Funt szterling

Z Wikipedii

Funt szterling

Kod ISO 4217	GBP
Narody	Wielka Brytania
Podział	100 pensów = 1 funt szterling
Symbole	£ - funt p - pens
Monety	1p, 2p, 5p, 10p, 20p, 50p, £1, £2 - często używane £5 - rzadko używane
Banknoty	£5, £10, £20 - często używane £1, £50, £100 - rzadko używane (£1 tylko w Channel Islands, £100 tylko w Szkocji i Irlandii Północnej)
Centralny bank	Bank of England
Wartość w Polsce	1 GBP = 4.2611 PLN (Kurs średni - 2008-05-16)

Funt szterling (ang. pound sterling) (£) – nieoficjalna nazwa to funt brytyjski, symbol międzynarodowy GBP, to oficjalna jednostka monetarna w Wielkiej Brytanii. 1 funt dzieli się na 100 pensów. Monety są w nominałach: 1p, 2p, 5p, 10p, 20p, 50p, £1, £2; banknoty:£1 (tylko w Szkocji), £5, £10, £20, £50 (rzadko spotykany).

Spis treści 1 Pochodzenie słowa 2 Podział 3 Historia 4 Zobacz też

[edytuj] Pochodzenie słowa

Funt szterling jest często oznaczany symbolem £ (rzadko L). Symbol jest pisaną w starym stylu wielką literą L, przekreśloną poziomo dla podkreślenia, że jest to skrót. Skrót pochodzi od łacińskiego słowa libra oznaczającego zarówno wagę jak i jednostkę masy – funt. Z tej przyczyny nazwa waluty jest często tłumaczona na języki obce i szczególnie w językach romańskich może to powodować nieporozumienia np.: w hiszpańskim i portugalskim libra, rumuńskim lira, francuskim livre.

W celu odróżnieniu jednostki pieniężnej od jednostki wagi dodano słowo szterling, co w przypadku srebra można przetłumaczyć z angielskiego jako "wysokiej próby". Pierwotnie szterlingiem nazywano srebrną monetę jednopensową ważącą 1,555 grama co stanowiło 1/240 funta trojańskiego (aptecznego). Z czasem gdy z utratą siły nabywczej waluty pens był wypierany w powszechnym użyciu przez funta, nazwa ta zaczęła oznaczać funta.

[edytuj] Podział

Funt szterling dzieli się na 100 pensów, którego symbolem jest „p” i tak często jest określany w mowie potocznej w języku angielskim.

Do 15 lutego 1971 funt dzielił się na 240 pensów (skrótowo zapisywanych "d" od słowa denar), bądź na 20 szylingów ("l", bądź "s" od solid). Pens po przejściu na system dziesiątkowy w 1971 z racji różnicy wartości był początkowo nazywany nowym pensem.

Zobacz też: szyling, floren, korona, nobel, suweren, gwinea, pieniądze brytyjskie

[edytuj] Historia

Szterling został wprowadzony do obiegu przez angielskiego króla Henryka II w 1158 i był wymienialny na srebro. W 1816 zmieniono wymienialność funta ze srebra na złoto i utrzymywano ją do 1914. W tym czasie kurs funta utrzymywał się na poziomie około 4,9 USD za 1£. W roku 1926 powrócono do wymienialności na złoto, jednak w tym czasie w obiegu nie były już używane złote monety, a banknoty które można było wymieniać na sztaby złota. System waluty sztabowo-złotej został ostatecznie porzucony 21 września 1931 podczas wielkiego kryzysu. Po wycofaniu się z systemu waluty złotej funt został zdewaluowany o 20%. Funt został całkowicie wymienialny w 1946 co było warunkiem udzielenia 3,75 miliarda USD pożyczki przez USA. Po wycofaniu się z powiązania funta ze złotem próbowano ustabilizować kurs waluty poprzez związanie wartości funta z innymi walutami począwszy od amerykańskiego dolara. Jednak próby były nieudane co pociągnęło za sobą 30% dewaluację w 1949.

W połowie lat 60. wystąpiła kolejna presja na obniżenie wartości waluty. W 1966 w obliczu spadającego kursu waluty rząd brytyjski wprowadził restrykcyjne ograniczenia dewizowe. Jednym z nich był zakaz wywozu przez turystów z kraju więcej niż 50 funtów (zniesiony w 1970). W tym czasie, w listopadzie 1967 funt został zdewaluowany o 14,3% do poziomu 2,41 dolara. W 1976 nastąpił kolejny kryzys. Kurs funta spadł w stosunku do dolara do poziomu 1,57 i Wielka Brytania była zmuszona zaciągnąć pożyczkę w MFW w wysokości 2,3 miliarda funtów. Najniższy historyczny kurs funt osiągnął w lutym 1985, gdy za funta można było otrzymać jedynie 1,05 dolara.

W 1988 rząd Margaret Thatcher zdecydowała się związać funta z marką niemiecką, a w 1990 włączono go do systemu ERM z kursem do niemieckiej marki na poziomie około 2,90 DEM/GBP. Już w 1992 funt został zmuszony do opuszczenia systemu po tzw. Czarnej środzie (16 września) kiedy to grupa spekulantów z George'em Sorosem na czele przeprowadziła spekulacyjny atak na funta, który Sorosowi przyniósł zysk przeszło miliarda dolarów, a funtowi spadek wartości o 25% w ciągu kilku dni.

Wielka Brytania wynegocjowała klauzulę pozwalającą na pozostanie poza strefą euro. Decyzja dotycząca ewentualnego przyjęcia wspólnej waluty ma być podjęta w przyszłości. Z tego powodu jak dotychczas Wielka Brytania nie wprowadziła funta do systemu ERM II.

[edytuj] Zobacz też

• pieniądze brytyjskie