Ekwador

Z Wikipedii

República del Ecuador Republika Ekwadoru
Flaga Ekwadoru Herb Ekwadoru
Dewiza: (hiszp.) Dios, patria y libertad (Bóg, ojczyzna i wolność)
Hymn: Salve, Oh Patria (Bądź pozdrowiona, o Ojczyzno!)
Język urzędowy	hiszpański
Stolica	Quito
Ustrój polityczny	republika
Głowa państwa	prezydent Rafael Correa
Szef rządu	prezydent Rafael Correa
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	71. na świecie 283 560 km² 6720 km² (2,37%)
Liczba ludności (2008)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	65. na świecie 13 928 0001▲ 49 osób/km²
Jednostka monetarna	dolar amerykański2 (USD)
Niepodległość	od Hiszpanii 24 maja 1822
Religia dominująca	rzymski katolicyzm
Strefa czasowa	UTC -5
Kod ISO 3166	EC
Domena internetowa	.ec
Kod samochodowy	EC
Kod telefoniczny	+593
1  Dane szacunkowe na lipiec 2008 roku, podane za CIA The World Factbook (źródło:CIA) (en) 2  Do 2000 sucre (ECS)

Ekwador (Republika Ekwadoru; hiszp. Ecuador, República del Ecuador) – państwo w Ameryce Południowej położone nad Oceanem Spokojnym, jedno z czterech powstałych w wyniku rozpadu Wielkiej Kolumbii w 1830 r. Sąsiaduje od północy z Kolumbią a od południa z Peru. W skład Ekwadoru wchodzą także położone na Oceanie Spokojnym Wyspy Galapagos. Nazwa pochodzi od hiszpańskiego słowa oznaczającego równik.

Spis treści 1 Polityka 1.1 Ustrój polityczny 1.2 Partie polityczne 1.3 Sytuacja międzynarodowa 2 Geografia 2.1 Położenie 2.2 Warunki naturalne 2.3 Stosunki wodne 2.4 Klimat 2.5 Fauna i flora 3 Podział administracyjny 4 Historia 4.1 Hiszpańska kolonizacja 4.2 Droga ku niepodległości 4.3 Niepodległość 4.4 Czasy powojenne 5 Gospodarka 5.1 Podatki 5.2 Rolnictwo 5.3 Przemysł 5.4 Handel 6 Demografia 6.1 Struktura etniczna 6.2 Religia 6.3 Języki 6.4 Największe miasta 7 Kultura 7.1 Święta 8 Nauka 9 Linki zewnętrzne

[edytuj] Polityka

[edytuj] Ustrój polityczny

Zgodnie z konstytucją z 1979 zmodyfikowaną 10 sierpnia 1998 Ekwador jest republiką, w której głową państwa jest prezydent będący zarazem szefem administracji.

Prezydent wraz z wiceprezydentem są wybierani z tej samej listy w powszechnych i bezpośrednich wyborach na czteroletnią kadencję (nie ma możliwości reelekcji). Członkowie rządu są mianowani przez prezydenta. Prezydent jest szefem rządu, obsadza ważniejsze stanowiska administracyjne i prowadzi politykę zagraniczną państwa.
Władza ustawodawcza należy do jednoizbowego, stuosobowego parlamentu (Kongres Narodowy, Narodowa Izba Reprezentantów Kongresu Narodowego). Członkowie parlamentu są wybierani w prowincjach w bezpośrednich wyborach. Władzę wykonawczą sprawuje prezydent i odpowiedzialny przed nim rząd.

[edytuj] Partie polityczne

W Ekwadorze istnieje system wielopartyjny, cechuje go duża niestabilność i rozdrobnienie.
Główne partie:

• PSC – Partia Chrześcijańsko-Społeczna – centroprawicowa, założona w 1951
• PRE – Ekwadorska Partia Roldosistów – prawicowa, założona w 1982
• DP – Demokracja Ludowa
• Partia Jedności Republik – konserwatywna, założona w 1991
• ID – Lewica Demokratyczna – założona w 1977
• PCE – Partia Konserwatywna – założona w 1855
• MNPP – Ruch na rzecz Nowego Państwa-Pachakutik
• MPD – Ruch Ludowo-Demokratyczny
• CFP – Zgrupowanie Sił Ludowych

[edytuj] Sytuacja międzynarodowa

Ekwador jest członkiem ONZ od 1945 r. Jest także członkiem wielu regionalnych organizacji jak ALADI, CAN czy SELA.

