Europa Środkowa
Z Wikipedii
Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji. Do weryfikacji: definicja, źródła, kryteria więcej w dyskusji |
Europa Środkowa – region położony pomiędzy różnie definiowanymi Europą Zachodnią i Europą Wschodnią. Europa Północna, Południowa i Południowo-Wschodnia również wpływają na zakres tego pojęcia, w zależności od ujęcia ich granic. Termin zaczął być znów używany po upadku żelaznej kurtyny, dzielącej "Europę Środkową" na dwie części. Pojęcie rozumiane jest różnie w zależności od okresu historycznego.
Najczęściej do państw środkowoeuropejskich zalicza się następujące kraje alpejskie i kraje Grupy Wyszehradzkiej:
Region ten zajmuje powierzchnię ponad 1 mln km2 z liczbą ludności przekraczającą 160 mln mieszkańców (1995). Jest to obszar wspólnej historii i kultury, które odróżniają go od sąsiednich regionów. Na wschód i południowy wschód od Europy Środkowej położone są terytoria opanowane przez długi okres przez Imperium Osmańskie i Cesarstwo Rosyjskie, z silnym wpływem kultury helleńskiej (np. mająca swe źródła w alfabecie greckim cyrylica) – obszary, na których występuje prawosławie, kościół unicki oraz islam, podczas gdy Europa Środkowa pozostaje obszarem zdominowanym przez katolicyzm.
Europa Środkowa jest regionem niewchodzącym w skład Imperium Rzymskiego (określanym jako Barbaricum) i późno włączonym w krąg kultury śródziemnomorskiej. Od wykształcenia się kapitalizmu w XVI wieku do czasu II wojny światowej, region Europy Środkowej wyróżniał się konserwatyzmem politycznym, w przeciwieństwie do liberalnej Europy Zachodniej i idei rewolucji francuskiej.
Żartobliwie mówi się, iż Europa Środkowa to ta część kontynentu, która uważana jest za wschodnią przez Europejczyków zachodnich, oraz za zachodnią przez Europejczyków wschodnich.
[edytuj] Europa Środkowa pod względem kulturowym
Kultura środkowoeuropejska wykracza poza dzisiejsze granice krajów uznawanych za przynależące do Europy Środkowej i obejmuje obszary historycznie należące do Świętego Cesarstwa Rzymskiego, Królestwa Węgier, monarchii habsburskiej czy Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Należą do nich następujące regiony:
- Białoruś (część zachodnia)
- Bośnia i Hercegowina (część północna koło Wojwodiny)
- Chorwacja (często wyłącza się Dalmację)
- Litwa (jednakże Litwa, podobie jak Łotwa, Estonia i Finlandia jest kulturowo głównie częścią Europy Północnej)
- Rumunia (Transylwania, Banat, Bukowina)
- Serbia (Wojwodina, Belgrad)
- Ukraina (Ruś Karpacka, Galicja, Wołyń, Podole)
[edytuj] Bibliografia
- M. Kundera, Zachód porwany albo tragedia Europy Środkowej, "New York Review of Books" 26.04.1984, wersja polska: "Zeszyty Literackie", nr 5, 1984 [(online)
- Cz. Miłosz, Rodzinna Europa, Wydawnictwo Literackie, różne wydania
- J. Andruchovič, A. Stasiuk, Moja Europa : dwa eseje o Europie zwanej Środkową, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2000
- T.G. Ash, Does Central Europe Exist?, The New York Review of Books, October 9, 1986 [1]
- T.G. Ash, The Puzzle of Central Europe, The New York Review of Books, March 18, 1999 [2]
Zobacz: Europa – Europa Zachodnia – Europa Środkowo-Wschodnia – Europa Wschodnia – Europa Południowa – Europa Północna
Zobacz też: środek Europy, czas środkowoeuropejski, Mitteleuropa
|
||||||||
|
||||||||
Afryka: | Południowa · Północna · Środkowa · Wschodnia · Zachodnia | |||||||
Ameryka: | Anglosaska · Centralna · Karaiby · Mezoameryka · Łacińska · Południowa · Północna · Środkowa | |||||||
Azja: | Bliski Wschód · Daleki Wschód · Południowa · Południowo-Wschodnia · Północna · Środkowa · Zachodnia · Zakaukazie | |||||||
Europa: | Południowa · Północna · Środkowa · Wschodnia · Zachodnia | |||||||
Australia i Oceania: | Oceania · Australia · Nowa Zelandia · Melanezja · Mikronezja · Polinezja · Australazja | |||||||
Obszary polarne: | Arktyka · Antarktyka | |||||||
Oceany | Atlantycki (Atlantyk) · Arktyczny · Indyjski · Południowy · Spokojny (Pacyfik) |