We support WINRAR [What is this] - [Download .exe file(s) for Windows]

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
SITEMAP
Audiobooks by Valerio Di Stefano: Single Download - Complete Download [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Alphabetical Download  [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Download Instructions

Make a donation: IBAN: IT36M0708677020000000008016 - BIC/SWIFT:  ICRAITRRU60 - VALERIO DI STEFANO or
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Prezydenci Stanów Zjednoczonych - Wikipedia, wolna encyklopedia

Prezydenci Stanów Zjednoczonych

Z Wikipedii

Stany Zjednoczone
Godło USA

Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Stanów Zjednoczonych


Pieczęć Prezydentów USA
Pieczęć Prezydentów USA

Prezydent Stanów Zjednoczonych jest głową państwa, szefem administracji federalnej, naczelnym dowódcą sił zbrojnych, szefem rządu, a także liderem swojej partii. Konstytucja nadała mu wiele prerogatyw, co sprawia, iż zajmuje on kluczowe miejsce w systemie politycznym Stanów Zjednoczonych.

Prezydent jest wybierany na cztery lata; wybory zawsze odbywają się w pierwszy wtorek po pierwszym poniedziałku listopada roku podzielnego przez cztery. Od 1937 zaprzysiężenie odbywa się 20 stycznia następnego roku, o godzinie 12 czasu waszyngtońskiego (18.00 czasu polskiego), do 1933 r. miało to miejsce 4 marca. Liczba kadencji jest konstytucyjnie ograniczona do dwóch. Jeżeli jednak wiceprezydent obejmuje opróżniony urząd w trakcie trwania kadencji dotychczasowego prezydenta przez okres dłuższy niż dwa lata, wtedy może być wybrany tylko jeden raz. Poprawkę regulującą ten problem wprowadzono w roku 1951, przedtem istniało niepisane prawo ograniczające liczbę kadencji do dwóch, który to zwyczaj złamał jedynie Franklin Delano Roosevelt (wybrany w 1940 na trzecią i w 1944 na czwartą kadencję). W przypadku śmierci, zrzeczenia się lub usunięcia z urzędu dotychczasowej głowy państwa, prezydentem zostaje wiceprezydent, który jest wybierany wspólnie z prezydentem. Dotychczas w historii USA działo się tak dziewięć razy; po raz pierwszy w 1841 r. kiedy wiceprezydent John Tyler został prezydentem po śmierci Williama Henry'ego Harrisona, a po raz ostatni w 1974 roku, kiedy Gerald Ford wstąpił do Białego Domu po rezygnacji Richarda Nixona. Wiceprezydent "dokańcza" wtedy kadencję swego poprzednika.

Od początku istnienia USA istnieją dwie główne partie polityczne, które praktycznie zmonopolizowały władzę w tym kraju. Najstarszą z nich jest powstała w końcu XVIII wieku Partia Demokratyczna (wcześniej znana jako partia Republikańska i Republikańsko-Demokratyczna), której przeciwnikiem było początkowo stronnictwo Federalistów, potem Partia Whigów a obecnie powstała w latach 50. XIX wieku Partia Republikańska. Obecnie w Białym Domu zasiada republikanin George W. Bush, wybrany na drugą kadencję w wyborach 2 listopada 2004 roku.

Nigdy w historii USA nie zdarzyło się, aby wybory wygrał kandydat niezależny lub reprezentujący tzw. "trzecie partie"[1]. Jednak udawało im się niekiedy uzyskać poważne poparcie, jak w roku 1912, kiedy kandydat Partii Postępowej i były prezydent Theodore Roosevelt zajął drugie miejsce przed oficjalnym kandydatem republikanów (w tych samych wyborach socjalista Eugene Victor Debs uzyskał około miliona głosów), w roku 1968 kiedy gubernator Alabamy George Wallace uzyskał około 10 milionów głosów i 46 w kolegium elektorskim, co umożliwiło wobec podziału w obozie demokratów zwycięstwo Nixonowi oraz w latach 1992 i 1996, kiedy kandydat Partii Reform Ross Perot uzyskał kolejno 19 milionów i osiem milionów głosów, co dało zwycięstwo Billowi Clintonowi.

