Rada Europy

Z Wikipedii

Flaga europejska używana przez Radę Europy jak i Unię Europejską

Budynek Rady Europy w Strasburgu we Francji

Rada Europy (ang. Council of Europe, fr. Conseil de l'Europe), międzyrządowa organizacja skupiająca prawie wszystkie państwa Europy, zajmująca się przede wszystkim ochroną praw człowieka, ochroną demokracji i współpracą państw członkowskich w dziedzinie kultury.

Rada Europy powstała 5 maja 1949 roku w wyniku podpisania przez 10 państw (Belgię, Danię, Francję, Holandię, Irlandię, Luksemburg, Norwegię, Szwecję, Wielką Brytanię i Włochy) Traktatu Londyńskiego. Obecnie liczy 47 członków. Jej siedzibą jest Strasburg.

Rada Europy jest często mylona z instytucjami Unii Europejskiej: Radą Europejską i Radą Unii Europejskiej.

[edytuj] Historia Rady Europy

Potrzeba zaistnienia zintegrowanej Europy została dobitnie zasygnalizowana wkrótce po zakończeniu II wojny światowej w szeroko cytowanych słowach byłego premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla: "musimy zbudować pewnego rodzaju Stany Zjednoczone Europy" (1946). Drugim znaczącym wydarzeniem markującym drogę ku integracji było spotkanie ponad tysiąca przedstawicieli rozmaitych ruchów opowiadających się za bardziej zjednoczoną Europą. Spotkanie to odbyło się w Hadze w 1948 roku i znane jest jako Kongres Europy. Mając na uwadze cały pakiet rezolucji przyjętych podczas Kongresu oraz uwzględniając rozwój sytuacji w ówczesnej polityce międzynarodowej, rządy państw europejskich rozpoczęły wielostronne rokowania prowadzące do określenia kształtu nowej organizacji międzynarodowej. Ostatecznie w maju 1949 roku w pałacu St. James w Londynie, statut nowej organizacji został podpisany przez przedstawicieli dziesięciu krajów zachodnioeuropejskich. Wchodząc w życie trzy miesiące później statut ten utworzył Radę Europy.

Trzeba mieć świadomość tego, że utworzenie Rady Europy nie dokonało niczego samo przez się. Nie spowodowało ono automatycznie wykluczenia możliwości wybuchu nowej wojny. Było ono za to zaczynem pewnego procesu, który w ciągu kolejnych lat nabierał tempa i pozwolił zacieśniać współpracę między państwami - członkami Rady Europy, współpracę rozumianą jako nieodzowny czynnik zachowania pokoju w Europie.

[edytuj] Zakres działalności Rady Europy

Rada Europy zwykle jest postrzegana jako organizacja, której zakres zainteresowań ogranicza się jedynie do sfery ochrony praw człowieka. I rzeczywiście ustanowienie systemu takiej ochrony opartego na Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (1950) można uznać za najbardziej imponujące osiągnięcie tej organizacji. Bezpośrednio z prawami człowieka powiązana jest polityka ochrony mniejszości narodowych, etnicznych, językowych, religijnych, kulturalnych, czy seksualnych; polityka językowa oraz ochrona praw migrantów: emigrantów, imigrantów, reemigrantów i repatriantów, uchodźców i azylantów, czy ludów koczowniczych, jak Romowie (Cyganie) czy Samowie (Lapończycy). Niemniej nie można zapominać, że Rada Europy prowadzi działania w wielu dziedzinach, w tym w niektórych nie powiązanych bezpośrednio z prawami człowieka. Można tu wymienić: sprawy społeczne i gospodarcze, ochronę zdrowia, edukację, kulturę, media, ochronę środowiska, sprawy młodzieży i sportu a wreszcie współpracę prawną. Do dzisiaj pod auspicjami Rady Europy zawarto blisko 200 umów międzynarodowych dotyczących wielu ważkich zagadnień z zakresu wyżej wymienionych dziedzin.

