Guernsey
Z Wikipedii
Guernsey (Baliwat Guernsey, fr. Guernesey) – terytorium przy francuskim wybrzeżu na Kanale La Manche, na wyspie Guernsey i pozostałych Wyspach Normandzkich z wyłączeniem wyspy Jersey.
Posiada specyficzny status Dependencji Korony brytyjskiej - nie stanowi formalnie części Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, ani Unii Europejskiej.
Guernsey podobnie jak Jersey, są de facto terytoriami zależnymi Wielkiej Brytanii (zależność ta wynika jednak z tradycji a nie jest zależnością de iure), jednak nie należą do Unii Europejskiej. Kwestią obrony oraz spraw zagranicznych zajmuje się Wielka Brytania, zaś sprawami administracyjnymi, sądownictwem, gospodarką oraz finansami - lokalne władze.
Spis treści |
[edytuj] Geografia
Zachodnie wybrzeże wyspy to długie piaszczyste plaże, południowy brzeg zdominowany jest przez sięgające 100 metrów klify, zaś na wschodnim brzegu rozciąga się miasto St. Peter Port. Najwyższy punkt na wyspie ma 114 m n.p.m. (nie ma nazwy). Na wyspie bywają łagodne zimy oraz stosunkowo chłodne lata.
[edytuj] Historia
Pierwsze ślady człowieka na wyspie pochodzą z prehistorii, z neolitu, kiedy Wyspy Normandzkie miały połączenie lądowe z kontynentalną Europą. Około roku 6000 p.n.e. w wyniku podniesienia się poziomu oceanów terytoria te zostały odcięte od lądu, a wraz z nimi - ich mieszkańcy.
Wykopaliska archeologiczne w St. Peter Port potwierdziły, że w bliższym współczesności horyzoncie czasowym, od lat 50. n.e. Rzymianie wykorzystywali wyspę jako bazę handlową. W roku 1982 odkryto na dnie aktualnego portu morskiego przy wyspie rzymski statek, który obecnie pod nazwą "Asterix" jest atrakcją w "Castle Cornet". Na przełomie III i IV w., po upadku Cesarstwa Rzymskiego św. Samson założył pierwszy kościół katolicki na wyspie. W 933 roku wyspę podbili wikingowie – dając tym początek Księstwu Normandii. W 1294 duża część miejscowej populacji zginęła w wyniku starć z wojskami francuskimi. Przez kolejnych kilka wieków wyspa przejmowana była sześciokrotnie to przez Francuzów, to przez Anglików.
Podczas II wojny światowej zajęta została przez wojska niemieckie. W okresie tym połowa populacji (20 000) została przesiedlona do Anglii. Wyspę uwolniono spod niemieckiej okupacji 9 maja 1945 – dzień ten stał się świętem narodowym na Guernsey. Następnie nastąpił gwałtowny wzrost turystyki na wyspę (ok. 250 000 turystów rocznie). Lata 80. i 90. to uprzemysłowienie wyspy. W ostatnich latach obserwuje się gwałtowny przyrost sektora bankowego, co jest główną siłą napędową ekonomii wyspy.
[edytuj] Ustrój polityczny
Wyspy Guernsey, Alderney i Sark tworzą dependencję Korony brytyjskiej. Głową państwa jest królowa brytyjska Elżbieta II, reprezentowana przez gubernatora porucznika, który jest również naczelnym dowódcą wojsk. Władza ustawodawcza należy do parlamentu (Stany), zaś sądownicza do sądu królewskiego (Royal Court) i – na szczeblu lokalnym – sądów pokoju (Magistrates' Court). Terytorium dzieli się na 10 okręgów.
[edytuj] Atrakcje
- Aquarium - La Vallette, St Peter Port - akwarium ulokowane w starym niemieckim tunelu.
- Beau Sejour - Beau Sejour, St Peter Port - centrum wypoczynkowe na wyspie z widokiem na wschodnie wybrzeże. Znajduje się tu kino, teatr, duży kryty basen, sauny, korty tenisowe.
- Bowl Centre - Victoria Avenue, St Sampsons - stadion sportowy.