Spis treści

[edytuj] Sposób wyboru

Prezydent USA jest wybierany w wyborach pośrednich[2]. W dniu głosowania wybiera się więc, teoretycznie, elektorów, tworzących Kolegium Elektorów. Ciało to nigdy nie konstytuuje się, a jego członkowie są - dla większości wyborców - anonimowi; elektorzy z każdego stanu zbierają się w pierwszy poniedziałek po drugiej środzie grudnia w siedzibie władz stanowych i tam oddają głosy. Zgodnie z art. II Konstytucji Stanów Zjednoczonych o sposobie doboru elektorów decyduje stanowa legislatura (a zatem wcale nie musieliby oni być wybierani w głosowaniu powszechnym, zresztą w XIX wieku wiele stanów praktykowało wybór elektorów przez stanowe legislatywy). System ten (liczba miejsc w kolegium zależy od liczby kongresmanów + 2 senatorów danego stanu) zakłada, że kandydat, który uzyskał choćby jeden głos przewagi w danym stanie uzyskuje cały pakiet jego głosów; system ten (który nie obowiązuje w Nebrasce i Maine, które umożliwiają wybór elektorów z różnych partii) ma swoje wady. Zdarza się bowiem, że kandydat, który uzyskał mniejszość w głosowaniu powszechnym, uzyskuje przewagę w kolegium elektorskim i zostaje prezydentem. Taka sytuacja miała miejsce w latach: 1824, 1876, 1888, 1960 i niedawno w 2000.

