Al Gore
Z Wikipedii
Albert Arnold Gore, Jr. | |
Data urodzenia | 31 marca 1948 |
45. Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych | |
Okres urzędowania | od 20 stycznia 1993 do 20 stycznia 2001 |
Przynależność polityczna | Partia Demokratyczna |
Poprzednik | Dan Quayle |
Następca | Dick Cheney |
Senator Stanów Zjednoczonych z Tennessee | |
Okres urzędowania | od 3 stycznia 1985 do 2 stycznia 1993 |
Poprzednik | Howard Baker |
Następca | Harlan Mathews |
Kongresman z 4. i 6. okręgu Tennessee | |
Okres urzędowania | od 3 stycznia 1977 (4.) 3 stycznia 1983 (6.) do 3 stycznia 1983 (4.) 3 stycznia 1985 (6.) |
Poprzednik | Joe L. Evins (4.) Robin Beard (6.) |
Następca | Jim Cooper (4.) Bart Gordon (6.) |
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons | |
Kolekcja cytatów w Wikicytatach |
Albert Arnold Gore, junior (znany jako Al Gore) (ur. 31 marca 1948) – polityk amerykański, działacz Partii Demokratycznej, wieloletni członek Kongresu, 45. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych i kandydat swej partii w wyborach prezydenckich w 2000 roku, kiedy to uzyskał większość w głosowaniu powszechnym, ale przegrał w Kolegium Elektorskim. Z zawodu dziennikarz i autor kilku książek. Laureat Pokojowej Nagrody Nobla w roku 2007 za działania na rzecz przeciwdziałania globalnemu ociepleniu. Gore jest też współlaureatem Nagrody Akademii Filmowej (Oskara) za swój film Niewygodna prawda.
Spis treści |
[edytuj] Przed rozpoczęciem kariery politycznej
Gore przyszedł na świat w stolicy USA Waszyngtonie w zamożnej rodzinie. Jego ojcem był Albert Gore senior, wieloletni kongresman i senator ze stanu Tennessee (który jest także rodzinnym stanem przyszłego wiceprezydenta). Dzieciństwo Gore'a upłynęło między mieszkaniem w Waszyngtonie a rodzinnym domem w Tennessee.
Al uczęszczał do szkoły średniej w Waszyngtonie, gdzie poznał swoją przyszłą żonę Mary Elizabeth Atchieson (znaną jako Tipper Gore).
Ukończył prestiżowy Uniwersytet Harvarda (gdzie studiował w latach 1965-1969). W latach 1969-1971 odbył służbę wojskową w Wietnamie w pionie prasowym armii (notabene uważał się za przeciwnika tamtej wojny). Gore nigdy potem nie eksponował swego kombatanctwa, które odróżniało go choćby od Billa Clintona czy George'a W. Busha.
W 1970 roku poślubił Tipper. Z tego małżeństwa, które trwa po dziś dzień, narodziło się czworo dzieci – Karenna (ur. 1973), Kristin (ur. 1977), Sarah (ur. 1979) i Al III (ur. 1982). Karenna wyszła za mąż za Drewa Schiffa, z którym ma swoje dzieci.
Po powrocie do Tennessee Gore pracował jako dziennikarz.
[edytuj] Izba Reprezentantów
W 1976 roku Gore zgłosił swoją swoją kandydaturę na członka Izby Reprezentantów z 4. okręgu wyborczego w Tennessee. W prawyborach pokonał Stanleya Rogersa, a w listopadzie tegoż roku swego republikańskiego oponenta. Gore zasiadał w Izbie przez cztery dwuletnie kadencje.
[edytuj] Senat
W 1984 nie kandydował ponownie, jako że postanowił zdobyć dawne miejsce swego ojca w Senacie, które zostało właśnie opróżnione przez odchodzącego na polityczną emeryturę dotychczasowego lidera republikanów w senacie Howarda Bakera. Gore wygrał wybory. Ponownie wybrano go w roku 1990.
W kongresie dał się poznać jako tzw. konserwatywny demokrata, czyli jeden z tych przedstawicieli tego stronnictwa z południa, którzy opowiadają się przeciwko liberalizacja prawa do przerywania ciąży czy ograniczeniu prawa do posiadania broni. Był też znany z działania na rzecz ochrony środowiska naturalnego. Zwrócił też na siebie uwagę, krytykując prezydenta Ronalda Reagana, kiedy ten postanowił wprowadzić nowy typ uzbrojenia nuklearnego:
Jest to błąd w ocenie równie poważny jak dostarczanie broni Iranowi. Jest to błąd o znaczeniu historycznym, jest to drugi wielki błąd za kadencji Reagana (cytat za Longin Pastusiak "Ronald Reagan").
W czasie I wojny w Zatoce Perskiej Gore jako jeden z nielicznych demokratycznych senatorów poparł wysłanie wojsk do Kuwejtu i Iraku.
W czasie kiedy zasiadał w senacie napisał bestsellerową książkę traktującą o ochronie środowiska pt. Ziemia na krawędzi.
[edytuj] Kandydat do nominacji prezydenckiej w roku 1988
Podczas prawyborów demokratycznych w roku 1988 40-letni wówczas senator Gore zgłosił swoją kandydaturę. Dość dobrze wypadł w prawyborach, mierząc się zwłaszcza z kongresmanem Dickiem Gephardtem, ale ani on, ani Gephardt nominacji nie uzyskali. Zdobył ją gubernator Michael Dukakis z Massachusetts, który przegrał z republikaninem George'em H. W. Bushem.
[edytuj] Wiceprezydent USA
W 1992 Gore nie ubiegał się o nominację prezydencką, którą uzyskał wówczas gubernator Arkansas Bill Clinton. Clinton zaproponował 44-letniemu wówczas Gore'owi wspólny start w roli kandydata na wiceprezydenta. Decyzja ta spotkała się początkowo z krytyką, ale nie ze względu na sama osobę nominata, ile ze względu na strategię wyborczą (stany Tennessee i Arkansas sąsiadują ze sobą).
W listopadzie 1992 roku demokratyczny tandem Clinton-Gore pokonał urzędujących prezydenta i wiceprezydenta George'a H. W. Busha i Dana Quayle'a i silnego kandydata niezależnego Rossa Perota.
20 stycznia 1993 roku Gore został zaprzysiężony na urząd wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych.
Konstytucja nie daje wielkiej władzy wiceprezydentowi, jednakże Gore był jedną z najważniejszych osób w Białym Domu i jednym z najbliższych doradców prezydenta. Miał duży udział w opracowywaniu projektów, które doprowadziły wówczas do największego wzrostu gospodarczego w historii USA. Powszechnie uważano go za jednego z najbardziej wpływowych i popularnych wiceprezydentów w historii.
Nic więc dziwnego, że w 1996 roku ponownie został nominowany i wraz z Clintonem pokonali republikanów Boba Dole'a i Jacka Kempa.
[edytuj] Kontrowersje wokół wyborów w 2000
Kiedy Clinton nie mógł w wyborach 2000 roku ubiegać się po raz trzeci o prezydenturę, logicznym jego następcą wydawał się Gore. Wiceprezydent z łatwością wygrał prawybory i został nominowany na konwencji w Los Angeles. Swoim kandydatem na wiceprezydenta wybrał senatora z Connecticut Josepha Liebermana, który był pierwszym Żydem nominowanym na to stanowisko przez jedną z dwóch głównych partii.
Rywalami Gore'a i Liebermana z ramienia republikanów był syn byłego prezydenta i gubernator stanu Teksas George W. Bush i były sekretarz obrony Dick Cheney.
Walka wyborcza była wyjątkowo wyrównana. Ostatecznie Gore uzyskał więcej o ponad pół miliona głosów powszechnych od Busha, ale przez długi okres wyniki wyborów w stanie Floryda pozostawały niewiadomą, a jej właśnie głosy elektorskie miały zadecydować o zwycięstwie. Gubernatorem tego stanu jest brat Busha Jeb Bush, który naciskał na to, aby zaprzestać liczenia spornych głosów powołując się na stanowe prawo, które zobowiązywało władze do zakończenia przeliczania głosów w 7 dni po zakończeniu głosowania. Spór ostatecznie rozstrzygnął Sąd Najwyższy, który uznał sposób w jaki przeliczano sporne głosy na Florydzie (w szczególności fakt, iż ponowne przeliczanie głosów odbywało się tylko w niektórych okręgach) za sprzeczny z 14. poprawką do Konstytucji. Wiele osób uznało decyzję SN za skandal i podważyło jego wiarygodność. Dla innych sytuacja, gdy ktoś, kto przegrał w głosowaniu powszechnym jednak zostaje prezydentem, była jawnym dowodem słabości systemu. Mimo to zwolennicy Busha uznają, że skoro tak stanowi prawo wyborcze, to wszystko jest w porządku. Ale i tak możliwym jest, że to Al Gore powinien zostać 43. prezydentem Stanów Zjednoczonych. Niedługo przed wyborami wykreślono z rejestru uprawnionych wyborców ok. 50 tysięcy ludzi, w większości czarnych i zarejestrowanych demokratów (potencjalnych zwolenników Gore'a). Rząd Florydy tłumaczył się błędami technicznymi i dodawał, że "prawo nie działa wstecz".
Gore | 50 999 897 głosów | 48,87% | 266 elektorskich |
Bush | 50 456 002 głosy | 48,35% | 271 elektorskich |
Nieoddane | – | – | 1 elektorski |
Nader | 2 882 955 głosów | 2,78% | 0 elektorskich |
[edytuj] Po wiceprezydenturze
Gore po odejściu na emeryturę nie krył, iż zamierza ubiegać się o ponowną nominację w 2004 roku. W istocie był jak najbardziej logicznym oponentem Busha. Jednakże w końcu zrezygnował z tego zamiaru – zapewne w obliczu popularności Busha po wydarzeniach 11 września 2001 roku – i poparł, co było dużym zaskoczeniem, kandydaturę byłego gubernatora stanu Vermont Howarda Deana. Wielu twierdziło, iż chce w ten sposób doprowadzić do porażki demokratów w tym roku i mieć wolną drogę do ponownej nominacji w 2008 roku. Nominację jednak uzyskał wówczas nie Dean ale senator John Kerry, który przegrał z Bushem. Gore był pierwszym mówcą na konwencji partii w Bostonie.
Dziś Gore zasiada w radzie nadzorczej koncernów Apple i Google, a także wykłada gościnnie na wielu amerykańskich uniwersytetach. Warto też wspomnieć, że Gore krytykuje ostro od samego początku administrację Busha za decyzję o ataku na Irak. Popiera legalizację małżeństw osób tej samej płci[1].
W 2006 roku wydał książkę i wziął udział w filmie dokumentalnym An Inconvenient Truth, w którym przedstawia zagrożenie związane z globalnym ociepleniem. 7 lipca 2007 roku zorganizował wielkie koncerty Live Earth na wszystkich kontynentach w Hamburgu, Nowym Jorku, Londynie, Johannesburgu, Sydney, Rio de Janeiro, Szanghaju. Wystąpiły tam wielkie gwiazdy m.in. Madonna, UB40, Metallica i inni. 12 października 2007 otrzymał pokojową nagrodę Nobla.
[edytuj] Pełnione funkcje
Poprzednik Joe L. Evins |
Kongresman z 4. okręgu Tennessee 1977-1983 |
Następca Jim Cooper |
Poprzednik Robin Beard |
Kongresman z 6. okręgu Tennessee 1983-1985 |
Następca Bart Gordon |
Poprzednik Howard Baker |
Senator z Tennessee (2 klasa) 1985-1993 |
Następca Harlan Mathews |
Poprzednik Lloyd Bentsen |
Kandydat Demokratów na urząd Wiceprezydenta 1992 (zwycięstwo), 1996 (zwycięstwo) |
Następca Joe Lieberman |
Poprzednik Dan Quayle |
Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych 1993-2001 |
Następca Dick Cheney |
Poprzednik Bill Clinton |
Kandydat Demokratów na urząd Prezydenta 2000 (porażka) |
Następca John Kerry |
Poprzednik pierwszy w linii |
Linia sukcesji prezydenckiej 1993-1995 |
Następca Tom Foley |
Poprzednik pierwszy w linii |
Linia sukcesji prezydenckiej 1995-1999 |
Następca Newt Gingrich |
Poprzednik pierwszy w linii |
Linia sukcesji prezydenckiej 1999-2001 |
Następca Dennis Hastert |
Poprzednik Dan Quayle |
Precedencja w USA stan z roku 2006 |
Następca Członkowie Izby Reprezentantów |
Przypisy
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Biografia w Biographical Directory of the United States Congress (en)
- Biografia Senat Stanów Zjednoczonych (en)
- Al Gore 2008
- Al Gore Support Center
- Al Gore on the Issues
- Sylwetka Gore'a we Wprost
John Adams • Thomas Jefferson • Aaron Burr • George Clinton • Elbridge Gerry • Daniel Tompkins • John C. Calhoun • Martin Van Buren • Richard Johnson • John Tyler • George Dallas • Millard Fillmore • William Rufus DeVane King • John Breckinridge • Hannibal Hamlin • Andrew Johnson • Schuyler Colfax • Henry Wilson • William Wheeler • Chester Arthur • Thomas Hendricks • Levi Parsons Morton • Adlai Ewing Stevenson • Garret Hobart • Theodore Roosevelt • Charles Warren Fairbanks • James Sherman • Thomas Marshall • Calvin Coolidge • Charles Gates Dawes • Charles Curtis • John Nance Garner • Henry Wallace • Harry S. Truman • Alben Barkley • Richard Nixon • Lyndon B. Johnson • Hubert Humphrey • Spiro T. Agnew • Gerald Ford • Nelson Rockefeller • Walter Mondale • George H. W. Bush • Dan Quayle • Al Gore • Richard Cheney
1901: Dunant, Passy • 1902: Ducommun, Gobat • 1903: Cremer • 1904: IPM • 1905: Suttner • 1906: Roosevelt • 1907: Moneta, Renault • 1908: Arnoldson, Bajer • 1909: Beernaert, Estournelles de Constant • 1910: MSPB • 1911: Asser, Fried • 1912: Root • 1913: La Fontaine • 1917: Czerwony Krzyż • 1919: Wilson • 1920: Bourgeois • 1921: Branting, Lange • 1922: Nansen • 1925: Chamberlain, Dawes • 1926: Briand, Stresemann • 1927: Buisson, Quidde • 1929: Kellogg • 1930: Söderblom • 1931: Addams, Butler • 1933: Angell • 1934: Henderson • 1935: Ossietzky • 1936: Lamas • 1937: Cecil • 1938: Biuro Nansenowskie • 1944: Czerwony Krzyż • 1945: Hull • 1946: Balch, Mott • 1947: Kwakrzy • 1949: Boyd Orr • 1950: Bunche • 1951: Jouhaux • 1952: Schweitzer • 1953: Marshall • 1954: WKNZdsU • 1957: Pearson • 1958: Pire • 1959: Noel-Baker • 1960: Lutuli • 1961: Hammarskjöld • 1962: Pauling • 1963: Czerwony Krzyż • 1964: King • 1965: UNICEF • 1968: Cassin • 1969: MOP • 1970: Borlaug • 1971: Brandt • 1973: Kissinger, Le • 1974: MacBride, Satō • 1975: Sacharow • 1976: Williams, Corrigan • 1977: AI • 1978: Sadat, Begin • 1979: Matka Teresa • 1980: Esquivel • 1981: WKNZdsU • 1982: Myrdal, García Robles • 1983: Wałęsa • 1984: Tutu • 1985: Lekarze Przeciw Wojnie Nuklearnej • 1986: Wiesel • 1987: Arias • 1988: Siły Pokojowe ONZ • 1989: Dalai Lama • 1990: Gorbaczow • 1991: Suu Kyi • 1992: Menchú • 1993: Mandela, de Klerk • 1994: Arafat, Peres, Rabin • 1995: Pugwash, Rotblat • 1996: Belo, Ramos Horta • 1997: ICBL, J.Williams • 1998: Hume, Trimble • 1999: Lekarze bez Granic • 2000: Kim • 2001: ONZ, Annan • 2002: Carter • 2003: Ebadi • 2004: Maathai • 2005: MAEA, ElBaradei • 2006: Grameen Bank, Yunus • 2007: MZdsZK, Gore
Prezydent: William Jefferson "Bill" Clinton — Wiceprezydent: Albert Arnold Gore
Szefowie Departamentów: Dyplomacja: Warren Christopher • Madeleine Albright — Skarb: Lloyd Bentsen • Robert Rubin • Lawrence Summers — Obrona: Les Aspin • William Perry • William Cohen — Sprawiedliwość: Janet Reno — Zasoby Wewnętrzne: Bruce Babbitt — Rolnictwo: Mike Espy • Dan Glickman — Handel: Ron Brown • Mickey Kantor • William M. Daley • Norman Mineta — Praca: Robert Reich • Alexis Herman — Zdrowe i Opieka Społeczna: Donna Shalala — Urbanizacja: Henry Cisneros • Andrew Cuomo — Transport: Federico Peña • Rodney E. Slater — Energia: Hazel R. O'Leary • Federico Peña • Bill Richardson — Edukacja: Richard Riley — Weteranii: Jesse Brown • Togo D. West, Jr.
Pozostali członkowie Gabinetu: Szef Białego Domu: Mack McLarty • Leon Panetta • Erskine Bowles • John Podesta — Kierownik Agencji Ochrony Środowiska: Carol M. Browner — Dyrektor Urządu Planowania i Budżetu: Leon Panetta • Alice Rivlin • Franklin Raines • Jacob Lew — Dyrektor Krajowego Pogramu Przeciwdziałania Narkomanii: Lee P. Brown • Barry McCaffrey — Reprezentant ds. Handlu: Mickey Kantor • Charlene Barshefsky