Liban

Z Wikipedii

Liban (arab. لبنان Lubnan, Republika Libańska ) – państwo w zachodniej Azji, na obszarze Bliskiego Wschodu, nad Morzem Śródziemnym graniczące z Syrią i Izraelem.

لبنان Republika Libańska
Flaga Libanu Herb Libanu
Hymn: Koullouna Lilouataan
Język urzędowy	arabski
Stolica	Bejrut
Ustrój polityczny	republika
Głowa państwa	prezydent Michel Sulaiman
Szef rządu	premier Fouad Siniora
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	160. na świecie 10 452 km² 2,1%
Liczba ludności (2007)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	125. na świecie 3 925 502▲ 375,5 osób/km²
Jednostka monetarna	funt libański (LBP)
Niepodległość	od Francji 22 listopada 1943
Religia dominująca	islam
Strefa czasowa	UTC +2 - zima UTC +3 - lato
Kod ISO 3166	LB
Domena internetowa	.lb
Kod samochodowy	RL
Kod telefoniczny	+961

Spis treści 1 Pochodzenie nazwy 2 Informacje podstawowe 3 Geografia 4 Ustrój polityczny 5 Gospodarka 6 Historia 7 Zabytki 8 Podział administracyjny 9 Przypisy 10 Zobacz też 11 Linki zewnętrzne

[edytuj] Pochodzenie nazwy

Nazwa Liban (w standardowym języku arabskim "Lubnān"; "Lebnan" albo "Lebnèn" w lokalnym dialekcie) ma swoje źródło w semickim "LBN", które łączy się z kilkoma słowami bliskoznacznymi w różnych językach, takimi jak biały czy mleko^[1]. Stanowi to odniesienie do pokrytych śniegiem Wzgórz Libanu. Takie określenia zostały znalezione w 3 z 12 tablic Eposu o Gilgameszu, w tekście znalezionym w ruinach starożytengo miasta Ebla oraz w Bilbii^[2]. Słowo Liban jest również wspomniane 71 razy w Starym Testamencie.^{[3] [4]}

[edytuj] Informacje podstawowe

• Stolica: Bejrut (1,5 mln mieszkańców)
• Język urzędowy: arabski (dodatkowy francuski)
• Podział administracyjny: 5 muhafaz
• Ustrój: republika parlamentarna, na czele państwa stoi prezydent wybierany co 6 lat, władzę ustawodawczą sprawuje jednoizbowy parlament złożony z 128 członków (po 64 chrześcijan i muzułmanów), wybierany na 4 lata,
• Waluta: funt libański (1500 LL = 1$)
• Główne miasta: Trypolis, Zahla, Sydon, Baalbek, Tyr
• Główne rzeki: Litani, nadto źródła Asi (Orontesu) i Jordanu
• Główne narodowości: 82,6% Libańczyków, 9,6% Palestyńczyków, ponadto Syryjczycy, Kurdowie i inni
• Główne wyznania: 59,7% muzułmanie (w tym druzowie) 39% chrześcijanie (w tym maronici), inne wyznania 1,3%^[5]. Stanowiska państwowe i rządowe obsadzane są według klucza wyznaniowego: prezydent - chrześcijanin maronita, premier - muzułmanin sunnita, przewodniczący parlamentu - muzułmanin szyita, równy podział tek ministerialnych, wyższych stanowisk w administracji państwowej oraz miejsc w parlamencie między przedstawicieli ludności muzułmańskiej i chrześcijańskiej.

[edytuj] Geografia

• Ukształtowanie terenu: Powierzchnia górzysta, z wyjątkiem pasa nizin nadbrzeżnych; równolegle do wybrzeży dwa pasma górskie Liban i Antyliban (najwyższy szczyt Kurnat as-Sauda 3083 m n.p.m.), oddzielone tektoniczną doliną Bekaa (dł. ok. 150 km);
• Klimat podzwrotnikowy śródziemnomorski; na wybrzeżu średnia temperatura w styczniu 13°C, w lipcu 28°C, w górach, na wys. ok. 1000 m odpowiednio 6°C i 22°C, roczny opad 600 - 3000; pora sucha od czerwca do września.
• Roślinność: uboga, głównie zarośla makchia, stepy, łąki górskie; niewielkie obszary leśne (w tym resztki słynnych lasów cedrowych)

[edytuj] Ustrój polityczny

Liban jest republiką demokratyczną parlamentarno-gabinetową. Głową państwa jest prezydent wybierany na 6-letnią kadencję przez Zgromadzenie Narodowe. Władza ustawodawcza należy do jednoizbowego (unikameralnego) parlamentu liczącego 128 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych co cztery lata. Władzę wykonawczą sprawuje rząd z premierem mianowanym przez prezydenta. Władza sądownicza jest sprawowana przez niezawisłe sądy.