- Coach House Gallery - La Route du Longfrie, St Peter - galeria obrazów olejnych oraz akwarelowych. Co miesiąc wystawiają tutaj swoje prace nowi artyści.
- Little Chapel - Les Vaubelets, St. Andrew - jedna z najmniejszych kaplic na świecie zbudowana w 1923 roku.
[edytuj] Paszporty
Obywatele państw Unii Europejskiej, Szwajcarii, Monako oraz Liechtensteinu nie muszą posiadać paszportów aby móc wjechać na wyspę, wystarczy polski "dowód osobisty" albo jego odpowiednik w przypadku innych państw UE. Wyjątkiem są obywatele Wielkiej Brytanii, którzy muszą posiadać paszport aby dostać się na wyspy. Obowiązek ten wynika jedynie z tego faktu, że w Wielkiej Brytanii nie istnieją dowody osobiste lub inne ich odpowiedniki.
Od obywateli pozostałych państw wymagany jest ważny paszport.
[edytuj] Ludność
Wyspy zamieszkują głównie Guernejczycy (65%) i Brytyjczycy (25%), a także Francuzi, Portugalczycy, Irlandczycy. Wśród religii najważniejszymi są anglikanizm (65%) i katolicyzm.
[edytuj] Linki zewnętrzne
Święto państwowe: 9 maja Dzień Wyzwolenia (Liberation Day).
Baliwat Jersey:
Jersey
Les Écréhous • Les Minquiers • Les Pierres de Lecq • Les Dirouilles
Baliwat Guernsey:
Guernsey 
Alderney 
Sark 
Herm
Brecqhou • Burhou • Ortac • Les Casquets • Jethou • Lihou • Crevichon • Les Houmets
|
|
||
| Państwa |
Albania • Andora • Austria • Belgia • Białoruś • Bośnia i Hercegowina • Bułgaria • Chorwacja • Czarnogóra • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Islandia • Kazachstan • Kosowo¹ • Liechtenstein • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Macedonia • Malta • Mołdawia • Monako • Niemcy • Norwegia • Polska • Portugalia • Rosja • Rumunia • San Marino • Serbia • Słowacja • Słowenia • Szwajcaria • Szwecja • Turcja • Ukraina • Watykan • Węgry • Wielka Brytania • Włochy |
 |
| Terytoria zależne: |
Gibraltar (Wielka Brytania) • Guernsey (Wielka Brytania) • Jan Mayen (Norwegia) • Jersey (Wielka Brytania) • Svalbard (Norwegia) • Wyspa Man (Wielka Brytania) • Wyspy Owcze (Dania) |
|
| Terytoria autonomiczne (stanowią integralną część państw): |
Athos (Grecja) • Azory (Portugalia) • Baszkiria (Rosja) • Czuwaszja (Rosja) • Gagauzja (Mołdawia) • Irlandia Północna (Wielka Brytania) • Kałmucja (Rosja) • Karelia (Rosja) • Komi (Rosja) • Krym (Ukraina) • Mari Eł (Rosja) • Mordwa (Rosja) • Nieniecki Okręg Autonomiczny (Rosja) • Szkocja (Wielka Brytania) • Tatarstan (Rosja) • Udmurcja (Rosja) • Walia (Wielka Brytania) • Wojwodina (Serbia) • Wyspy Alandzkie (Finlandia) |
|
| Państwo nieuznawane na arenie międzynarodowej: | ||
|
¹ Republika Kosowa nie jest uznawana przez ONZ i większość państw niepodległych, uznawana jest natomiast przez większość państw europejskich, w tym Polskę. |
||
Terytoria zamorskie: Akrotiri • Anguilla • Bermudy • Brytyjskie Terytorium Antarktyczne • Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego • Brytyjskie Wyspy Dziewicze • Dhekelia • Kajmany • Falklandy • Gibraltar • Montserrat • Pitcairn • Święta Helena (dependencje: Wyspa Wniebowstąpienia, Tristan da Cunha) • Georgia Południowa i Sandwich Południowy • Turks i Caicos
Dependencje Korony brytyjskiej: Guernsey (dependencja: Alderney) • Jersey • Wyspa Man
