Wyspy Alandzkie

Z Wikipedii

Landskapet Åland
Wyspy Alandzkie


Flaga Wysp Alandzkich	Godło Wysp Alandzkich

Hymn: Ålänningens sång
(Pieśń o Alandczykach)

Republika parlamentarna

Status terytorium

Prowincja autonomiczna

Zależne od

Finlandii

Gubernator

Peter Lindbäck¹

Szef rządu

Premier Viveka Eriksson (2007-)

Powierzchnia
• całkowita

1 527 km²

Liczba ludności (2006)
• całkowita
• gęstość zaludnienia

-. na świecie
26 766^[1]
3,8 osób/km²
17,2² osób/km²

Jednostka monetarna

Euro (EUR)

Nadanie autonomii

przez Finlandię
1921

Religia dominująca

Luteranizm (88,5%^[2])

Strefa czasowa

UTC +2 - zima
UTC +3 - lato

.ax^[3]

+ 358

¹ Gubernator jest przedstawicielem rządu fińskiego, nie ma wpływu na autonomiczny parlament Wysp Alandzkich.
² Pierwsza liczba odnosi się do całego państwa, druga tylko do części lądowej.

Wyspy Alandzkie (szw. Åland, fiń. Ahvenanmaa) – archipelag wysp politycznie należący do Finlandii, stanowiący jednak osobny podmiot z szeroką autonomią, położony na Morzu Bałtyckim u wejścia do Zatoki Botnickiej. Status wysp jest gwarantowany międzynarodowo, ostatnio przez traktat akcesyjny do Unii Europejskiej.

Łączna powierzchnia archipelagu liczącego 6,5 tys. wysp wynosi 1527 km², a największa wyspa Aland – 650 km². Liczba ludności wynosi 26,2 tys. (2001). Około 100 wysp jest zamieszkanych, głównie przez ludność pochodzenia szwedzkiego, którzy stanowią 90 % mieszkańców wysp. Ludność zajmuje się głównie rybołówstwem, hodowlą bydła i uprawą roli. Jedynym miastem i zarazem stolicą jest szw. Mariehamn (fiń. Maarianhamina).

Na Wyspach Alandzkich występuje całkowity zakaz manewrów wojskowych oraz zakaz przelotów samolotów lotnictwa wojskowego - obszar Wysp Alandzkich jest strefą zdemilitaryzowaną.

[edytuj] Ustrój polityczny

Wyspy Alandzkie na podstawie Aktu o Samorządzie Wysp Alandzkich z 28 grudnia 1951 roku są republiką parlamentarną będącą terytorium autonomicznym Finlandii. Wyspy Alandzkie posiadają własny parlament, zwany Lagting składający się z 30 posłów wybranych w głosowaniu demokratycznym. Odpowiedzialny przed nim jest rząd (Landskapsregering) składający się z sześciu ministrów (Edukacji i Kultury, Finansów, Spraw Socjalnych i Środowiska, Administracji i Współpracy z Unią Europejską, Przemysłu i Handlu oraz Komunikacji), na którego czele stoi premier (lantråd), którym dziś, od wyborów w 2007 roku jest Viveka Eriksson. Archipelag ma też jednego posła w Eduskuncie i jednego delegata Radzie Nordyckiej (od 1970). Są także członkiem Unii Europejskiej w ramach Finlandii. W polityce zagranicznej Wyspy Alandzkie są całkowicie uzależnione od rządu fińskiego, którego reprezentantem jest gubernator, obecnie Peter Lindbäck sprawuje tę funkcję.

[edytuj] Główne partie polityczne i ich poparcie

Wyspy Alandzkie posiadają system wielopartyjny z klasycznym podziałem na lewicę, prawicę i centrum. Ostatnie wybory odbyły się 21 października 2007 roku. Wygrała je Partia Liberalna, uzyskała jednak tylko 1/3 miejsc w parlamencie. Wśród nich istnieją partie mające poglądy separatystyczne, chcące odłączyć się od Republiki Fińskiej.

