Monako

Z Wikipedii

Principauté de Monaco Księstwo Monako
Flaga Monako Herb Monako
Dewiza: (łac.) Deo Juvante (Z pomocą Boga)
Hymn: Hymne Monégasque ( posłuchaj)
Język urzędowy	francuski
Stolica	Monako
Ustrój polityczny	monarchia konstytucyjna
Głowa państwa	książę Albert II
Szef rządu	minister Jean-Paul Proust
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	194. na świecie 1,95 km² 0%
Liczba ludności (2008)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	212. na świecie 32 7961▲ 16 818 osób/km²
Jednostka monetarna	1 euro = 100 eurocentów (EUR, €)
Niepodległość	od 8 stycznia 1297
Strefa czasowa	UTC +1 - zima UTC +2 - lato
Kod ISO 3166	MC
Domena internetowa	.mc
Kod samochodowy	MC
Kod telefoniczny	+377
1  Dane szacunkowe na lipiec 2008 roku, podane za CIA The World Factbook (Źródło:CIA) (en)

Monako, Księstwo Monako (fr. Monaco, Principauté de Monaco, monegeski (nie jest językiem urzędowym) Munegu, Principatu de Munegu) – niewielkie miasto-państwo położone w Europie Południowej nad Morzem Śródziemnym w obrębie Riwiery francuskiej. Po Watykanie jest to drugie najmniejsze pod względem pola powierzchni niezależne państwo świata.

Leży na Lazurowym Wybrzeżu u podnóża Alp. Klimat charakteryzuje się łagodnymi zimami o średniej temperaturze 10°C i ciepłym latem 24°C. Opady występują przede wszystkim w zimie, a ich ilość dochodzi do 750 mm rocznie.

Przemysł opiera się na produkcji żywności, przyrządów precyzyjnych, wyrobów farmaceutycznych, sprzedaży znaczków pocztowych i turystyce. Port jachtowy i kasyno w Monte Carlo są słynne na całym świecie. Monte Carlo jest ponadto ośrodkiem badań oceanograficznych.

Spis treści 1 Podstawowe informacje 2 Podział administracyjny 3 Historia 4 Gospodarka 5 Ludność 6 Galeria 7 Linki zewnętrzne

[edytuj] Podstawowe informacje

• Ważniejsze dzielnice: Monte Carlo, La Condamine
• Całkowita granica lądowa: 4,4 km
• Długość wybrzeża: 4,1 km
• Długość granic z sąsiadującymi państwami: Francja 4,4 km
• Najwyższy punkt: Mont Agel 140 m n.p.m.
• Najniższy punkt: Morze Śródziemne 0 m
• Język: francuski
• Waluta: 1 euro = 100 eurocentów

[edytuj] Podział administracyjny

Monako stanowi administracyjnie jedność (nie występują żadne jednostki administracyjne). Jednak do lat 90. kraj dzielił się na 4 dystrykty: Monaco-Ville, Monte Carlo, La Condamine i Fontvieille. Obecnie są to tradycyjne dzielnice miasta Monako, nie posiadające jednak żadnego znaczenia administracyjnego. Obok tych czterech największych dzielnic istnieje kilka mniejszych: Moneghetti, Larvotto, Saint Roman, Ténao, Les Revoires, La Colle, Saint Michel. Granice pomiędzy tradycyjnymi dzielnicami nie są wyznaczone.

Lp.	Dzielnica	Spis ludności 1990	Spis ludności 2000	Spis ludności 2006
1	Fontvieille	1 961	3 292	3 995
2	La Condamine	12 158	12 187	12 163
3	Monaco-Ville	1 151	1 034	975
4	Monte Carlo	14 702	15 507	16 112