[edytuj] Organy Rady Europy

Głównymi organami Rady Europy są:

Komitet Ministrów - organ zarządzający, składający się z ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich lub ich przedstawicieli (tzw. zastępców ministrów)
Zgromadzenie Parlamentarne - organ doradczy składający się z parlamentarzystów delegowanych przez parlamenty narodowe
Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy - organ doradczy
Sekretarz Generalny Rady Europy - wybierany przez Zgromadzenie Parlamentarne (aktualnie jest nim Terry Davis),

Ponadto w ramach Rady Europy funkcjonuje szereg instytucji formalnie nie będące jej organami:

Europejski Trybunał Praw Człowieka - organ Europejskiej Konwencji Praw Człowieka
Europejski Komitet Zapobiegania Torturom - organ Europejskiej Konwencji do spraw zapobiegania torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu
Europejski Komitet Praw Społecznych, itd.

[edytuj] Członkowie Rady Europy

Państwa członkowskie Rady Europy (ciemnozielony - członkowie pierwotni, jasno zielony - członkowie wtórni) oraz obserwatorzy (pomarańczowy - w Komitecie Ministrów, żółty - w Zgromadzeniu Parlamentarnym. Kolorem czerwonym oznaczona jest Białoruś, jedyne państwo europejskie wykluczone z Rady Europy.

Członkiem Rady Europy może zostać każde zaproszone przez tę organizację państwo europejskie akceptujące zasady rządów prawa i ochrony praw człowieka. Kryteria te odzwierciedlają podstawowe wartości, na których ma opierać się ta organizacja. Kryteria ochrony praw człowieka, demokracji parlamentarnej oraz rządów prawa mają być strażnikami bram Rady Europy. Niestety można się zastanawiać, czy wszyscy członkowie Rady spełniają dzisiaj te kryteria. Przykładem może być to, że spośród wszystkich czterdziestu siedmiu Państw Członkowskich RE, Federacja Rosyjska, jako jej członek, ma obecnie moratorium zawieszające wykonywanie kary śmierci. A przecież eliminacja możliwości wykonywania takiej kary jest jedną z ważniejszych przesłanek do wstąpienia do tej organizacji. Dodatkowo Państwami Członkowskimi RE wyjątkowo niebędącymi w geograficznych granicach Europy są: Armenia, Azerbejdżan oraz Gruzja.

Na początku swego istnienia Rada Europy grupowała dziesięć państw zachodnioeuropejskich. Pozostałe państwa Zachodniej Europy stopniowo przystąpiły do organizacji zanim jesienią 1989 roku rozpoczął się upadek systemu komunistycznego w Europie Środkowej i Wschodniej. Nowe demokracje z tego regionu pukające do drzwi Rady Europy były przyjmowane od początku lat dziewięćdziesiątych (Węgry w 1990, Polska w 1991). Aktualnie liczba państw członkowskich wzrosła do 47.

Państwa założyciele, których ministrowie spraw zagranicznych podpisali 5 maja 1949 roku w Londynie konwencję o utworzeniu organizacji:

Państwa, które do organizacji przystąpiły później (uporządkowane według terminu akcesji):

Grecja (9 sierpnia 1949)
Turcja (9 sierpnia 1949)
Islandia (9 marca 1950)
Niemcy (13 lipca 1950)
Austria (16 kwietnia 1956)
Cypr (24 maja 1961)
Szwajcaria (6 maja 1963)
Malta (29 kwietnia 1965)
Portugalia (22 września 1976)
Hiszpania (24 listopada 1977)
Liechtenstein (23 października 1978)
San Marino (16 października 1988)
Finlandia (5 maja 1989)
Węgry (6 listopada 1990)
Polska (26 listopada 1991)
Bułgaria (7 maja 1992)
Estonia (14 maja 1993)
Litwa (14 maja 1993)
Słowenia (14 maja 1993)
Czechy (30 czerwca 1993)
Słowacja (30 czerwca 1993)
Rumunia (7 października 1993)
Andora (10 października 1994)
Łotwa (10 lutego 1995)
Albania (13 lipca 1995)
Mołdawia (13 lipca 1995)
Macedonia (9 listopada 1995; przyjęta pod nazwą Była Jugosłowiańska Republika Macedonii)
Ukraina (9 listopada 1995)
Rosja (28 lutego 1996)
Chorwacja (6 listopada 1996)
Gruzja (27 kwietnia 1999)
Armenia (25 stycznia 2001)
Azerbejdżan (25 lutego 2001)
Bośnia i Hercegowina (24 kwietnia 2002)
Serbia (3 kwietnia 2003)
Monako (5 października 2004)
Czarnogóra (11 maja 2007)