[edytuj] Chronologiczna lista prezydentów USA

l.p. Prezydent Data objęcia urzędu Data złożenia urzędu Partia Wiceprezydent
1 George Washington 30 kwietnia 1789 4 marca 1797 bezpartyjny John Adams
2 John Adams 4 marca 1797 4 marca 1801 federalista Thomas Jefferson
3 Thomas Jefferson 4 marca 1801 4 marca 1809 demokratyczny republikanin Aaron Burr i George Clinton[3]
4 James Madison 4 marca 1809 4 marca 1817 demokratyczny republikanin Elbridge Gerry[3]
5 James Monroe 4 marca 1817 4 marca 1825 demokratyczny republikanin Daniel Tompkins
6 John Quincy Adams 4 marca 1825 4 marca 1829 demokratyczny republikanin John C. Calhoun
7 Andrew Jackson 4 marca 1829 4 marca 1837 demokrata John C. Calhoun[4] i Martin Van Buren
8 Martin Van Buren 4 marca 1837 4 marca 1841 demokrata Richard Johnson
9 William Henry Harrison[5] 4 marca 1841 4 kwietnia 1841 Whig John Tyler
10 John Tyler 4 kwietnia 1841 4 marca 1845 Whig[6] brak
11 James Knox Polk 4 marca 1845 4 marca 1849 demokrata George Dallas
12 Zachary Taylor[5] 4 marca 1849[7] 9 lipca 1850 Whig Millard Fillmore
13 Millard Fillmore 9 lipca 1850 4 marca 1853 Whig brak
14 Franklin Pierce 4 marca 1853 4 marca 1857 demokrata William Rufus de Vane King[8]
15 James Buchanan 4 marca 1857 4 marca 1861 demokrata John Breckinridge
16 Abraham Lincoln[9] 4 marca 1861 15 kwietnia 1865 republikanin Hannibal Hamlin i Andrew Johnson
17 Andrew Johnson 15 kwietnia 1865 4 marca 1869 demokrata[10] brak
18 Ulysses Simpson Grant 4 marca 1869 4 marca 1877 republikanin Schuyler Colfax i Henry Wilson[8]
19 Rutherford Birchard Hayes 4 marca 1877 4 marca 1881 republikanin William Wheeler
20 James Abram Garfield[9] 4 marca 1881 19 września 1881 republikanin Chester Arthur
21 Chester Alan Arthur 19 września 1881 4 marca 1885 republikanin brak
22 Stephen Grover Cleveland 4 marca 1885 4 marca 1889 demokrata Thomas A. Hendricks[8]
23 Benjamin Harrison 4 marca 1889 4 marca 1893 republikanin Levi Parsons Morton
24 Stephen Grover Cleveland 4 marca 1893 4 marca 1897 demokrata Adlai Ewing Stevenson I
25 William McKinley[9] 4 marca 1897 14 września 1901 republikanin Garret Hobart[8] i Theodore Roosevelt
26 Theodore Roosevelt, Jr. 14 września 1901 4 marca 1909 republikanin brak, potem Charles W. Fairbanks
27 William Howard Taft 4 marca 1909 4 marca 1913 republikanin James Sherman[8]
28 Thomas Woodrow Wilson 4 marca 1913 4 marca 1921 demokrata Thomas Marshall
29 Warren Gamaliel Harding[5] 4 marca 1921 2 sierpnia 1923 republikanin Calvin Coolidge
30 John Calvin Coolidge, Jr. 2 sierpnia 1923 4 marca 1929 republikanin brak, potem Charles Dawes
31 Herbert Clark Hoover 4 marca 1929 4 marca 1933 republikanin Charles Curtis
32 Franklin Delano Roosevelt[5] 4 marca 1933 12 kwietnia 1945 demokrata John Nance Garner, Henry Wallace i Harry Truman
33 Harry Truman 12 kwietnia 1945 20 stycznia 1953 demokrata brak, potem Alben Barkley
34 Dwight David Eisenhower 20 stycznia 1953 20 stycznia 1961 republikanin Richard Nixon
35 John Fitzgerald Kennedy[9] 20 stycznia 1961 22 listopada 1963 demokrata Lyndon B. Johnson
36 Lyndon Baines Johnson 22 listopada 1963 20 stycznia 1969 demokrata brak, potem Hubert Humphrey
37 Richard Milhous Nixon[11] 20 stycznia 1969 9 sierpnia 1974 republikanin Spiro T. Agnew[4] brak, potem Gerald Ford
38 Gerald Rudolph Ford, Jr. 9 sierpnia 1974 20 stycznia 1977 republikanin brak, potem Nelson Rockefeller
39 James Earl "Jimmy" Carter, Jr. 20 stycznia 1977 20 stycznia 1981 demokrata Walter Mondale
40 Ronald Wilson Reagan 20 stycznia 1981 20 stycznia 1989 republikanin George H. W. Bush
41 George Herbert Walker Bush 20 stycznia 1989 20 stycznia 1993 republikanin James Danforth Quayle III
42 William Jefferson "Bill" Clinton 20 stycznia 1993 20 stycznia 2001 demokrata Albert Arnold Gore, Jr.
43 George Walker Bush 20 stycznia 2001 obecnie urzęduje republikanin Richard B. Cheney

[edytuj] Byli prezydenci USA

Zgodnie z prawem ustalonym we wczesnych latach 60. XX wieku byłym prezydentom USA (jak i wiceprezydentom) przysługuje, po odejściu z urzędu, dożywotnie uposażenie w wysokości pensji sekretarza gabinetu, dodatki na fundusze reprezentacyjne i prowadzenie biura, oraz ochrona osobista Secret Service. Każdy były prezydent zakłada też bibliotekę własnego imienia, gdzie gromadzi dane związane ze swoją prezydenturą. Niektórzy też własne fundacje. Przywileje te są niezbywalne, chyba że prezydent zostanie usunięty z urzędu i ich pozbawiony. Można się też ich zrzec. Tak uczynił w latach 80. Richard Nixon, który zrezygnował z ochrony osobistej.

Często prezydenci prowadzą na emeryturze aktywne życie, jak np. Jimmy Carter, będący autorem wielu bestsellerowych książek, międzynarodowym działaczem humanitarnym i na rzecz praw człowieka, za co wyróżniono go Pokojową Nagrodą Nobla w roku 2002. William H. Taft został zaś Prezesem Sądu Najwyższego z nominacji Warrena Hardinga.

