مصر
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
| جمهورى عربى مصر | |
| Arab Republic of Egypt | |
 |
|
| مشخصات كشور | |
| نام رسمی | جمهورى عربى مصر |
| پايتخت | قاهره |
| تاريخ استقلال | ٢٨/٢/١٩٩٢ از انگلستان |
| مساحت | ٩٨٠٬٨٦٩ (کیلومترمربع) |
| جمیت | ٨٠٬٣٣٥٬٠٣٦ (آمار سال ٢٠٠٧) |
| نوع حكومت | جمهورى با يک مجلس قانونگذارى |
| رئيس جمهور | حسنی مبارک |
| زبان | عربى |
| دين | اسلام(دين رسمى) |
| واحد پول | ليره مصر=١٠٠ پياستر،يک ليره مصر=١٦١٣ ريال |
| شهر هاى مهم(١٩٩٦) | اسكندريه،جيزه،سوئز،شبراالخيمه،پرت سعيد |
| ناحیه زمانی | ٢+(از گرینویچ)
|
| پيش شماره | ٢٠ |
| دامنه اينترنتى | [[1]] |
 |
|
 |
|
مِصر نام کشوری است در شمال قاره آفریقا. مصر یکی از پرجمعیت‌ترین کشورهای آفریقایی است و پایتخت آن شهر قاهره است.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] تاریخ
مصر یکی از قدیمی‌ترین کشورهای جهان و تمدن آن که در حاشیه رود نیل شکل گرفته در زمره کهن‌ترین تمدن‌ها محسوب می‌شود که از حدود ۴ هزار سال قبل از میلاد موجود است. مصر باستان سرزمین فراعنه بود و آثار تاریخی مهمی چون اهرام سه‌گانه و معابد بزرگ را از آن دوران به یادگار دارد. در اسطوره‌های سامی محل ظهور پیامبرانی مانند یوسف و موسی را در همان دوران و در سرزمین مصر آورده‌اند.
دولت قدیم مصر در سال ۵۲۴ ق. م به دست ایرانیان سقوط کرد. این کشور در روزگار هخامنشی و همچنین در دوران ساسانی (در عهد خسرو پرویز و به مدت ده سال) بخشی از شاهنشاهی ایران بود. نیای آنچه امروزه کانال سوئز نام دارد برای نخستین بار از سوی ایرانیان در مصر کنده و راه‌اندازی شد.
در سال ۳۳۲ ق.م اسکندر این سرزمین را تصرف نمود و تا سال بعد دودمان بطلمیوسیان که از جانشینان اسکندر بودند، بر آن حکمفرما بودند.در سال 30 قبل از میلاد رومیان با غلبه بر کلئوپاترا آخرین ملکه بطلمیوسی مصر را ضمیمه قلمرو روم نمودند. در سال ۶۴۱ میلادی (۱۹ هجری قمری) در زمان خلیفه دوم، عمر، مسلمانان این کشور را فتح کردند. مصر همواره از سرزمین‌های مهم برای حکومت اسلامی بوده و تا سال ۱۵۱۷ میلادی که دولت عثمانی بر مصر تسلط یافت در دست خلفای اموی و عباسی و فاطمی بود. در سال ۱۷۹۸ ناپلئون به آن لشکر کشید و در سال ۱۸۰۵ میلادی محمدعلی پاشا از طرف دولت عثمانی حاکم آنجا شده و سلسله جدید مصر را تشکیل داد.
دوره‌های تاریخ مصر |
| مصر باستان |
| تاريخ مصر در دوره ایرانی |
| تاريخ مصر در دوره یونانی و رومی |
| تاريخ مصر عربی |
| تاريخ مصر مملوکی |
| تاريخ مصر عثمانی |
| تاريخ مصر در دوره محمدعلی |
| تاريخ جمهوری مصر |
| پایتخت‌های تاریخی مصر |
برای مدت‌ها مصر تحت‌الحمایه بریتانیای کبیر بود ولی پس از جنگ جهانی اول بر اثر فشار مردم، استقلال مصر را اعلام کرد. در جنگ جهانی دوم طی سال‌های ۱۹۴۱ تا ۱۹۴۳ با اینکه مصر بیطرفی خود را اعلام کرده بود اما سرزمین‌های غربی آن در حاشیه دریای مدیترانه از صحنه نبردهای سنگین بین ارتش آلمان و ارتش بریتانیا بود و با انکه آلمانی‌ها فاصله چندانی با کانال سوئز نداشتند، اما در منطقه‌ای به نام العلمین شکست خوردند و همین شکست نقطه آغاز شکست‌های دیگر آنها شد.
