Prezydent miasta
Z Wikipedii
Prezydent miasta - w Polsce odpowiednik burmistrza (wójta) - organ wykonawczy gminy. W miastach na prawach powiatu pełni ponadto funkcję starosty. Urząd prezydenta miasta występuje również w Niemczech i w Szwajcarii.
Spis treści |
[edytuj] 1975
Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. Nr 16, poz. 91) weszła w życie w dniu 1 czerwca 1975 r. (z wyjątkiem kilku przepisów przejściowych, które weszły w życie z dniem ogłoszenia). Poza zniesieniem powiatów, utworzeniem 49 województw (w tym województwa stołecznego warszawskiego, województwa miejskiego krakowskiego i województwa miejskiego łódzkiego), umocowaniem rad narodowych jako terenowych organów władzy państwowej postanowiono, iż:
"Terenowymi organami administracji państwowej są:
1) w województwie - wojewoda,
2) w województwie stołecznym i miejskim - prezydent miasta,
3) w województwie wrocławskim i mieście Wrocławiu - wojewoda,
4) w mieście liczącym powyżej 50 tys. mieszkańców oraz w mieście będącym siedzibą wojewódzkiej rady narodowej - prezydent miasta, a w mieście do 50 tys. mieszkańców - naczelnik miasta,
5) w dzielnicy miasta - naczelnik dzielnicy,
6) w gminie - naczelnik gminy,
7) w mieście i gminie, w których działa wspólna rada narodowa - naczelnik miasta i gminy",
przy czym
"1. Wojewodę i prezydenta miasta powołuje Prezes Rady Ministrów po zaopiniowaniu kandydata przez właściwą radę narodową.
2. Naczelnika miasta, gminy, miasta i gminy oraz dzielnicy powołuje terenowy organ administracji państwowej stopnia wojewódzkiego, po zaopiniowaniu kandydata przez właściwą radę narodową".
[edytuj] 1983
Ustawa z dnia 20 lipca 1983 r. o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 41, poz. 185) nadała radom narodowym (fasadową) rangę przedstawicielskich organów władzy państwowej, organów samorządu społecznego oraz organów samorządu terytorialnego.
Realną władzę sprawować miały "terenowe organy administracji państwowej", które były "organami wykonawczymi i zarządzającymi rad narodowych", działającymi "w ramach ich właściwości terytorialnej".
Art. 125 ustawy stanowił, że:
"1. Terenowymi organami administracji państwowej o właściwości ogólnej są:
1) w województwach, z wyjątkiem wymienionych w pkt 2 - wojewodowie,
2) w województwach: stołecznym warszawskim, krakowskim i łódzkim - prezydenci miast: stołecznego Warszawy, Krakowa i Łodzi,
3) w jednostkach terytorialnych stopnia podstawowego, z wyjątkiem miast liczących powyżej 50.000 mieszkańców oraz będących siedzibą wojewódzkiej rady narodowej - naczelnicy miast lub gmin,
4) w miastach określonych w pkt 3 - prezydenci miast.
2. Organy wymienione w ust. 1 pkt 1 i 2 są terenowymi organami administracji państwowej o właściwości ogólnej stopnia wojewódzkiego, a organy wymienione w ust. 1 pkt 3 i 4 - terenowymi organami administracji państwowej o właściwości ogólnej stopnia podstawowego.
3. Minister właściwy do spraw administracji i gospodarki terenowej może ustalić inne miasta niż określone w ust. 1 pkt 4, w których terenowym organem administracji państwowej o właściwości ogólnej będzie prezydent miasta".
[edytuj] 1990
W dniu 8 marca 1990 r. Sejm RP uchwalił ustawę o zmianie Konstytucji RP. Wojewodę ukonstytuowano jako "organ administracji rządowej oraz przedstawiciela rządu w województwie", w stosunku do gmin natomiast postanowiono:
Art. 43. 1. Samorząd terytorialny jest podstawową formą organizacji życia publicznego w gminie.
2. Gmina zaspokaja zbiorowe potrzeby społeczności lokalnej.
Art. 44. 1. Gmina posiada osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym, na zasadach określonych przez ustawy. 2. Samodzielność gminy podlega ochronie sądowej.
3. W zakresie uregulowanym ustawami gmina wykonuje zlecone zadania administracji rządowej.
Art. 45. 1. Organem stanowiącym gminy jest rada wybierana przez mieszkańców gminy. Zasady i tryb wyboru określa ustawa.
2. Rada wybiera organy wykonawcze gminy.
Art. 46. Gminie przysługuje prawo własności i inne prawa majątkowe. Prawa te stanowią mienie komunalne.
Art. 47. Dochody własne gminy są uzupełniane subwencjami na zasadach określonych przez ustawę.".
Zmiana Konstytucji weszła w życie z dniem ogłoszenia (19 marca 1990 r.).
Uchwalona w tym samym dniu ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym postanowiła, iż:
"Art. 26. 1. Organem wykonawczym gminy jest zarząd.
2. W skład zarządu wchodzą: wójt albo burmistrz (prezydent miasta) jako przewodniczący zarządu, ich zastępcy oraz pozostali członkowie.
3. Burmistrz jest przewodniczącym zarządu w tych gminach, w których siedziba władz znajduje się w miejscowości posiadającej prawa miejskie.
4. W miastach powyżej 100 000 mieszkańców przewodniczącym zarządu jest prezydent miasta. Dotyczy to również miast, w których do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy prezydent miasta był organem wykonawczo-zarządzającym.
5. Ilekroć w ustawie jest mowa o burmistrzu, należy przez to rozumieć także prezydenta miasta".
[edytuj] Stan obecny
W bezpośrednich wyborach w 2006 prezydentów wybierano w następujących miastach:
