Łomża

Z Wikipedii

Współrzędne: 53°10' N 22°05' E53.1666667 22.0833333 (Łomża)

Łomża
Herb Łomży Flaga Łomży
Województwo	podlaskie
Powiat	miasto na prawach powiatu
Gmina  - rodzaj	Łomża miejska
Założono	IX wiek
Prawa miejskie	15 czerwca 1418, książę Janusz I
Prezydent	Jerzy Brzeziński
Powierzchnia	32,67 km²
Położenie	53° 10' N 22° 05' E
Wysokość	95 m n.p.m.
Liczba mieszkańców (2006)  - liczba ludności  - gęstość	63 387 1940 os./km²
Strefa numeracyjna (do 2005)	86
Kod pocztowy	18-400 - 18-404
Tablice rejestracyjne	BL
Położenie na mapie Polski Łomża
Miasta partnerskie	Muscatine Nowogród Wołyński Soleczniki Kowno Tallinn
Urząd miejski3 ul. Stary Rynek 14 18-400 Łomża tel. (086) 215 67 00; faks (086) 216 45 56 (e-mail)
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Wiadomości w Wikinews
Strona internetowa miasta

Łomża – miasto w północno-wschodniej Polsce, w województwie podlaskim, nad rzeką Narew. Leży na historycznie największej ziemi Mazowsza – ziemi łomżyńskiej. W latach 1975-1998 stolica województwa łomżyńskiego. Od 1998 roku stolica powiatu łomżyńskiego oraz siedziba powiatu grodzkiego. Od 28 października 1925 jest także stolicą diecezji łomżyńskiej Kościoła rzymskokatolickiego. Łomża to główny ośrodek gospodarczy, edukacyjny i kulturowy północno-wschodniego Mazowsza oraz jedno z trzech głównych miast województwa podlaskiego (obok Białegostoku i Suwałk).

Spis treści 1 Geografia 1.1 Położenie 1.2 Klimat 1.3 Warunki naturalne 1.4 Podział administracyjny 1.5 Demografia 2 Historia 2.1 Nazwa miasta 2.2 Kalendarium historii Łomży 2.3 Historia Żydów w Łomży 3 Warto zobaczyć 3.1 Zabytki 3.1.1 Sakralne 3.1.2 Stary Rynek 3.1.3 Ulica Dworna 3.1.4 Ulica Sienkiewicza 3.1.5 Pozostałe zabytki 3.1.6 Pomniki 3.1.6.1 Pomniki przyrody 3.2 W pobliżu 4 Gospodarka 4.1 Firmy 4.2 Instytucje 5 Komunikacja 5.1 Tranzyt 5.2 Mosty 5.3 Komunikacja miejska i dalekobieżna 6 Edukacja 6.1 Szkoły Podstawowe 6.2 Publiczne Gimnazja 6.3 Szkoły Średnie 6.4 Szkoły Policealne 6.5 Szkoły Wyższe 6.5.1 Uczelnie publiczne 6.5.2 Uczelnie niepubliczne 7 Sport 7.1 Obiekty sportowe 7.2 Kluby sportowe 8 Kultura 8.1 Instytucje kulturalne 8.2 Stowarzyszenia obywatelskie 8.3 Media 8.3.1 Prasa 8.3.2 Radio 8.3.3 Telewizja 9 Przypisy 10 Bibliografia 11 Zobacz też 12 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geografia

[edytuj] Położenie

Łomża jest położona w środkowym biegu Narwi na Nizinie Mazowieckiej na wysokości 95 m n.p.m. w północnej części Międzyrzecza Łomżyńskiego. Miasto leży na wzgórzach morenowych, obejmujących wysoką, lewobrzeżną skarpę pradoliny Narwi.

[edytuj] Klimat

Według Okołowicza Łomża znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego, a wg Köppena^[1] leży na granicy strefy umiarkowanej (C) i borealnej (D).

Cechy charakterystyczne klimatu Łomży^[2]:

• Średnia temperatura roczna: 7,1°C
• Średnia temperatura lipca: 17°C
• Średnia temperatura stycznia: -3°C
• Średnie roczne opady: ok. 500 mm
• Średnia wilgotność powietrza: 80-82%
• Czas zalegania pokrywy śnieżnej: 50-80 dni
• Okres wegetacyjny: ok. 200 dni

[edytuj] Warunki naturalne

Łomża położona jest na terenie Zielonych Płuc Polski. W sąsiedztwie miasta znajduje się Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Narwi (na wschód), Rezerwat przyrody "Rycerski Kierz" (na zachód) oraz Czerwony Bór (na południe). W pobliżu, ok. 25 km na płn.-wsch., zlokalizowany jest Biebrzański Park Narodowy, a ok. 20km na północny-zachód Puszcza Kurpiowska. Przez miasto przepływają dwa cieki wodne: rzeka Narew oraz rzeczka Łomżyczka.

