Taíland

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Konungsríkið Taíland (stundum ritað Tæland) er land í Suðaustur-Asíu, með landamæri að Kambódíu og Laos í austri, Taílandsflóa og Malasíu í suðri og Mjanmar og Andamanhafi í austri. Taíland er einnig þekkt undir nafninu Síam, sem var opinbert nafn landsins til 11. maí 1949. Orðið taí merkir „frelsi“ í taílensku.

[breyta] Saga

Mismunandi menningar hafa verið við sögu í Taílandi frá tímum Baan Chiang menningarinnar. En þrátt fyrir það hefur taílensk menning alltaf verið undir miklum áhrifum frá indverskri og kínverskri menningu, vegna landfræðilegrar legu þess. Fyrsta síamska ríkið er talið vera konungsríkið Sukhothai, stofnað árið 1238, fylgjandi hruni Kmeraveldisins á 13.-15. öld.

Öld síðar féll konungsríkið Sukhothai alfarið í skugga stærra konungsríkis, Ayutthaya, sem sett var á laggirnar um miðja 14. öld. Eftir að Ayutthaya herjaði á Angkor árið 1431, innleiddist mikið af Hindúa- og Kmeravenjum í síamska menningu.

Eftir hrun Ayutthaya árið 1767, varð Thonburi höfuðborg Taílands í stuttan tíma undir stjórn Taksin konungs. Árið 1782 hófst núverandi skeið í sögu Taílands (Ratthanakosin), og fylgdi því stofnun Bangkok sem höfuðborgar Chakri konungsættarinnar, undir stjórn Rama I.

Á 16. öld byrjuðu evrópskir landkönnuðir að streyma til Taílands. Þrátt fyrir það, var Taíland eina suðausturasíska landið sem þurfti aldrei að lúta nýlendustjórn. Helstu ástæður þess eru að á 19. öld voru mjög hæfir stjórnendur yfir landinu, sem að nýttu þá spennu og samkeppni sem ríkti á milli Frakka og Breta. Því varð landið hlutlaust í öllu því nýlendukapphlaupi sem ríkti í Suðaustur-Asíu á þeim tíma. Þrátt fyrir það, varð landið fyrir miklum vestrænum áhrifum á seinni hluta 19. aldar. Varð það til þess að miklar umbreytingar áttu sér stað og Taílendingar gáfu eftir þremur suðrænum umdæmum, sem seinna urðu norðurmalasísk fylki.

Árið 1932 átti sér stað bylting án blóðsúthellinga, sem varð til þess að þingbundin konungsstjórn varð i landinu. Á meðan að seinni heimsstyrjöldin stóð yfir, var Taíland í bandalagi með Japönum. Eftir stríð gekk hinsvegar Taíland í bandalag með Bandaríkjamönnum. Taíland gekk í gegnum ýmissar byltingartilraunir sem framvinduðust í lýðræði á 19. öld.