مصر در سال ۱۹۴۵ به عضویت سازمان ملل متحد در آمد. در سال ۱۹۵۶ جمال عبدالناصر به ریاست جمهوری فرانسه به مصر حمله کردند، اما با پشتیبانی شوروی پیشین و بی طرفی آمریکا، بدون نتیجه خاتمه یافت. در طی سال‌های بعد دو جنگ دیگر نیز بین مصر و دیگر کشورهای عربی با اسرائیل رخ داد. (۱۹۶۷ و ۱۹۷۳)
[ویرایش] پایتخت‌های پیشین مصر
- منف: (۳۱۰۰ پ.م - ۲۱۸۰ پ.م) نخستین پایتخت مصر
- اهناسیا: (۲۱۸۰ پ.م - ۲۰۶۰ پ.م)
- تبس، تیب یا طیبه :(۲۰۶۰ پ.م - ۱۷۸۵ پ.م) بار اول پایتختی
- اواریس :(۱۷۸۵ پ.م - ۱۵۸۰ پ.م)
- تبس: (۱۵۸۰ پ.م - ۱۰۸۵ پ.م) بار دوم پایتختی
- تنیس :(۱۰۸۵ پ.م - ۹۴۵ پ.م)
- نبته: (۹۴۵ پ.م - ۶۳۳ پ.م)
- صالحجر :(۶۳۳ پ.م - ۳۳۲ پ.م)
- اسکندریه :(۳۳۲ پ.م - ۶۴۱ بعد از میلاد)
- فُسطاط: (۶۴۱ ب.م - ۷۵۰ ب.م) بار اول پایتختی
- عسکر: (۷۵۰ - ۸۶۸ ب.م)
- قطائع: (۸۶۸ - ۹۰۵ ب.م)
- فسطاط (۹۰۵ - ۹۶۹ ب.م) بار دوم پایتختی
- قاهره: (۹۶۹ ب.م - تا امروز) پایتخت کنونی
[ویرایش] نام
نام مصر از ریشهٔ سامی است و با نام‌های دیگر زبان‌های سامی برای مصر از جمله מִצְרַיִם (میتزراییم) عبری هم‌ریشه است. نام مصر به معنی "دو تنگه" است و به جدایی میان دو دودمان بخش‌های شمالی و جنوبی مصر اشاره دارد. واژهٔ مصر در اصل خود معانی تمدن، کلان‌شهر و زمین و مرز هم می‌داده است.[۱] در پارسی باستان مصر را مودرایا می نامیده اند.[۲]
[ویرایش] تقسیمات کشوری
کشور مصر به 26 استان بخش می‌شود:
چگالی جمعیت در بیشتر این استان‌ها هزار نفر در کیلومتر مربع است درحالیکه در سه استان بزرگ مصر تراکم جمعیت تنها ۲ نفر در کیلومتر مربع است.
[ویرایش] مردم
[ویرایش] قبیله‌های مصر
تیره‌ها و قبیله‌های ساکن مصر از این قرارند:
[ویرایش] سیاست
[ویرایش] رؤسای جمهور مصر
[ویرایش] جمال عبدالناصر
جمال عبد الناصر (۱۵ ژانویه ۱۹۱۸ (میلادی) - ۲۸ سپتامبر ۱۹۷۰) از ۱۹۵۴ تا تاریخ مرگش سال ۱۹۷۰ رهبر مصر بود. جمال عبد الناصر به لحاظ روحیه ناسیونالیستی خود در بین اعراب مشهور می‌باشد. نهضت پان‌عربیسم ناصریم که بعد از او پایه گذارش شد، در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ طرفداران زیادی داشت و هنوز هم بعد از سالها از مرگ او بین اعراب طرفدار دارد. از اقدامات مهم سیاسی او می‌توان به جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل و توافقنامه کانال سوئز نام برد.
جمال عبد الناصر بر اثر سکته قبلی مرد.
وی اولین رهبر یک کشور عربی بود که خلیج فارس را «خلیج عربی» خواند و دستور داد تا در تمام مدارس و ادارات مصر، از عنوان مجعول «خلیج عربی» استفاده کنند و در نقشه‌های چاپ آن کشور از نام «خلیج عربی» استفاده شود.
[ویرایش] محمد انور السادات
محمد انور السادات سیاستمدار و نظامی مصری و برنده جایزه صلح نوبل، سومین رئیس جمهوری مصر بود. وی سمت رئیس جمهوری کشور مصر را از تاریخ ۱۵ اکتبر ۱۹8۰ تا روز به قتل رسیدنش توسط جهاد اسلامی در تاریخ ۶ اکتبر ۱۹۸۱ به عهده داشت.
[ویرایش] حسنی مبارک
مُحَمَّد حُسنی سید مُبارَک (زاده ۴ مه ۱۹۲۸) از ۱۴ اکتبر ۱۹۸۱ تا کنون چهارمین رئیس جمهوری جمهوری عربی مصر است.
