Nevada

Z Wikipedii

Nevada
Flaga stanowa Nevady Pieczęć stanowa Nevady
Przydomek: Srebrny stan
Państwo	Stany Zjednoczone
Stolica	Carson City
Największe miasto	Las Vegas
Gubernator	Jim Gibbons
Powierzchnia  • ogółem  • lądowa  • wodna  • % wodna	na 7 miejscu 286 585 km² 284 628 km² 1973 km² 0,7 %
Populacja (2000)	na 35 miejscu 1 998 257
Gęstość zaludnienia (2000)	na 43 miejscu 7,03 /km²
Piramida wieku
Wejście do Unii  • kolejność  • data	36 31 października 1864
Strefa czasowa	Pacific: UTC-8/-7
Szerokość geograficzna	35°N – 42°N
Długość geograficzna	114°W – 120°W
Szerokość Długość Wzniesienie  • najwyższe  • średnie  • najniższe	515 km 790 km   4005 m 1675 m 146 m
ISO 3166-2	US-NV

Nevada – stan w zachodniej części Stanów Zjednoczonych. Nazwa pochodzi od hiszpańskiego słowa "śnieżny".

Największe miasta to Las Vegas, Reno i Virginia City.

Interesujące miejsca to: Strefa 51, Jezioro Tahoe, Las Vegas, Reno, Virginia City.

Spis treści 1 Geografia 1.1 Parki narodowe 2 Historia 3 Demografia 3.1 Podział rasowo-etniczny 3.2 Religie 4 Odpowiednik w fikcji 5 Gospodarka 6 Władze i prawo 6.1 Legislatura 6.2 Sądownictwo 6.3 Liberalizm 7 Transport 8 Edukacja 8.1 Koledże i uniwersytety 9 Zobacz też 10 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geografia

Nevada graniczy z Oregonem i Idaho na północy, Utah na wschodzie, Arizoną na południowym-wschodzie oraz Kalifornią na zachodzie i południowym-zachodzie. Znajdują się tutaj rozległe pustynie, których ogromna większość stanowi własność rządu federalnego. ok. 1000 kraterów po próbnych wybuchach atomowych (m.in. Poligon Nevada). Stan poprzecinany jest przez łańcuchy górskie, m.in. Great Basin i Sierra Nevada. Góry przekraczają 3600 m n.p.m. Porastają je bujne lasy, w przeciwieństwie do otaczających je pustyń. Doliny, często, poniżej 900 m n.p.m. Najwyższymi górami są Spring Mountains.

Znaczną część północnego obszaru stanowi Pustynia Great Basin. Latem panują wysokie temperatury, a monsuny znad Arizony powodują burze. Mimo to, dzięki sztormom na Pacyfiku, zimą może spadać śnieg.

Rzeka Humboldt przecina Nevadę ze wschodu na zachód w północnej części. Wśród rzek osuszających góry Sierra Nevada należy wymienić Walker, Truckee i Carson.

Wschodnia część stanu otrzymuje więcej wilgoci latem, dlatego znajduje się tam więcej zieleni. Na południu, znajduje się Las Vegas w granicach pustyni Mojave.

Niektórzy mieszkańcy miasta Wendover w Utah postulują przyłączenie do Nevady. Wymagałoby to zgody obu rządów stanowych i Kongresu Stanów Zjednoczonych.

[edytuj] Parki narodowe

Pod opieką National Park Service najdują się:

• California National Historic Trail
• Park Narodowy Doliny Śmierci
• Park Narodowy Wielkiej Kotliny blisko Baker
• Lake Mead National Recreation Area
• Old Spanish National Historic Trail
• Pony Express National Historic Trail

[edytuj] Historia

Pierwotnie zamieszkana przez Indian. W 2. poł. XVIII w. dotarli tu misjonarze hiszpańscy (m.in. Eusebio Kino) z Nowego Meksyku. W 1. poł. XIX w. należała do Meksyku. W 1848 roku w wyniku wojny amerykańsko-meksykańskiej zajęta przez Stany Zjednoczone. 14 sierpnia 1850 roku Kongres Stanów Zjednoczonych postanowił o utworzeniu Terytorium Utah, z którego 2 marca 1861 roku wyodrębniono Terytorium Nevady. W 1859 roku odkryto złoża złota i srebra w Comstock Lode i zbudowano Virginia City. Spowodowało to napływ górników. Eksploatacja złóż trwała do 1930 r. Pomimo niewielkiej liczby ludności, Abraham Lincoln postanowił utworzyć nowy stan. Abolicjonistyczne poglądy mieszkańców i zapotrzebowanie Unii na srebro dały 31 października 1864 roku trzydziesty szósty stan USA.