[edytuj] Historia

• czasy starożytne - kolonia fenicka, grecka i terytorium rzymskie
• 1297 - uciekinier z Genui, François Grimaldi, w przebraniu mnicha wywodzi w pole strażników zamku, którzy wpuszczają go do środka; Grimaldi wyrżnąwszy w pień załogę odbiera Monako panującej nim rodzinie genueńskiej
• koniec XV wieku - niepodległość Monako uznają król Francji i papież
• 1524-1641 - Monako jest protektoratem hiszpańskim
• 1793 - w czasie rewolucji francuskiej Grimaldi zostają usunięci z tronu, a księstwo wcielone do Francji
• 1814 - Monako odzyskuje byt państwowy, ale do 1860 pozostaje protektoratem Sardynii.
• 1861 - traktat z Francją przywraca księstwu pełną niepodległość
• 1911 - przyjęcie pierwszej konstytucji, wprowadzającej podział władzy między księciem a pochodzącą z wyborów Radą Narodową.
• 1949 - umiera książę Ludwik II; tron przejmuje jego wnuk, książę Rainier III
• 1956 - książę poślubia gwiazdę Hollywood Grace Kelly, którą poznał rok wcześniej na festiwalu w Cannes
• 1959 - monarcha zawiesza Radę Narodową z powodu sporu wokół budżetu
• 1962 - przywrócenie parlamentu i wprowadzenie nowej, bardziej liberalnej konstytucji
• 1982 - księżna Grace ginie w wypadku samochodowym w Monte Carlo
• 1993 - Monako dołącza do ONZ
• 2002 - przyjęcie zmian w konstytucji, mających utrzymać ciągłość sukcesji nawet w razie bezpotomnej śmierci następcy tronu, księcia Alberta
• 2004 - na głównym stadionie piłkarskim wybucha bomba, ale obywa się bez ofiar. Do dziś nie wyjaśniono przyczyn eksplozji.
• 2005 - Rainier III umiera, jego najstarszy syn wstępuje na tron jako Albert II

[edytuj] Gospodarka

Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca Monako wynosi ok. 50 tysięcy dolarów amerykańskich rocznie. Podstawą gospodarki są usługi, zwłaszcza bankowość, turystyka i handel nieruchomościami. Monako jest siedzibą wielu firm zagranicznych i banków z uwagi na korzystne przepisy podatkowe). Istnieje rozbudowana sieć hoteli. W 2000 w hotelach Monako nocowało 240 tysięcy turystów zagranicznych. Znaczne dochody przynosi kasyno gry w Monte Carlo oraz emisja znaczków pocztowych i pamiątkarstwo. W dzielnicy Fontvieille znajdują się nowoczesne zaklady przemysłu precyzyjnego, chemicznego (w tym farmaceutycznego), odzieżowego i jubilerskiego, ponadto funkcjonuje lądowisko dla śmigłowców, nowoczesny stadion, przystań jachtowa. Energia elektryczna w całości importowana jest z Francji. Przez terytorium Monako przechodzą: linia kolejowa i autostrada Nicea–Genua. Transport wewnętrzny zapewniają samochody prywatne (676 samochodów osobowych na 1000 mieszkańców). Monako łączy unia celna z Francją, która pośredniczy w całości wymiany handlowej księstwa. Monako uczestniczy w Europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej.

[edytuj] Ludność

18% (2003) ludności stanowią Monageskowie (elitarni obywatele księstwa), pozostali to imigranci, głównie z Francji (46,8%) i Włoch (16,5%). 90% ludności to katolicy. 100% ludności mieszka w bardzo gęsto zaludnionym mieście — ok. 16 923 mieszk. na km². W usługach pracuje 75% ludności zawodowo czynnej, w przemyśle — 25%. Część zatrudnionych dojeżdża do pracy z terytorium Francji.

(2006)
Liczba ludności	32 543
Ludność według wieku
0 - 14 lat	15,2%
15 - 64 lat	62,1%
ponad 64 lata	22,6%
Wiek (mediana)
W całej populacji	45,4 lat
Mężczyzn	43,3 lat
Kobiet	47,3 lat
Przyrost rzeczywisty	0,40%
Współczynnik urodzeń	9,19 urodzin/1000 mieszkańców
Współczynnik zgonów	12,91 zgonów/1000 mieszkańców
Współczynnik migracji	7,68 migrantów/1000 mieszkańców
Ludność według płci
przy narodzeniu	1,15 mężczyzn/kobietę
poniżej 15 lat	1,15 mężczyzn/kobietę
15 - 64 lat	0,97 mężczyzn/kobietę
powyżej 64 lat	0,69 mężczyzn/kobietę
Umieralność noworodków
W całej populacji	5,35 śmiertelnych/1000 żywych
płci męskiej	6,19 śmiertelnych/1000 żywych
płci żeńskiej	4,46 śmiertelnych/1000 żywych
Oczekiwana długość życia
W całej populacji	79,69 lat
Mężczyzn	75,85 lat
Kobiet	83,74 lat
Rozrodczość	1,76 urodzin/kobietę

[edytuj] Galeria

[edytuj] Linki zewnętrzne

• (en) Monako

• Monako w Onet Przewodnik