Prąd morski
Z Wikipedii
Prąd morski - duże i niemalże niezmienne ruchy wody w oceanach wywołane różnicami temperatur, ruchem obrotowym Ziemi i występowaniem wiatrów stałych. Na poszczególnych oceanach tworzą one 5 wielkich kręgów cyrkulacji wody morskiej. W pobliżu brzegów układ prądów modyfikowany jest przez pływy morskie, spływ wód rzecznych i ukształtowanie linii brzegowej. Średnia prędkość powierzchniowych prądów morskich wynosi około 10 km na dobę, ale niektóre z nich mogą osiągnąć prędkość nawet 100-150 km na dobę.
Ze względu na temperaturę wody niesionej prądem morskim w stosunku do otaczających wód oceanu wyróżnia się prądy ciepłe (niosące wodę cieplejszą niż otaczająca) i prądy chłodne (niosące wodę chłodniejszą niż otaczająca). Prądy te mają duży wpływ na kształtowanie klimatu niektórych regionów kuli ziemskiej, np. ciepły Prąd Północnoatlantycki, stanowiący przedłużenie Golfsztromu, przyczynia się do ocieplenia klimatu Skandynawii, a chłodny Prądu Benguelskiego występujący u południowo-zachodnich wybrzeży Afryki przyczynił się do powstania pustyni Namib.
Ze względu na genezę , prądy morskie mogą być:
- wiatrowe - związane z działalnością silnych wiatrów,
- gęstościowe - wynikające z różnic ciężaru objętościowego wód w różnych miejscach. Bardzo często tworzą się pod powierzchnią wody, rzadziej na jej powierzchni,
- spływowe - powstające wskutek wyrównywania poziomu wód w różnych miejscach. Pośrednią ich przyczyną jest dopływ wód słodkowodnych do mórz i oceanów, a także zwiększone parowanie,
- kompensacyjne - przywracające równowagę hydrostatyczną, naruszoną przez różne siły, np. przez wiatry stałe.
[edytuj] Ważniejsze prądy morskie
- Ocean Atlantycki: Wschodniogrenlandzki, Irmingera, Zachodniogrenlandzki, Labradorski, Zatokowy (Golfsztrom), Północnoatlantycki, Kanaryjski, Północnorównikowy, Antylski, Gujański, Karaibski, Równikowy Prąd Wsteczny, Gwinejski, Południoworównikowy, Brazylijski, Falklandzki, Dryf Wiatrów Zachodnich, Benguelski;
- Ocean Indyjski: Mozambicki, Agulhas, Dryf Wiatrów Zachodnich, Zachodnioaustralijski, Południoworównikowy, Somalijski, Monsunowy;
- Ocean Spokojny: Wschodnioaustralijski, Dryf Wiatrów Zachodnich, Peruwiański, Równikowy, Południoworównikowy Prąd Wsteczny, Południoworównikowy, Alaskański, Aleucki, Oja Siwo (Kurylski), Kuro Siwo, Kalifornijski, Północnorównikowy, Północnorównikowy Prąd Wsteczny.