[edytuj] Podział administracyjny

Łomża składa się z czterech zwyczajowych dzielnic, które dzielą się na 22 osiedla.

• Stare Miasto – najstarsza część miasta, w której znajduje się wiele zabytków architektury oraz dwa parki miejskie. Ma również tu swoje miejsce większość łomżyńskich urzędów oraz stadion ŁKS-u. W skład Starego Miasta wchodzi Starówka, Rembelin, Os. Monte Casino oraz nowe osiedla powstałe w miejscu wsi Pociejewo, czyli Os. Skarpa i Os. Pociejewo.
• Południe – dzielnica, w której znajdują się głównie bloki mieszkalne. Budynki a razem z nimi dzielnica zaczęły powstawać w latach 70., kiedy nastąpił rozwój gospodarczy miasta po nadaniu rangi województwa. Obszar leży na południe od Starego Miasta, stąd też nazwa. Znajdują się tutaj osiedla: Jantar, Górka Zawadzka, Mazowieckie, Konstytucji, Armii Krajowej, Medyk oraz Zawady Przedmieście. Na osiedlu Medyk mieści się Zespolony Szpital Wojewódzki. Dzielnica nadal się rozwija pod względem urbanistycznym.
• Łomżyca – niegdyś oddzielna miejscowość. Leży w zachodniej części miasta. Tworzą ją osiedla domków jednorodzinnych (Łomżyca, Nowa Łomżyca, Maria, Narew, Staszica, Słoneczne, Parkowe, Młodych i Skowronki). Dzielnica prężnie się rozwija pod względem urbanistycznym.
• Kraska – najmniejsza z czterech łomżyńskich dzielnic. Leży na południe od Łomżycy. Dawniej była miejscowością. Nazwy ulic pochodzą tu najczęściej od nazw ptaków np. ul. Krucza, ul. Pawia, ul. Kolibrowa itp. Znajdują się tu głównie domki jednorodzinne (Os. Kraska) oraz zakłady przemysłowe (Os. Przemysłowe). Na południe od Kraski położona jest wieś Konarzyce.

[edytuj] Demografia

Ludność Łomży[3]
Rok	Ludność	Rok	Ludność	Rok	Ludność	Rok	Ludność
1550	3 300	1928	28 918	1996	63 757	2006	63 387
1700	300	1931	25 065	1997	64 244	2007
1806	6 000	1934	32 000	1998	64 605	2008
1867	10 000	1936	32 000	1999	64 915	2009
1900	24 840	1937	33 000	2000	63 805	2010
1910	27 671	1938	27 854	2001	63 958	2011
1912	22 000	1939	27 000	2002	63 902	2012
1915	16 000	1945	12 500	2003	63 757	2013
1921	22 014	1970	30 000	2004	63 880	2014
1925	26 182	1995	63 338	2005	63 819	2015

Dane z 31 grudnia 2006 r.^[4]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	63 387	100	32 790	51,7	30 597	48,3
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1 937,3		1 002,1		935,1

Według danych z 2006 roku^[4], średni dochód na mieszkańca wynosił 2 942,31 zł.

Łomża liczy ponad 63 tysiące mieszkańców i plasuje się pod tym względem na trzecim miejscu w województwie podlaskim. W ciągu ostatnich lat można obserwować systematyczny odpływ ludności (migracje do większych miast i za granicę), który jest spowodowany brakiem perspektyw na przyszłość oraz małym rynkiem pracy. Na koniec 2006 roku przyrost naturalny był dodatni i wynosił 1,3 na 1000 mieszkańców, natomiast saldo migracji wynosiło -520^[4]. Z kolei stopa bezrobocia na koniec lutego 2008 r. wynosiła 12,4%^[5].

[edytuj] Historia

[edytuj] Nazwa miasta

Nazwa Łomży sięga zamierzchłej historii. W związku z jej genezą Zygmunt Gloger pisze m.in. że: "Ludzie mieszkający w lasach i żyjący z myślistwa, pasterstwa i rybołówstwa nie mieli potrzeby budowania zamków, bo przyrodzoną i najbezpieczniejszą ich warownią były zawalone łomami starych drzew gąszcze leśne". Według prof. Karola Zierhoffera nazwa (Łomża) oznaczała przypuszczalnie miejsce, gdzie był jakiś łom, jakieś pokruszone bloki kamienne bądź połamane przez wiatr drzewa. Nazwa jest topograficzna, urobiona za pomocą przyrostka "ża" od tego samego rdzenia, co staropolskie łomić, łomać. Podobnie uformowana jest nazwa miasta Iłża.

W materiałach źródłowych występują także inne formy nazwy: łac. Lompza, niem. Lomscha, jid. Lomsza, rus. Ломжа, lit. Lomža. Występowanie ich jest związane m.in. z wielonarodowościową niegdyś strukturą etniczną miasta.

