Ocean Atlantycki

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi.
Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Ocean Atlantycki, Atlantyk - drugi pod względem wielkości ocean na Ziemi pokrywający około jednej piątej jej powierzchni. Nazwa wywodzi się z mitologii greckiej i oznacza "Morze Atlasa".

Ocean ten ma kształt pogrubionej i nieco rozciągniętej litery "S"(lub lekko zniekształconej papugi, obróconej dziobem w lewo). Znajduje się pomiędzy: Europą i Afryką a Ameryką Północną i Ameryką Południową oraz Antarktydą. Atlantyk połączony jest z Oceanem Spokojnym poprzez Ocean Arktyczny na północy oraz Cieśninę Drake'a na południu. Stworzonym przez człowieka połączeniem obu zbiorników jest Kanał Panamski. Na wschodzie linią oddzielającą Oceany: Atlantycki i Indyjski jest południk 20°E.

Ocean Atlantycki

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Ocean Atlantycki

Atlantyk wraz z przyległymi morzami zajmuje powierzchnię ok. 106 450 000 km², a bez nich 82 362 000 km². Przybliżona objętość tegoż oceanu wynosi 354 700 000 km³ (z morzami) i 323 600 000 km³. (bez mórz). Średnia głębokość: 3600 m; największa - Rów Puerto Rico - 9220 m. Długość linii brzegowej: 111 855 km (najbardziej urozmaicona w części północnej). Rozciągłość równoleżnikowa w największym przewężeniu między wybrzeżami Ameryki Południowej i Afryki wynosi 2 800 km, a 13 500 km licząc od zachodnich krańców Zatoki Meksykańskiej do wschodniego brzegu Morza Czarnego.

W jego skład wchodzą: Arktyczne, Baffina, Beauforta, Czukockie, Wschodniosyberyjskie, Łaptiewów, Karskie, Białe, Barentsa, Grenlandzkie, Hebrydzkie, Irlandzkie, Celtyckie, Norweskie, Północne, Bałtyckie, Śródziemne, Liguryjskie, Tyrreńskie, Jońskie, Adriatyckie, Egejskie, Trackie, Mirtejskie, Morze Kreteńskie, Marmara, Czarne, Azowskie, Sargassowe, Karaibskie, Południowoantylskie, Weddella, Łazariewa.

Największe rzeki uchodzące do Oceanu Atlantyckiego to: Nil, Amazonka, Missisipi-Missouri, Kongo.

Charakterystycznymi dla dna Oceanu Atlantyckiego są wzniesienia Grzbietu Śródatlantyckiego rozciągające się przez środek dna. Głębia Romanche (7 758 m) dzieli Grzbiet Śródatlantycki na północnoatlantycki i południowoatlantycki. Na wschód od Grzbietu Śródatlantyckiego występują baseny oceaniczne - Hiszpański, Gwinejski, Angolski, Kapski, Afrykańsko-Antarktyczny i Zielonego Przylądka, natomiast zachodnia część Oceanu Atlantyckiego zawiera baseny - Gujański, Północnoamerykański, Labradorski, Brazylijski i Argentyński.

Spis treści

1 Klimat
- 1.1 Temperatura i zasolenie
2 Prądy oceaniczne
- 2.1 Prądy powierzchniowe
- 2.2 Prądy głębinowe
3 Flora i fauna
4 Wyspy i archipelagi
5 Znaczenie gospodarcze
6 Zobacz też:

[edytuj] Klimat

Ocean Atlantycki położony jest we wszystkich strefach klimatycznych. Warunki klimatyczne Atlantyku kształtują się pod wpływem dużej rozciągłości południkowej i cyrkulacji powietrza, stałej nad oceanem i zmiennej nad sąsiadującymi kontynentami. Huragany mogą występować głównie u wybrzeży Ameryki Środkowej od maja do grudnia, ale najczęstsze są w miesiącach od sierpnia do listopada. Sztormy są powszechne na Północnym Atlantyku (szczególnie podczas zimy) czyniąc przekraczanie oceanu trudnym i niebezpiecznym.

[edytuj] Temperatura i zasolenie

Temperatura wody powierzchniowej kształtuje się w zimie od +27°C (w okolicy równika) do -1°C (w okolicach biegunów), w lecie na poziomie od +26°C (wybrzeża Afryki) do -1°C (przy biegunach), średnia temperatura wód powierzchniowych Oceanu Atlantyckiego wynosi 16,9°C. Zasolenie wynosi od 3,7% (strefy zwrotnikowe) do 3,4% (okolice Antarktydy), średnie zasolenie wód powierzchniowych wynosi 3,53%.