[edytuj] Gospodarka

Przed wybuchem konfliktu palestyńskiego wysoko rozwinięty kraj arabski, nazywany Szwajcarią Bliskiego Wschodu, po wybuchu wojny domowej lat 70. upadek gospodarczy, w latach 90. stopniowa odbudowa gospodarki.

• Przemysł: metale szlachetne, biżuteria , odzieżowy, chemiczny, elektrotechniczny, przetwórstwo ropy naftowej, żelaza i aluminium; rolnictwo, turystyka;
• PKB na 1 mieszk. 5 700 dolarów (2006)

[edytuj] Historia

W starożytności na terenie Libanu znajdowała się Fenicja, od VII w. p.n.e. kolejno pod panowaniem Asyrii, Babilonii, Persji, Macedonii, Ptolemeuszy, Seleucydów. W latach 64 p.n.e. - 63 p.n.e. wchodzi w skład rzymskiej prowincji Syrii; po rozpadzie cesarstwa rzymskiego w 395 należy do Bizancjum, w VII wieku obszar podbity przez Arabów zjednoczonych w ramach kalifatu, następnie we władaniu kolejno Tulunidów, Ichszydydów i Fatymidów. W latach 1098-1291 zajmowany przez krzyżowców, następnie zdobyty przez Mameluków z Egiptu, w XVI wieku część imperium osmańskiego, od 1861 autonomia w obrębie państwa tureckiego, podczas I wojny światowej Liban był okupowany przez Francuzów i Wielką Brytanię. Od 1920 na mocy postanowień konferencji w San Remo należał wraz z Syrią do terytorium mandatowego Francji przekształconego w 1926 w republikę. W 1941 ogłoszenie formalnej niepodległości. Liban jest państwem współzałożycielem Ligi Państw Arabskich i członkiem ONZ. Od 1976 wojna domowa (wcześniej starcia w Bejrucie), w następstwie wojny - zbrojne interwencje Syrii i Izraela, wkrótce (12 lat) potem wprowadzenie oddziałów pokojowych ONZ. Wojna zakończyła się w 1990. 22 maja 2000 Izrael wycofał swoje wojska z południowego Libanu. 14 lutego 2005 były premier Libanu, Rafiq Hariri został zamordowany. Wywołało to masowe demonstracje opozycji, która oskarżyła Syrię o to zabójstwo. Syria zaprzeczyła tym oskarżeniom. Protesty te określono jako "cedrowa rewolucja". Latem 2005 blok antysyryjski wygrał wybory. Pod wpływem protestów oraz nacisków ONZ i krajów arabskich, Syria wycofała swoje wojska z Libanu. W lipcu 2006 wojska izraelskie ponownie zaatakowały Liban w odwecie za porwanie 2 izraelskich żołnierzy oraz ostrzał Izraela pociskami Katiusza przeprowadzony przez Hezbollah z baz w południowym Libanie.

[edytuj] Zabytki

• Liczne ruiny sięgające czasów fenickich
• Ruiny starożytnego miasta Baalbek

[edytuj] Podział administracyjny

Liban jest podzielony na 6 gubernatorstw (Mohafazas) które z kolei dzielą się na 25 dystryktów (Cazas) nie wliczając Bejrutu.

Gubernatorstwo	Powierzchnia	Populacja (2001)	Stolica
Bejrut	19,6 km²	430 000	Bejrut
Góry Liban	1968,3 km²	1 606 000	Baabda
Północne	2024,8 km²	860 000	Trypolis
Bekaa	4160,9 km²	575 000	Zahleh
Nabatija	1098,0 km²	293 000	Nabatija
Południowe	929,6 km²	503 000	Sydon
Liban	10 201,2 km²	4 267 000	Bejrut

Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• Libańska wojna domowa
• Wojna libańska
• Kryzys izraelsko-libański 2006

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Ministerstwo Turystyki Libanu
• Lebanon map

 To jest tylko zalążek artykułu związanego z Libanem i geografią. Jeśli możesz, rozbuduj go.