[edytuj] Geografia

[edytuj] Położenie

Położenie Ekwadoru w Ameryce Południowej

Wulkan Cotopaxi

Typowa ekwadorska wyżyna

Park Narodowy Machalilla

Park Narodowy Cajas

Państwo położone w północno-zachodniej Ameryce Południowej nad Oceanem Spokojnym. Graniczy z Kolumbią od północy i z Peru od południa. Do Ekwadoru należą również Wyspy Galapagos położone na Oceanie Spokojnym ok. 1000 km na zachód od części kontynentalnej.

• współrzędne geograficzne:
  • długość geog. 77 30 E
  • szerokość geog. 2 0 N

• powierzchnia całkowita: 283 560 km² (wraz z wyspami Galapagos)
  • ląd: 276 840 km²
  • wody śródlądowe: 6720 km²

• długość wybrzeża: 2237 km

• całkowita długość granic: 2010 km
  • z Kolumbią: 590 km
  • z Peru: 1420 km

[edytuj] Warunki naturalne

Obszar Ekwadoru rozciąga się od nizin na wybrzeżach Oceanu Spokojnego w zachodniej części kraju, poprzez łańcuchy górskie Andów, po zachodnie krańce Niziny Amazonki na wschodzie. Linia brzegowa jest słabo rozwinięta, naprzeciw jedynej dużej zatoki Guayaquil leży wyspa Puná o powierzchni ok. 900 km².

W Ekwadorze można wyróżnić 2 prowincje fizycznogeograficzne i 5 podprowincji:

• Archipelag Galapagos (81.6 numer według oznaczenia regionów różnej rangi taksonomicznej) – archipelag wysp położony ok. 1000 kilometrów na zachód od części kontynentalnej państwa.
• Andy Ekwadorskie (81.4) – część centralna kraju (Sierra) – pokryta górskimi pasmami Andów Ekwadorskich (dwa główne łańcuchy – Kordyliera Zachodnia i Kordyliera Środkowa – rozdzielone Wielką Centralną Doliną), z kulminacją na Chimborazo (6267 m n.p.m.), jest obszarem aktywnym sejsmicznie. Występują liczne wygasłe i czynne wulkany jak Cotopaxi (5896 m n.p.m.) czy Sangay (5230 m n.p.m.). Położony w centralnej części kraju wulkan Cotopaxi jest najaktywniejszym wulkanem na świecie.
  • Kordyliera Centralna Andów Ekwadorskich (81.44);
  • Kordyliera Nadbrzeżna Andów Ekwadorskich (81.41);
  • Obniżenie Guayas-Esmeraldas (81.42);
  • Kordyliera Zachodnia Andów Ekwadorskich (81.43).
  • Kordyliera Wschodnia Andów Ekwadorskich (81.45) – część wschodnia kraju (Oriente) – zajmuje obszary wyżynne, łagodnie przechodzące w Nizinę Amazonki.

[edytuj] Stosunki wodne

Dobrze rozwiniętą, gęstą sieć rzeczną tworzą m.in. należące do dorzecza Amazonki rzeki: Napo, Pastaza, Morona i Putumayo oraz uchodzące do Oceanu Spokojnego: Esmeraldas, Guayas, i Daule. Brak większych jezior, w widłach rzek Guayas i Daule bagna.

[edytuj] Klimat

Klimat równikowy, w Andach górski z piętrami klimatycznymi, w południowej części wybrzeża suchy, pozostający pod wpływem zimnego Prądu Peruwiańskiego. Średnia roczna suma opadów od 200 mm w południowej części wybrzeża i 400 mm w śródgórskich kotlinach oraz w południowej części Andów, do 3000 mm w północnej części wybrzeża, na wschodnich stokach Kordyliery Środkowej i we wschodnim Ekwadorze. Średnie temperatury utrzymują się mniej więcej na jednakowym poziomie przez cały rok: w stolicy kraju Quito wynoszą ok. 15°C (od 7°C do 23°C), w największym mieście kraju Guayaquil ok. 26°C (od 24°C do 27°C)

[edytuj] Fauna i flora

Naturalną szatę roślinną stanowią lasy, pokrywają ponad 50% powierzchni Ekwadoru. We wschodnim Ekwadorze w dorzeczu Amazonki wilgotne lasy równikowe (mahoniowiec, palisander, balsa, kauczukowiec), w Andach wiecznie zielone lasy liściaste, na wybrzeżu lasy suche. Śródgórskie płaskowyże porasta trawiasto-krzewiasta formacja zwana parámo wraz z innymi formacjami trawiastymi.

[edytuj] Podział administracyjny

Ekwador jest podzielony na 22 prowincje (provincias) – jednostki administracyjne pierwszego rzędu. Prowincje z kolei dzielą się na 217 kantonów (cantones).

