Ivo Andrić

Z Wikipedii

Ivo Andrić, cyrylicą: Иво Андрић (ur. 9 października 1892 koło miasta Travnik w Bośni, zm. 13 marca 1975 w Belgradzie) – jugosłowiański powieściopisarz, nowelista i poeta tworzący głównie w języku serbskim (lecz także w języku chorwackim). Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1961.

Spis treści 1 Życie 2 Twórczość 3 Dzieła 4 Zobacz też 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Życie

Andrić urodził się w zubożałej rzemieślniczej rodzinie. Dorastał w Wiszegradzie nad Driną, gimnazjum ukończył w Sarajewie. Przed I wojną światową studiował nauki humanistyczne w Zagrzebiu, Wiedniu i Krakowie, studia ukończył jednak dopiero w połowie lat dwudziestych w Grazu, gdzie uzyskał także tytuł doktorski (za pracę Rozwój życia duchowego Bośni w czasach panowania tureckiego).

Działał w ruchu niepodległościowym Mlada Bosna (Młoda Bośnia). Po zamachu w Sarajewie został aresztowany przez Austriaków i był więziony (internowany) aż do 1917. Po powstaniu Królestwa Jugosławii pracował jako dyplomata na placówkach w Rzymie, Bukareszcie, Marsylii, Paryżu, Madrycie i Genewie oraz w ministerstwie spraw zagranicznych. W chwili wkroczenia wojsk niemieckich do Jugosławii (1941) był ambasadorem w Berlinie.

Okres wojny światowej spędził w okupowanym Belgradzie, z dala od życia politycznego (odrzucił ofertę współpracy z władzami kolaboracyjnymi). To wówczas powstają jego najbardziej znane powieści: Most na Drinie, Konsulowie ich cesarskich mości i Panna – wszystkie opublikowane dopiero w 1945. Po wojnie był posłem do parlamentu oraz przewodniczącym związku pisarzy. Nobla otrzymał za całokształt twórczości. W 1964 uzyskał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego.

[edytuj] Twórczość

Andrić debiutował wierszami na łamach prasy w 1911. Próbował swych sił także w prozie poetyckiej (Ex ponto i Niepokój). Sławę zyskał utworami pisanymi prozą narracyjną. W latach międzywojennych wydał 3 zbiory opowiadań (w 1924, 1931 i 1936), pierwszą powieść opublikował dopiero po wojnie. Od wczesnej młodości zajmował się publicystyką i pisał eseje, najbardziej znany tekst tego rodzaju to Rozmowa z Goyą.

Andrić, urodzony w Bośni w katolickiej chorwackiej rodzinie, uznawany jest za pisarza serbskiego – sam pisarz wielokrotnie deklarował że jest Serbem. Ukazywał Bośnię jako terytorium graniczne, leżące między Zachodem a Orientem, a powikłane dzieje (choćby wielowiekowa turecka obecność) jego rodzinnego kraju stanowiły podstawę wielu utworów – charakteryzują się one bowiem głęboką znajomością realiów tak historycznej, tak współczesnej Bośni. Dziś wizja Andricia wzbudza (z różnych zresztą względów) opór niemal wszystkich narodów zamieszkujących byłą Jugosławię – Serbów, Chorwatów i Bośniaków.

[edytuj] Dzieła

• Ex Ponto (1918)
• Niepokoje (Немири, 1920)
• Opowiadania (Приповетке, 1924, 1931, 1936)
• Czasy Aniki (Аникина времена , 1931; przekł. pol. pt. Anika)
• Most na Drinie (На Дрини ћуприја, 1945)
• Kronika trawnicka (Травничка хроника, 1945; przekł. pol. pt. Konsulowie ich cesarskich mości)
• Panna (Госпођица, 1945)
• Nowe opowiadania (Нове приповетке, 1948)
• Twarze (Лица, 1960)
• Przeklęte podwórze (Проклета авлија, 1954)
• Omer-pasza Latas (Омерпаша Латас, wyd. pośm. 1976)
• Dom na odludziu (Кућа на осами, wyd. pośm. 1976)

[edytuj] Zobacz też

Serbska awangarda literacka

[edytuj] Linki zewnętrzne

http://www.ivoandric.org.yu.