[edytuj] Prądy oceaniczne

Prądy morskie ciepłe: Północnorównikowy, Karaibski, Antylski, Zatokowy (Golfsztrom), Północnoatlantycki, Norweski, Zachodniogrenlandzki, Gwinejski, Gujański, Południoworównikowy oraz Prąd Brazylijski.

Prądy zimne to: Labradorski, Wschodniogrenlandzki, Kanaryjski, Benguelski, Falklandzki i Dryf Wiatrów Zachodnich.

[edytuj] Prądy powierzchniowe

Prądy powierzchniowe na Oceanie Atlantyckim przybierają kształt dwóch wielkich kręgów, na półkuli północnej (poruszających się zgodnie z ruchem wskazówek zegara) i południowej (poruszających się niezgodnie z ruchem wskazówek zegara).

Na półkuli południowej wzdłuż równika od zachodnich wybrzeży Afryki w kierunku Ameryki Południowej płynie ciepły Prąd Południoworównikowy, w okolicach Przylądka Branco, na wschodnim wybrzeżu Ameryki Południowej rozdziela się na Prąd Gujański oraz na Prąd Brazylijski, który płynie na południe do ujścia rzeki La Platy, gdzie w okolicach 40°S łączy się z zimnym Prądem Wiatrów Zachodnich i wraca jako zimny Prąd Benguelski do zachodnich wybrzeży Afryki.

Na półkuli północnej wzdłuż równika od zachodnich wybrzeży Afryki w kierunku Ameryki Południowej płynie ciepły Prąd Północnorównikowy, u zachodnich wybrzeży Ameryki Południowej łączy się z Prądem Gujańskim i płynie w kierunku Zatoki Meksykańskiej, a następnie wzdłuż wybrzeży Ameryki Północnej (przełęcz ciepłego Prądu Zatokowego - Golfstromu), w okolicach 40?N skręca na wschód i płynie w kierunku Europy, gdzie rozdziela się na ciepły Prąd Północnoatlantycki, płynący na północ w kierunku Półwyspu Skandynawskiego, oraz na zimny Prąd Kanaryjski, który płynie na południe do zachodnich wybrzeży Afryki, gdzie łączy się z ciepłym Prądem Północnorównikowym.

[edytuj] Prądy głębinowe

Prądy głębinowe Oceanu Atlantyckiego podzielone są na kilka warstw - najzimniejsze wody antarktyczne, zajmują obszar w okolicach dna i płyną w kierunku równika, wody północnoatlantyckie zajmują obszar pomiędzy 2000 a 3000 m i płyną na południe, natomiast wody pochodzące z topnienia lodów płyną na głębokości 1000 m i kierują się na północ.

[edytuj] Flora i fauna

Flora Oceanu Atlantyckiego jest mało urozmaicona, składa się z brunatnic(strefa przybrzeżna Północnego Atlantyku), tasiemnic (przy ujściach rzek), zielenic(strefa gorąca). Na plankton roślinny składają się okrzemki, bruzdnice, kokolitofory i sinice. Faunę Oceanu Atlantyckiego tworzą ssaki morskie (uchatki i wieloryby), ptaki oceaniczne, latające ryby, rurkopławy, krążkopławy, oraz niezliczone gatunki ryb. Ocean Atlantycki, a w szczególności jego północna część stanowi ogromne łowisko rybne (prawie 1/2 połowów światowych), łowi się tu głównie dorsze, makrele, śledzie, tuńczyki i sardyny.

[edytuj] Wyspy i archipelagi

Ogólna powierzchnia wysp położonych na Oceanie Atlantyckim wynosi 8,6 mln km². Większe wyspy i archipelagi: Grenlandia, Wyspy Brytyjskie, Islandia, Ziemia Baffina, Nowa Fundlandia, Wielkie i Małe Antyle, Bahamy, Azory, Wyspy Kanaryjskie oraz Wyspy Zielonego Przylądka.

Mniejsze wyspy: Wyspa Bouveta, Georgia Południowa, Sandwich Południowy, Tristan da Cunha, Gough, Wyspa Świętej Heleny.

[edytuj] Znaczenie gospodarcze

Atlantyk jest bogaty w złoża ropy naftowej, gazu ziemnego, rud metali, żwiru oraz kamieni szlachetnych. Flora morska jest słabo rozwinięta. Północna część oceanu tworzy potężne łowisko ryb (blisko 50% połowów światowych). Poławia się tu dorsze, makrele, śledzie, sardynki i tuńczyki.