Obecnie żyje trzech byłych prezydentów:

Najdłużej żyjącym prezydentem na emeryturze był Herbert Hoover (1933-1964), zaraz po nim Gerald Ford (1977-2006). Najkrócej, bo zaledwie kilka miesięcy, James Knox Polk.

[edytuj] Różne dane statystyczne dotyczące prezydentów USA

Na mapie zaznaczono stany, w których urodzili się prezydenci USA
Na mapie zaznaczono stany, w których urodzili się prezydenci USA
  • Jeden prezydent był jedynym w historii wiceprezydentem i prezydentem nie z wyboru, a z nominacji (w wyniku zastosowania 25. Poprawki do Konstytucji):

[edytuj] Kadencje prezydentów USA

[edytuj] Prezydenci amerykańscy wobec spraw polskich

Związki polsko-amerykańskie sięgają czasów wojny o niepodległość (1776-1783), w której uczestniczyli również Polacy, z których najważniejsi to Tadeusz Kościuszko i Kazimierz Pułaski. Pierwszy prezydent USA, Jerzy Waszyngton, spotykał się z Polakami jeszcze przed objęciem prezydentury.

William Henry Harrison (prezydent 1841 r.) jeszcze jako kongresman wygłosił w 1818 r. przemówienie w Kongresie w związku ze śmiercią Kościuszki. Powstanie listopadowe w latach 1830-31 przypada na okres prezydentury Andrew Jacksona. Do Stanów Zjednoczonych przybyła wtedy znacząca grupa uchodźców politycznych, będących uczestnikami tego powstania. Wtedy też z jego reperkusjami spotkał się James Buchanan, poseł amerykański w Petersburgu w latach 1832-33 i prezydent w latach 1857-1861.

Następca Buchanana, Abraham Lincoln (1861-1865) zasiadał w Białym Domu w czasie, gdy w USA trwała wojna secesyjna, a w Królestwie Polskim powstanie styczniowe. Prezydent zachował w nim neutralność, gdyż w wojnie secesyjnej carska Rosja popierała Unię, a Lincoln nie chciał zrażać do siebie ważnego sojusznika, aczkolwiek sekretarz stanu William Henry Seward nie wierzył w możliwość sukcesu powstania.

Dziesięciu prezydentów urzędujących w latach 1865-1913 nie łączy praktycznie nic ze sprawami polskimi. Pewne ślady polskie da się zauważyć w przypadku Grovera Clevelanda (1885-1889, 1893-1897). i Williama McKinleya (1897-1901). Grover Cleveland był jednym z niewielu polityków amerykańskich tego okresu, którzy nie służyli w wojsku w czasie wojny secesyjnej. Dwaj jego bracia uczestniczyli w niej. Cleveland nie chciał zaciągnąć się do armii, wolał więc znaleźć kogoś, kto odbyłby służbę za niego. Znalazł analfabetę, polskiego imigranta, któremu zapłacił 150 dolarów za to, że poszedł za niego na front. Zaciągnął za to pożyczkę, którą spłacał przez kilka następnych lat.

William McKinley został zastrzelony przez syna polskich imigrantów, Leona Czolgosza 6 września 1901 r. i zmarł 8 dni później, 14 września. Zabójcę schwytano natychmiast i skazano na śmierć; wyrok wykonano 29 października 1901 r. poprzez śmierć na krześle elektrycznym w więzieniu stanowym w Auburn w stanie Nowy Jork.

Pierwszym prezydentem, który osobiście zaangażował się w sprawy polskie, był Woodrow Wilson (1913 - 1921). Wniósł on wkład w dzieło niepodległości Polski, choć jako autor książki Historia narodu amerykańskiego nie wyrażał się pochlebnie o Polakach. To właśnie w czasie jego prezydentury Polska nawiązała w 1919 r. stosunki dyplomatyczne ze Stanami Zjednoczonymi i utrzymuje je nieprzerwanie do dziś. Warren Harding (prezydent 1921-23), podobnie jak Wilson, też wyrażał się negatywnie o Polakach, określając ich pogardliwie Polacks. 20 maja 1921 r. wręczył on noblistce Marii Curie-Skłodowskiej kapsułkę z zawartością radu o wartości 100 000 dolarów.

