Władysław Anders

Z Wikipedii

Władysław Anders
'
Życie	generał broni
Data urodzenia	11 sierpnia 1892 r. Błonie (powiat kutnowski)
Data śmierci	12 maja 1970 r. Londyn
Kariera
W służbie od	1913
Pełniona funkcja	GISZ, p.o. Naczelnego Wodza, dowódca 2. Korpusu
Główne wojny i bitwy	bitwa pod Monte Cassino, wojna obronna 1939r., I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Władysław Anders (ur. 11 sierpnia 1892 w Błoniu koło Krośniewic (powiat kutnowski), zm. 12 maja 1970 w Londynie), generał broni Wojska Polskiego, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych w latach 1944-1945.

Spis treści 1 Lata I wojny światowej i II Rzeczypospolitej 2 Lata II wojny światowej 3 Lata powojenne 4 Życie prywatne 5 Odznaczenia 6 Znaczenie 7 Patronat 8 Literatura 9 Zobacz też 10 Przypisy

[edytuj] Lata I wojny światowej i II Rzeczypospolitej

Urodził się 11 sierpnia 1892 w Błoniu koło Krośniewic, znajdujących się wówczas na terenie zaboru rosyjskiego. Jego ojciec, Albert Anders, był agronomem i pracował jako administrator majątków ziemskich; matką była Elżbieta z domu Tauchert. Miał trzech braci: Tadeusza, Karola i Jerzego. Oboje rodzice byli z pochodzenia Niemcami wyznania ewangelickiego^[1]. Uczęszczał do warszawskiego gimnazjum realnego. Studiował na politechnice w Rydze. Podczas studiów został członkiem Korporacji Akademickiej Arkonia. Od 1913 r. w armii rosyjskiej, ukończył kawaleryjską szkołę oficerów rezerwy. Był miłośnikiem kawalerii i koni, czego dowodem był udział w wielu międzynarodowych zawodach. Uczestnik I wojny światowej - jako porucznik dragonów dowodził szwadronem i został 3-krotnie ranny. W 1917 r. ukończył skrócony kurs Akademii Sztabu Generalnego w Petersburgu. Następnie brał udział w formowaniu oddziałów I Korpusu Polskiego, którymi dowodził gen. Józef Dowbór-Muśnicki. Po kapitulacji korpusu przed Niemcami wrócił do kraju i wstąpił do Wojska Polskiego. Szef sztabu Armii Wielkopolskiej w powstaniu wielkopolskim 1919 r. W wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. dowódca 15 Pułku Ułanów Poznańskich.

W październiku 1921 rozpoczął studia w Wyższej Szkole Wojennej (Ecole Superieure de Guerre) w Paryżu i staż liniowy we Francji. Do kraju wrócił w 1924. Od listopada 1925 r. komendant Warszawy. Podczas przewrotu majowego szef sztabu wojsk rządowych. Następnie w Generalnym Inspektoracie Kawalerii. W latach 1928-1939 dowódca Kresowej, a następnie Nowogródzkiej Brygady Kawalerii, z którą wyruszył na wojnę 1939 r., dowódca Garnizonu Baranowicze. W 1932 r. przewodził polskiej ekipie jeździeckiej, która podczas zawodów hippicznych o Puchar Narodów w Nicei zdobyła 4 pierwsze nagrody.

[edytuj] Lata II wojny światowej

W czasie przebijania się Armii Poznań i Pomorze przez Kampinos do Warszawy odmówił gen. Tadeuszowi Kutrzebie wykonania rozkazu obrony skraju Puszczy Kampinoskiej motywując to przewidywanymi zbyt dużymi stratami swojej brygady. Od 12 września 1939 r. dowódca Grupy Operacyjnej Kawalerii. Po ciężkich walkach przeciwko Niemcom w okolicach Mińska Mazowieckiego i Tomaszowa Lubelskiego udało się mu przebić na południe. Wobec zaciskającego się pierścienia niemiecko-sowieckiego generał Anders zdecydował rozformować Grupę Kawalerii na mniejsze grupy, które miały przedostać się na Węgry. Przebijając się w jednej z takich grup, 29 września w okolicach Sambora, generał Anders,dwukrotnie ranny, dostał się do niewoli sowieckiej.

Przetrzymywany w lwowskim szpitalu przy ul. Kurkowej, następnie w więzieniu (Brygidki) we Lwowie, 29 lutego 1940 wywieziony przez NKWD do Moskwy i osadzony w centralnym więzieniu NKWD na Łubiance. Podczas 22-miesięcznego pobytu w więzieniu był wielokrotnie przesłuchiwany i bezskutecznie namawiany (jeszcze w lwowskim szpitalu) do wstąpienia do Armii Czerwonej. Został uwolniony po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej i podpisaniu układu Sikorski-Majski. Od 4 sierpnia 1941 r. twórca i dowódca Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, a po ewakuacji latem 1942 wojska i ponad 20 tys. cywilów (uratowanych z więzień i łagrów) do Iranu - dowódca Armii Polskiej na Wschodzie (Irak, Palestyna) i 2 Korpusu Polskiego, którym dowodził w kampanii włoskiej (Bitwa o Monte Cassino). Od 2 października 1944 do 5 maja 1945 r. pełniący obowiązki (wobec wzięcia do niewoli gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego) Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych i Generalny Inspektor Sił Zbrojnych. Ostro skrytykował ustalenia konferencji w Jałcie.