Obecne granice ukształtowały się 5 maja 1866 roku, gdy zdecydowano o przyłączeniu hrabstwa Pah-Ute z Terytorium Arizony. Postanowiono tak ze względu na odkrycie złota. Większość tego obszaru zajmuje obecnie hrabstwo Clark.

Nevada była jedynym stanem, którego sens istnienia kwestionował Kongres Stanów Zjednoczonych. W 1900 roku wybuchły strajki w miastach Tonopah Goldfield i Rhyolite. Trwały aż do 1910 roku i ocaliły status stanu.

87% powierzchni Nevady stanowi własność rządu federalnego. Przyczyniły się do tego rozległe pustynie, nienadające się do zagospodarowania rolniczego, ubogie ilości wody i ogromny obszar o gęstości zaludnienia poniżej jednej osoby na km². Sporadycznie – sztucznie nawadniane pola. Większość gospodarstw jest typu ranczo.

Hazard od początku był ulubioną rozrywką górników. W 1909 roku został zakazany z inicjatywy grup społecznych uważających go za plagę jak alkoholizm. W związku z bessą przemysłu wydobywczego i Wielkim Kryzysem, 19 marca 1931 roku, Senat Stanowy zalegalizował go ponownie. Planowano to jako tymczasowe rozwiązanie, do czasu poprawy sytuacji ekonomicznej. Ostatecznie nigdy nie rozpatrywano już wniosku o delegalizację.

W 1931 roku rozpoczęto budowę tamy Hoover Dam. Z całego kraju przyjechało tysiące robotników. Dostarczenie im środków potrzebnych do życia i rozrywek dało pracę jeszcze większej rzeszy ludzi. Przez następne 75 lat, hrabstwo Clark zrównało się z Reno pod względem liczby ludności i potencjału gospodarczego.

W roku 1957 w hrabstwie Lincoln została założona Strefa 51.

[edytuj] Demografia

W roku 2005 liczbę mieszkańców oszacowano na 2 414 807. Oznacza to wzrost o 81 909 (3,5%) w stosunku do roku poprzedniego. Oraz o 416 550 osób (20,8%) od roku 2000. Urodziło się 170 451 dzieci, zmarło 88 790 osób. Wyjechało 66 098 ludzi.

W Nevadzie odnotowano najwyższy przyrost naturalny w całych USA. Między rokiem 2000, a 2003 populacja wzrosła o 12,2%. Tymczasem w całym kraju tylko 3,3%. Od 1990 do 2000 roku zanotowano wzrost o 66,3%, tymczasem w Stanach Zjednoczonych wyniosło 13,1%.

Największe liczebnie narodowości to: Niemcy (14,1%), Meksykanie (12,7%), Irlandczycy (11%) (z czego 10,1% posługuje się na co dzień językiem angielskim), Włosi (6,6%)

6,8% populacji ma mniej niż 5 lat; 26,3% poniżej 18; 13,6% powyżej 65 lat. Kobiety stanowiły 50,7%. Nevada ma najwyższy odsetek stałych mieszkańców mieszkających od urodzenia spośród wszystkich stanów.

[edytuj] Podział rasowo-etniczny

• 65,2% biali (nie licząc Latynosów)
• 19,7% Latynosi
• 6,8% Murzyni
• 4,5% Azjaci
• 0,9% rdzenni Amerykanie
• 1,4% Mieszani

[edytuj] Religie

• chrześcijaństwo – 66%
  • protestantyzm – 44%
    • Baptyzm – 15%
    • Metodyzm – 6%
    • Luteranizm – 3%
    • inni protestanci – 21%
  • rzymscy katolicy – 24%
  • Mormoni – 12%
  • inni chrześcijanie – 1%
• inne religie – 2%
• agnostycyzm i ateizm – 20%

[edytuj] Odpowiednik w fikcji

Nevada jest tematem do tworzenia gry w Grand Theft Auto: San Andreas, gdzie leży fikcyjny stan San Andreas. Stan San Andreas jest odpowiednikiem dwóch stanów: Kalifornii i Nevady.

[edytuj] Gospodarka

Powierzchnia Nevady jest górzysto-wyżynna, pustynna. Główna rzeka to Kolorado, na której wzniesiono największą zaporę i elektrownię wodną – Hoover Dam. Gospodarka oparta na złożach rud miedzi, manganu, rtęci, srebra i złota. Rozwinięte hutnictwo metali nieżelaznych. Hodowla bydła, owiec. Na terenach sztucznie nawadnianych uprawia się bawełnę, pszenicę, kukurydzę i warzywa. Największe znaczenie w gospodarce stanu ma turystyka. Wokół Las Vegas i Reno powstały centra rozrywki z luksusowymi hotelami, nocnymi klubami i kasynami gry.