Lp	Flaga	Prowincja	Ilość kantonów	Stolica	Powierzchnia	Ludność	Gęstość zaludnienia
1		Azuay	14	Cuenca	7 701 km²	626 857	81,4 os./km²
2		Bolívar	8	Guaranda	3 254 km²	200 000	61,5 os./km²
3		Cañar	7	Azogues	3 910 km²	200 000	51,2 os./km²
4		Carchi	6	Tulcán	3 605 km²	161 000	44,7 os./km²
5		Chimborazo	10	Riobamba	6 000 km²	480 000	80 os./km²
6		Cotopaxi	7	Latacunga	3 200 km²	350 000	109,4 os./km²
7		El Oro	14	Machala	5 988 km²	525 000	87,8 os./km²
8		Esmeraldas	7	Esmeraldas	15 573 km²	385 000	24,7 os./km²
9		Galápagos	3	Puerto Baquerizo Moreno	8 010 km²	25 000	3,1 os./km²
10		Guayas	28	Guayaquil	20 902 km²	3 300 000	157,9 os./km²
11		Imbabura	6	Ibarra	4 600 km²	350 000	76,1 os./km²
12		Loja	16	Loja	10 793 km²	440 000	40,8 os./km²
13		Los Ríos	12	Babahoyo	7 250 km²	750 000	103,4 os./km²
14		Manabí	21	Portoviejo	18 900 km²	1 200 000	63,5 os./km²
15		Morona-Santiago	11	Macas	25 700 km²	100 000	3,9 os./km²
16		Napo	5	Tena	33 500 km²	150 000	4,5 os./km²
17		Orellana	4	Puerto Francisco de Orellana	20 733 km²	86 500	4,2 os./km²
18		Pastaza	4	Puyo	29 500 km²	61 800	2,1 os./km²
19		Pichincha	9	Quito	b/d km²	2 400 000	b/d os./km²
20		Sucumbíos	7	Nueva Loja	18 612 km²	145 000	7,8 os./km²
21		Tungurahua	9	Ambato	3 369 km²	450 000	133,6 os./km²
22		Zamora-Chinchipe	9	Zamora	10 556 km²	76 000	7 os./km²

[edytuj] Historia

Pierwsze ślady osadnictwa na ziemiach należących do Ekwadoru pochodzą z ok. 8000 p.n.e. Tereny te, zamieszkane przez liczne rolnicze plemiona indiańskie, król Tupa Inca Yupanqui włączył w granice państwa Inków w drugiej połowie XV w.

[edytuj] Hiszpańska kolonizacja

Obszar Ekwadoru został odkryty i od 1526 r. penetrowany przez Hiszpanów (wyprawy Francisco Pizarra i Diego de Almagra). Ostatecznie konkwistadorzy dowodzeni przez podwładnego Pizarra Sebastiána de Belalcázara, opanowali te tereny w latach 1531-1535 i założyli miasta Quito oraz Guayaquil. W 1536 r. Ekwador włączono do Wicekrólestwa Peru. W 1563 utworzono audiencje Quito, ważną gospodarczo bo bogatą w srebro i złoto, miasto Quito było także jej centrum kulturalno-naukowym. We wschodniej części audiencji istniało w latach 1638-1773, posiadające sporą autonomię państwo Maynas, administrowane przez jezuickich misjonarzy. Następnie, w 1739 tereny te włączono do Wicekrólestwa Nowa Granada.

[edytuj] Droga ku niepodległości

W XVII i XVIII w. niewolniczy przymus pracy na roli i w kopalniach powodował liczne powstania Indian. Od drugiej połowy XVIII w. pojawiły się dążenia niepodległościowe wśród Kreoli, i w związku z tym próby uniezależnienia Quito od władzy hiszpańskiej. W początkach XIX w. rozpoczęła się walka miejscowej ludności z kolonizatorami hiszpańskimi. W 1809 r. wybuchło powstanie, utworzono juntę rządzącą i proklamowano niepodległość, której nie udało się jednak utrzymać na skutek stłumienia rewolty. Kolejne powstanie z 1812 r. również zostało stłumione. Od 1819 wybuchają dalsze walki pod dowództwem gen. Antonio José de Sucre. Dzięki decydującemu zwycięstwu gen. de Sucre pod Pichincha (24 V 1822) umożliwia wojskom Simona Bolivara wyzwolenie miasta Quito (16 VI 1822). Działania wojskowe zostają zakończone w 1822 r. ostatecznym zwycięstwem. W następnych latach Ekwador wstępuje, jako prowincja Quito, do stworzonej przez Simona Bolivara federacyjnej republiki Wielkiej Kolumbii (powstałej w 1819). W 1824 prowincja przyjmuje dzisiejszą nazwę Ekwador. Po rozpadzie Wielkiej Kolumbii w maju 1830, Ekwador ogłasza się niezależnym państwem. Pierwszym prezydentem zostaje gen. Juan José Flores.

