Skarżysko-Kamienna

Z Wikipedii

Współrzędne: 51°07' N 20°55' E

Skarżysko-Kamienna

Herb Skarżyska-Kamiennej

1923

Roman Wojcieszek

64,39 km²

Położenie

51° 07' N
20° 55' E

Wysokość

250 m n.p.m.

Liczba mieszkańców (2006)
- liczba ludności
- gęstość
- aglomeracja

48 957
763 os./km²
-

Strefa numeracyjna
(do 2005)

(+48) 41

Kod pocztowy

26-110

Tablice rejestracyjne

TSK

Położenie na mapie Polski

Skarżysko-Kamienna

Miasta partnerskie

Stafford

Anglia,

Żmierinka Ukraina, Kavarna Bułgaria

Urząd miejski³

Sikorskiego 18
26-110 Skarżysko-Kamienna
tel. (41) 252 01 22; faks (41) 252 01 24

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Strona internetowa miasta

Fot. 1: Fragment osiedla Milica

Fot. 2: Kościół pod wezwaniem NSJ, popularnie zwany "dużym kościołem"

Fot. 3: Zalew Rejów oraz stadion

Fot. 4: Rzeka Kamienna na pd-zach rubieżach miasta

Fot. 5: Sanktuarium Matki Boskiej Ostrobramskiej

Skarżysko-Kamienna - miasto powiatowe w północnej części województwa świętokrzyskiego. Do 1928 r. miasto nosiło nazwę Kamienna; zwyczajowo i potocznie określane jest pierwszym członem nazwy - Skarżysko.

[edytuj] Położenie

Miasto Skarżysko-Kamienna położone jest nad rzeką Kamienną oraz jej dopływami Kamionką, Bernatką i Oleśnicą, na pograniczu Płaskowyżu Suchedniowskiego i Garbu Gielniowskiego oraz na północnym obrzeżu Gór Świętokrzyskich. Graniczy bezpośrednio z województwem mazowieckim; jeden z największych ośrodków miejskich województwa.

Miasto jest ważnym węzłem komunikacyjnym - leży na przecięciu głównych szlaków drogowych oraz kolejowych z Warszawy do Krakowa i z Łodzi do Rzeszowa.

Skarżysko-Kamienna jest punktem początkowym czerwonego Szlaku Milenijnego prowadzącego do Kałkowa, zielonego szlaku turystycznego prowadzącego na Wykus, żółtego szlaku turystycznego prowadzącego poprzez okolice miasta, czarnego szlaku rowerowego prowadzącego do Mostek oraz niebieskiego szlaku rowerowego prowadzącego do Ostrowca Świętokrzyskiego.

[edytuj] Przyroda

Skarżysko-Kamienna usytuowane jest w otoczonej zalesionymi wzniesieniami kotlinie, dodatkowo przeciętej doliną Kamiennej i jej dopływów. Podłoże stanowią głównie gleby piaszczyste i piaszczysto gliniaste; w dolinie Kamiennej występują żyźniejsze osady rzeczne z pokładami gleb torfowych. Znaczna część nurtu rzeki przebiegającego przez obszar miasta jest nieuregulowana, tworząc zawiłe meandry wyznaczające skomplikowaną granicę południowo-wschodniej części Skarżyska. Na południowo-zachodnich krańcach miasta wzdłuż rzeki rozciągają się łąki będące jej naturalnym rozlewiskiem, znajdujące się pod wodą po wiosennych roztopach i długotrwałych opadach w sezonie wiosenno-letnim.

[edytuj] Lasy

Miasto okalają rozległe kompleksy leśne, których znaczną część obejmują obszary chronionego krajobrazu oraz parki krajobrazowe (w tym Suchedniowsko-Oblęgorski Park Krajobrazowy i Sieradowicki Park Krajobrazowy). Dominujące gatunki lasotwórcze w obrębie Nadleśnictwa Skarżysko-Kamienna to sosna (ok. 70% powierzchni) oraz jodła (ok. 20%). Inne powszechnie spotykane gatunki to brzoza, olcha, dąb, świerk, modrzew, buk oraz grab. ^[1] Powierzchnia lasów w granicach administracyjnych miasta wynosi 2571 ha (2005).

[edytuj] Transport i komunikacja

Skarżysko-Kamienną cechuje korzystne położenie na przecięciu szlaków drogowych i kolejowych, dzięki czemu możliwy jest relatywnie łatwy dojazd do wielu ważnych ośrodków miejskich w kraju.