W roku 2003, PKB stanu wyniosło 88 miliardów dolarów. Rok później wydobyto 6,8 milionów uncji złota o wartości 2,84 miliardów dolarów, co stanowiło 8,7% światowej produkcji. Srebra wydobyto 10,3 milionów uncji o wartości 69 milionów $.

1 stycznia 2006 roku oszacowano ilość bydła na 500 000 krów i 70 000 owiec.

Nevada jest jednym z kilku stanów bez stanowego podatku od dochodów osobistych. Opcje podatkowe są w kompetencjach władz hrabstw.

[edytuj] Władze i prawo

Obecnie urząd gubernatora piastuje Jim Gibbons z Partii Republikańskiej. W Senacie USA Nevadę reprezentują Harry Reid (demokrata) i John Ensign (republikanin).

[edytuj] Legislatura

Składa się ze Stanowego Senatu i Stanowego Zgromadzenia. Członkowie Senatu wybierani są na czteroletnią kadencję, a Zgromadzenia – dwuletnią. Oba ciała ustawodawcze spotykają się co cztery miesiące, chyba że gubernator zwoła sesję specjalną. Aktualnie Senat kontrolowany jest przez Partię Republikańską, a Zgromadzenie przez Partię Demokratyczną.

[edytuj] Sądownictwo

Nevada jest jednym z kilku stanów bez pośrednich sądów apelacyjnych. Tego typu wnioski rozpatruje Sąd Najwyższy Nevady. Najniższą instytucję stanowią sądy dzielnicowe, następnie miejskie. System jest bardzo zatorowany.

[edytuj] Liberalizm

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji. Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, jakie informacje budzą wątpliwości.

W roku 1900 populacja spadała w związku z kryzysem na rynku srebra. Wyjściem z tej sytuacji była liberalizacja prawa, w którym legalne było wiele rzeczy nielegalnych w sąsiedniej Kalifornii. Nevada jest jednym z najbardziej liberalnych stanów. Najsłynniejszych przykładem jest zminimalizowanie formalności przy zawieraniu małżeństwa, zalegalizowanie hazardu i prostytucji. Jednak to ostatnie pozostawiono kompetencji władzom hrabstw. Prawo rozwodowe także jest najbardziej liberalne w całych Stanach Zjednoczonych. Nevada jest jedynym stanem, który przewiduje różny minimalny wiek legalnej inicjacji seksualnej do różnych praktyk seksualnych. Osoba dorosła może z osobą, która ukończyła 16 rok życia odbyć stosunek zwykły, oralny i analny. Z drugiej strony, nielegalne jest namawianie, uwodzenie, angażowanie do haniebnej zbrodni przeciw naturze osób poniżej 18 lat.

Ustawodawstwo Nevady jest korzystne dla przedsiębiorców. Stąd wielu biznesmenów przenosi tu swoje firmy.

[edytuj] Transport

W pobliżu Las Vegas przechodzi Autostrada międzystanowa nr 15. Przez północny obszar stanu przechodzi Autostrada Międzystanowa nr 80, rozpoczynający się w Utah do Reno i Kalifornii. Inne federalne drogi to: US-6, US-50, US-93, US-95, US-395 i najsłynniejsza na świecie Autostrada UFO.

Przez pustynie przejeżdżają ciężarówki porównywalne z australijskimi pociągami drogowymi. Linie kolejowe Union Pacific Railroad łączą miasta od Chicago w stanie Illinois do Emeryville i Los Angeles w Kalifornii, przechodząc po drodze przez miasta Elko, Winnemucca, Sparks i Reno (mapa).

Z lotnisk należy wymienić McCarran International Airport w Las Vegas – jedno z najbardziej zatłoczonych lotnisk w USA. Innym uczęszczanym portem jest Reno/Tahoe International Airport. Także w mieście Elko odbywają się regularne, komercyjne loty.

Linie autobusowe z miast Sparks i Reno do Carson City. Niektóre hrabstwa nie mają w ogóle publicznego transportu (np. Eureka).

[edytuj] Edukacja

[edytuj] Koledże i uniwersytety

• Sierra Nevada College
• Nevada System of Higher Education
  • Uniwersytet Nevady w Las Vegas (UNLV)
  • Uniwersytet Nevady w Reno (UNR)
  • Nevada State College (Henderson)
  • Community College of Southern Nevada (CCSN)
  • Great Basin College
  • Truckee Meadows Community College
  • Western Nevada Community College
• Touro University

[edytuj] Zobacz też

• Terytorium Utah
• podział terytorialny Stanów Zjednoczonych
• historia Stanów Zjednoczonych Ameryki

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona stanu Nevada
• Nevada state symbols
• Nevada State Library and Archives – Why Did Nevada Become a State?
• Photos of Nevada – Terra Galleria
• US Census Bureau
• Nevada Employment State and County Data
• County Maps of Nevada Full color maps. List of cities, towns and county seats
• Nevada State Facts