Senat Stanów Zjednoczonych

Z Wikipedii

Stany Zjednoczone
Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Stanów Zjednoczonych Ustrój polityczny Konstytucja Prezydent George W. Bush Kolegium Elektorów Wiceprezydent Dick Cheney Gabinet Kongres Senat Przewodniczący: Dick Cheney Pro tempore: Robert Byrd Izba Reprezentantów Spiker: Nancy Pelosi Partie polityczne Sąd Najwyższy Prezes: John G. Roberts Podział terytorialny Wybory prezydenckie 2008 Wybory do Kongresu 2008 Wikiprojekt Polityka

Kopuła Kapitolu będącego siedzibą Kongresu

Senat Stanów Zjednoczonych (ang. United States Senate) jest ciałem ustawodawczym, izbą wyższą amerykańskiego Kongresu – dwuizbowego parlamentu federalnego. Senatorowie wybierani są na 6-letnią kadencję. Co 2 lata następuje wymiana 1/3 składu.

Spis treści

1 Kompetencje
2 Skład
3 Obecne kierownictwo
4 Ciekawostki
5 Najdłużej urzędujący senatorowie w historii
6 Zobacz też

[edytuj] Kompetencje

Każda ustawa musi uzyskać poparcie zarówno w Senacie jak i Izbie Reprezentantów. Inaczej niż ma to miejsce np. w parlamencie brytyjskim lub polskim, obie izby mają praktycznie jednakową rolę w procesie legislacyjnym i izba niższa nie ma możliwości odrzucenia stanowiska Senatu i w przypadku rozbieżności konieczne jest uzgodnienie kompromisowej wersji, która w jednym brzmieniu zostanie zaakceptowana przez obie izby.

Do kompetencji Senatu należy również m.in. zatwierdzanie (nominowanych przez Prezydenta USA) sędziów Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych, ambasadorów, członków rządu i innych wysokich urzędników. Zatwierdza on też, bądź odrzuca, traktaty zawierane przez Prezydenta i sądzi go (pod przewodnictwem prezesa SN) w wypadku postawienia go przez Izbę Reprezentantów w stan oskarżenia, zgodnie z procedurą zwaną impeachment (do skazania potrzebna jest kwalifikowana większość 2/3).

[edytuj] Skład

W myśl Konstytucji przewodniczącym Senatu jest wiceprezydent. Bierze on udział w głosowaniu tylko w przypadku równego podziału głosów (przy remisie). Senat wybiera prezydenta (lub przewodniczącego) pro tempore (tymczasowego, ang. President pro tempore), który na co dzień (za sprawą częstej absencji wiceprezydenta) przewodniczy obradom. Nie ma on jednak głosu rozstrzygającego – jest bowiem zwyczajowo najdłuższym stażem senatorem z partii, która ma większość w danym czasie. W opinii niektórych prezydent pro tempore jest funkcją honorową, ale wielu innych z kolei twierdzi, że to on jest de facto przewodniczącym Izby.

Skład senatu odzwierciedla fakt, że USA są federacją równouprawnionych stanów. Tak więc najmniejszy ludnościowo stan Wyoming (493 tys. mieszkańców) ma taką samą reprezentację jak największy stan Kalifornia (33,9 mln mieszkańców). Każdy z 50 stanów jest reprezentowany przez dwóch senatorów - jest więc ich obecnie 100. Konstytucja (art. V) stanowi, iż wprowadzane do niej poprawki nie mogą naruszyć zasady równej reprezentacji - żaden stan nie może być, bez swej zgody, pozbawiony równego prawa głosu.

Pierwsze posiedzenie Senatu miało miejsce 4 marca 1789. Przed 1913 senatorzy byli mianowani przez legistatywy (parlamenty stanowe). 8 kwietnia 1913 weszła w życie XVII poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych, która ustanowiła bezpośredne wybory do Senatu.

Bierne prawo wyborcze do Senatu mają osoby, które ukończyły 30 lat, są obywatelami amerykańskimi od co najmniej 9 lat i mieszkają w stanie, z którego kandydują.

W wypadku wakatu przed upływem kadencji, gubernator stanu, który taki senator reprezentował, powinien mianować nowego senatora do czasu przeprowadzenia wyborów przedterminowych na dokończenie mandatu (które odbywają się wraz z najbliższymi powszechnymi, czyli co dwa lata, poza Teksasem, gdzie ma to miejsce o wiele szybciej).

W wyniku wyborów 7 listopada 2006 w Senacie od stycznia 2007 zasiadało:

51 demokratów (wliczając dwóch senatorów, którzy kandydowali w wyborach jako kandydaci niezależni: Joe Lieberman i Bernie Sanders)
49 republikanów

4 czerwca 2007 zmarł republikanin Craig Thomas, lecz na jego miejsce w Senacie został wyznaczony również republikanin, John Barrasso, a więc rozkład głosów między partiami nie zmienił się.

16 grudnia 2007 ustąpił republikanin Trent Lott, a 31 grudnia na jego miejsce wyznaczono innego republikanina, Rogera P. Wickera.

[edytuj] Obecne kierownictwo

Przewodniczący Senatu, Wiceprezydent Dick Cheney (R-Wyoming)	Robert Byrd (D-Wirginia Zachodnia), przewodniczący pro tempore	Ted Stevens (R-Alaska), przewodniczący pro tempore emeritus	Harry Reid (D-Nevada), lider większości
Mitch McConnell (R-Kentucky), lider mniejszości	Richard Durbin (D-Illinois), whip większości	Jon Kyl (R-Arizona), whip mniejszości

[edytuj] Ciekawostki

Ciekawym jest fakt, iż potrzeba (co zdarza się nader rzadko) większości 60 głosów, aby ustalić ograniczenie czasu przemówień. Prowadzi to do możliwości blokowania mównicy i toku procesu legislacyjnego (tzw. filibustering). Ze stosowania tej techniki słynęli m.in. tacy senatorowie jak Strom Thurmond, Robert Byrd czy Wayne Morse. Innym sposobem obstrukcji jest zarzucenie komisji dokumentami, jak to zrobił Mike Gravel w czasie dyskusji nad przywróceniem obowiązkowej służby wojskowej w okresie wojny w Wietnamie.