2 Korpus Polski

Z Wikipedii

2 Korpus Polski
Odznaka 2 Korpusu
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	21 lipca 1943
Rozformowanie	1947
Tradycje
Kontynuacja tradycji	Armia Andersa, Armia Polska na Wschodzie
Dowódcy
Pierwszy	gen. Władysław Anders
Ostatni	gen. Zygmunt Bohusz-Szyszko
Działania zbrojne
II wojna światowa (bitwa o Monte Cassino)
Organizacja
Podporządkowanie	9 Armia (1943), 8 Armia (1944-1945)
Skład	Ordre de Bataille II Korpusu Polskiego

2 Korpus Polski – wyższy związek taktyczny Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w czasie II wojny światowej.

Spis treści 1 Formowanie i szkolenie 2 KP 2 Działania bojowe 2 KP we Włoszech 1944-1945 3 Rozformowanie korpusu i dalsze losy jego żołnierzy 4 Struktura organizacyjna 2 KP 5 Liczebność 2 KP 6 Zobacz też 7 Linki zewnętrzne 8 Źródła

[edytuj] Formowanie i szkolenie 2 KP

Utworzony 21 lipca 1943 r. z dowództwa i jednostek Armii Polskiej na Wschodzie na podstawie rozkazu i wytycznych Naczelnego Wodza, generała broni Władysława Sikorskiego z 16 i 29 czerwca 1943 r. w północnym Iraku, w rejonie Kirkuku i Ałtun Kapon. W sierpniu i wrześniu 1943 r. korpus przegrupowano do południowej Palestyny i rozmieszczono w następujących miejscowościach i rejonach:

• m. Julis – Dowództwo 2 KP (następnie przesunięte do obozu "Kilo" k. Gazy),
• rejon m. Julis – 3 DSK,
• rejon m. Mughazi-Nuseirat – 5 KDP i 2 BCz,
• rejon m. Isdud – GAA,
• m. Beit Jirja – saperzy,
• m. Gaza i rejon na północ od niej – oddziały służb.

Na terenie Palestyny korpus podporządkowano dowódcy brytyjskiej 9 Armii, gen. Williamowi Holmesowi. Strona brytyjska wyznaczyła termin osiągnięcia przez korpus gotowości na 1 stycznia 1944 r. Dowódca korpusu, gen. Władysław Anders zachował stanowisko dowódcy Armii Polskiej na Wschodzie. 25 listopada 1943 r. gen. Kazimierz Sosnkowski wydał Wytyczne organizacyjne dla Armii Polskiej na Wschodzie. Zgodnie z tymi wytycznymi Armia Polska na Wschodzie została podzielona na trzy rzuty. Rzut pierwszy tworzył 2 Korpus Polski wraz z Bazą Armii Polskiej na Wschodzie. Rzut drugi tworzył sztab armii i jednostki, które nie weszły w skład 2 KP. Trzeci rzut stanowiły jednostki armii pozostające na terenie Palestyny, Syrii i Iranu.

W listopadzie 1943 r. rozpoczęto przegrupowanie korpusu do Egiptu. Jako pierwsza przemieściła się 3 DSK. W grudniu 1943 r. wyjechało dowództwo i służby korpusu oraz artyleria i 2 BPanc.. W połowie stycznia 1944 r. do Egiptu dotarła 5 KDP. Cały korpus rozmieszczony został w obozie Qassasin, położonym 30 km na wschód od m. Ismailia. W Qassasin korpus otrzymał nowe uzbrojenie i wyposażenie do pełnych etatów wojennych. 12 grudnia 1943 r. pierwsze oddziały 3 DSK zostały przetransportowane z Qassasin do portu Taufig i zaokrętowane na statek „Indrapoera”. Przez cały następny dzień na statek ładowano ciężki sprzęt. W dniu 14 grudnia 1943 r. statek wpłynął do Kanału Sueskiego i wieczorem dotarł do Port Saidu, gdzie stał przez następny dzień. Wieczorem 16 grudnia 1943 r. statek wypłynął z Port Saidu i 21 grudnia 1943 r. dotarł do portu Tarent na południu Włoch.

[edytuj] Działania bojowe 2 KP we Włoszech 1944-1945

Skierowany do Włoch (grudzień 1943 – kwiecień 1944), w składzie brytyjskiej 8 Armii, uczestniczył w kampanii włoskiej. W maju 1944 walczył na Linii Gustawa zdobywając Monte Cassino, następnie na Linii Hitlera (Piedimonte). W lipcu 1944 na wybrzeżu Morza Adriatyckiego wyzwolił Ankonę, sierpień-wrzesień przełamał linię Gotów, w październiku walczył w Apeninach.