[edytuj] Niepodległość

Przez cały okres niepodległego bytu, wewnętrzna sytuacja polityczna kraju była bardzo skomplikowana i pełna napięć. Władzę sprawowano w sposób niezgodny z zasadami demokracji, zmiany kolejnych ekip rządzących dokonywały się często na drodze przewrotów wojskowych i zamachów stanu. Mimo niepewnej sytuacjo politycznej w niepodległym Ekwadorze udało się przeprowadzić szereg postępowych reform społecznych i gospodarczych. Starano się rozwijać infrastrukturę komunikacyjną kraju, budując wiele kilometrów linii kolejowych i dróg.

XIX-wieczną historię Ekwadoru zdominowała rywalizacja dwóch regionów gospodarczo-polityczno-kulturalnych: Sierry z ośrodkiem w Quito i Costy z ośrodkiem w Guayaquil. Nowo odkryte tereny Amazonii, nie znane i nie zagospodarowana, pozostawały poza kontrolą państwa i stanowiły obszar sporny między Ekwadorem, Peru i Kolumbią. Rządy konserwatystów z Sierry – reprezentujących wielkich właścicieli ziemskich i armię, eksponujących rolę Kościoła katolickiego (należeli do nich prezydenci Juan Jose Flores i G. García Moreno), przeplatały się z rządami liberałów z Costy – przedstawicieli burżuazji handlowo-przemysłowej. Walkom o władzę towarzyszyły konflikty zbrojne z Peru i Kolumbią.

Od 1852 r. rządy objęli liberałowie, nastąpiło zniesienie niewolnictwa i wygnanie jezuitów, wprowadzono bezpłatne szkolnictwo. W 1861 do władzy doszli konserwatyści, w 1869 r. ustanowili konstytucje przyznającą prawa polityczne wyłącznie katolikom. Zaostrzająca się rywalizacja między konserwatystami a liberałami doprowadziła do wojny domowej, trwającej w latach 1895-1896. Po zwycięstwie liberałów, przejęli oni władzę w Ekwadorze i sprawowali ją prawie nieprzerwanie do 1944. Dominującą wtedy rolę w gospodarce i polityce zaczęła odgrywać Costa, zwłaszcza prowincja Guayaquil.

Po otwarciu Kanału Panamskiego intensywnie zaczął rozwijać się handel zagraniczny, Ekwador stał się jednym z największych na świecie eksporterów kakao.

W latach 20. XX w. zaczęły do Ekwadoru napływać obce kapitały (zwłaszcza brytyjski i amerykański) inwestowane w przemysł naftowy. Rosło uzależnienie Ekwadoru od USA. Lata 30. to okres kryzysu gospodarczego (znaczne pogorszenie sytuacji ekonomicznej m.in. pod wpływem wielkiego kryzysu światowego) oraz destabilizacji politycznej wywołanej licznymi zamachami stanu, w latach 1931-1940 władzę sprawowało aż 18 prezydentów i żaden z nich nie dotrwał do końca kadencji. W 1941 wybuchła wojna z Peru o Amazonię, gdzie odkryto bogate zasoby ropy naftowej. Wojnę zakończyło porozumienie zawarte 1942 w Rio de Janeiro pod presją państw obu Ameryk (gwarantowane przez Argentynę, Brazylię, Chile i USA), niekorzystne dla Ekwadoru, który utracił ok. 40% swojego terytorium. W połowie II wojny światowej Ekwador opowiedział się po stronie aliantów i w 1942 r. wypowiedział wojnę Niemcom oraz Włochom. Dzięki temu otrzymał znaczną pomoc gospodarczą od USA, które zbudowały na ważnych pod względem strategicznym wyspach Galápagos bazę wojskową, dla ochrony Kanału Panamskiego.

[edytuj] Czasy powojenne

Ekwador zostaje w 1945 członkiem ONZ.