[edytuj] Kolej

W mieście znajduje się jedna stacja kolejowa - Skarżysko-Kamienna, oraz dwa przystanki kolejowe - Skarżysko Milica i Skarżysko Zachodnie; w granicach administracyjnych miasta jest także przystanek kolejowy miejscowości Skarżysko Kościelne. Skarżysko-Kamienna jest jednym z największych węzłów kolejowych w regionie, stanowiącym skrzyżowanie linii Warszawa Zachodnia - Kraków Główny oraz Łódź Kaliska - Dębica. W północno-wschodniej części miasta znajduje się stacja rozrządowa; Skarżysko-Kamienna jest siedzibą zakładu przewozów towarowych oraz zakładu taboru spółki PKP Cargo.

Obecnie (2007) istniejące połączenia pociągów osobowych ze Skarżyska-Kamiennej umożliwiają osiągnięcie tak odległych od siebie punktów w kraju jak na przykład Kołobrzeg, Suwałki, Krynica-Zdrój czy Jelenia Góra.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Skarżysko-Kamienna (stacja kolejowa).

[edytuj] Drogi

Przez miasto przebiegają następujące trasy:

7 Droga krajowa nr 7 (Żukowo - Gdańsk - Warszawa - Radom - Skarżysko-Kamienna - Kielce - Kraków - Chyżne)
42 Droga krajowa nr 42 (Kamienna - Radomsko - Skarżysko-Kamienna - Starachowice - Rudnik).

W 2005 roku zakończono pierwszy etap budowy węzła drogowo-kolejowego, umożliwiającego bezkolizyjny przejazd DK7, uprzednio krzyżującą się z DK42 oraz linią kolejową do Tomaszowa Mazowieckiego. Drugi etap budowy, został zakończony w 2007 roku.

[edytuj] Komunikacja MKS

W Skarżysku-Kamiennej funkcjonuje Miejska Komunikacja Samochodowa, obsługująca około 20 linii na terenie miasta oraz pobliskich miejscowości (w tym linię "A" do Starachowic, będącą wspólnym przedsięwzięciem komunikacyjnym obu miast). W szczytowym okresie działalności, przypadającym na koniec lat osiemdziesiątych XX wieku, spółka (wówczas pod nazwą MPK) obsługiwała 37 linii (plus dodatkowo warianty poszczególnych linii) - od tamtej pory jednak wiele połączeń i kursów zostało zlikwidowanych.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Miejska Komunikacja Samochodowa (Skarżysko-Kamienna).

[edytuj] Komunikacja PKS

Połączenia podmiejskie oraz dalekobieżne obsługiwane były przez Państwowe Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Skarżysku, a następnie, po przeprowadzonej w 2003 roku prywatyzacji, przez PKS-Iwopol spółka z o.o. Przedsiębiorstwo, pomimo zmiany właściciela, było w coraz gorszej kondycji finansowej. Wyraźnym początkiem ostatecznego upadku było zajęcie części taboru na pokrycie długów wobec wierzycieli. Na początku 2007 r. likwidacja spółki stała się nieunikniona - PKS-Iwopol przestał istnieć z dniem 1 kwietnia, a pozostały tabor, kursy oraz część załogi przejął starachowicki PKS.

[edytuj] Prywatny transport osobowy

W warunkach gospodarki wolnorynkowej dotychczasowi monopoliści w sektorze usług przewozowych - MKS i PKS - stopniowo tracili swą pozycję na rzecz prywatnej konkurencji. Obecnie większość połączeń realizowanych jest przez prywatne "busy" - istnieje około 20 linii, w tym także dwie dalekobieżne do Krakowa i Katowic. Inne ważne ośrodki miejskie regionu posiadające połączenie ze Skarżyskiem-Kamienną to Kielce (najbardziej uczęszczana linia), Radom, Starachowice oraz Końskie.

[edytuj] TAXI

W Skarżysku-Kamiennej funkcjonuje kilka firm świadczących usługi przewozowe w tej branży:

TAXI,
Radio TAXI,
Euro TAXI,
TAXI Bagażowe.

