Portal:Małopolska

Historia Małopolski

• Historia Małopolski

Pradzieje | Małopolska Piastów | Małopolska dzielnicowa | Małopolska Jagiellonów | Małopolska w XVII i XVIII wieku | Małopolska w okresie rozbiorów | Małopolska w w II Rzeczypospolitej | Małopolska w okresie II wojny światowej | Małopolska po II wojnie światowej

• Historyczne ziemie małopolskie

Województwo krakowskie, Województwo sandomierskie, Województwo lubelskie, Województwo bełskie, Województwo bracławskie, Województwo czernihowskie, Województwo kijowskie, Województwo podlaskie, Województwo podolskie, Województwo ruskie, Województwo wołyńskie

Księstwo Oświęcimskie, Księstwo Zatorskie, Zagłębie Dąbrowskie, Zagłębie Krakowskie, Księstwo Siewierskie, Galicja, Rzeczpospolita Krakowska, Spisz, Żywiecczyzna, Podhale, Ziemia częstochowska, Ziemia radomska

Geografia Małopolski

• Jednostki administracyjne

województwo małopolskie, województwo podkarpackie, województwo lubelskie, województwo świętokrzyskie, województwo śląskie, województwo mazowieckie, województwo łódzkie

• Regiony geograficzne

Karpaty, Beskidy, Pieniny, Gorce, Jura Krakowsko-Częstochowska

• Rzeki

Wisła, Warta, Soła, Dunajec, Pilica, San, Raba, Wisłok, Wisłoka, Przemsza, Skawa

• Miasta

Kraków, Częstochowa, Tarnów, Kielce, Radom, Jaworzno, Dąbrowa Tarnowska, Bielsko-Biała, Rzeszów, Wieliczka, Sosnowiec, Będzin, Dąbrowa Górnicza, Czeladź, Zawiercie, Żywiec, Wadowice, Oświęcim, Lublin, Łańcut, Nowy Sącz, Tarnobrzeg, Sandomierz, Krynica-Zdrój

Sztuka Małopolska

• Teatr

Teatr Bagatela, Cricoteka, Teatr Lalki, Maski i Aktora Groteska, Teatr KTO, Teatr Ludowy w Krakowie,Krakowski Teatr Scena STU, Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, Studio Teatralno-Lingwistyczne, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, Teatr 38, Teatr Łaźnia Nowa, Teatr Ecce Homo, Teatr Lalki i Aktora "Kubuś", Teatr im. Adama Mickiewicza w Częstochowie, Kielecki Teatr Tańca, Teatr im. Stefana Żeromskiego w Kielcach

• Galerie sztuki
• Imprezy
• Muzea

Architektura Małopolska

• Romanizm - Rotunda św. Jana Chrzciciela w Grzegorzewicach,Kościół św. Jana Chrzciciela w Prandocinie k. Miechowa, Kościół św. Wojciecha w Krakowie, Druga katedra na Wawelu, Kościół św. Andrzeja w Krakowie, Kościół św. Wojciecha w Kościelcu k. Proszowic, Kościół św. Jakuba w Sandomierzu, opatctwo w Tyńcu pod Krakowem,Archiopactwo cystersów w Jędrzejowie, Mogiła pod Krakowem.
• Gotyk - Kościół św. Franciszka z Asyżu w Krakowie, Katedra na Wawelu, Kościół Mariacki w Krakowie, Kościół św. Katarzyny w Krakowie, Bazylika Narodzenia NMP w Wiślicy, Kościół św. Krzyża w Krakowie.
  • Zamki obronne : Chęciny, Czchów, Czorsztyn, Ojców, Bobolice, Kazimierzu Dolnym, Będzin, Lipowiec, Niedzica, Ogrodzieniec.
  • Fragmenty murów obronnych, z których najczęściej zachowały się bramy, np. w Szydłowie, Sandomierzu, Krakowie z Bramą Floriańską i jednym z najciekawszych zabytków związanych z umocnieniami miast Barbakanem.
  • Ratusz w Krakowie, z którego zachowała się tylko wieża.
  • Najstarszy budynek Uniwersytetu Jagiellońskiego - Collegium Maius.