Białoruś od września 1992 do stycznia 1997 miała status specjalnego gościa Rady Europy. Utraciła go z powodu nie spełniającego norm demokratycznych referendum konstytucyjnego z września 1996 roku oraz ograniczania przez organy władzy państwowej swobód obywatelskich (zwłaszcza wolności słowa). Wniosek o członkostwo w Radzie Europy Białoruś złożyła 12 marca 1993 roku.

Kazachstan ma od 1999 roku status obserwatora przy Zgromadzeniu Parlamentarnym Rady Europy. Rada Europy nie wykluczyła możliwości uzyskania przez Kazachstan członkostwa w organizacji, jako że jest to kraj leżący częściowo w Europie, jednocześnie zwracając uwagę na konieczność ściślejszego przestrzegania reguł demokracji i praw człowieka w Kazachstanie.

Stolica Apostolska ma od 1970 roku status obserwatora przy Komitecie Ministrów Rady Europy.

Status obserwatora przy instytucjach Rady Europy ma także kilka krajów spoza Europy. Japonia i Stany Zjednoczone mają status obserwatora przy Komitecie Ministrów Rady Europy. Izrael ma status obserwatora przy Zgromadzeniu Parlamentarnym. Kanada i Meksyk mają zaś status obserwatora przy obu tych organach.

[edytuj] Konwencje Rady Europy

Rada Europy przyjmuje dokumenty mające charakter traktatów międzynarodowych, zwane konwencjami, do których mogą przystępować państwa członkowskie Rady Europy, a w niektórych przypadkach także europejskie kraje nieczłonkowskie, lub nawet pozaeuropejskie kraje nieczłonkowskie. Kraje przystępujące do konwencji mogą poczynić pewne zastrzeżenia co do wyłaczenia lub ograniczenia stosowania na ich terytorium niektórych artykułów danej konwencji. W niektórych sytuacjach podpisywane są też dodatkowe protokoły do konwencji, do których mogą, ale nie muszą, przystąpić państwa, które wcześniej podpisały sama konwencję. Konwencja wchodzi w życie, jeśli zostanie podpisana i ratyfikowana przez odpowiednią liczbę państw.

Pełna lista konwencji [1].
Lista konwencji podpisanych lub ratyfikowanych przez Polskę [2].

[edytuj] Zobacz też

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Rada Europy

[edytuj] Linki zewnętrzne

p • d • e

Rada Europy

państwa członkowskie	Albania • Andora • Armenia • Austria • Azerbejdżan • Belgia • Bośnia i Hercegowina • Bułgaria • Chorwacja • Cypr • Czarnogóra • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Gruzja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Islandia • Liechtenstein • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Macedonia • Malta • Mołdawia • Monako • Niemcy • Norwegia • Polska • Portugalia • Rosja • Rumunia • San Marino • Serbia • Słowacja • Słowenia • Szwajcaria • Szwecja • Turcja • Ukraina • Węgry • Wielka Brytania • Włochy
kandydaci	Białoruś
obserwatorzy	Izrael • Japonia • Kanada • Meksyk • Stany Zjednoczone • Stolica Apostolska
chęć przystąpienia do EKPC	Unia Europejska