W okresie powojennym armia przejęła inicjatywę w życiu politycznym państwa i podjęła próby jego unowocześnienia. W 1944 r., w wyniku powstania wojskowych, władzę przejął José María Velasco Ibarra, który przez ok. 30 lat wywierał wpływ na życie Ekwadoru, był prezydentem w latach 1944-1947, 1952-1956, 1960-1961 i 1968-1972. Jego plany reform, zmierzających do modernizacji zacofanego gospodarczo, rolniczego Ekwadoru, nie zostały zrealizowane. Prowadził niezależną politykę zagraniczną w stosunkach z USA i kwestionował, lecz bez rezultatu, układ graniczny z Peru zawarty po wojnie w 1942. Wojskowi sprawujący (z przerwami) władzę w latach 1961-1979 deklarowali potrzebę reform strukturalnych, polityki rozwojowej i wzmocnienia kontroli państwa nad gospodarką. Próbowali także nacjonalizować niektóre jej dziedziny. W 1964 zadekretowali ograniczoną reformę agrarną, którą realizowano jeszcze w połowie lat 70. lecz nie wywarła ona większego wpływu na zmianę struktury rolniczej kraju. Od lat 70. ważnym elementem gospodarki Ekwadoru stała się ropa naftowa, której bogate złoża odkryto w 1967. W 1974 znacjonalizowano część mienia amerykańskiego koncernu Texaco-Gulf i zmniejszono tereny koncesyjne, w 1973 r., po odkryciu dalszych bogatych złóż ropy, Ekwador przystąpił do OPEC. Eksport ropy poprawił sytuację gospodarczą Ekwadoru, dochody z niego nie służyły jednak tworzeniu trwałych podstaw do rozwoju kraju. Na początku lat 80., po spadku cen ropy naftowej na rynkach światowych, sytuacja gospodarcza Ekwadoru ponownie się pogorszyła, jednocześnie odżyły konflikty graniczne z Peru i Kolumbią. Po powrocie w 1979 r. do rządów cywilnych, kolejne rządzące koalicje (1981-1988 i od 1992 centroprawicowe, 1988-1992 centrolewicowa) próbowały realizować całkowicie odmienne rozwiązania gospodarcze – neoliberalne i socjaldemokratyczne, co nie przyniosło pozytywnych i trwałych zmian w sytuacji społeczno-gospodarczej kraju. Przybyły też nowe problemy: wzrost roszczeń (m.in. społeczno-politycznych) ludności tubylczej (indiańsko-metyskiej), stanowiącej większość mieszkańców Ekwadoru, m.in. żądania zwrotu ziemi nadanej reformami z 1964 i 1973 i odebranej w 1994 (marsze na stolicę, blokady dróg itd.). Według raportów USA Ekwador ma coraz bardziej rosnący udział w nielegalnym tranzycie narkotyków.

W 1993 nowo wybrany prezydent Sixto Durán Ballén podjął decyzję o wystąpieniu Ekwadoru z OPEC. Krok ten był konsekwencją polityki sanacji, dotyczącej gospodarki prowadzonej przez nową ekipę rządzącą. Decyzję o wystąpieniu podjęto w związku z nieprzyznaniem żądanych, wyższych limitów na wydobycie ropy. Wprowadzone posunięcia oszczędnościowe, podwyżki cen, dewaluacja krajowej waluty spotkały się z protestami związków zawodowych i ludności. W 1998 prezydentem zostaje chrześcijański-demokrata Jamil Mahuad, doprowadza do nowelizacji konstytucji, poprzedzonej referendum, w kwestii możliwości reelekcji głowy państwa i prawa dwukrotnego wyboru deputowanych do parlamentu. W 1999 na skutek dużego spadku cen ropy na rynkach światowych kraj popada w duży kryzys ekonomiczny, inflacja osiąga poziom 60%, fala strajków i demonstracji (okupacja parlamentu przez 10 tys. Indian) zmusza prezydenta do ogłoszenia stanu wyjątkowego. Jednak już na początku 2000 nasilają się nowe demonstracje, wspomagane częściowo przez wojsko (nieudany wojskowy zamach stanu płk. Lucio Gutierreza), prowadzą do obalenia prezydenta Jamila Mahuada (21 I 2000). Zostaje on zastąpiony przez ówczesnego wiceprezydenta Gustavo Noboa Berejano. 10 września 2000 zastąpiono narodową walutę sucre – dolarem amerykańskim, z czego wynikła drastyczna podwyżka cen która ostatecznie pogłębiła napięcie i trudną sytuację w kraju. Prezydent Gustavo Noboa Berejano wprowadza stan wyjątkowy w całym kraju. W 2002 r. mają miejsce kolejne wybory prezydenckie, zwycięża Lucio Gutierrez, który stał na czele puczu z 2000. Sytuacja polityczna i gospodarcza bardzo trudna, mimo że Ekwador jest drugim w Ameryce Południowej eksporterem ropy naftowej i pierwszym bananów, a wzrost gospodarczy wyniósł 6% w 2004 r., to 80% mieszkańców żyje w biedzie wskutek nieudolnych rządów i korupcji, inflacja jest nadal wysoka i wynosi ok. 25%. W ślad za tym rośnie zamęt polityczny. Już w IV 2005, w wyniku demonstracji ulicznych parlament odsuwa od władzy prezydenta (prezydent otrzymuje azyl polityczny w Brazylii). Urząd prezydencki obejmuje dotychczasowy wiceprezydent Alfredo Palacio. W marcu tego roku mają miejsce protesty ludności indiańskiej wobec planowanej umowy o wolnym handlu z USA.