W okresie prezydentury Calvina Coolidge'a (1923-29) główny nacisk w stosunkach polsko-amerykańskich położony był na sprawy gospodarcze. Jesienią 1924 r. amerykańskie towarzystwo Ulen zaproponowało Polsce kredyt w wysokości 10 mln dolarów na zaprojektowanie i wykonanie instalacji wodociągowo-kanalizacyjnych. Co prawda warunki kredytu nie były dogodne, jednak władzom polskim zależało na tej transakcji, by przyciągnąć kapitał zagraniczny. W 1925 r. jeden z największych banków amerykańskich, Dillon Read and Co, zaproponował Polsce pożyczkę w wysokości 20 mln dolarów. Rozmowy w sprawie tej pożyczki były bardzo trudne. Amerykanie stawiali warunki, których nie akceptowała strona polska. Początkowo Polska ubiegała się o pożyczkę w wysokości 50 mln dolarów, jednak przedstawiciele banku nie byli tym zainteresowani i w efekcie podpisano porozumienie na ok. 21 mln dolarów.

Herbert Hoover (prezydent w latach 1929-33) nie zapisał się najlepiej w historii USA. Jego prezydentura przypadła na okres wielkiego kryzysu gospodarczego, któremu najpierw nie potrafił w porę zapobiec, a potem wyciągnąć kraju z niego. Jednak jeszcze przed wstąpieniem do Białego Domu zbił fortunę jako inżynier geolog i odkrywca żył złota, znany był też jako działacz humanitarny w skali międzynarodowej. W tej roli dobrze zapisał się w pamięci Polaków. W listopadzie 1915 r. próbował zorganizować dostawy żywności dla głodującej ludności polskiej, ale nie udało mu się to z powodu trudności stawianych przez Niemców i Anglików. W 1922 r. Sejm przyznał mu honorowe obywatelstwo Polski. Hoover trzykrotnie odwiedził Polskę, choć nigdy jako urzędujący prezydent (w 1913, 1938 i 1946 roku).

Franklin Delano Roosevelt, prezydent w latach 1933-1945, do końca lat 30., kiedy w stosunkach polsko-niemieckich wystąpiły poważne napięcia, nie wykazywał szczególnego zainteresowania sprawami polskimi. Bogate są natomiast polonika rooseveltowskie z okresu II wojny światowej. W miesiącach poprzedzających wybuch wojny, gdy Polska była już wyraźnie zagrożona ze strony Niemiec, Stany Zjednoczone odsuwały się od problemów europejskich, z czego Polska nie mogła być zadowolona. Polskie koła rządowe wiązały duże nadzieje ze stanowiskiem Waszyngtonu. Jednak polskie depesze przesyłane do Departamentu Stanu nie były traktowane jako pilne.

O wybuchu wojny Roosevelt dowiedział się telefonicznie od ambasadora USA w Paryżu, Bullitta. Stany Zjednoczone ogłosiły neutralność w tej wojnie. 25 października prezydent zaproponował prezydentowi RP, Ignacemu Mościckiemu, gościnę w USA. Mościcki tę propozycję odrzucił. W okresie 24 marca - 12 maja 1941 r. premier rządu polskiego, gen. Władysław Sikorski przebywał z wizytą w USA i Kanadzie. W Waszyngtonie odbył rozmowy m.in. z prezydentem Rooseveltem. Roosevelt, mimo iż Stany Zjednoczone były krajem neutralnym, przygotowywał amerykańską opinię publiczną do możliwości przystąpienia do wojny.

W połowie lutego 1942 r. Roosevelt przyjął w Waszyngtonie p.o obowiązki ministra spraw zagranicznych, Edwarda Raczyńskiego, który miał przygotować drugą wizytę Sikorskiego w USA (odbyła się ona w dniach 24 - 30 marca 1942 r.). Roosevelt zapewnił go, iż USA i Wielka Brytania koordynują swe posunięcia w polityce zagranicznej i nie wyrażą zgody na zmiany terytorialne i polityczne w czasie trwania wojny. Pod koniec listopada 1942 r. Sikorski złożył trzecią wizytę w USA. Po jego tragicznej śmierci w Gibraltarze 4 lipca 1943 r. Roosevelt w depeszy do Władysława Raczkiewicza podziękował mu za życzenia z okazji święta narodowego USA. W czasie konferencji Wielkiej Trójki w Teheranie (28 listopada - 1 grudnia 1943 r.) prezydent wypowiedział się na temat spraw polskich.