مبارک پس از ترقی در نیروی هوایی مصر تا مقام "نایب رئیس جمهور" بالا رفت و پس از ترور انور سادات در ۶ اکتبر ۱۹۸۱ به ریاست جمهوری رسید.
طبق قانون سال ۱۹۷۱ مصر مبارک کنترل کامل کشور را در عهده دارد و از همین رو به عنوان رئیس جمهور مصر از قدرتمندترین حاکمان منطقه به شمار می‌‌رود.
[ویرایش] جغرافیا
مصر، سرزمین و کشوری است در شمال و شمال شرقی قاره آفریقا که مساحت آن ۱٬۰۰۱٬۴۴۹ کیلومتر مربع بوده و از دیدگاه وسعت بیست و هشتمین کشور جهان محسوب می‌گردد.
در شمال مصر دریای مدیترانه و در شرق آن دریای سرخ قرار دارد. از سمت جنوب با سودان و از سوی غرب با کشور لیبی همسایه‌است. البته از ناحیه صحرای سینا به فلسطین نیز مرتبط می‌باشد. پایتخت مصر شهر قاهره است و از دیگر شهرهای مهم آن می‌توان به اسکندریه، اسوان، جیزه، فیوم و پورت سعید اشاره کرد. شهرهایی مانند سلوم، بردیا، سیدی برانی، مطروح و العلمین نیز به سبب وقایعی که طی جنگ جهانی دوم در آنها به وقوع پیوست مشهور گشته‌اند.
در شرق و شمال شرقی این کشور شبه جزیره‌ای است که شبه جزیره سینا خوانده می‌شود و تا قبل از قرن نوزدهم در قسمتی به خاک مصر متصل بود. اما در سده بیستم کانالی حفر کردند که آن را از خاک مصر جدا کرد و دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل می‌نمود. نام آن، کانال سوئز است که ۱۶۸ کیلومتر طول دارد و چون مسیر ارتباطی میان سه قاره اروپا، آسیا و آفریقا می‌باشد، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
سرزمین مصر به سه قسمت تقسیم می‌شود:
- ۱. صحرای شرقی یا عربی.
- ۲. شبه جزیره سینا و زمینهای نیل.
- ۳. صحرای غربی.
مصر آخرین کشوری است که رود نیل از آن می‌گذرد و سپس به دریای مدیترانه می‌ریزد. به این خاطر در محل پیوستن آن به دریا، دلتای نیل بوجود آمده که سرزمین اصلی کشاورزی این کشور است. در اطراف این رود نیز کشاورزی رونق بسیار دارد به طوری که تنها نقاط آباد مصر سواحل نیل می‌باشد.
[ویرایش] راديو ها
[ویرایش] رادیو نجوم اف‌ام
رادیو نجوم اف‌ام (به عربی: إذاعة نجوم FM) نخستین رادیوی ویژه مصر است. برنامه‌های آن شامل موسیقی برای جوانان هم می‌شود.
معروف‌ترین برنامهٔ آن من و نجوم (أنا والنجوم) است که توسط اسامه منیر برگزار می‌شود.
رادیو نجوم اف‌ام بخشی است از مجموعه جود نیوز که ریاست آن را عمادالدین ادیب، سردبیر روزنامه مصری العالم الیوم بر عهده دارد.
این رادیو در فرکانس 100.6 FM قابل دریافت است.
[ویرایش] رادیو سوا
رادیو سَوا (به عربی: إذاعة راديو سوا) یکی از رادیوهای مصر است.
این رادیو که اخبار را در خلال موسیقی پخش می‌کند از سوی دولت آمریکا تأسیس شده و هزینهٔ آن نیز از سوی کنگره آمریکا پرداخت می‌شود.
پخش آن از ۲۳ مارس ۲۰۰۲ به‌صورت شبانه‌روزی آغاز شد و در بیشتر کشورهای عربی قابل دریافت است. فرکانس آن 990 AM است.
[ویرایش] شهر ها
| استان‌ها | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| استان | شهرها | استان | شهرها | ||
| اسکندریه | ۲۳ | جنوب سیناء | ۶ | ||
| اسماعیلیه | ۷ | شمال سیناء | ۶ | ||
| اسوان | ۲۳ | شرقیه | ۱۹ | ||
| اسیوط | ۱۰ | غربیه | ۱۲ | ||
| استان بحر الاحمر | ۶ | فیوم | ۵ | ||
| بُحیره | ۱۷ | قاهره | ۳۰ | ||
| بنی سویف | ۲۵ | قلیوبیه | ۸ | ||
| پورت‌سعید | ۱۹ | قنا | ۱۲ | ||
| جیزه | ۱۲ | کفر الشیخ | ۱۰ | ||
| دقهلیه | ۱۸ | مطروح | ۳۰ | ||
| دمیاط | ۴ | منوفیه | ۲۲ | ||
| سوهاج | ۱۱ | منیا | ۱۰ | ||
| سویس | ۴ | وادی الجدید | ۷۰ | ||
[ویرایش] جشن‌ها و عیدها در مصر
[ویرایش] سالگردها و جشن‌های دینی
- آغاز سال هجری، یکم ماه محرم، هجرت محمد، پیامبر اسلام از مکه به مدینه
- زادروز محمد، ۱۲ ماه ربیع‌الاول.
