rok 1924 / MCMXXIV
XIX wiek · XX wiek · XXI wiek
1922 « 1923 « 1924 » 1925 » 1926
[edytuj] Wydarzenia w Polsce
[edytuj] Wydarzenia na świecie
- 10 stycznia - brytyjski okręt podwodny L-34 zatonął w Kanale La Manche, 43 marynarzy straciło życie.
- 21 stycznia - zmarł Włodzimierz Lenin – Józef Stalin rozpoczął intrygi wewnątrzpartyjne w celu pozbycia się konkurentów do władzy dyktatorskiej w ZSRR.
- 22 stycznia - Ramsay MacDonald został pierwszym premierem brytyjskim z ramienia Partii Pracy.
- 23 stycznia - w ZSRR oficjalnie ogłoszono że Lenin zmarł 21 stycznia.
- 25 stycznia - początek pierwszych zimowych igrzysk olimpijskich w Chamonix.
- 26 stycznia - Piotrogród zostaje przemianowany na Leningrad.
- 27 stycznia - Lenin został pochowany w mauzoleum na Placu Czerwonym w Moskwie.
- 31 stycznia - zatwierdzenie konstytucji ZSRR.
- 1 lutego - Wielka Brytania oficjalnie uznaje Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.
- 4 lutego - Mahatma Gandhi zostaje zwolniony przed terminem z więzienia ze względu na zły stan zdrowia.
- 5 lutego - po raz pierwszy odbyła się transmisja sygnału radiowego czasu uniwersalnego (GMT) z Królewskiego Obserwatorium Astronomicznego w Greenwich.
- 7 lutego - w USA w stanie Nevada po raz pierwszy użyto gazu do wykonania egzekucji.
- 12 lutego - w Nowym Jorku w sali koncertowej na Manhattanie odbyło się pierwsze wykonanie „Błękitnej Rapsodii” (ang. Rhapsody in Blue), utworu którego kompozytorem był George Gershwin.
- 14 lutego - powstał IBM (ang. International Business Machines Corporation; potocznie zwany Big Blue), jeden z pierwszych koncernów produkujących najpierw maszyny liczące, potem komputery.
- 16-26 lutego - w USA strajkują dokerzy.
- 22 lutego - Calvin Coolidge był pierwszym prezydentem Stanów Zjednoczonych, który wygłosił przemówienie radiowe z Białego Domu.
- marzec - Adolf Hitler rozpoczął w więzieniu w Landsbergu w Bawarii, aresztowany po puczu w Monachium, dyktowanie swej książki Mein Kampf (Moja walka).
- 3 marca - w Turcji, istniejący przez 1400 lat Islamski Kalifat został zlikwidowany wraz z usunięciem klifa Abdülmecida II. Równocześnie z kalifatem zlikwidowano szkolnictwo religijne oraz zakazano poligamii.
- 8 marca - w stanie Utah doszło do katastrofy w kopalni węgla – 172 górników straciło życie.
- 9 marca - Włochy anektują Rijekę (wł. Fiume).
- 25 marca - Grecja proklamuje się republiką.
- 29 marca - były prezydent Francji Raymond Poincaré staje po raz trzeci na czele rządu francuskiego jako przewodniczący rady ministrów (fr. Président du Conseil de Ministres).
- 1 kwietnia - skazanie Adolfa Hitlera na 5 lat więzienia za próbę zamachu stanu (spędził w więzieniu tylko dziewięć miesięcy).
- 6 kwietnia - we Włoszech Narodowa Partia Faszystowska wygrywa wybory z większością ⅔ głosów.
- 13 kwietnia
- 26 kwietnia - w Londynie angielski wynalazca Harry Grindell Matthews demonstruje swój wynalazek „promienie śmierci” (elektrycznie naładowane cząstki elementarne). Wynalazek nie wzbudza zainteresowania wojskowych.
- 27 kwietnia - grupa Alawitów zamordowała chrześcijańskie siostry zakonne w Syrii – rząd francuski wysłał przeciwko nim odziały armii francuskiej.
- 4 maja - w Paryżu rozpoczęły się Letnie Igrzyska Olimpijskie.
- 10 maja - John Edgar Hoover został mianowany dyrektorem FBI.
- 11 maja - powstało przedsiębiorstwo Mercedes-Benz z fuzji zakładów produkujących samochody należących do Gottlieba Daimlera i Karla Benza.
- 2 czerwca - przyznanie pełni praw obywatelskich Indianom w USA.
- 5 czerwca - inżynier elektryk wynalazca Ernst Alexanderson wysłał pierwszy telefaks do swego ojca ze Stanów Zjednoczonych do Szwecji.
- 8 czerwca - alpiniści George Mallory i Andrew Irvine byli widziani po raz ostatni w drodze na szczyt Mount Everest. Do dnia dzisiejszego brak jest dowodów, czy istotnie dotarli oni na szczyt góry. Mallory i Irvine nie powrócili do obozu i zaginęli.
