Klasycyzm

Z Wikipedii

Klasycyzm (z łac. classicus - doskonały, pierwszorzędny, wzorowy, wyuczony) – styl w muzyce, sztuce, literaturze oraz architekturze odwołujący się do osiągnięć starożytnych Greków i Rzymian. W Europie tzw. "powrót do źródeł" (klasycznych) pojawił się już w renesansie, a następnie występował równolegle do baroku, czyli od XVII wieku do końca wieku XVIII, w niektórych krajach trwał do lat 30. następnego stulecia, a nawet dłużej. Styl ten szczególnie nawiązywał do antyku. Zmodyfikowany klasycyzm przeradzał się czasem w eklektyzm końca XIX wieku. Klasycyzm jako styl panował w epoce oświecenia. Najpełniejszy rozkwit klasycyzmu nastąpił pod koniec XVIII wieku. i w pierwszej ćwierci wieku XIX. W dziedzinie literatury swoisty kres klasycyzmu przyniosła wojna klasyków z romantykami. Zauroczenie klasyczną harmonią pojawiało się wielokrotnie, także w XX wieku, pod postacią neoklasycyzmu (w literaturze, w architekturze), a następnie wśród artystów awangardowych, np. u Picassa.

Cechy klasycyzmu:

• wzorowanie się na tematyce i architekturze starożytnej Grecji i Rzymu (rzymski Panteon i Partenon w Atenach)
• chęć wiernego odwzorowania elementów dekoracji, stroju czy architektury Antyku
• statyka zamiast dynamizmu
• oszczędność wyrazu
• spokój - przeciwieństwo barokowej ekspresji
• uwypuklenie cnót obywatelskich w przeciwieństwie do rokokowej frywolności
• obraz idealistyczny
• kształt ważniejszy niż barwa
• tematyka moralizatorska, często propagandowa (np. Jacques-Louis David Śmierć Marata)
• ukazywanie momentu przed ważnym wydarzeniem lub akcją (np. Jacques-Louis David Przysięga Horacjuszy)
• używanie silnego strumienia, "snopu" światła (np. Jacques-Louis David Śmierć Sokratesa)

Klasycyzm w Polsce to tzw. styl stanisławowski (od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego).

Spis treści 1 Architektura klasycystyczna, podstawowe cechy 2 Najważniejsi przedstawiciele klasycyzmu 2.1 Architektura 2.2 Malarstwo i grafika 2.3 Rzeźba 3 Najważniejsze budowle klasycyzmu 4 Zobacz też

[edytuj] Architektura klasycystyczna, podstawowe cechy

• wzorowanie się na starożytnych budowlach greckich i rzymskich oraz na niektórych budowlach odrodzenia;
• kopiowanie elementów architektury starożytnej;
• budowle wznoszone na planie zwartym, koła lub prostokąta;
• stosowanie kolumnad i kolumnowych portyków ze zwieńczeniem w kształcie tympanonu; pilastrów, dużych okien; tympanon przeważnie dekorowany płaskorzeźbą;
• kolor przyporządkowany rysunkowi;
• dążenie do uzyskania efektu harmonii, zrównoważonej kompozycji, stosowanie symetrii;
• w opozycji do baroku przeważają fasady o liniach prostych bez wygięć i skrętów;
• oszczędne stosowanie zdobnictwa; jeżeli się pojawiają, są to uskrzydlone postacie lwów z ludzkimi głowami, orły , wieńce, wazony, girlandy z róż, kokardy, hełmy, tarcze, skrzyżowane sztandary nawiązujące do tradycji cesarstwa rzymskiego;
• rozwój budownictwa użyteczności publicznej, takiego jak: urzędy , teatry, szpitale, szkoły, zakładane wówczas muzea;
• pałace – duże, niskie, wydłużone, na planie prostokąta, z wysuniętą częścią środkową ozdobioną portykiem;
• we wnętrzach wielkie, podłużne, jasne sale, chętnie malowane na biało, płaskie sufity, okna duże, kwadratowe;
• kościoły – często na planie koła, przekryte kopułą

[edytuj] Najważniejsi przedstawiciele klasycyzmu

[edytuj] Architektura

• Francja: Jacques Germain Soufflot, Jean Francois Chalgrin, Charles Percier
• Anglia: Robert Adam
• Niemcy: Karl Friedrich Schinkel, Leo von Klenze, Carl Gotthard Langhans, Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff
• Włochy: Giovanni Battista Piranesi
• Polska: Dominik Merlini, Jan Chrystian Kamsetzer, Szymon Bogumił Zug, Jakub Kubicki, Antonio Corazzi, Efraim Szreger, Chrystian Piotr Aigner, Wawrzyniec Gucewicz

[edytuj] Malarstwo i grafika

Cechy:

1. Statyczne oparta na układach pionowych
2. Kontur
3. Chłodny koloryt
4. Miękki światłocień
5. Gładka faktura

Malarstwo wyraziło się głównie w tematyce historycznej (starożytnej), mitologicznej, alegorycznej i portrecie.

• Jacques-Louis David - Porwanie Sabinek Portret konny Stanisława Kostki-Potocki
• Jean Ingres - Wielka Odaliska, Jowisz i Tetyda (Zeus i Tetyda)
• Giovanni Battista Lampi
• Giovanni Battista Piranesi
• Thomas Gainsborough
• Marcello Bacciarelli
• Bernardo Bellotto

[edytuj] Rzeźba

1. Antonio Canova - rzeźbił głównie posągi i grupy mitologiczne ("Dedal i Ikar", "Trzy Gracje"); rzeźbił także postacie współczesne, przedstawiając je jednak jako postacie mitologiczne (Henryka Lubomirskiego przedstawił jako Amora)
2. Bertel Thorvaldsen - rzeźby mitologiczne, religijne, historyczne pomniki, popiersia. Autor pomnika Mikołaja Kopernika i księcia Józefa Poniatowskiego (ten ostatni wzorowany na rzymskiej statui Marka Aureliusza)
3. André Le Brun - tworzył rzeźby do dekoracji Zamku Królewskiego i Łazienek, a także popiersia znanych Polaków.
4. Jakub Tatarkiewicz - wyrzeźbił popiersie Fryderyka Chopina.

[edytuj] Najważniejsze budowle klasycyzmu

• Łuk Triumfalny w Paryżu
• Brama Brandenburska w Berlinie
• Biała Fabryka w Łodzi
• Pałac Potockich w Warszawie
• Pałace Wodzickich w Krakowie
• Łazienki Zamku Królewskiego w Warszawie
• Panteon w Paryżu
• Petit Trianon
• Kościół św. Magdaleny w Paryżu
• Belweder
• Kapitol
• Teatr Wielki w Warszawie
• Kolumna Napoleona w Paryżu
• Zbór ewangelicki Świętej Trójcy w Warszawie

[edytuj] Zobacz też

• klasycyzm w muzyce
• kompozytorzy klasycyzmu
• periodyzacja sztuki

To jest tylko zalążek artykułu związanego ze sztuką. Jeśli możesz, rozbuduj go.