• Renesans
• Barok
• Klasycyzm
• Historyzm
• Secesja
• Modernizm
• Architektura tradycjonalistyczna XX wieku
• Postmodernizm

Edukacja w Małopolsce

• Uniwersytety

Uniwersytet Jagielloński, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytet Rzeszowski

• Politechniki

Akademia Górniczo-Hutnicza, Politechnika Krakowska, Politechnika Częstochowska, Politechnika Radomska, Politechnika Rzeszowska, Politechnika Lubelska, Politechnika Świętokrzyska, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej

• • Uczelnie wyższe

Wyższa Szkoła Biznesu - National-Louis University, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości w Nowym Sączu, Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, Wyższa Szkoła Lingwistyczna w Częstochowie

Przemysł w Małopolsce

• Krakowski Okręg Przemysłowy,Jaworznicko-Chrzanowski Okręg Przemysłowy,Centralny Okręg Przemysłowy,Częstochowski Okręg Przemysłowy

Ekologia w Małopolsce

Parki Narodowe: Ojcowski Park Narodowy, Pieniński Park Narodowy, Babiogórski Park Narodowy, Tatrzański Park Narodowy, Gorczański Park Narodowy, Świętokrzyski Park Narodowy, Bieszczadzki Park Narodowy, Roztoczański Park Narodowy, Magurski Park Narodowy,

Parki krajobrazowe: Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy, Ciężkowicko-Rożnowski Park Krajobrazowy, Dłubniański Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie, Park Krajobrazowy Pasma Brzanki, Popradzki Park Krajobrazowy, Rudniański Park Krajobrazowy, Tenczyński Park Krajobrazowy, Wiśnicko-Lipnicki Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Orlich Gniazd

Turystyka w Małopolsce

Sport w Małopolsce

Małopolskie kluby

Cracovia,Wisła Kraków,Zagłębie Sosnowiec,Korona Kielce, Raków Częstochowa

,Małopolscy sportowcy

,Malopolska latem,Małopolska zimą

Aktualności

Artykuł miesiąca

Pieskowa Skała – część wsi Sułoszowa w Dolinie Prądnika, nieopodal Krakowa (27 km na północ od miasta) na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego, znana przede wszystkim z pięknego zamku.

Wieś po raz pierwszy wzmiankowana jest jako Peskenstein w dokumencie wydanym w 1315 roku przez Władysława Łokietka. W I połowie XIV wieku Kazimierz III Wielki wybudował tu zamek, element łańcucha obronnych "Orlich Gniazd", składający się z dwóch części: górnej i dolnej. Górna, niezachowana, wzniesiona była na niedostępnej skale zwanej "Dorotką".

Grafika miesiąca

Baszta zamku Ogrodzieniec.

Sylwetka miesiąca

Stefan Czarniecki

Stefan Czarniecki herbu Łodzia (ur. 1599 w Czarncy koło Włoszczowy, zm. 16 lutego 1665 w Sokołówce niedaleko Brodów na Ukrainie) – wybitny polski dowódca wojskowy; hetman polny koronny w 1665, wojewoda kijowski od 1664, wojewoda ruski od 1657, regimentarz od 1656, kasztelan kijowski od 1652.

Bardzo niewiele wiadomo o dzieciństwie i młodości Czarnieckiego. Nawet data roczna jego urodzenia nie jest pewna, ponieważ nie zachowały się żadne dokumenty ją poświadczające. Najczęściej przyjmuje się rok 1599. Możliwe, ale mniej prawdopodobne, są lata późniejsze, aż do roku 1604. Pochodził ze średniozamożnej rodziny szlacheckiej, która dodatkowo miała stosunkowo niewiele dóbr dziedzicznych. Większość dzierżonych przez nią ziem stanowiły królewszczyzny. Ponieważ ojciec jego, Krzysztof Czarniecki, miał łącznie dziesięciu synów, nie był w stanie wszystkim zapewnić majątku i kariery. Dlatego czterech jego synów trafiło do zawodowej służby wojskowej. Wśród nich znajdował się Stefan.

