Niedziela

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy dnia tygodnia. Zobacz też: Niedziela (czasopismo).

Zobacz hasło niedziela w Wikisłowniku

Niedziela – dzień tygodnia występujący pomiędzy sobotą a poniedziałkiem. Współcześnie w rozumieniu uniwersalnym zwykle siódmy, ostatni dzień tygodnia. W tradycji biblijnej – chrześcijańskiej i żydowskiej był jednak dniem pierwszym. Taka rachuba obowiązuje również współcześnie w niektórych krajach, szczególnie anglosaskich. W niektórych językach jej pozostałością są nazwy większości lub niektórych dni tygodnia (w językach słowiańskich – środy).

Dla chrześcijan niedziela jest dniem świątecznym upamiętniającym zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Katolicy tego dnia mają obowiązek uczestniczyć we mszy^[1]. Urzędowo niedziela jako dzień wolny w miejsce soboty (starotestamentalnego szabatu) została ustanowiona w roku 321 przez cesarza Konstantyna I Wielkiego.

Europejska tradycja pozachrześcijańska, również rzymska (skąd rozpowszechniła się po Europie), łączyła ten dzień z kultem Słońca lub Mitry, czego liczne pozostałości znajdują się po dziś dzień w wielu językach. Por. np. łac. dies Solis ‛dzień Słońca’, ang. Sunday, niem. Sonntag.

W wielu językach na nazwę wpłynęło chrześcijaństwo:

w językach romańskich od łac. feria Dominica, dies Dominicus (dzień Pański, tj. Jezusa Chrystusa) pochodzą np. hiszp. domingo, franc. dimanche;
takie samo znaczenia ma gr. κυριακή < Κύριος ‛Pan’;
ros. воскресенье (woskriesien´je) oznacza ‛zmartwychwstanie’;
w pozostałych językach słowiańskich nazwa nawiązuje do obowiązku powstrzymania się od pracy (który w średniowieczu uważano za ważny wyznacznik niedzieli) i pochodzi od psł. ne dělatĭ ‛nie działać = nie pracować’: np. niedziela, czes. neděle, chorw. nedjelja.