- 10 czerwca - w Rzymie faszyści uprowadzili i zamordowali jednego z przywódców włoskich socjalistów Giacomo Matteottiego.
- 1 lipca - wprowadzenie systemu metrycznego w Japonii.
- 20 lipca - w ZSRR ukazała się gazeta Sowiecki Sport (ros. Советский спорт).
- 18 sierpnia - Francuzi rozpoczynają wycofywanie swych oddziałów okupacyjnych z Niemiec.
- 28 sierpnia - w Gruzji wybuchło powstanie przeciw ZSRR, w którym zginęło kilka tysięcy osób.
- 9 września - ośmiogodzinny dzień pracy został wprowadzony w Belgii.
- 2 października - Protokół Genewski został zaadaptowany przez Ligę Narodów.
- 25 października - Subhas Czandra Bose został aresztowany przez brytyjskie władze kolonialne w Indiach – był więziony przez następne dwa i pół roku.
- 4 listopada
- 1 grudnia
- 19 grudnia - w Niemczech seryjny morderca Fritz Haarmann został skazany na karę śmierci.
- 20 grudnia - zwolnienie Adolfa Hitlera z więzienia.
- 24 grudnia - Albania proklamuje się republiką.
- W Niemczech wynaleziono silny środek odurzający – hydromorfon.
[edytuj] Urodzili się
- 6 stycznia - Olga Scherer, polska pisarka, eseistka, publicystka, tłumaczka, slawistka, historyk i teoretyk literatury polskiej, europejskiej i amerykańskiej (zm. 2001)
- 10 stycznia - Max Roach, amerykański perkusista i kompozytor jazzowy (zm. 2007)
- 11 stycznia - Slim Harpo, amerykański wykonawca muzyki bluesowej (zm. 1970)
- 13 stycznia - ks. Józef Łabędź, pierwszy polski paulista (zm. 1967)
- 29 stycznia - Luigi Nono, włoski kompozytor współczesny (zm. 1990)
- 8 lutego - Khamtai Siphandon, laotański polityk
- 17 lutego
- 19 lutego - Lee Marvin, amerykański aktor filmowy, zdobywca statuetki Oscara (zm. 1987)
- 21 lutego - Robert Mugabe, polityk, prezydent Zimbabwe
- 23 lutego - Allan McLeod Cormack, amerykański fizyk pochodzenia południowoafrykańskiego, laureat Nagrody Nobla (zm. 1998)
- 26 lutego - Aleksander Płatek, polski geodeta, profesor AGH (zm. 1996)
- 1 marca - Deke Slayton, amerykański astronauta (zm. 1993)
- 7 marca - Kōbō Abe, japoński prozaik (zm. 1993)
- 27 marca - Sarah Vaughan, amerykańska wokalistka jazzowa (zm. 1990)
- 3 kwietnia
- 12 kwietnia - Raymond Barre, polityk francuski i ekonomista (zm. 2007)
- 16 kwietnia - Henry Mancini, amerykański kompozytor i aranżer (zm. 1994)
- 23 kwietnia - Margit Sandemo, norweska pisarka science - fiction
- 28 kwietnia - Kenneth Kaunda, zambijski polityk
- 9 maja - Bułat Okudżawa, gruziński pieśniarz i poeta (zm. 1997)
- 11 maja - Antony Hewish, brytyjski astrofizyk i radioastronom, laureat Nagrody Nobla
- 22 maja - Charles Aznavour, piosenkarz francuski
- 3 czerwca - Torsten Wiesel, neurobiolog szwedzki, laureat Nagrody Nobla
- 11 czerwca - Aleksander Ziemny, polski poeta, prozaik, reportażysta, tłumacz literatury pięknej z języka angielskiego, rosyjskiego, rosyjskiego, ukraińskiego i hebrajskiego
- 12 czerwca - George Bush, prezydent USA
- 15 czerwca - Ezer Weizman, prezydent Izraela (zm. 2005)
- 16 czerwca - Adam Hanuszkiewicz, reżyser polski
- 18 czerwca - George Mikan, amerykański koszykarz, 4-krotny mistrz NBA
- 20 czerwca - Chet Atkins, amerykański muzyk country
- 24 czerwca - Kurt Furgler, polityk szwajcarski, prezydent Szwajcarii
- 25 czerwca - Sidney Lumet, reżyser amerykański
- 3 lipca - Sellapan Rama Nathan, singapurski polityk, prezydent Singapuru
- 4 lipca - Eva Marie Saint, amerykańska aktorka, laureatka Oscara
- 14 lipca - James W. Black, szkocki farmaceuta, laureat Nagrody Nobla
- 19 lipca - Stanley Hathaway, polityk amerykański, gubernator stanu Wyoming (zm. 2005)
- 26 lipca - Stanisław Komornicki, pseud. Nałęcz, polski generał brygady, autor pamiętników o tematyce wojennej