- آیین‌های عید فطر، پایان ماه رمضان.
- عید فطر. ۳-۱ ماه شَوال.
- عید قربان. نهم ذی‌الحجه.
[ویرایش] تعطیلات رسمی در جمهوری مصر
- روز آزادی صحرای سینا: ۲۵ آوریل
- روز کارگر: یکم ماه مه.
- شم‌النسیم: دوم ماه مه. جشن بهاری.
- انقلاب ۲۳ ژوئیه: بیست‌وسوم ژوئیه.
- روز نیروهای مسلح: ششم اکتبر.
- زادروز عیسی مسیح: ۷ ژانویه.
[ویرایش] جشن‌های مصری
- روز آغاز طغیان آب روز نیل (به عربی: وفاء النيل)، از جشن‌های فرعونی.
- جشن حنابندان برای عروس‌ها
- جشن هفت‌سالگی کودکان.
- آغاز سال میلادی: یکم ژانویه.
- جشن نیروز یا همان نوروز نزد قبطیان
[ویرایش] جُستارهای وابسته
- فهرست شهرهای مصر
- مصر باستان
- جنگ شش روزه
- کانال سوئز
- شبه جزیره سینا
- نشانه‌های ایرانی در مصر
[ویرایش] نگارخانه
 مجسمه محمد على پاشا |
 مسجد محمد على پاشا |
 رود نيل |
 قلعه قا يتباى اسكندريه |
 موزه پوليس |
 اهرام سه گانه |
 قلعه صلاح الدين ايوبى |
 درب ورود قلعه صلاح الدين |
[ویرایش] پیود به بیرون
[ویرایش] منابع
- از جمله: اطلس کامل گیتاشناسی؛ لغتنامه دهخدا؛ تاریخ جنگ جهانی دوم ج ۲ (در دانشنامه رشد).
ويكى پدياى انگليسى،ويكى پدياى اسپانيايى
Wikipedia contributors, "Public holidays in Egypt," Wikipedia, The Free Encyclopedia,* http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Public_holidays_in_Egypt&oldid=191470041 (accessed March 3, 2008).
| ایستگاه‌های رادیویی مصر |
|---|
| رادیو قرآن کریم • رادیو جوانان و ورزش • رادیو خاورمیانه • رادیوی بزرگ قاهره • رادیو نجوم اف‌ام • رادیو برنامه همگانی • رادیو صدای عرب • رادیو برنامه فرهنگی • رادیو اخبار و موسیقی • رادیو برنامه موسیقی رادیو آهنگ • رادیو نایل اف‌ام• رادیو سوا • رادیو آموزش • رادیو برنامه اروپایی • رادیو بی‌بی‌سی (مصر) |
| اتحادیه کشورهای عرب |  |
|---|---|
|
اردن | امارات متحده عربی | بحرین | الجزایر | جیبوتی | تونس | سودان | سوریه | سومالی | عراق | عربستان سعودی | فلسطین | قطر | کومور | کویت | لبنان | لیبی | مراکش (وصحرای غربی) | مصر | موریتانی | یمن | عمان |
| کشورهای آفریقا | |
| آفریقای جنوبی | آفریقای مرکزی | آنگولا | الجزایر | اتیوپی | اریتره | اوگاندا | بنین | بوتسوانا | بوروندی | بورکینافاسو | تانزانیا | توگو | تونس | جیبوتی | چاد | رواندا | زامبیا | زیمبابوه | سائوتومه و پرنسیپ | ساحل عاج | سنگال | سوازیلند | سودان | سومالی | سومالی‌لند | سیرالئون | سیشل | صحرا | غنا | کامرون | کنگو | کنگو | کنیا | کومور | کیپ‌ورد | گابون | گامبیا | گینه | گینه استوایی | گینه بیسائو | لسوتو | لیبریا | لیبی | مالاوی | مالی | مراکش | مصر | موریتانی | موریس | موزامبیک | نامیبیا | نیجر | نیجریه |
متعلقات: جزایر قناری | سوتا و ملیلا | جزایر مدیرا | مایوت | ریونیون | سنت هلن و ضمائم |
|