W kwietniu 1945 brał udział w bitwie o Bolonię. 20 kwietnia oddziały 2 Korpusu sforsowały rzeki Giana i Idice, a 21 o godzinie 6.05 9 Batalion Strzelców Karpackich z 3 Brygady wkroczył jako pierwszy do Bolonii i zawiesił nad miastem polską flagę. O godzinie 8.00 do miasta weszli Amerykanie z 5 Armii. O tempie posuwania się świadczy odległość przebyta w ostatniej fazie: Polacy mieli do przebycia 50 km, a Amerykanie zaledwie 20 km. 2 Korpus Polski przez 13 dni wiązał walką trzy doborowe dywizje niemieckie (26-tą pancerną oraz 1. i 4. spadochronowe), brawurowo forsując cztery rzeki i dziewięć kanałów, umocnionych pod względem inżynieryjnym i zażarcie bronionych.

Przełamanie frontu pod Bolonią i wyzwolenie tego miasta miało decydujące znaczenie dla zadania Niemcom ostatecznej klęski na froncie włoskim. Oddziały 2 Korpusu Polskiego wkroczyły do Bolonii witane owacyjnie przez miejscową ludność. Z rozkazu dowódcy 8 Armii Polacy pozostali w tym rejonie nie biorąc już udziału w dalszym pościgu. 9 Batalionowi Strzelców Karpackich nadano uroczyście miano Bolońskiego,a 17 dowódców otrzymało honorowe obywatelstwo miasta. Senat Bolonii wręczył też żołnierzom polskim 215 specjalnie wybitych medali pamiątkowych z napisem Al liberatori che primi entrarono in Bologna 21 Aprile 1945 – per benemerenza ("Oswobodzicielom, którzy pierwsi weszli do Bolonii 21 kwietnia 1945 – w dowód zasługi").

Nowy dowódca 8 Armii brytyjskiej gen. Mac Creery w rozkazie pochwalnym skierowanym do żołnierzy 2 Korpusu Polskiego napisał:

W Waszym marszu historycznym drogą Via Emilia prowadzącą z Faenzy do Bolonii, mieliście jako przeciwników wyborowe wojsko nieprzyjaciela. Trzem najlepszym dywizjom niemieckim: 26 Dywizji Pancernej, 1 oraz 4 Dywizji Spadochronowej zadaliście ciężkie straty w ludziach i sprzęcie... W tej wielkiej bitwie wykazaliście wspaniałego ducha walki, wytrwałość i sprawność bojową. Przesyłam Wam moje najgorętsze powinszowania oraz wyrazy podziwu dla wszystkich oficerów i szeregowych...

W sumie straty polskie poniesione w operacji pod Bolonią wyniosły 600 rannych oraz 300 poległych żołnierzy, którzy spoczęli na miejscowym cmentarzu. Następnie korpus pozostawał w składzie wojsk okupacyjnych. W 1946 przeniesiony do Wielkiej Brytanii.

[edytuj] Rozformowanie korpusu i dalsze losy jego żołnierzy

W 1947 korpus został rozwiązany. Od 1945 roku część żołnierzy zaczęła powracać do kraju. Większość jednak w 1946 r. wstąpiła do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia.

Po zakończeniu działań wojennych żołnierzy korpusu, którzy zadeklarowali powrót do kraju skierowano do obozów repatriacyjnych w Cervinara i Paolisi koło Neapolu (około 5.500 żołnierzy) i w San Domenico (około 800 żołnierzy). Obozy pozostawały pod opieką władz brytyjskich, które organizowały transporty do Polski. Transporty kierowano koleją przez Mediolan, Brenner, Pilzno, Pragę do Zebrzydowic lub drogą morską z Neapolu do Gdańska. Z ramienia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej nad powrotem żołnierzy do kraju czuwała Polska Misja Wojskowa we Włoszech pod kierownictwem płk Kazimierza Sidora (misja funkcjonowała do maja 1946).

