• Santa Barbara
• Santa Cruz

Niektóre pozostałe :

• California Institute of Technology (Caltech)
• Uniwersytet Stanu Kalifornia - 400 tys. studentów (na szeregu kampusów) jest największym w USA
• Uniwersytet Stanforda
• Uniwersytet Południowej Kalifornii (USC)

[edytuj] Ciekawostki

• Najstarszymi na świecie drzewami są liczące sobie ponad 4000 lat sosny długowieczne i sosny ościste, rosnące jedynie w Kalifornii.
• W obrębie stanu znajduje się jeden z najstarszych parków narodowych USA - Park Narodowy Yosemite oraz Park Narodowy Doliny Śmierci, Park Narodowy Sekwoi, Park Narodowy Kings Canyon i Park Narodowy Joshua Tree, a także parki stanowe.
• Kalifornia jest stanem znanym z przemysłu rozrywkowego (obecność Hollywood) i wysokich technologii, zwłaszcza elektroniki, ulokowanego m.in. w Dolinie Krzemowej.

[edytuj] Zobacz też

• Stany Zjednoczone
• Podział terytorialny Stanów Zjednoczonych
• Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki
• San Andreas (stan)

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Stanu Kalifornia (ang.)
• Opis Kalifornii na Wikitravel (ang., niem., fr., jap.)
• Kalifornia inaczej: Atmosfera Los Angeles i San Francisco, parki narodowe i inne miasta Kalifornii, zdjęcia i informacje praktyczne (Hotele, przeloty). (fr.)
• University of Pacific (en)