[edytuj] Handel i usługi

W Skarżysku-Kamiennej jest kilka sklepów takich, jak:

Supermarkety Eurocash, Carrefour Express, Tesco (2 sklepy), Biedronka (2 sklepy), Lidl, Aldi (w końcowej fazie budowy)
Supermarkety z elektroniką Avans, Neonet, RTV mix AGD, RTV astro AGD
Salony odzieżowe Reporter, House, Ravel, Adidas, Levis, Big Star
Sieci handlowe: Lewiatan (3 markety), Kolporter (5 saloników prasowych), Żabka, Społem

[edytuj] Edukacja

Szkoły podstawowe i gimnazja:
- Szkoła Podstawowa nr 1, im. Tadeusza Kościuszki, ul. Konarskiego 17
- Szkoła Podstawowa nr 2, ul. Zwycięzców 13 (obecnie Zespół Placówek Oświatowych)
- Szkoła Podstawowa nr 3, im. Henryka Sienkiewicza, ul. Sportowa 30
- Szkoła Podstawowa nr 5, ul. Norwida 3
- Publiczna Szkoła Podstawowa nr 7, im. Obrońców Westerplatte, ul. Zielna 29
- Publiczna Szkoła Podstawowa nr 8, im. Stefana Żeromskiego, ul. Podjazdowa 21
- Publiczna Szkoła Podstawowa nr 9, ul. Warszawska 54
- Zespół Szkół Publicznych nr 1, ul. Sezamkowa 23 (Gimnazjum nr 1, Szkoła Podstawowa nr 13, im. mjr Henryka Dobrzańskiego „HUBALA”)
- Gimnazjum nr 2, im. Powstańców Warszawy ul. Słowackiego 29
- Gimnazjum nr 3, ul. Akacjowa 1
- Zespół Szkół Publicznych Nr 4, ul. Książęca 149 (Gimnazjum nr 4, Szkoła Podstawowa nr 4, Przedszkole nr 2)
Szkoły średnie i zawodowe:
- I Liceum Ogólnokształcace im. Juliusza Słowackiego, ul. 1-go Maja 82
- II Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza, ul. Piłsudskiego 50
- III Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica, Ekonomii 7
- Zespół Szkół Ekonomicznych im. Mikołaja Kopernika, ul. Powstańców Warszawy 11
- Techniczne Zakłady Naukowe im. Partyzantów Ziemi Kieleckiej, ul. Legionów 119
- Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3, ul. Oseta Wasilewskiego 5
- Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4, ul. Szkolna 15
Szkoły policealne:
- Policealna Szkoła Pracowników Służb Społecznych im. prof.Mieczysława Michałowicza, ul. Legionów 124
- Zespół Szkół Technicznych, ul. Tysiąclecia PP 22
- Centrum Kształcenia Praktycznego, ul. Tysiąclecia PP 22
- Centrum Edukacji Zawodowej, ul. Sezamkowa 23
- Towarzystwo Wiedzy Powszechnej, ul. Powstańców Warszawy 11
- Zakład Doskonalenia Zawodowego w Kielcach.Centrum Kształcenia Zawodowego w Skarżysku-Kamiennej, ul. Metalowców 54
Kolegia:
- Kolegium Pracowników Służb Społecznych,im. prof.Mieczysława Michałowicza ul. Legionów 124
Szkoły wyższe:
- Prywatna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania. Wydział zamiejscowy w Skarżysku-Kamiennej, ul. Szkolna 15

[edytuj] Sport

Granat Skarżysko-Kamienna – zespół piłki nożnej, grający w czwartej lidze
MIKS Kolejarz (wcześniej KKS Ruch) Skarżysko-Kamienna – zespół piłki nożnej, grający w lidze okręgowej
Gala Skarżysko - siatkówka kobiet

[edytuj] Historia w skrócie

1173 - wiec rycerstwa pod przewodnictwem Kazimierza Sprawiedliwego we wsi Milica (obecnie dzielnica miasta)
1770 - wybudowanie wielkiego pieca na Rejowie
pocz. XIX w. - budowa zalewu Bzin i rozbudowa wielkiego pieca (Stanisław Staszic)
1883 - uruchomienie linii kolejowej iwangorodzko-dąbrowskiej, utworzenie stacji kolejowej Bzin i rozwój przemysłu - m.in. Odlewni Żeliwa i Emalierni "Kamienna" wykupionej przez Jana Witwickiego
1905 - carska policja zabija kilka osób w trakcie demonstracji (ul. Niepodległości)
1911 - osadzie Kamienna nadany zostaje status gminy
1915 - założenie gimnazjum
1923 (1 stycznia) - nadanie praw miejskich przez gen. Władysława Sikorskiego
1924 - uruchomienie Państwowej Fabryki Amunicji (obecnie Zakłady Metalowe MESKO; zatrudnienie: 1976 r. - 23 000 osób, 2004 r. - 1200 osób)
1928 - miasto Kamienna otrzymuje obecną nazwę
1928 - utworzenie Zakładów Energetycznych Okręgu Radomsko-Kieleckiego (ZEORK)
1939 - rozbicie w grudniu przez gestapo komórki organizacji Orzeł Biały
1940 - masowe egzekucje ludności polskiej: luty - 360 osób, czerwiec - 760 osób, zbiorowe mogiły Bór i Brzask. Początek działalności struktur niepodległościowych w mieście, kierowanych przez Lesława Półtoraka ps. "Zawicki".
1941 - egzekucje ludności żydowskiej i mini getto w dzielnicy Kamienna
1942 - Niemcy zakładają obóz pracy przymusowej dla Żydów HASAG jako część IG Farben Industrie
1944 (1 sierpnia) - likwidacja obozu pracy
1945 (18 stycznia) - wyzwolenie miasta, utworzenie TZN (Techniczne Zakłady Naukowe)
1957 - uruchomienie Fabryki Obuwia FOSKO (obecnie nie istnieje)
1969 - powstanie Muzeum im. Orła Białego
1986 - utworzenie rezerwatu archeologicznego Rydno
1989 - początek transformacji ustrojowej i likwidacja FOSKO, BENZYL, redukcja OEK
1999 - utworzenie starostwa powiatowego