[edytuj] Kalendarium historii Łomży

• IX/X w. - pierwotna lokalizacja grodu na nadnarwiańskiej skarpie oddalonej o 5 km od dzisiejszego centrum
• ok. 1000 r. - założenie pierwszej parafii na wschodnim Mazowszu przez świętego Brunona z Kwerfurtu na Wzgórzu św. Wawrzyńca
• koniec XIV w. - ponowna lokacja Łomży w dogodniejszym miejscu
• XIV/XV w. - budowa dworu w Łomży
• 1392 r. - powstanie na Popowej Górze kościoła pw. NMP i św. Rozesłańców
• 1400 r. - nadanie wójtostwa Janowi Białkowi
• 1410 r. - przeniesienie parafii ze Starej Łomży do Łomży
• 15 czerwca 1418 r. - nadanie Łomży prawa miejskiego chełmińskiego przez księcia Janusza I
• XV/XVI w. - intensywny rozwój miasta; Łomża najważniejszym miastem Mazowsza po Warszawie i Płocku
• 1504-1525 r. - budowa łomżyńskiej fary z inicjatywy mieszczan i proboszcza Jana Wojsławskiego, przy wsparciu księżnej Anny Mazowieckiej
• 1526 r. - Łomża miastem królewskim
• 1612-1614 r. - przybycie jezuitów i założenie Kolegium Łomżyńskiego
• XVII-XVIII w. - upadek świetności miasta po wojnach szwedzkich i klęskach żywiołowych
• 1770-1798 r. - budowa kościoła i klasztoru OO. Kapucynów
• 1794 r. - przybycie do Łomży Prusaków
• 1816 r. - Łomża stolicą obwodu łomżyńskiego w województwie augustowskim
• 1823 r. - budowa ratusza
• 1866 r. - Łomża stolicą Guberni Łomżyńskiej
• 1918 r. - wyzwolenie Łomży
• 1920 r. - obrona miasta przed III Korpusem Jazdy
• 1925 r. - powstanie diecezji łomżyńskiej
• 1939-1945 r. - aktywne uczestnictwo Łomżan w II wojnie światowej
• 1946-1975 r. - odbudowa najstarszej części miasta
• 1975 r. - Łomża stolicą województwa łomżyńskiego
• 1991 r. - goszczenie w mieście papieża Jana Pawła II
• 1999 r. - Łomża siedzibą powiatu grodzkiego i stolicą powiatu ziemskiego

[edytuj] Historia Żydów w Łomży

Pierwsi Żydzi pojawili się w Łomży w 1494. W 1556 zostali jednak wydaleni z miasta. Próbowali tu powracać, ale w 1598 zostali ponownie wypędzeni. Dopiero w XVIII w. dostali pozwolenie na handel w mieście, odgrywając znaczącą rolę w jego życiu gospodarczym jako właściciele fabryk, tartaków, prowadząc handel zbożem, spławianym Narwią.

W 1826 w Łomży mieszkało 737 Żydów, w 1860 już 2680 (blisko 45% ogółu mieszkańców miasta). W ciągu XIX w. liczba ludności żydowskiej stale wzrastała, by dojść w 1915 do 11 088 osób. W 1840 zbudowano bejt ha-midrasz, w 1880 – Wielką Synagogę. Żydzi łomżyńscy brali aktywny udział w powstaniu styczniowym. W II połowie XIX w. czynne były w mieście dwie szkoły talmudyczne (jeszyboty), a w końcu stulecia zawiązano dwie partie polityczne: Bund i Agudat Israel. W 1921 czynnych było w mieście 498 żydowskich warsztatów rzemieślniczych. Wychodziły wówczas w Łomży trzy żydowskie czasopisma: Lomszer Sztyme, Lomszer Weker i Lomszer Lebn. Ostatnimi przedwojennymi rabinami byli: Aaron Bakit i Mosze Szackes. We wrześniu 1939 ludność żydowska liczyła około 11 000 osób. W dniu 12 sierpnia 1941 Niemcy utworzyli getto, a 13 sierpnia zamordowali około 3000 Żydów, w listopadzie 1942 – wywieźli wszystkich pozostałych Żydów do Zambrowa, stamtąd dalej do obozu zagłady w Oświęcimiu.^[6]

[edytuj] Warto zobaczyć

[edytuj] Zabytki

Łomża, jako miasto z bogatą historią, może poszczycić się dużą ilością zabytków reprezentujących różne epoki. Odnajdujemy tutaj zarówno gotycką Katedrę, barokowy klasztor, klasycystyczny ratusz, jak i pseudobarokowe kamieniczki.