- 1 sierpnia
- 8 sierpnia - Gene Deitch, amerykański reżyser i producent filmowy
- 22 sierpnia - Andrzej Markowski, polski kompozytor, dyrygent (zm. 1986)
- 23 sierpnia - Robert Solow, ekonomista amerykański, laureat Nagrody Nobla
- 25 sierpnia - Harlan Smith, astronom amerykański (zm. 1991)
- 28 sierpnia - Peggy Ryan, aktorka amerykańska (zm. 2004)
- 2 września - Daniel Moi, kenijski polityk, prezydent Kenii
- 9 września - Rik Van Steenbergen, belgijski kolarz szosowy (zm. 2003)
- 22 września - Rosamunde Pilcher, angielska pisarka
- 27 września - Josef Škvorecký, czeski pisarz
- 28 września - Marcello Mastroianni, włoski aktor filmowy (zm. 1996)
- 30 września - Truman Capote, pisarz amerykański (zm. 1984)
- 1 października
- 8 października - Alphons Egli, polityk szwajcarski, prawnik
- 9 października - Kazimierz Błahij, polski dziennikarz, publicysta, reportażysta, pisarz (zm. 1990)
- 10 października - Edward Davis Wood Jr., amerykański reżyser, aktor, scenarzysta i producent filmowy (zm. 1978)
- 11 października - Mal Whitfield, amerykański lekkoatleta
- 29 października - Zbigniew Herbert, polski poeta (zm.1998)
- 13 listopada - Motoo Kimura, japoński genetyk, biolog molekularny, autor neutralistycznej teorii ewolucji molekularnej (zm. 1994)
- 20 listopada - Benoit Mandelbrot, francuski matematyk, pochodzenia polskiego, laureat nagrody Nagrody Wolfa
- 21 listopada - Józef Baryła, polski generał i polityk
- 23 listopada - Aleksander Małachowski, polityk Unii Pracy i publicysta (zm. 2004)
- 2 grudnia
- 12 grudnia - Mieczysława Buczkówna, polska poetka
- 14 grudnia - Raj Kapoor, aktor hinduski.
- 25 grudnia
- 28 grudnia - Milton Obote, prezydent Ugandy (zm. 2005)
- 2 stycznia
- Władysław Chełchowski, generał brygady w stanie spoczynku, były dowódca Grupy Etatów III Armii
- Sabine Baring-Gould, angielski hagiograf, antykwarysta i powieściopisarz (ur. 1834)
- 21 stycznia - Włodzimierz Iljicz Lenin, przywódca i założyciel partii bolszewickiej w Rosji, przywódca państwa sowieckiego, ideolog komunizmu (ur. 1870)
- 3 lutego - Woodrow Wilson, polityk amerykański, prezydent USA (ur. 1856)
- 21 kwietnia - Eleonora Duse, aktorka włoska (ur. 1858)
- 4 maja - Edith Nesbit, angielska pisarka powieści fantastycznych dla dzieci (ur. 1858)
- 15 maja - Paul d'Estournelles de Constant, polityk i dyplomata francuski, laureat Pokojowej Nagrody Nobla (ur. 1852)
- 3 czerwca - Franz Kafka, pisarz austriacki urodzony w Pradze (ur. 1883)
- 7 czerwca - Jan Czeraszkiewicz, łódzki krajoznawca, adwokat, nauczyciel, dyrektor najstarszej łódzkiej szkoły średniej, patron Łódzkiego Oddziału PTTK (ur. 1867)
- 27 lipca - Ferruccio Busoni, włoski kompozytor i pianista (ur. 1866)
- 3 sierpnia - Joseph Conrad, pisarz angielski polskiego pochodzenia, podróżnik (ur. 1857)
- 17 sierpnia - Paweł Urysohn, rosyjski matematyk (ur. 1898)
- 6 września - Maria Waleria Habsburg, arcyksiężna austriacka, córka cesarza Franciszka Józefa I i cesarzowej Elżbiety (ur. 1868)
- 12 października - Anatole France, pisarz francuski, laureat Nagrody Nobla (ur. 1844)
- 4 listopada - Gabriel Fauré, francuski kompozytor i organista (ur. 1845)
- 10 listopada - Archibald Geikie, szkocki geolog (ur. 1835)
- 29 listopada - Giacomo Puccini, włoski kompozytor operowy (ur. 1858)
- 12 grudnia - Aleksander Izrael Łazariewicz Helphand, działacz rosyjskiego ruchu rewolucyjnego (ur. 1867)
- 29 grudnia - Carl Spitteler, szwajcarski pisarz, laureat Nagrody Nobla (ur. 1845)
[edytuj] Zdarzenia astronomiczne
- W tym roku Słońce osiągnęło lokalne maksimum aktywności.
[edytuj] Nagrody Nobla
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Święta ruchome
|
|