Artykuły na medal

[edytuj] Założenie uniwersytetu

Uniwersytet w Krakowie, który funkcjonował wówczas pod nazwą Studium Generale, powstał staraniem króla Kazimierza III Wielkiego 12 maja 1364 r. Był zatem drugim uniwersytetem, po praskim, który powstał w tej części Europy. Wzorowany był na Uniwersytecie Bolońskim. Faktycznie swoją działalność rozpoczął dopiero w 1367 r., prowadząc wykłady na trzech wydziałach: sztuk wyzwolonych (1 katedra), medycyny (2 katedry) i prawa (8 katedr, w tym 5 prawa rzymskiego). Papież nie zgodził się na powołanie najbardziej prestiżowego wydziału teologii. Ustrój wewnętrzny oparty był na samorządzie studentów niezależnym od czynników kościelnych. Po raz pierwszy w historii studenci prawa po wykładach mieli odbywać swego rodzaju praktyki w sądach. Krakowskie studium generale ukończyło tylko 6 osób na wydziale artium. Niestety rychła śmierć króla w 1370 oraz brak zainteresowania u Ludwika Węgierskiego doprowadziła do zaniechania jego działalności. Z dorobku naukowego zachowały się kodeksy z 1367 in castro Cracoviensi seu in universitate studii oraz z 1369 per manus cuisdam studentis.

Pieczęć Akademii Krakowskiej z czasów Władysława Jagiełły

W 1400 roku wznowił swoje nauczanie dzięki osobistym zabiegom królowej Jadwigi Andegaweńskiej na dworze papieskim w Awinionie. W swoim testamencie królowa zapisała krakowskiej uczelni swój majątek osobisty. Klejnoty królowej umożliwiły odnowienie uniwersytetu w pełnym kształcie, z czterema wydziałami typowymi dla średniowiecznych uniwersytetów. Spośród nich najważniejszy był wydział teologiczny, który dla każdego profesora był ukoronowaniem kariery naukowej. Uniwersytet Jagielloński był pierwszym uniwersytetem w Europie posiadającym samodzielne katedry matematyki i astronomii.

więcej na temat Uniwersytetu Jagiellońskiego

Czy wiesz, że...

Organizacje w w Małopolsce

Portal:Małopolska/Organizacje

Gwara małopolska

Dialekt małopolski:

• Gwara krakowska-słowniczek regionalizmów krakowskich w Wikisłownik
• Gwara podhalańska
• Gwara sądecka-Gwara sądecka w Wikisłowniku
• Gwara zagłębiowska
• Gwara żywiecka

Media Małopolskie

• Prasa

Dziennik Polski, Gazeta Krakowska, Kronika Beskidzka, Tygodnik Podhalański, Czas Bocheński, Gazeta Olkuska, Gazeta Skawińska, Głos Podbeskidzia, Głos Tymbarski, Głos Wielicki, Miesiąc w Krakowie, Przełom-Tygodnik Ziemi Chrzanowskiej, Temi, Echo Dnia, Nowiny, Gazeta Beskidzka, Gazeta Częstochowska, Gazeta Myszkowska, Nad Sołą i Koszarawą, Co tydzień, Tydzień w Jaworznie, Sokół Jaworznicki, Nasz Beskid

• Radio

Radio Kraków, Radio Rzeszów, RMF FM, Radio Kielce, Radio Bielsko, CCN, RDN, Radio Wanda, Radio Galicja, Radio Echo Złote Przeboje.

• Telewizja

Telewizja Kraków, Telewizja Rzeszów, Telewizja Kielce, Telewizja Lublin, CTv Jaworzno, Regionalna Telewizja Kablowa Nowy Sącz.

Nowe artykuły

Portal:Małopolska/Nowe

Artykuły wymagajace dopracowania

Portal:Małopolska/Dopracowania

Brakujące artykuły

Portal:Małopolska/Napisz

Współpraca

Portal:Małopolska/Współpraca1