[edytuj] Sakralne

• Katedra – ul. Dworna. Późny gotyk. Ukończona ok. 1526
• Pałac Biskupi – ul. Sadowa. Neoklasycystyczny. 1925. Obok Plebania z XVIII w.
• Kościół i klasztor OO. Kapucynów – ul. Krzywe Koło. Barok Toskański. Wzniesiony 1770-1798 na skarpie nad Narwią (tzw. Popowa Góra). W bocznej kaplicy współczesny obraz przedstawiający bł. o. Honorata Koźmińskiego, kapucyna. W pomieszczeniu przy bocznym wejściu co roku w okresie Bożego Narodzenia uruchamiana jest ruchoma szopka
• Zespół klasztorny SS. Benedyktynek – ul. Dworna. Od 1863 murowany
• Kościół Wniebowzięcia NMP – Plac Jana Pawła II. Styl bizantyjski. Dawna cerkiew garnizonowa z 1877. Do dziś zachował formy architektoniczne typowe dla cerkwi prawosławnych
• Gmach Wyższego Seminarium Duchownego – Plac Jana Pawła II (1866)
• Cmentarz Katedralny w Łomży – ul. Kopernika. XVIII w. Jeden z najstarszych w Polsce. Obejmuje zespół cmentarzy (rzymskokatolicki, ewangelicko-augsburski, prawosławny)

•Kaplica rodziny Śmiarowskich (1838)

•Dom Pogrzebowy (1853)

•Neogotycka Brama (1879)

•Neoklasycystyczna kaplica ewangelicka (XIX w.)

• Cmentarz żydowski w Łomży ul. Rybaki – z XIX-wiecznymi macewami wykonanymi z głazów narzutowych. Jeden z nielicznych tego typu w Europie
• Cmentarz żydowski w Łomży ul. Wąska – z zachowanym domem pogrzebowym
• Dom Pastora – ul. Krzywe Koło (XIX w.)

[edytuj] Stary Rynek

• Ratusz – klasycystyczny. Wzniesiony w latach 1822-1823. W ścianie tablica upamiętniająca nadanie praw miejskich. Obok nowy ratusz.
• Kamieniczki z arkadami – pseudobarokowe. W większości odbudowane po II wojnie światowej.
• Hala targowa – 1928

[edytuj] Ulica Dworna

• Gmach Sądu Okręgowego – neobarokowy z 1909 r.^[7]
• Siedziba Kredyt Banku – 1888. Fasada siedmioosiowa. Przed budynkiem popiersie Bogdana Winiarskiego – prezesa Banku Narodowego w Londynie.
• Banku Gospodarki Żywnościowej – budynek z końca XIX w. Wcześniej siedziba Kasy Oszczędności, której dyrektorem był Roman Bielicki, ojciec Hanki Bielickiej.
• Gmach Muzeum Północno-Mazowieckiego – przełom XVIII/XIX w.
• Zabytkowe kamienice

[edytuj] Ulica Sienkiewicza

• Kamienica rodziny Śledziewskich
• Tablica upamiętniająca śmierć Leona Kaliwody
• Odrestaurowane kamieniczki
• Obok Plac Jana Pawła II

[edytuj] Pozostałe zabytki

• Budynek I LO – ul. Bernatowicza 4. Według projektu Feliksa Nowickiego, oddano do użytku w 1914.
• Budynek II LO – Plac Kościuszki 3. Według projektu Feliksa Łowickiego, oddano do użytku w 1906.
• Budynek Poczty Polskiej – Plac Pocztowy 1. Zbudowany 1843-1844. Od początku istnienia nie zmienił swojej funkcji.
• Budynek Więzienia Gubernialnego – Al. Legionów 36. Wybudowany w 1892. Obecnie po przebudowie budynek Państwowej Szkoły Muzycznej.
• Dom Ludowy – Al. Legionów 9. Wybudowany w 1905. Obecnie Szkoła Drzewna; obok Park Ludowy.
• Dom Pomocy Społecznej – ul. Polowa 39. Neorenesansowy. Wybudowany w 1882. Dawniej Dom Starców.
• Ulica Farna – Deptak-wizytówka miasta.

[edytuj] Pomniki

• Kamienne schody – wybudowane w 1900. Łączą dwie części ul. Krzywe Koło (wyższą – na skarpie niedaleko Starego Rynku i niską – przy ul. Rybaki w dolinie rzeki Narew). W parterowym domku przy schodkach mieszkał Prymas Stefan Wyszyński.
• Brama Napoleona – wejście do domu, w którym podobno zatrzymał się Napoleon prowadząc wojska na Moskwę. Brama znajduje się u szczytu Kamiennych schodów.

• Obelisk 33 Pułku Piechoty
• Pomnik Bohdana Stefana Winiarskiego
• Pomnik Bojownikom Nieznanym Straconym przez Najeźdźców-Rosjan w 1831 r.
• Pomnik Bojownikom Za Wolność Ojczyzny
• Pomnik Harcerzom Ziemi Łomżyńskiej
• Pomnik Jakuba Wagi
• Pomnik Kardynała Stefana Wyszyńskiego
• Pomnik - ławeczka Hanki Bielickiej
• Pomnik Ofiar Represji Stalinowskich
• Pomnik Pamięci Bohaterów Walk o Wolność i Niepodległość Polski oraz Więźniów Politycznych Zamęczonych i Pomordowanych w latach 1939-1956
• Pomnik Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej Obwodu Łomżyńskiego
• Pomnik poświęcony Ojcu Św. Janowi Pawłowi II
• Pomnik poświęcony Tadeuszowi Kościuszce
• Pomnik Stacha Konwy
• Pomnik Zygmunta Glogera
• Tablica żydowska

[edytuj] Pomniki przyrody

W mieście znajduje się 12 pomników przyrody wpisanych do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody. Głównie są to pojedyncze drzewa wiekowe, które znajdują się na terenie parków miejskich:

• Park Jakuba Wagi – założony w 1842. Dawniej Ogród Spacerowy. Między ul. Wojska Polskiego, Glogera, Nowogrodzką i Ogrodową
• Park Jana Pawła II – obok Sanktuarium Miłosierdzia Bożego. Między ul. Wyszyńskiego, Zawadzką i Prusa
• Park Ludowy – założony w 1905 przy Al. Legionów

[edytuj] W pobliżu

• Drozdowo - miejscowość położona 9 km na wschód od Łomży. W dawnym dworku rodziny Lutosławskich ma swoją siedzibę Muzeum Przyrody w Drozdowie.
• Nowogród - miasto leżące 15 km od Łomży w dół Narwi. Na wysokiej nadrzecznej skarpie znajduje się Skansen Kurpiowski założony przez Adama Chętnika w 1927 roku.
• Piątnica - miasteczko sąsiadujące z Łomżą, położone na przeciwległym brzegu Narwi. Znajdują się tu forty rosyjskie z końca XIX w., z których najlepiej prezentuje się fort nr 1 położony przy drodze do Drozdowa oraz fort nr 3 będący pod opieką Klubu "FORT" położony przy drodze na Pisz, Augustów.
• Las Jednaczewski (3 km na północny-zachód), w którym znajduje się pomnik Stacha Konwy – bohatera Kurpiów, który zginął w tym lesie w 1733 roku. Pomniki Stacha Konwy znajdują się też w Nowogrodzie i Łomży, a na Kopańskim Moście koło Myszyńca upamiętniona jest bitwa, w której dowodził oddziałem Kurpiów.
• Wzgórze Świętego Wawrzyńca i Góra Królowej Bony – świadectwa istnienia Łomży już ok. 1000 r. n.e.: wały grodu zniszczonego w XIII w., wykopaliska i ślady kościoła, którego pierwsze fundamenty położył św. Brunon z Kwerfurtu.

[edytuj] Gospodarka

Położenie Łomży w regionie o charakterze rolniczo-leśnym wskazuje na podstawowe kierunki rozwoju gospodarczego, którymi są branże nieuciążliwe ekologicznie, tj. przemysł spożywczy, browarnictwo, elektronika, przemysł materiałów budowlanych, drzewny, meblarski, produkcja i przetwórstwo płodów rolnych, a także turystyka i agroturystyka.

[edytuj] Firmy

• Browar Łomża Sp. z o.o. - wyrób piwa marki Łomża Wyborowe, Mocne, Export, Złoty Kur, Dock, Cherri, Korona Książęca,
• DOMEL Sp. z o.o. - producent okien bezołowiowych z PCV i aluminium,
• Łomżyńska Fabryka Mebli Sp. z o.o. - producent mebli,
• PEPEES S.A. - producent glukozy krystalicznej, syropów maltozowych, maltodekstryn itp.,
• Przedsiębiorstwo Ochrony „Purzeczko” Sp. z o.o. - ochrona osób i mienia, ochrona przeciwpożarowa, ratownictwo medyczne oraz usługi czystościowo-porządkowe,
• Zakłady Spożywcze "Bona" Sp. z o. o. - producent majonezów, musztard, ketchupów, sosów do kanapek, zapraw do napojów, miodu sztucznego itp.,
• ZUI Novum Sp. z o.o. - producent oprogramowania dla banków.

[edytuj] Instytucje

• Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Podlaski Odział Regionalny - ul. Nowa 2
• Archiwum Państwowe. Oddział w Łomży - Al. Legionów 36
• Nadleśnictwo Łomża - ul. Nowogrodzka 60
• Urząd Celny - ul. Poznańska 156
• Urząd Statystyczny. Oddział w Łomży - ul. Senatorska 52b
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych - ul. Szosa Zambrowska 29
• Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łomży - ul. Nowa 2

[edytuj] Komunikacja

[edytuj] Tranzyt

Łomża obecnie nie posiada obwodnicy, której zakończenie jeszcze na początku 2007 roku było planowane na 2013 r.^[8] Ze spotkań przedstawicieli przedsiębiorców i władz miasta z reprezentantami GDDKiA i rządu z początku października 2007 wynika, że w Łomży nie będzie obwodnicy co najmniej do 2020r. Według 2 z 3 półoficjalnych wariantów przez miasto ma przebiegać trasa Via Baltica, która połączy Warszawę z Helsinkami. Władze miasta już od kilku lat zabiegały o wspomnianą inwestycję i nagłaśniały całą sprawę ze względu na możliwość rozwoju miasta i kwestie ochrony środowiska.^[9][10]