[edytuj] Warto zobaczyć

Muzeum im. Orła Białego - muzeum regionalne; znaczna część eksponatów pochodzi z okresu II wojny światowej
- broń, umundurowanie i wyposażenie żołnierzy, dokumenty, fotografie
- ekspozycja plenerowa - działa, pojazdy opancerzone, helikoptery, samoloty, czołgi (w tym prawdopodobnie jedyny w Europie i jeden z kilku zachowanych na świecie egzemplarzy Sturmgeschütz IV) oraz skonstruowany w latach 60. XX wieku przez pochodzącego ze Skarżyska-Kamiennej Dionizego Wiśniewskiego kuter torpedowy ORP Odważny
Pozostałości wielkiego pieca hutniczego z XVIII/XIX w.: fundamenty, mur oporowy, kanał przepustowy (jedyny zachowany gar wielkiego pieca w Staropolskim Okręgu Przemysłowym)
Sanktuarium Matki Boskiej Ostrobramskiej, wierna kopia wileńskiej Ostrej Bramy (zob. Fot. 5).
Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego z 1923 r. przy al. Niepodległości
Kościół pw. św. Józefa z 1928 r. przy ul. Legionów 64
Cmentarz rzymskokatolicki z ok. 1885 r. przy ul. Cmentarnej
Cmentarz żydowski z przełomu XIX i XX wieku
Zalew Rejów o powierzchni 30 ha (zob. Fot. 3)
Zabytkowy domek dróżnika z II połowy XIX wieku, mieszczący się przy ulicy Krakowskiej 171

[edytuj] Znane postacie związane z miastem

[edytuj] Artyści

Łukasz Długosz - młody flecista, urodzony w Skarżysku-Kamiennej
Andrzej Janikowski - fotografik.
Dominika Kasprzycka - finalistka 4. edycji polsatowskiego programu "Idol" nadawanego w 2005 roku. Urodzona w Skarżysku-Kamiennej. Wraz z zespołem Koke zajęła 3 miejsce w 44 KFPP w Opolu.
Edward Krokowski - fotografik dokumentujący rozwój miasta od lat 50. XX w. Liczne fotografie jego autorstwa zamieszczała prasa lokalna i ogólnopolska.
Zbigniew Książek - poeta, artysta kabaretowy.
Andrzej Marchewka - muzyk jazzowy, trębacz, lider zespołu Beale Street Band.
Leopold Staff - polski poeta. W ostatnich latach życia przyjeżdżał do Skarżyska na wypoczynek i tutaj zmarł w 1957 roku.
Katarzyna Pakosińska aktualnie 'wdzięk' w Kabarecie Moralnego Niepokoju. Wychowała się i mieszkała w Skarżysku. W późniejszych latach przeprowadziła sie do Warszawy, nadal odwiedza swoje rodzinne miasto.
Włodzimierz Plaskota - muzyk, kompozytor i kabareciarz. Sprawował funkcję szefa muzycznego Studia 202 oraz kabaretu Elita. Urodzony w Skarżysku-Kamiennej.
Maria Kowalik - polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, pisarka. Urodzona w Skarżysku-Kamiennej.
Maciej Zalewski - aktor (głównie teatralny), absolwent PWST w Krakowie. Grał m.in. w serialach "Pierwsza miłość", "Fala zbrodni", "Samo Życie" i "Klan" oraz w filmach "Kariera Nikosia Dyzmy", "Nie ma zmiłuj" i "Koloss". Urodzony w Skarżysku-Kamiennej.
muzycy zespołu happysad, grającego głównie melodyjnego rocka z elementami punka i reggae:

[edytuj] Politycy

Stanisław Głowacki - poseł na Sejm RP III kadencji (Akcja Wyborcza Solidarność). Urodzony (1956) w Chlewiskach ^[2], mieszka w Skarżysku-Kamiennej.
Andrzej Bętkowski - poseł na Sejm RP VI kadencji (Prawo i Sprawiedliwość). Mieszkający w Skarżysku-Kamiennej.
Marzena Okła-Drewnowicz - poseł na Sejm RP VI kadencji (Platforma Obywatelska). Mieszka w Skarżysku-Kamiennej.
Krzysztof Grzegorek - poseł na Sejm RP V i VI kadencji (Platforma Obywatelska), były wiceminister zdrowia w rządzie Donalda Tuska. Mieszkający w Skarżysku-Kamiennej.
Michał Okła - senator V i VI kadencji RP (Platforma Obywatelska). Urodzony i mieszkający w Skarżysku-Kamiennej.
Marek Ungier - Sekretarz Stanu - Szef Gabinetu Prezydenta RP w latach 1995-2004. Pochodzi ze Skarżyska-Kamiennej - tu się urodził, ukończył szkołę podstawową oraz średnią.
Jacek Jerz - działacz opozycyjny lat 80. XX w.

[edytuj] Pozostali

Włodzimierz Sedlak - polski ksiądz, profesor KULu, twórca polskiej szkoły bioelektroniki i elektromagnetycznej teorii życia. Honorowy obywatel Skarżyska–Kamiennej.
Kazimierz Głowacki - polski kontradmirał i inżynier techniki nawigacji. W okresie od 1960 do 1999 roku służył w Siłach Zbrojnych. Był morskim oficerem pokładowym, a następnie funkcjonariuszem wojskowych służb specjalnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i III Rzeczypospolitej. W latach 1996-1997 kierował Wojskowymi Służbami Informacyjnymi. Urodzony w Skarżysku-Kamiennej.
Krzysztof Górlicki - polski dziennikarz radiowy i telewizyjny, specjalizujący się w reportażach społecznych. Prowadzący "Poranek z..." w stacji TVN24. Urodzony w Skarżysku-Kamiennej.
Roman Steblecki - polski hokeista, olimpijczyk. Urodzony w Skarżysku-Kamiennej.
Arkadiusz Bilski - piłkarz, pomocnik i trener. Urodził się i mieszka w Skarżysku-Kamiennej. Jego pierwszym klubem sportowym był Granat Skarżysko-Kamienna.

[edytuj] Ciekawostki

Problemy językowe
- Dość często nazwa miasta bywa przez "niezorientowanych" przeinaczana: można usłyszeć "Skarżysko Kamienne", co jest oczywistym błędem - jest to nazwa dwuczłonowa rozdzielona myślnikiem. Dlatego należy mówić np. "w Skarżysku-Kamiennej", a nie "w Skarżysku Kamiennym".
- Innym błędem, co gorsza, popełnianym niekiedy nawet przez mieszkańców najbliższej okolicy, jest przekręcanie przymiotnika określającego związek lub przynależność do Skarżyska-Kamiennej. I tak, zamiast "skarżyski", słyszy się niekiedy "skarżyskoski".
- Mieszkaniec Skarżyska-Kamiennej to skarżyszczanin.
Bloki wybudowanego w latach 50. XX wieku osiedla Milica miały rzekomo układać się w napis "Bierut" lub "Stalin" (taka wersja była często prezentowana) ^[3]. Nawet jeśli były takie plany, nie zostały one ostatecznie zrealizowane, choć układ budynków oglądany z lotu ptaka i tak prezentuje się interesująco (zob. Fot. 1).
Gośćmi specjalnymi podczas uroczystości nadania miastu godła w roku 1968 byli odtwórcy głównych ról w serialu telewizyjnym Czterej pancerni i pies: Janusz Gajos, Franciszek Pieczka, Włodzimierz Press, Wiesław Gołas oraz pies Szarik^{[potrzebne źródło]}.
Na terenie Zakładów Metalowych MESKO w Skarżysku-Kamiennej nakręcono część zdjęć do filmu Lista Schindlera w reżyserii Stevena Spielberga; w roli statystów wystąpiło wielu mieszkańców miasta.