[edytuj] Lata powojenne

Był zagorzałym antykomunistą. Odrzucił propozycję wstąpienia do Armii Czerwonej w stopniu komandarma. Ewakuował ludzi z ZSRR, gdy tylko było to możliwe. Był przywódcą politycznym emigracyjnych środowisk wojskowych i symbolem wolnej Polski dla całego podziemia niepodległościowego. Władze komunistyczne Polski w 1946 roku odebrały mu stopień generała i polskie obywatelstwo, które przywrócono mu pośmiertnie w 1989. Pozostając na emigracji kontynuował działalność polityczną, ukierunkowaną na zachowaniu ciągłości konstytucyjnej Rządu Emigracyjnego w Londynie. Od 1949 r. był przewodniczącym Skarbu Narodowego, od 1954 r. członkiem Rady Trzech. Jego żołnierze i wszyscy, których wyprowadził z ZSRR uważali go za wybawcę i męża opatrznościowego. Do końca życia pozostał na emigracji, a zmarł dokładnie w 26. rocznicę bitwy pod Monte Cassino. Pochowany został, zgodnie z jego wolą wśród swoich żołnierzy na Polskim Cmentarzu Wojennym pod Monte Cassino, we Włoszech. Opublikował wspomnienia z lat 1939-1946 pod tytułem Bez ostatniego rozdziału ( I wydanie Londyn 1949, II wydanie Londyn 1950, Warszawa 2007,Andrzej L. Skup' 007.01.02). Był autorem wstępu do opracowanej przez Józefa Mackiewicza dokumentarnej monografii zbrodni katyńskiej - Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów.(I wyd. Londyn 1948), wielokrotnie wznawianych na emigracji, w kraju w wydawnictwach poza komunistyczną cenzurą, wreszcie oficjalnie po odzyskaniu niepodległości w 1989 r.

[edytuj] Życie prywatne

Był dwukrotnie żonaty. Z pierwszego związku z Ireną Marią z domu Jordan-Krąkowską miał córkę Annę, autorkę wydanych pośmiertnie wspomnień Mój Ojciec generał Anders. Jego drugą żoną była aktorka Irena Renata Anders.

[edytuj] Odznaczenia

Został odznaczony m.in.: czterokrotnie Orderem Virtuti Militari, w tym Krzyżem Komandorskim (II klasy) Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Kawalerskim (III klasy), Krzyżem Złotym (IV klasy) i Krzyżem Srebrnym (V klasy), brytyjskim Orderem Łaźni, francuską Legią Honorową, amerykańskim Legion of Merit i Orderem Orła Białego (odznaczony pośmiertnie 11 listopada 1995 postanowieniem Prezydenta RP Kwaśniewskiego).

[edytuj] Znaczenie

• 20 grudnia 2006 polski Senat przyjął jednogłośnie uchwałę ustanawiającą rok 2007 rokiem generała Władysława Andersa.
• W Polsce po roku 1990 nazwy ulic kilku miast polskich nazwano jego imieniem.

[edytuj] Patronat

Władysław Anders jest lub był patronem jednostek Wojska Polskiego i szkół:

• 15 Wielkopolska Brygada Kawalerii Pancernej w Wędrzynie (rozformowana 30 czerwca 2007)
• 78 Pułku Rakietowego Obrony Powietrznej w Mrzeżynie (od 2 kwietnia 2008) ^[2]
• II Liceum Ogólnokształcące w Chojnicach
• Gimnazjum Miejskie nr 1 w Mińsku Mazowieckim
• Szkoła Podstawowa nr 57 w Gdańsku
• Publiczne Gimnazjum Nr 7 w Opolu
• Liceum Ogólnokształcące w Lesku
• Szkoła Podstawowa nr 73 we Wrocławiu
• Gimnazjum nr 42 w [[Kraków Krakowie] na os. J. Strusia

[edytuj] Literatura

• Generał Władysław Anders żołnierz czasu pokoju i wojny, pod red. Andrzeja Szczepaniaka, Opole 2008, ISBN 978-83-910044-8-7

[edytuj] Zobacz też

• armia Andersa
• bitwa o Monte Cassino
• 2 Korpus Polski
• Pozbawienie obywatelstwa polskiego 76 oficerów

Przypisy