Ryga
Z Wikipedii
Współrzędne: 56°58' N 24°08' E
Ryga Rīga |
|||||
|
|||||
Państwo | Łotwa | ||||
Miasto | Ryga | ||||
Burmistrz | Jānis Birks | ||||
Powierzchnia | 307,17 km² | ||||
Położenie | 56° 58' N 24° 08' E |
||||
Ludność (2007) • liczba ludności • gęstość • aglomeracja |
723 931 2357 os./km² 1 148 003 |
||||
Nr kierunkowy | +371 67 | ||||
Kod pocztowy | LV-10(01-84) | ||||
Położenie na mapie kraju
|
|||||
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons | |||||
Strona internetowa miasta |
Ryga (łot. Rīga, niem. Riga) – stolica Łotwy, miasto położone nad rzeką Dźwiną w pobliżu jej ujścia do Bałtyku w Zatoce Ryskiej. Jest głównym ośrodkiem gospodarczo-przemysłowym, komunikacyjnym (port morski, lotniczy i węzeł kolejowy), kulturalnym i naukowym kraju. Posiada liczne zabytki, w tym jeszcze z czasów średniowiecza. Jest wpisana na listę światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO. Stanowi jedno z największych w Europie skupisk architektury secesyjnej.
Liczba mieszkańców: miasto 723,9 tys. (2007), aglomeracja 1033,5 tys. (2007).
Spis treści |
[edytuj] Historia
Już w X wieku istniała rozwinięta osada plemienia Liwów u ujścia Dźwiny. Obecne miasto zostało założone w 1201 r. przez biskupa Alberta von Buxhövden i szybko stało się, jako jeden z członków Hanzy, ważnym ośrodkiem handlowym na wybrzeżu Bałtyku. W średniowieczu Ryga była jednym z najważniejszych portów bałtyckich. Do tego momentu zaczęły się w Rydze jak i całej Łotwie silne wpływy niemieckiej kultury, języka niemieckiego i niemieckie osadnictwo, a sytuacja ta trwała setki lat. Ryga należała do niemiecko-języcznego państwa zakonu kawalerów mieczowych, od 1561 do I Rzeczypospolitej. Od 1621 okupowana przez Szwecję, od 1660 należała do Szwecji. W 1710 okupowana przez wojska rosyjskie, w 1721 włączona do Rosji. W 1796 r. stała się stolicą guberni inflanckiej. W trakcie I wojny światowej zdobyta przez Niemców 3 września 1917.
Od 1255 Ryga była siedzibą katolickiej archidiecezji Prus, Inflant i Estonii, której podlegała m.in. diecezja chełmińska i diecezja warmińska. W roku 1562 na zamku w Rydze namiestnik króla Polski Zygmunta Augusta odebrał hołd stanów inflanckich. Pod polską władzą zamek w Rydze znajdował się od 1565 roku, natomiast w roku następnym utworzono w Rydze kasztelanię. W 1566 nastąpiła sekularyzacja i w efekcie likwidacja arcybiskupstwa. Po unii lubelskiej w roku 1569, miasto znalazło się pod wspólnym panowaniem Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Po pokonaniu Iwana Groźnego w roku 1580 uroczyście wjechał do miasta król Stefan Batory, który następnie w roku 1582 założył w nim kolegium jezuickie.
W roku 1601 pod miastem wojska polskie rozbiły wojska szwedzkie, a w roku 1605 we wsi Kircholm pod Rygą wojska Rzeczypospolitej pokonały przeważające siły szwedzkie. W toku następnych wojen Szwedzi zdobyli miasto w dniu 25 września 1621 roku, które pozostało pod ich panowaniem na mocy pokoju w Altmarku z 1629. W roku 1710 miasto zdobyli Rosjanie, jednak niedaleka Łatgalia nadal do 1795 roku pozostała w rękach polskich.
W latach 1919-1940 stolica niepodległego państwa łotewskiego. 18 marca 1921 podpisano tu traktat pokojowy między Polską a Rosją.
W 1940 wcielona do ZSRR. Zdobyta przez Niemców w II wojnie światowej w czerwcu, 1941 w początkowej fazie operacji Barbarossa. Zdobyta przez Armię Czerwoną w październiku 1944 i ponownie wcielona do ZSRR. Od 1991 ponownie stolica niepodległego państwa łotewskiego.
W 2003 roku w stolicy Łotwy został zorganizowany Konkurs Piosenki dla Europy – Eurowizja.
[edytuj] Ciekawostki
- 28 listopada 1561 roku na mocy układu w Wilnie Ryga włączona została do Rzeczypospolitej. Lenno kurladzko-semigalskie otrzymał Gotthard Kettler, założyciel dynastii Kettlerów. 5 marca 1562 roku na zamku w Rydze Kettler złożył hołd lenny Zygmuntowi II Augustowi, który w zastępstwie króla polskiego przyjął Mikołaj Radziwiłł Czarny. Po unii lubelskiej w 1569 r. Ryga znalazła się pod wspólnym panowaniem Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego.