[edytuj] Gospodarka

Ekonomiczne dane statystyczne na rok 2005 – PKB nominalne – na 1 mieszkańca – PKB rzeczywiste – na 1 mieszkańca – wzrost PKB 56,9 mld $ 4 300 $ 30,7 mld $ 2 500 $ 3,9% waluta: USD; $ dolar amerykański = 100 centów struktura zatrudnienia: – rolnictwo 8% – przemysł 24% – usługi 68% udział % w PKB – rolnictwo 7,4% – przemysł 31,8% – usługi 60,8% budżet: – dochody – wydatki 8,822 mld $ 8,153 mld $ inflacja: 3,1% dług publiczny: 44,9% PKB dług zagraniczny: 18,29 mld $ rezerwy złota i dewizy: 2,147 mld $ siła robocza: 4,6 mln ludzi ludność żyjąca poniżej ubóstwa: 41% (2006) bezrobocie: 9,7% inwestycje: 22% PKB przemysłowe produkcyjne tempo wzrostu: 4,5% źródła energii: – paliwa kopalne b/d – energia wodna b/d – energia atomowa b/d elektryczność: – produkcja – konsumpcja 11,27 mld kWh 10,55 mld kWh ropa naftowa: – produkcja – konsumpcja 493 200 bar/d 155 000 bar/d gaz ziemny: – produkcja – konsumpcja 50 mln m³ 50 mln m³ struktura użytkowania ziemi: – grunty orne b/d – użytki zielone b/d – lasy b/d – pozostałe b/d import: 8,436 mld $ import (najważniejsi partnerzy) USA: 16,5% Kolumbia: 14,1% Chiny: 9,2% Wenezuela: 7,1% Brazylia: 6,5% Chile: 4,6% Japonia: 4,5% Meksyk: 4,3% eksport: 9,224 mld $ eksport (najważniejsi partnerzy) USA: 42,9% Panama: 14,3% Peru: 7,9% Włochy: 4,6%

Ekwador należy do grupy krajów stosunkowo słabo rozwiniętych. Gospodarka opiera się na rolnictwie i wydobyciu ropy naftowej (drugie na kontynencie zasoby, z eksportu ropy pochodzi 42% wpływów dewizowych). Po dość szybkim rozwoju przemysłu przetwórczego w latach 1970-1980 narosło zadłużenie zagraniczne (do 12 mld dolarów USA w 1991) oraz spadło średnie roczne tempo wzrostu produktu krajowego brutto, z 8,7% w 1965-1980 do 1,5% w 1980-1987. Programy stabilizacyjne wprowadzane pod kontrolą Międzynarodowego Funduszu Walutowego nie przyniosły oczekiwanych rezultatów.

Od 10 września 2000 r. obowiązującą walutą jest dolar amerykański który dzieli się na 100 centów. Dawniej jednostką monetarną było sucre = 100 centavos

Struktura zatrudnienia: rolnictwo 8%, przemysł 24%, usługi i handel 68%.
Dochód narodowy w 2004 wynosił 3 700 USD na 1 mieszkańca.
Inflacja w 2004 wyniosła 2%.
Zadłużenie zagraniczne przekracza 16 mld USD (2004).

[edytuj] Podatki

• Podatek dochodowy: Progresywny, z sześcioma progami zgodnie z poniższą tabelką:

	Roczne zarobki	Podatek
1	od 0 $ do 5 000 $	0%
2	od 5 000 $ do 10 000 $	5%
3	od 10 000 $ do 20 000 $	10%
4	od 20 000 $ do 30 000 $	15%
5	od 30 000 $ do 40 000 $	20%
6	powyżej 40 000 $	25%

• Podatek od sprzedaży: obowiązuje podatek od wartości dodanej (VAT).

Podstawowa stawka VAT to 12% dla większości produktów i usług. Występuje 0% stawka VAT na produkty żywnościowe, sprzęt rolniczy, leki, książki oraz prasa i produkty eksportowe. Dodatkowo usługi objęte zerową stawką VAT to: transport osobowy oraz towarowy, usługi medyczne, elektryczność, woda, wywóz śmieci, ścieki, edukacja, domy spokojnej starości, domy opieki społecznej, usługi religijne i pogrzebowe, druk książek, inne usługi poniżej 400$.

• Podatek obrotowy: 1%

• Kruczki: Ciekawym faktem jest to że podatku od nieruchomości nie płaci się gdy budowa nie została ukończona. W związku z tym spora część domów w Ekwadorze jest niedokończona.

