Koprzywnica

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: wieś Koprzywnica w woj. pomorskim.

Współrzędne: 50°35'26" N 21°35'01" E50.5905556 21.5836111 (Koprzywnica)

Koprzywnica

Herb Koprzywnicy

Gmina
- rodzaj

Koprzywnica
miejsko-wiejska

Prawa miejskie

1268-1869 i ponownie od 2001

Burmistrz

Marek Jońca

Powierzchnia

17,9 km²

Położenie

50° 35'26'' N
21° 35'01'' E

Liczba mieszkańców (2004)
- liczba ludności
- gęstość

2546
142,2 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

27-660

Tablice rejestracyjne

TSA

Położenie na mapie Polski

Koprzywnica

TERC10
(TERYT)

3263409044

Urząd miejski³

ul. 11 Listopada 88
27-660 Koprzywnica
tel. 15 847-66-02; faks 15 847-66-10

Strona internetowa miasta

Kościół pw. św. Floriana

Koprzywnica to miasto w woj. świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, nad rzeką Koprzywianką. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Koprzywnica. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. tarnobrzeskiego.

Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 2546 mieszkańców.

Koprzywnica leży na trasie drogi krajowej nr 79 z Krakowa do Sandomierza (Warszawy) i przy droze wojewódzkiej nr 758.

Przez miasto przechodzi czerwony szlak turystyczny z Gołoszyc do Piotrowic oraz zielony szlak rowerowy z Sandomierza do Ujazdu.

[edytuj] Historia

W okolicach Koprzywnicy w czasach przedchrześcijańskich istniał bardzo silny ośrodek kultu ognia. Osada nad Koprzywianką istniała już w początkach XII wieku.

W 1185r. książę Kazimierz Sprawiedliwy sprowadził z burgundzkiego Morimondu cystersów, które wysyłało swoich wychowanków do wielu klasztorów w Europie. Mikołaj Bogoria Skotnicki h. Bogoria (1150- 1238) - rycerz, komes (darczyńca Cystersów) podarował w 1185 r. - Koprzywnicę i w tej świętokrzyskiej gminie kilka wsi np.; Krzcin,Gnieszowice i koło Krosna m. Wietrzno i inne miejscowości, zakonowi cystersów, przybyłemu z Francji i to przy staraniach księcia Kazimierza Sprawiedliwego. Pomogli im także biskupi krakowscy – Gedko oraz Pełka. Dokumentem księcia Bolesława V Wstydliwego z 8 grudnia 1268 r. osada targowa Koprzywnica uzyskała prawa miejskie na prawie magdeburskim (na wzór miasta Krakowa). Dzięki cystersom miasto przeżywało duży rozkwit. W wiekach XV-XVII zaliczane było do średniej wielkości ośrodków Małopolski. Legat papieski, biskup firmański Filip w 1279 r. w Budzie na Węgrzech potwierdził opatowi klasztoru Cystersów w Koprzywnicy prawo do pobierania dziesięciny między innymi z tutejszej miejscowości i z Wietrzna z Krzcin, Gnieszowic.Pisemna wzmianka o Koprzywnicy pochodzi z 1280 i związana jest ze zwycięstwem Leszka Czarnego pod Koprzywnicą nad wojskami Księcia ruskiego Lwa, po którym Leszek Czarny uderzył na ziemie pogranicza zdobywając m.in. Przeworsko. W 1345 Konrad opat Koprzywnicki nadał sołectwo klasztornej miejscowości Wietrzno Oberwinowi (zwane Oberwinowa lub Albinowa Wola- przysiółek Wietrzna) położonej nad rzeką Jasiel

Jak podaje kronika Janka z Czarnkowa, na krótko przed swą śmiercią nocował w klasztorze cystersów Kazimierz Wielki. W 1606 miał tu miejsce rokosz szlachty przeciwko Zygmuntowi III Wazie pod przywództwem Mikołaja Zebrzydowskiego. W latach 1655-1660 Koprzywnica ucierpiała w wyniku potopu szwedzkiego.

Po kasacji zakonu cystersów w 1820 Koprzywnica podupadła i w 1869r. utraciła prawa miejskie. Zostały one jej przywrócone niedawno, 1 stycznia 2001 roku. W 1911 sprowadzono relikwie świętego Floriana.

[edytuj] Zabytki

pocysterski kościół pw. NMP i św. Floriana, zbudowany w pierwszej ćwierci XIII w., zniszczony podczas najazdu tatarskiego w 1241 r., przebudowany w XV w. i XVIII w. - wtedy dodanie późnobarokowej fasady, przebudowa okien i zmiana wyposażenia wnętrza. Od strony dawnego klasztoru czterokolumnowy portal romański z gładkim tympanonem. Wewnątrz kościoła zachowało się wiele detali romańskich: okna, kapitele, bazy, zworniki sklepień, a także sklepienia krzyżowo-żebrowe.
przylegające do kościoła wschodnie skrzydło dawnego klasztoru cystersów z zachowanym kapitularzem z XIII w., w którym sklepienie wspiera się na dwóch kolumnach. Pozostałe skrzydła klasztoru rozebrano w 1915 r.
dawne zabudowania przyklasztorne.
rynek z kościołem pw. Matki Boskiej Różańcowej z 1470r., rozbudowanym w stylu barokowym w XVII wieku.

[edytuj] Kultura

Obecnie na miejscu gdzie stała pogańska świątynia bogini Łady i Niji odbywa się widowisko „światło i dźwięk” - będące popisami miejscowej straży pożarnej przy okazji obchodów miejscowego kultu św. Floriana. Dzieje się to w nocy, w Wielką Sobotę, zaraz po rezurekcji. Według obrządku katolickiego to nabożeństwo powinno się odbywać w niedzielny poranek, ale miejscowa tradycja nakazuje inaczej - Kościół katolicki, walcząc z miejscowymi silnymi tradycjami pogańskimi, bardzo często adaptował i przyjmował jako swoje wiele lokalnych zwyczajów i świąt.