W okresie od 3 do 25 grudnia 1945 r. do Polski, w 13 transportach kolejowych, przybyło z Włoch łącznie 12.305 żołnierzy 2 KP i Jednostek Wojskowych na Środkowym Wschodzie. W tej liczbie znalazło się tylko 32 oficerów oraz 1.612 podoficerów i 10.661 szeregowców. Z powyższej grupy 1.226 podoficerów i 8.601 szeregowców miało za sobą przymusową służbę w armii niemieckiej. Około 8 % to żołnierze zdegradowani bądź więzieni z przyczyn natury politycznej. Około 2 % żołnierzy to obywatele polscy narodowości białoruskiej, ukraińskiego i rosyjskiego. Powracający żołnierze przywieźli z sobą między innymi 11.867 karabinów angielskich i 603.150 nabojów karabinowych. Wymienieni zostali skierowani do punktów etapowych w Koźlu (dwa), Cieszynie i Międzylesiu. Przygotowano również rezerwowe punkty w Katowicach, Chorzowie i Bielsku-Białej. Punkty repatriacyjne zostały zorganizowane na podstawie rozkazu nr 325/org. Naczelnego Dowódcy WP z dnia 27 listopada 1945 r. Kierownictwo nad przyjęciem żołnierzy PSZ sprawował gen. dyw. Wsiewołod Strażewski, II wiceminister ON. Samym przyjęciem zajmowały się cztery komisje rejestracyjne, w skład których wchodzili oficerowie Departamentu Poboru i Uzupełnień MON, Głównego Zarządu Polityczno – Wychowawczego WP, Głównego Zarządu Informacji WP i Departamentu Personalnego MON. Na czele jednej z komisji stał ppłk Jan Janikowski. Ochronę zapewniał 3 batalion 44 Pułku Piechoty 13 DP. Z przybyłych do kraju podoficerów – 1.572 zdemobilizowano, a 40 urlopowano, kwalifikując wstępnie do dalszej służby wojskowej. W grupie szeregowców zdemobilizowano 9.892, a urlopowano 769 osób. W późniejszym okresie zrezygnowano z powołania do czynnej służby żołnierzy urlopowanych. Dalsze zorganizowane transporty żołnierzy 2 KP przybywały do kraju z Wysp Brytyjskich. Do grudnia 1947 r. przybyło 16.371 podoficerów i 41.912 szeregowców PSZ. Kazimierz Frontczak nie podaje ilu z nich pełniło służbę w 2 KP. Powyższe dane nie obejmują żołnierzy, którzy do kraju wrócili indywidualnie lub cywilnymi transportami repatriacyjnymi. Zorganizowana akcja powrotu żołnierzy PSZ trwała do polowy 1951 r. 20 września 1951 r. w Gdyni zlikwidowano Remigracyjny Punkt Specjalny Państwowego Biura Podróży „Orbis”.

W latach 1947-1948 723 żołnierzy PSZ na Zachodzie, którzy przed wojną zamieszkiwali na terenie województw: wileńskiego, białostockiego, nowogródzkiego i poleskiego trafiła do 312 Obozu dla Wyzwolonych Jeńców Wojennych i Internowanych Obywateli w Grodnie (powyższe dane nie obejmują żołnierzy, którzy powrócili w 1946 r. i przeszli przez obóz w Wilnie, a także żołnierzy, którzy powrócili indywidualnie po 1948 r.). Z 723 żołnierzy, którzy przewinęli się przez obóz grodzieński – 327 pełniło służbę w 2 KP, z czego – 111 w 3 DSK, a 159 w 5 KDP. W nocy z 31 marca na 1 kwietnia 1951 r. funkcjonariusze bezpieczeństwa BSRR przystąpili do masowych aresztowań i wywózki żołnierzy PSZ na Zachodzie wraz z ich rodzinami do obwodu irkuckiego. Deportacja wiązała się z konfiskatą mienia i odebraniem odznaczeń bojowych. Ogółem zesłano 888 żołnierzy i 3632 członków rodzin z terenu BSRR i 49 żołnierzy z terenu LSRR. W 1956 r. deportowanym zezwolono na powrót z zesłania. W 1958 r. w obwodzie irkuckim pozostawało 1152 żołnierzy i członków ich rodzin. Większość z deportowanych w 1951 r. powróciła do Polski. W 1971 r. Sąd Najwyższy BSRR uznał deportacje za bezpodstawne i umorzył postępowania karne prowadzone przeciwko żołnierzom PSZ na Zachodzie. Żołnierzom, którzy powrócili na terytorium BSRR wypłacono rekompensatę za skonfiskowane mienie. W 2003 r. na terenie Białorusi żyło 23 żołnierzy 2 KP, którzy w dalszym ciągu nie posiadali uprawnień kombatanckich.