[edytuj] Rolnictwo

Podstawę utrzymania 1/3 ludności stanowi rolnictwo rozwijające się dzięki dużym, wielkoobszarowym prywatnym majątkom ziemskim (duży udział w ogólnej powierzchni użytków rolnych). Ekwador jest jednym z największych w świecie producentów i eksporterów bananów. Z przeznaczeniem głównie na wywóz uprawia się także kawę i kakao. Na potrzeby wewnętrzne uprawia się: trzcinę cukrową, ryż, kukurydzę, pszenicę, jęczmień, ziemniaki, maniok jadalny, soję, drzewa cytrusowe (głównie pomarańcze) palmę oleistą oraz bawełnę. Prowadzi się tu także hodowlę bydła, trzody chlewnej, owiec, koni i kóz. Areał ziem uprawnych został znacznie powiększony w połowie lat 50. dzięki zakrojonemu na szeroką skalę karczowaniu lasów. Średnia wydajność pracy w rolnictwie jest czterokrotnie niższa niż w przemyśle. Istotnym elementem sektora rolno-spożywczego jest dość dobrze rozwinięte rybołówstwo zwłaszcza połów krewetek i tuńczyków. Ważną rolę odgrywa leśnictwo, eksploatujące cenne gatunki drzew występujące w wilgotnych lasach tropikalnych, we wschodniej części kraju (drzewo balsa, chinowiec, kauczukowiec i mahoniowiec).

[edytuj] Przemysł

Przemysł Ekwadoru jest słabo rozwinięty. Podstawową gałęzią przemysłu przetwórczego jest rafinacja ropy naftowej i przetwórstwo gazu ziemnego oraz związany z ropą przemysł chemiczny (produkcja opon i nawozów sztucznych). Duże zakłady petrochemiczne funkcjonują w Guayaquil. Pieniądze pochodzące z sektora naftowego rząd stara się lokować w rozwój nowych gałęzi przemysłu, m.in. samochodowego i metalurgicznego. Ponadto w kraju działają zakłady branż tradycyjnych: przetwórstwa spożywczego, włókienniczej, cementowej i materiałów budowlanych. Istotna rolę w dalszym ciągu odgrywa ręczne rzemiosło (wyrób makaty, kilimy, poncz).

[edytuj] Handel

Podstawowym towarem przeznaczonym na eksport jest ropa naftowa (47% wartości eksportu). Drugą ważną grupą towarową są produkty branży rolno-spożywczej, głównie banany i krewetki oraz ziarna kakao i kawy. Do kraju sprowadza się przede wszystkim surowce, dobra inwestycyjne oraz artykuły konsumpcyjne.
Głównymi partnerami handlowymi są: Stany Zjednoczone, Kolumbia i Wenezuela.

Obroty w handlu z zagranicą w 2004 wyniosły:

• eksport: 7,56 mld USD
• import: 7,65 mld USD

Obroty w handlu z zagranicą w 2005 wyniosły:

• eksport: 9,22 mld USD
• import: 8,44 mld USD

[edytuj] Demografia

Zmiana liczby ludności Ekwadoru w latach 1961-2003 (w tysiącach)

Statystyki demograficzne (2006) Liczba ludności 13 547 510 Ludność według wieku 0 – 14 lat 33% mężczyzn: 2 281 499 kobiet: 2 195 551 15 – 64 lat 61,93% mężczyzn: 4 178 653 kobiet: 4 210 766 ponad 64 lata 5% mężczyzn: 319 719 kobiet: 361 322 Średnia wieku w całej populacji 23,6 lat mężczyzn 23,1 lat kobiet 24 lat Przyrost naturalny 1,5% Współczynnik urodzeń 22,29 urodzeń/1000 mieszkańców Współczynnik zgonów 4,23 zgonów/1000 mieszkańców Współczynnik migracji -3,11 migrantów/1000 mieszkańców Ludność według płci przy narodzeniu 1,05 mężczyzn/kobiet poniżej 15 lat 1,05 mężczyzn/kobiet 15 – 64 lat 0,99 mężczyzn/kobiet powyżej 64 lat 0,89 mężczyzn/kobiet w całej populacji 1 mężczyzn/kobiet Umieralność niemowląt w całej populacji 22,87 śmiertelnych/1000 żywych płci męskiej 27,42 śmiertelnych/1000 żywych płci żeńskiej 18,09 śmiertelnych/1000 żywych Oczekiwana długość życia w całej populacji 76,42 lat mężczyzn 73,55 lat kobiet 79,43 lat Rozrodczość 2,68 urodzeń/kobietę HIV/AIDS Współczynnik dorosłych z HIV/AIDS 0,3% (2003) Liczba osób żyjących z HIV/AIDS 21 000 (2003) Liczba zmarłych na HIV/AIDS 1 700 (2003)

Ekwador liczy 13,4 mln mieszkańców (2005).
Średnia gęstość zaludnienia wynosi 49 osób/km².
W miastach zamieszkuje około 62% ludności.
7% ludności to analfabeci.
Przeciętna długość życia mężczyzn to 73 lata, kobiet – 79 lat.