[edytuj] Wizyty urzędujących prezydentów w Polsce

Data Prezydent Miejsce wizyty Prezydent RP
31 maja - 1 czerwca 1972 Richard Nixon[12] Warszawa Henryk Jabłoński
Przewodniczący Rady Państwa
28 - 29 lipca 1975 Gerald Ford Warszawa, Kraków
29 - 31 grudnia 1977 Jimmy Carter Warszawa
9 - 11 lipca 1989 George H. W. Bush Warszawa, Gdańsk Wojciech Jaruzelski
Przewodniczący Rady Państwa
5 lipca 1992 Warszawa Lech Wałęsa
6 - 7 lipca 1994 Bill Clinton Warszawa
10 - 11 lipca 1997 Warszawa Aleksander Kwaśniewski
15 - 16 czerwca 2001 George W. Bush Warszawa
30 - 31 maja 2003 Kraków
8 czerwca 2007 Gdańsk, Hel Lech Kaczyński

[edytuj] Ciekawostki

[edytuj] Wzrost prezydentów USA

Prawie wszyscy prezydenci USA urzędujący w XX wieku byli wysocy[13]. Najniższym prezydentem XX wieku w USA był William McKinley (170 cm), skończył on jednak urzędować w 1901 roku. Drugim od końca biorąc pod uwagę to kryterium był Harry Truman (173 cm). Poza nim mniej niż 180 cm miał jeszcze Jimmy Carter (175 cm) oraz John Calvin Coolidge, Jr. (178 cm) reszta urzędujących prezydentów po roku 1901 mierzyła 180 cm lub więcej. Również prezydent George W. Bush urzędujący już w XXI wieku mierzy 180 cm wzrostu.

Przypisy

  1. Przede wszystkim dlatego, że istnieje system preferencyjny uzależniający uzyskanie dotacji federalnych od osiągnięcia pułapu 3 procent w prawyborach
  2. Najczęściej mówi się o wyborach pośrednich, bowiem konstytucja zakłada wybór kolegium elektorskiego, które dokonuje wyboru prezydenta. W rzeczywistości wyborca oddaje swój głos na kandydata (prezydent + wiceprezydent) nie wiedząc najczęściej, że istnieje jakieś kolegium elektorskie
  3. 3,0 3,1 Zmarł będąc wiceprezydentem.
  4. 4,0 4,1 Zrezygnował będąc wiceprezydentem.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Zmarł.
  6. Demokrata na liście Wigów.
  7. Nie zaprzysiężony tego dnia, który przyjęło się uważać za początek jego kadencji.
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 Zmarł będąc wiceprezydentem, nie zastąpiony.
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 Zamordowany.
  10. Demokrata na liście Republikanów.
  11. Zrezygnował.
  12. Richard Nixon w 1959 odwiedził Polskę także jako urzędujący wiceprezydent za czasów prezydentury Eisenhowera.
  13. por. informacje na zakładce 'details' na stronach poszczególnych prezydentów USA.

[edytuj] Zobacz też

Commons

[edytuj] Linki zewnętrzne

Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Sub-domains

CDRoms - Magnatune - Librivox - Liber Liber - Encyclopaedia Britannica - Project Gutenberg - Wikipedia 2008 - Wikipedia 2007 - Wikipedia 2006 -

Other Domains

https://www.classicistranieri.it - https://www.ebooksgratis.com - https://www.gutenbergaustralia.com - https://www.englishwikipedia.com - https://www.wikipediazim.com - https://www.wikisourcezim.com - https://www.projectgutenberg.net - https://www.projectgutenberg.es - https://www.radioascolto.com - https://www.debitoformtivo.it - https://www.wikipediaforschools.org - https://www.projectgutenbergzim.com