Przez miasto przebiegają drogowe szlaki komunikacyjne. Są to m.in.^[11]:

• droga krajowa nr 61 : Warszawa - Legionowo - Różan - Ostrołęka - Łomża - Grajewo - Augustów
• droga krajowa nr 63 : Węgorzewo - Giżycko - Orzysz - Pisz - Kolno - Łomża - Zambrów - Siedlce - Radzyń Podlaski - Sławatycze
• droga wojewódzka nr 645 : Myszyniec - Łyse - Zbójna - Nowogród - Łomża
• droga wojewódzka nr 677 : Łomża - Śniadowo - Ostrów Mazowiecka
• droga wojewódzka nr 679 : Łomża - Podgórze - Gać - Mężenin

[edytuj] Mosty

W Łomży na rzece Narew znajdują się dwa mosty: stary most w ciągu ul. Zjazd (łączący miasto z Piątnicą Poduchowną i będący przeprawą na drogach krajowych 61 i 63) i nowy most w ciągu ul. Wł. Sikorskiego (łączący miasto z Piątnicą Włościańską). Ponadto na rzeczce Łomżyczce jest 6 mostów. Ze względu na zły stan techniczny starego mostu od lipca 2006 roku obowiązuje na nim ograniczenie wagowe dopuszczające ruch pojazdów o masie całkowitej nieprzekraczającej 30 ton.^[12] W związku z planowaną budową obwodnicy ma powstać trzeci most łączący brzegi Narwi.

[edytuj] Komunikacja miejska i dalekobieżna

Łomża posiada 17 linii autobusowych zarządzanych przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji w Łomży, o łącznej długości 239 km.^[13]
Ponadto w mieście znajduje się dworzec PKS i nieczynny dworzec PKP. W komunikacji międzymiastowej główną rolę odgrywa przedsiębiorstwo PKS Łomża, zapewniające połączenia z Warszawą, Białymstokiem, Olsztynem, Ełkiem, Giżyckiem, Ostrołęką, Mławą, Ciechanowem oraz z pobliskimi miastami i wioskami.

[edytuj] Edukacja

Historia szkolnictwa w Łomży sięga początków XV wieku, kiedy to założono pierwszą parafię, a razem z nią szkołę parafialną. W 1614 roku przebywający na terenie miasta jezuici utworzyli Kolegium Jezuickie. Łomża należała wówczas do najważniejszych ośrodków edukacyjnych w kraju. Jednym z kolejnych rektorów kolegium był św. Andrzej Bobola. Poziom szkolnictwa nie spadł po przekazaniu przez KEN szkoły pijarom w 1774 roku. Pod władzą zaborców w Łomży wykształciło się wiele ważnych osobistości, m.in. Szymon Konarski, Rafał Krajewski, Jakub Ignacy Waga, Wojciech Szweykowski, Adam Chętnik. Obecnie w Łomży jest dobrze rozwinięta sieć szkół publicznych i niepublicznych na wszystkich szczeblach. Znajduje się tutaj 7 szkół podstawowych, 8 gimnazjów, 10 szkół ponadgimnazjalnych oraz 6 szkół wyższych (w tym 3 niepubliczne). Poziom kształcenia w Łomży jest bardzo wysoki, o czym świadczą wyniki egzaminów maturalnych i gimnazjalnych w skali kraju i województwa. I LO i II LO należą do krajowej i wojewódzkiej czołówki szkół średnich.^[14] Ponadto wiele łomżyńskich szkół zdobyło tytuł Szkoły z klasą.

[edytuj] Szkoły Podstawowe Szkoła Podstawowa nr 2 im. Władysława Broniewskiego Szkoła Podstawowa nr 4 Szkoła Podstawowa nr 5 im. Stanisława Staszica Szkoła Podstawowa nr 7 im. Adama Mickiewicza Specjalna Szkoła Podstawowa nr 8 Szkoła Podstawowa nr 9 Szkoła Podstawowa nr 10 im. Jana Pawła II

[edytuj] Publiczne Gimnazja Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Noblistów Polskich Publiczne Gimnazjum nr 2 im. Jana Pawła II Publiczne Gimnazjum nr 3 im. 33 Pułku Piechoty Publiczne Gimnazjum nr 6 im. Tadeusza Kościuszki Specjalne Gimnazjum nr 7 Publiczne Gimnazjum nr 8 Publiczne Gimnazjum nr 9 im. Rodziny Lutosławskich Katolickie Gimnazjum im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego

[edytuj] Szkoły Średnie I Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki II Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej III Liceum Ogólnokształcące im. Żołnierzy Obwodu Łomżyńskiego AK Liceum Plastyczne w Łomży im. Wojciecha Kossaka (od 2005) - wcześniej Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego Zespół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących nr 4 im. Marii Skłodowskiej-Curie Zespół Szkół Mechanicznych i Ogólnokształcących nr 5 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego Zespół Szkół Ekonomicznych i Ogólnokształcących nr 6 Zespół Szkół Weterynaryjnych i Ogólnokształcących nr 7 im. Ludwika Bojanusa Zespół Szkół Specjalnych nr 8 Zespół Szkół Drzewnych nr 9 im. Komisji Edukacji Narodowej

[edytuj] Szkoły Policealne Policealne Studium Farmaceutyczne Policealne Studium Informatyczne Szkoła Policealna Ochrony Zdrowia Liceum Ekonomiczne Dla Dorosłych Pomaturalne i Policealne Studium Rachunkowości Policealna Szkoła Medyczna

[edytuj] Szkoły Wyższe

[edytuj] Uczelnie publiczne

• Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży
• Politechnika Białostocka – Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Łomży
• Publiczne Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Łomży pod opieką Uniwersytetu Warszawskiego

[edytuj] Uczelnie niepubliczne

• Wyższa Szkoła Agrobiznesu w Łomży
• Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości im. Bogdana Jańskiego w Łomży
• Wyższe Seminarium Duchowne im. Papieża Jana Pawła II w Łomży
• Niepubliczne Kolegium Języków Obcych w Łomży

[edytuj] Sport

Historia sportu w Łomży sięga końca XIX wieku, kiedy to w 1897 roku zorganizowano pierwsze wyścigi wioślarskie amatorów. Dwa lata później rozpoczęto starania o powołanie towarzystwa wioślarskiego, które to zainaugurowało swoją oficjalną działalność 17 sierpnia 1901 roku pod nazwą Łomżyńskiego Towarzystwa Wioślarskiego. Stowarzyszenie prężnie działało do rozpoczęcia II wojny światowej. Jego działalność została zawieszona w latach 80. XX wieku.

16 kwietnia 1926 roku został założony pierwszy klub piłkarski, obecnie drugoligowy ŁKS Łomża. Ponadto w mieście działa kilkanaście klubów sportowych reprezentujących różne dyscypliny. Do najważniejszych sekcji oprócz piłki nożnej należą siatkówka, koszykówka, lekkoatletyka oraz sporty walki. Swoje największe sukcesy Łomżanie odnosili właśnie w lekkoatletyce, sportach walki, a ostatnio także w kulturystyce.^[15] Łomżyński sport wspierany jest przez Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej w Łomży.

W 1998 roku została otwarta Hala Sportowa, w której odbywają się międzynarodowe imprezy piłki halowej^[16] oraz wschodnich sztuk walki^[17]. Inne ważniejsze obiekty sportowe w Łomży to Stadion Miejski, Skate Park oraz basen pływacki. 14 stycznia 2006 roku uruchomiono stok narciarski w Rybnie k. Łomży.

[edytuj] Obiekty sportowe

• Stadion piłkarsko-lekkoatletyczny – ul. Zjazd 18. Obecnie stadion ŁKS-u,
• Hala Sportowa im. Olimpijczyków Polskich – ul. Księżnej Anny 18. Odbywają się tutaj miejskie, regionalne, a nawet międzynarodowe imprezy sportowe,
• Kompleks Rekreacyjno-Sportowy (Skate Park) – Os. Perspektywa. Korty tenisowe, boisko do piłki ręcznej, ścieżki rowerowe, minigolf,
• Kryty basen pływacki przy SP nr 10 – ul. Niemcewicza 17.

[edytuj] Kluby sportowe

• ŁKS Łomża – klub piłkarski (II liga) założony w 1926 r.
• KS Perspektywa – klub piłkarski (klasa A podlaska)
• SKTS Łomża – tenis stołowy (II liga)
• MKS Jantar – siatkówka
• MKS Medyk – taekwondo
• Łomżyński Klub Karate
• Łomżyński Klub Płetwonurków "Podwodny Jeleń"
• Łomżyński Klub Biegowy
• UKS Jedynka Łomża – siatkówka kobiet (II liga), tenis stołowy, zapasy
• UKS Łomżyczka 10 – koszykówka, piłka nożna
• UKS Dziewiątka – koszykówka, szachy
• UKS Technik – zapasy
• GUKS "Dwójka" – młodzieżowy klub koszykarski
• UKS "ŻAK" – siatkówka, szachy, koszykówka
• UKS Return – tenis ziemny
• Zespół Szkół Mechanicznych i Ogólnokształcących – koszykówka, siatkówka, lekkoatletyka

[edytuj] Kultura

Łomża to również prężnie rozwijający się ośrodek kulturalny. Znajdują się tutaj teatr, orkiestra kameralna, muzeum a także liczne galerie sztuki oraz instytucje, które mają na celu krzewienie kultury wśród dzieci i młodzieży. Wiele spośród łomżyńskich instytucji realizuje projekty, które wykraczają poza ich typowy zakres działań. Są to m.in.:

• Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Walizka" - organizowany przez Teatr Lalki i Aktora
• Festiwal "Sacrum et Musica" - organizowany przez Łomżyńską Orkiestrę Kameralną
• Festiwal Muzyczne Dni "Drozdowo-Łomża" - organizowany przez Regionalny Ośrodek Kultury
• Ogólnopolski Plener Malarski - jw.
• Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego o "Puchar Prezydenta Łomży" - jw.
• Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego o "Mistrzostwo Łomży" - organizowany przez Klub Tańca Towarzyskiego "AKAT"
• Ogólnopolski Turniej Tańca Młodzieżowego "Wirująca Strefa" - organizowany przez MDK-DŚT

[edytuj] Instytucje kulturalne Galeria Sztuki Współczesnej – ul. Długa 13 Łomżyńska Orkiestra Kameralna – Al. Legionów 30/6 Miejska Biblioteka Publiczna – ul. Długa 13 Miejski Dom Kultury – Dom Środowisk Twórczych – ul. Wojska Polskiego 3 Muzeum Północno-Mazowieckie w Łomży – ul. Dworna 22 Państwowa Szkoła Muzyczna I i II Stopnia – Al. Legionów 36 Regionalny Ośrodek Kultury – ul. Małachowskiego 4 Teatr Lalki i Aktora w Łomży – Plac Niepodległości 14 [edytuj] Stowarzyszenia obywatelskie Sekcja Capoeira UNICAR Łomża - Aleja Legionów 60A Centrum Aktywności Lokalnej "Novitas" Katolicka wspólnota Gloriosa Trinita – ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego 11 Klub Karate Fudokan-Shotokan Łomża Łomżyńska Grupa Odtwórstwa Historycznego "Spiritus temporis" Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów – ul. Długa 13 Salon Literacki Anny Jakubowskiej – ul. Makowa 26 Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej – ul. Sienkiewicza 8 Zespół Muzyki Dawnej "Voci Unite" Zespół Pieśni i Tańca "Łomża"

[edytuj] Media [edytuj] Prasa Gazeta Współczesna Kontakty Tygodnik Diecezji Łomżyńskiej "Głos Katolicki" [edytuj] Radio Radio ESKA Łomża 88.8 FM Radio RMF MAXXX Łomża 97.5 FM Diecezjalne Radio Nadzieja 103.6 FM [edytuj] Telewizja Telewizja Łomża

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Brodzicki Czesław, „Ziemia łomżyńska do 1529 roku”, Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów, Łomża 1999, ISBN 83-86175-95-8
• Godlewska Donata, „Dzieje Łomży od czasów najdawniejszych do rozbiorów Rzeczypospolitej (XI w.-1795)”, Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej, Łomża 2000, ISBN 83-902985-7-0
• Wiśniewski Jerzy, „Początek i rozwój nowego osadnictwa w ziemi łomżyńskiej w koncu XIV i w XV wieku” [w:] „Studia Łomżyńskie”, t. 1:1989, s. 19-207, mapa.
• Zierhoffer Karol, „Nazwy miejscowe północnego Mazowsza”, Ossolineum, Wrocław 1957
• Praca zbiorowa, „Spacerkiem po dawnej Łomży”, Muzeum Okręgowe w Łomży, Łomża 1997, ISBN 83-87108-04-9
• Praca zbiorowa, „Ziemia Łomżyńska”, Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej, Łomża 2004, ISBN 83-912037-5-1
• Regionalny Ośrodek Kultury w Łomży, „Łomżyński Informator Kulturalny 2007”, Libra-Print, Łomża 2007, ISSN 1427-7883
• Urząd Miejski w Łomży, „580 lat miasta Łomży”, System Perfekt, Łomża 1998, ISBN 83-87473-63-4
• Urząd Miejski w Łomży, „Profesjonalna Gmina”, Libra-Print, Łomża 2000
• Urząd Miejski w Łomży, „Plan Miasta”, BiK, ISBN 83-88963-38-4
• Przewodniki turystyczno-gospodarcze miasta Łomży (2000, 2002, 2004)

[edytuj] Zobacz też

• Diecezja łomżyńska
• Grodzisko w Łomży
• Gubernia łomżyńska
• Historia Łomży
• Ludność Łomży
• Mazowsze Łomżyńskie
• Powiat łomżyński
• Szur (gmina Łomża)
• Wzgórza łomżyńskie
• Zamek w Łomży
• Ziemia łomżyńska
• 6 Korpus Armijny Imperium Rosyjskiego

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Miasto
  • Strona internetowa miasta Łomży
  • Strona internetowa miasta Łomży dostosowana do wyświetlaczy urządzeń mobilnych
  • Łomża w dokumencie archiwalnym
  • Historyczna Łomża
  • Łomża w "Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom V" str. 699-704

• Zabytki
  • Informacje na temat zabytków w Łomży

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi