Sidney Lumet
Z Wikipedii
Sidney Lumet (ur. 25 czerwca 1924 Filadelfia, Pensylwania, USA) - amerykański reżyser, scenarzysta, aktor i producent filmowy.
Syn żydowskich aktorów Barucha Lumeta (urodzonego i zamieszkałego w Warszawie do 1920) i Eugenii Wermus. Po raz pierwszy wystąpił na scenie w wieku 4 lat w Yiddish Art Theatre, a na Broadwayu kilka lat później w sztuce Sidneya Kingsleya "Dead End". W 1939 zagrał w filmie Dudleya Murphy'ego "One Third of a Nation".
W latach 1942-1946 służył w wojsku jako technik-radiolokator w rejonie Indii i Birmy. Uczył sztuki aktorskiej w High School of Professional Arts. Od 1950 pracował w TV CBS (początkowo jako asystent reżysera, później samodzielny realizator), dla której zrealizował około 350 programów, w tym seriale, sztuki, między innymi: "You Are There", "Omnibus", "Best of Broadway", "Goodyear Playhouse", "Alcoa Theater". W 1955 debiutował na Broadwayu reżyserując sztukę Bernarda Shawa "The Doctor's Dilemma".
Jego żonami były kolejno: aktorka Rita Gam, Gloria Vanderbilt, Gail Jones i Mary Gimbel.
Lumet wyreżyserował ponad 40 filmów. Pierwszą nominację do Oscara otrzymał w 1958 za reżyserię sztuki Reginalda Rose Dwunastu gniewnych ludzi - swój kinowy debiut reżyserski (Grand Prix na MFF w Berlinie w 1957). Kolejne nominacje otrzymał za reżyserię Pieskiego popołudnia (1976) i Sieci (1976), za scenariusz Prince of the City (1982) i za reżyserię Werdyktu (1983).
Jako reżyser Lumet ma na swoim koncie także: Zbiegów według sztuki Tennessee Williamsa, Widok z mostu według powieści Arthura Millera, Mewę według Antoniego Czechowa, Morderstwo w Orient Expresie według Agaty Christie. Jest ponadto autorem Serpico, Rodzinnego interesu, Adwokata zbrodni, Nocy na Manhatanie i Glorii.
27 lutego 2005 odebrał nagrodę honorowego Oscara za całokształt twórczości.
[edytuj] Wybrana filmografia
- Before the Devil Knows You're Dead - 2007
- Gloria - 1999
- Krytyczna terapia (Critical Care) - 1997
- Adwokat diabła (Guilty as Sin) - 1993
- Rodzinny interes - (1989)
- Werdykt - 1983
- Książę Wielkiego Miasta - 1981
- Jeździec - 1977
- Sieć (Network) - 1976
- Pieskie popołudnie - 1976
- Morderstwo w Orient Expressie (Murder on the Orient Express) - 1974
- Serpico - 1973
- Agresja (The Offence) - 1973
- Taśmy prawdy (Anderson Tapes, The) - 1971
- Wzgórze (1965)
- Dwunastu gniewnych ludzi - 1957
