Sarajewo

Z Wikipedii

Współrzędne: 43°51' N 18°22' E43.85 18.3666667 (Sarajewo)

Sarajewo
Herb Sarajewa Flaga Sarajewa
Dewiza: b.d.
Państwo	Bośnia i Hercegowina
Terytorium	Federacja Bośni i Hercegowiny
Major	Semiha Borovac
Powierzchnia	142 km² km²
Położenie	43° 51' N 18° 22' E
Wysokość	500-900 m n.p.m.
Ludność (2007) • liczba ludności	ok. 303 tys.
Podział miasta	4 gminy (općina): Centar, Novi Grad, Novo Sarajevo, Stari Grad
Miasta partnerskie	Ankara Baku Barcelona Budapeszt Bursa Calgary Coventry Dayton Ferrara Friedrichshafen Innsbruck Stambuł  Kuwejt Magdeburg Neapol Prato Serre Chevalier Sztokholm Tianjin Tilimsan Trypolis Wenecja Wolfsburg Zagrzeb
Położenie na mapie kraju Sarajewo
Strona internetowa miasta

Sarajewo (bośn. Sarajevo, Сарајево, tur. Saraybosna) – stolica Bośni i Hercegowiny zamieszkana przez 303 tys. osób (2007). Założone w 1462 r. przez Turków Osmańskich. W 1914 r. miejsce zabójstwa arcyksięcia Franciszka Ferdynanda. W 1984 r. odbyły się tu Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Silnie zniszczone w rezultacie działań wojennych 1992-1995, ma obecnie 4 gminy (općina): Centar, Novi Grad, Novo Sarajevo, Stari Grad – w części chorwacko-muzułmańskiej. Osobno liczone jest Wschodnie Sarajewo (ok. 100 tys. mieszkańców), część Republiki Serbskiej.

Spis treści 1 Geografia 2 Historia 3 Serbskie Sarajewo 4 Galeria 5 Znani ludzie związani z Sarajewem 6 Zobacz też 7 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geografia

Sarajewo leży w centralnym punkcie Bośni i Hercegowiny. Zajmuje powierzchnię 142 km². Przepływa przez nie rzeka Miljacka. W pobliżu dzielnicy Ilidża znajduje się malownicze źródło rzeki Bośnia (Vrelo Bosne). Miasto położone jest na wysokości 500 m n.p.m., w kotlinie pomiędzy pięcioma górami pasma Alp Dynarskich: Bjelašnica (2067 m), Igman (1502 m), Jahorina (1913 m), Trebevic (1627 m), Treskavica (2088 m). W okolicznych górach (Bjelašnica, Igman, Jahorina) czynne są ośrodki narciarskie.

[edytuj] Historia

Okolice dzisiejszego Sarajewa zamieszkane były już w czasach prehistorycznych. W Butmir, obecnie przedmieściu Sarajewa, w latach 1893-1896 odsłonięto ślady osad z okresu neolitycznego sprzed ok. 4500 lat. Tereny te były również zamieszkane w czasach rzymskich (rzymska osada na terenie dzielnicy Ilidża).

W średniowieczu w miejscu dzisiejszego Sarajewa istniała osada Vrhbosna. Nowożytne Sarajewo założone zostało w 1462 r. i znacznie rozbudowane przez pierwszego Ottomańskiego władcę Bośni Isa-beg Isakovića. W okresie panowania tureckiego Sarajewo było centrum administracyjno-politycznym Bośni ottomańskiej. W 1697 r., po spaleniu miasta przez wojska austriackie, stolicę przeniesiono do Trawnika.

W 1878 r. Bośnia została zajęta przez Cesarstwo Austro-Węgierskie. Pod rządami austriackimi Sarajewo zmodernizowano i znacznie rozbudowano.

W czerwcu 1914 r. w Sarajewie serbski nacjonalista, Gavrilo Princip, dokonał zamachu na austriackiego następcę tronu, arcyksięcia Ferdynanda. Wydarzenie to spowodowało wybuch I wojny światowej.

Po I wojnie światowej, w Królestwie Serbów, Chorwatów i Słoweńców miasto było stolicą prowincji – Drińskiej banowiny.

Po II wojnie światowej Sarajewo zostało stolicą republiki Bośni i Hercegowiny. Rozwinęło się w ważne centrum handlowo-przemysłowe. Szczyt rozkwitu przypadł na lata osiemdziesiąte. W 1984 r. w Sarajewie odbyły się Zimowe Igrzyska Olimpijskie.

Podczas wojny w Bośni, po rozpadzie Jugosławii, miasto było oblegane przez Bośniackich Serbów. Oblężenie rozpoczęło się 6 kwietnia 1992 r. i trwało do końca października 1995. Podczas oblężenia miasto było cały czas ostrzeliwane z otaczających gór, odcięte od dostaw wody i prądu, a żywność dostarczano nieregularnie. Zginęło ponad 10 500 osób, praktycznie wszystkie budynki zostały zniszczone lub uszkodzone. O walkach i związanych z nimi tragicznych dla mieszkańców skutkach opowiadają m.in. film dokumentalny Miss Sarajevo (1995), dramat wojenny Aleja snajperów (1997) i dramat społeczny Grbavica (2005).

Od zakończenia wojny i zawarcia w listopadzie 1995 r. układu z Dayton, Sarajewo jest odbudowywane, głównie przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej. Ślady wojny są jednak cały czas wyraźne, a tereny położone bezpośrednio wokół miasta są wciąż zaminowane.

[edytuj] Serbskie Sarajewo

Pod nazwą Wschodnie Sarajewo funkcjonują cztery dawne serbskie podsarajewskie miejscowości połączone w jeden organizm administracyjny po Układzie z Dayton, który przyznał właściwe Sarajewo w całości Federacji Bośni i Hercegowiny.

[edytuj] Galeria

Sarajewo	Plac Baščaršija	Meczet cesarski, 1566	Katolicka Katedra Serca Jezusowego, 1884/89
Teatr Narodowy	Sarajewo – stare miasto	Sarajewo – zniszczenia wojenne	Neomauretańska synagoga
Rzeka Miljacka	Dworzec kolejowy	Spalony budynek biblioteki miejskiej(budynek powstał z przeznaczeniem na siedzibe władz miejskich - de facto nigdy nie służył jako ratusz)	Jeden z wielu cmentarzy muzułmańskich na terenie Sarajewa
Główny budynek poczty	Panorama Sarajewa	Okolice Sarajewa - droga do Belgradu	Charakterystyczna zabudowa Sarajewa

[edytuj] Znani ludzie związani z Sarajewem

• Ivo Andrić, pisarz
• Goran Bregović, kompozytor, gitarzysta
• Asim Ferhatović, piłkarz
• Alija Izetbegović, polityk bośniacki
• Emir Kusturica, reżyser filmowy
• Radovan Karadžić, polityk serbski
• Izet Sarajlić, poeta
• Danis Tanović, reżyser filmowy
• Nenad Veličković, pisarz

[edytuj] Zobacz też

• Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1984
• Muzeum Narodowe Bośni i Hercegowiny
• Tramwaje w Sarajewie
• Stara Synagoga w Sarajewie
• Synagoga w Sarajewie
• Ars Aevi

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Sarajewo – oficjalna strona internetowa
• Sarajewo – informator miejski
• Sarajewo – informacja turystyczna
• Interaktywna mapa Sarajewa
• Port lotniczy w Sarajewie
• Zdjęcie satelitarne z Google Maps