[edytuj] Struktura organizacyjna 2 KP

• Kwatera Główna 2 Korpusu Polskiego
• 3 Dywizja Strzelców Karpackich (3rd Carpathian Infantry Division)
• 5 Kresowa Dywizja Piechoty (5th Kresowa Infantry Division)
• 2 Warszawska Dywizja Pancerna (2nd Warsaw Armoured Division)
• Jednostki pozadywizyjne (jednostki korpuśne)
  • 2 Grupa Artylerii

Związki taktyczne, oddziały i pododdziały wchodzące w skład korpusu w latach 1943-1947. Obsada personalna. Uzbrojenie i wyposażenie korpusu. Wielkie jednostki i oddziały (pododdziały) alianckie w operacyjnym podporządkowaniu 2 KP oraz oddziały (pododdziały) wykonujące zadania bojowe na rzecz korpusu.

[edytuj] Liczebność 2 KP

• 1 października 1943 r. – 52.688 ludzi, w tym 3.099 oficerów, 49.030 podoficerów i szeregowców oraz 559 ochotniczek PSK
• maj 1944 r. – 48 tys.
• maj 1945 r. – 56 tys.
• 1 października 1944 r. (razem z Bazą II Korpusu Polskiego):
  • 57 kapelanów i 55.500 wiernych wyznania katolickiego, w tym 2.100 wyznania greckokatolickiego,
  • 3 kapelanów i 2342 wiernych wyznania prawosławnego,
  • 2 kapelanów i 838 wiernych wyznania mojżeszowego,
  • 325 wiernych wyznania ewangelickiego.
• wrzesień 1945 r. – 105 tys.

[edytuj] Zobacz też

• bitwa pod Monte Cassino
• historia Wojska Polskiego
• korpusy polskie
• Polski Cmentarz Wojenny pod Casamassima
• Wojtek (niedźwiedź-żołnierz)

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Wspomnienia żołnierza Brygady Karpackiej Stanisława Jaroszczaka opracowane w Internecie przez jego syna Piotra Jaroszczaka
• Strona brytyjskiego 663 Dywizjonu Korpusu Lotnictwa Wojsk Lądowych, który kontynuuje tradycje polskiego 663 Dywizjonu Samolotów Artylerii
• Prasa polska we Włoszech 1938-1983. Podstawowe informacje na temat 65 pism wydawanych przez 2 KP oraz wchodzące w jego skład jednostki i pododdziały
• dr Zdzisław Kościański 2 Brygada Pancerna w walkach pod Monte Cassino
• dr Zdzisław Kościański Bitwa pod Monte Cassino w świadomości młodzieży

[edytuj] Źródła

• Piotr Żaroń, Armia Polska w ZSRR, na Bliskim i Środkowym Wschodzie, Warszawa 1981,
• Witold Biegański, Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, tom 5, Regularne jednostki Wojska Polskiego na Zachodzie, Warszawa 1967,
• Andrzej Przemyski, Ostatni komendant. Generał Leopold Okulicki, Lublin 1990,
• Igor Błagowieszczański, Artyleria w II wojnie światowej, Warszawa 1983,
• Bronisław Dzikiewicz, Z teodolitem pod Monte Cassino, Warszawa 1984,
• Wacław Król, Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940-1945, Warszawa 1982,
• Jan Paśnicki, Podniebni artylerzyści, Polska Zbrojna, 1994 (artykuł byłego pilota 663 DSA na temat 50 rocznicy powstania jednostki i kontynuowaniu jej tradycji przez brytyjski 663 Dywizjon Korpusu Lotnictwa Wojsk Lądowych),
• Michał Polak, Logistyczne zabezpieczenie działań 2 Korpusu Polskiego (grudzień 1944 – kwiecień 1945), Przegląd Historyczno-Wojskowy, Nr 4 (209), Warszawa 2005,
• Janusz Odziemkowski, Służba Duszpasterska Wojska Polskiego 1914-1945, Warszawa 1998,
• Maciej Zajączkowski, Sztylet Komandosa, Warszawa 1991,
• Adam Majewski, Wojna, ludzie i medycyna, Lublin 1972,
• Kazimierz Frontczak, Siły Zbrojne Polski Ludowej. Przejście na stopę pokojową 1945-1947, Warszawa 1974,
• Yury Hrybouski, Losy żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie po powrocie na Białoruś, Przegląd Historyczno-Wojskowy nr 2 (197) z 2003 r., ISSN 1640-6281,