[edytuj] Struktura etniczna

Większość ludności Ekwadoru mieszana, pochodzenia indiańsko-europejskiego.

Według danych CIA:
Metysi (potomkowie mieszanych małżeństw białych i Indian): 65%
Indianie południowoamerykańscy (głównie Keczua): 25%
Potomkowie białych kolonizatorów (głównie Hiszpanów): 7%
Murzyni (potomkowie afrykańskich niewolników): 3%

Według innych danych, największą grupę etniczną tworzą Indianie Keczua: 50%, drugie miejsce pod względem liczebności zajmują Metysi: 40% oraz biali: 9% (głównie Hiszpanie). Kreole, Murzyni i Mulaci stanowią około 1% populacji.

[edytuj] Religia

Ponad 90% społeczeństwa wyznaje różne odłamy chrześcijaństwa (na obszarach wiejskich nierzadko w postaci synkretycznej z religiami tubylczymi). Ok. 68% ludności to katolicy (ich liczba w ostatnich latach powoli zmniejsza się); resztę stanowią protestanci, mormoni oraz niewielkie (co najwyżej kilkutysięczne) grupy bahaistów, muzułmanów, wyznawców judaizmu i różnych religii pierwotnych.

[edytuj] Języki

Językiem urzędowym jest hiszpański, w użyciu wśród miejscowej populacji Indian jest także język keczua, chibcha i inne.

Analfabetyzm, dane szacunkowe na rok 2003:

• ogólnie: 7,5%
• mężczyźni: 6%
• kobiety: 9%

[edytuj] Największe miasta

Tabela poniższa przedstawia miasta w Ekwadorze powyżej 50 tys. mieszkańców.

Quito

Guayaquil

Cuenca

	Miasto	Ludność	Prowincja
1	Guayaquil	3 002 029	Guayas
2	Quito	1 399 814	Pichincha
3	Cuenca	276 964	Azuay
4	Santo Domingo	200 421	Pichincha
5	Machala	198 123	El Oro
6	Manta	183 166	Manabí
7	Portoviejo	170 326	Manabí
8	Eloy Alfaro	167 784	Guayas
9	Ambato	154 369	Tungurahua
10	Riobamba	124 478	Chimborazo
11	Quevedo	119 436	Los Ríos
12	Loja	117 796	Loja
13	Milagro	110 093	Guayas
14	Ibarra	108 666	Imbabura
15	Esmeraldas	95 630	Esmeraldas
16	Babahoyo	76 279	Los Ríos
17	La Libertad	75 881	Guayas
18	Latacunga	51 717	Cotopaxi

[edytuj] Kultura

[edytuj] Święta

Święta religijne i świeckie
data	nazwa polska	nazwa hiszpańska
1 stycznia	Nowy Rok	Año nuevo
marzec	Wielkanoc (Wielki Czwartek i Wielki Piątek)	Jueves Santo y Viernes Santo
1 maja	Święto pracy	Día del Trabajo
24 maja	Bitwa pod Pichinchą	Batalla de Pichincha
24 lipca	Narodziny Szymona Boliwara	Natalicio de Simón Bolivar
25 lipca	Założenie Guayaquil	Fundación de Guayaquil
10 sierpnia	Dzień Niepodległości (rocznica powstania w 1809)	Día de la Independencia
15 sierpnia	Wniebowzięcie Matki Boskiej	Día de la Asunción
9 października	Niepodległość miasta Guayaquil	Independencia de Guayaquil
12 października	Odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba w 1492 r.	Día de la raza
1 listopada	Dzień Wszystkich Świętych	Día de Todos Los Santos
2 listopada	Dzień Wszystkich Zmarłych	Día de los Difuntos
3 listopada	Niepodległość miasta Cuenca	Independencia de Cuenca
6 grudnia	Założenie Quito	Fundación de Quito
25 grudnia	Boże Narodzenie	Navidad

[edytuj] Nauka

W Ekwadorze działa Ekwadorska Akademia Literatury, założona w 1875, powiązana z Hiszpańską Akademią Królewską w Madrycie. Istnieje 10 uniwersytetów z których najstarszy i największy Centralny Uniwersytet Ekwadoru w Quito został założony w 1769. Poza tym Politechnika Narodowa w Quito, założona w 1869.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Presidencia de la República (es) — oficjalna strona rządowa
• www.ecuadors.org (en) — informacje
• www.inec.gov.ec (en) — urząd statystyczny
• www.ecuaworld.com (en) — mapa Ekwadoru