[edytuj] Ważniejsze miejsca i zabytki
Miasto leży na trasie Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego. Do najbardziej znanych zabytków i charakterystycznych miejsc Rygi należą:
- Baszta Prochowa
- Brama Szwedzka
- Budynek parlamentu w Rydze
- Dom Bractwa Czarnogłowych
- Dom Kotów
- Katedra w Rydze
- Katedralna cerkiew Narodzenia Pańskiego w Rydze
- Konventa Sēta
- Koszary Jakuba
- Kościół św. Jakuba w Rydze
- Kościół św. Jerzego w Rydze
- Kościół św. Piotra w Rydze
- Mała Gildia
- Mežaparks
- Pałac Kultury i Nauki
- Pomnik Rolanda
- Pomnik Wolności
- Ryska wieża radiowo-telewizyjna
- Synagoga Miejska w Rydze
- Trzej Bracia
- Wielka Gildia
- Zamek w Rydze
- Zegar Laima
[edytuj] Populacja
|
|
|
|
[edytuj] Narodowości
W czasie ZSRR do Rygi przywieziono wielu Rosjan, Ukraińców i Białorusinów, którzy mieszkają tam do dziś, większość z nich nie zna języka łotewskiego.
% | Narodowość |
---|---|
42,4% | Łotysze |
42,3% | Rosjanie |
4,4% | Białorusini |
4,0% | Ukraińcy |
2,1% | Polacy |
0,9% | Litwini |
3,9% | pozostali |
[edytuj] Miasta partnerskie
[edytuj] Znane osoby pochodzące z Rygi
- Vitālijs Astafjevs — piłkarz
- Michaił Barysznikow — tancerz i aktor
- Isaiah Berlin — filozof
- Andris Biedriņš — koszykarz
- DJ Lethal — członek grupy Limp Bizkit
- Siergiej Eisenstein — radziecki reżyser filmowy
- Laila Freivalds — b. szwedzka minister spraw zagranicznych
- Elīna Garanča - śpiewaczka, mezzosopran
- Juris Hartmanis - informatyk
- Johann Gottfried Herder — niemiecki poeta, teolog i filozof
- Gidon Kremer — skrzypek i dyrygent
- Jānis Lūsis — oszczepnik, mistrz olimpijski (1968)
- Marie N — zwyciężczyni konkursu Eurowizji w 2002
- Aron Nimzowitsch — arcymistrz szachowy
- Wilhelm Ostwald — chemik, laureat Nagrody Nobla (1909)
- Sandis Ozoliņš — hokeista
- Gunārs Rode - radziecki dysydent i łotewski działacz emigracyjny.
- Napoleon Liberys - działacz polonijny w Łotwie międzywojennej
- Michaił Tal - mistrz świata w szachach
[edytuj] Galeria
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona władz miejskich
- Przewodnik po Rydze
- Szczegółowa historia miast w I Rzeczypospolitej, wirtualna mapa okolic, historia okolicznych miast
- Zdjęcie satelitarne z Google Maps
- Historia getta w Rydze (en)
- Zdjęcia z Rygi
- O Rydze w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich
Okręgi
Aizkraukle • Alūksne • Balvi • Bauska • Dobele • Dyneburg • Gulbene • Jēkabpils • Jełgawa • Kieś • Krasław • Kuldīga • Limbaži • Lipawa • Lucyn • Madona • Ogre • Preiļi • Ryga • Rzeżyca • Saldus • Talsi • Tukums • Valka • Valmiera • Windawa
Miasta wydzielone
Dyneburg • Jełgawa • Jurmała • Lipawa • Ryga • Rzeżyca • Windawa
Amsterdam (konstytucyjna), Holandia • Andora, Andora • Ateny, Grecja • Belgrad, Serbia • Berlin, Niemcy • Berno, Szwajcaria • Bratysława, Słowacja • Bruksela, Belgia • Budapeszt, Węgry • Bukareszt, Rumunia • Douglas, Wyspa Man • Dublin, Irlandia • Gibraltar, Gibraltar • Haga (siedziba rządu), Holandia • Helsinki, Finlandia • Kijów, Ukraina • Kiszyniów, Mołdawia • Kopenhaga, Dania • Lizbona, Portugalia • Londyn, Wielka Brytania • Longyearbyen, Svalbard • Lublana, Słowenia • Luksemburg, Luksemburg • Madryt, Hiszpania • Mińsk, Białoruś • Monako, Monako (państwo-miasto) • Moskwa, Rosja • Oslo, Norwegia • Paryż, Francja • Podgorica, Czarnogóra • Praga, Czechy • Prisztina, Kosowo • Reykjavík, Islandia • Ryga, Łotwa • Rzym, Włochy • Saint Helier, Jersey • Saint Peter Port, Guernsey • San Marino, San Marino • Sarajewo, Bośnia i Hercegowina • Skopje, Macedonia • Sofia, Bułgaria • Sztokholm, Szwecja • Tallinn, Estonia • Thorshavn, Wyspy Owcze • Tirana, Albania • Tyraspol, Naddniestrze • Vaduz, Liechtenstein • Valletta, Malta • Warszawa, Polska • Watykan, Watykan (państwo-miasto) • Wiedeń, Austria • Wilno, Litwa • Zagrzeb, Chorwacja