[edytuj] Wyniki

Zobacz więcej w osobnym artykule: Wybory parlamentarne na Wyspach Alandzkich w 2007 roku.

Nazwa partii	Lider	Głosy	Procent	Mandaty	+/-
Partia Liberalna (Liberalerna på Åland)	Viveka Eriksson	4 773	31,6	10	+3
Alandzka Partia Centrum (Ålands Center)	Veronica Thörnroos	3 106	23,5	8	+1
[[]] (Obunden Samling)	Jørgen Niclasen	1 571	11,9	4	+1
Partia Socjaldemokratyczna (Ålands Socialdemokrater)	Barbro Sundback	1 512	11,5	3	-3
Związek Wolnomyślicieli (Frisinnad Samverkan)	Johan Ehn	1 235	9,5	3	-1
Przyszłość Wysp Alandzkich (Ålands Framtid)	Anders Eriksson	1 069	8,1	2	0
Grupa Hut (Hutgruppen)		153	1,2	0	0
Suma (frekwencja 67,8%)		13 419	100	30	+1

[edytuj] Podział administracyjny

Zobacz więcej w osobnym artykule: Gminy Wysp Alandzkich.

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Przypisy

↑ Dane z oficjalnej strony statystycznej Wysp Alandzkich - 31 grudnia 2005
↑ Dane z oficjalnej strony statystycznej Wysp Alandzkich - 31 grudnia 2006
↑ W 2006 roku zastąpiła domenę .aland.fi.

[edytuj] Galeria

Promy pomiędzy Finlandią, Szwecją i Estonią zawijają do portów na wyspach Alandzkich

Östra Hamnen – Wschodni Port dla żaglówek i żaglowców

Sjökvarteret na wschodniej stronie Mariehamn

Żaglowiec Pommern po zachodniej stronie Mariehamn i motorowa łódź wyczynowa

Wzgórze Knutsbodaberget

Kanał Lemströms i ruchomy most nad nim

[edytuj] Zobacz też

p • d • e

Państwa Europy


Państwa	Albania • Andora • Austria • Belgia • Białoruś • Bośnia i Hercegowina • Bułgaria • Chorwacja • Czarnogóra • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Islandia • Kazachstan • Kosowo¹ • Liechtenstein • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Macedonia • Malta • Mołdawia • Monako • Niemcy • Norwegia • Polska • Portugalia • Rosja • Rumunia • San Marino • Serbia • Słowacja • Słowenia • Szwajcaria • Szwecja • Turcja • Ukraina • Watykan • Węgry • Wielka Brytania • Włochy
Terytoria zależne:	Gibraltar (Wielka Brytania) • Guernsey (Wielka Brytania) • Jan Mayen (Norwegia) • Jersey (Wielka Brytania) • Svalbard (Norwegia) • Wyspa Man (Wielka Brytania) • Wyspy Owcze (Dania)
Terytoria autonomiczne (stanowią integralną część państw):	Athos (Grecja) • Azory (Portugalia) • Baszkiria (Rosja) • Czuwaszja (Rosja) • Gagauzja (Mołdawia) • Irlandia Północna (Wielka Brytania) • Kałmucja (Rosja) • Karelia (Rosja) • Komi (Rosja) • Krym (Ukraina) • Mari Eł (Rosja) • Mordwa (Rosja) • Nieniecki Okręg Autonomiczny (Rosja) • Szkocja (Wielka Brytania) • Tatarstan (Rosja) • Udmurcja (Rosja) • Walia (Wielka Brytania) • Wojwodina (Serbia) • Wyspy Alandzkie (Finlandia)
Państwo nieuznawane na arenie międzynarodowej:	Naddniestrze (Mołdawia)
¹ Republika Kosowa nie jest uznawana przez ONZ i większość państw niepodległych, uznawana jest natomiast przez większość państw europejskich, w tym Polskę.