Egypte (land)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

جمهوريّة مصرالعربيّة Jumhūriyat Mişr al-`Arabīyah
(Details) (Details)
Basisgegevens
Officiële landstaal:	Arabisch
Hoofdstad:	Caïro
Regeringsvorm:	Republiek
Religie:	Islam 90% Christendom 10%[1]
Oppervlakte:	1.001.449 km² [2] (0,6% water)
Inwoners:	59.312.914 (1996[3]), 80.335.036 (2007[4]) (80,2/km² (2007))
Overige
Volkslied:	Bilady, Bilady, Bilady
Munteenheid:	Egyptisch pond (EGP)
UTC:	+2 (zomer: +3)
Nationale feestdag:	23 juli
Web | Code | Tel.	.eg | EGY | 20
Topografie

___	Portaal Egypte

Egypte (Arabisch: مصر, Mişr), officieel de Arabische Republiek Egypte (جمهوريّة مصر العربيّة, Jumhūriyat Mişr al-`Arabīyah; beluisteren) is een grote staat in het noordoosten van Afrika. In de Arabische wereld is Egypte vooral bekend onder de naam Misr, simpelweg een verkorting van de officiële naam.

De naam Egypte is ontstaan in het oude Griekenland. Er zijn een tweetal bekende theorieën over de oorsprong van de naam. In de loop der tijd werd de naam van een belangrijk heiligdom in Memphis, genaamd 'Hwt-ka-Ptah' gehanteerd voor het gehele gebied. Hwt-ka-Ptah betekent 'Huis van de Geest van Ptah' en werd in het Grieks vertaald in 'Αι γυ πτος' of 'Aeguptos', de naam die men (in verbasterde vorm) nog steeds hanteert. Een tweede mogelijke oorsprong van de naam komt ook uit het Grieks en zou zijn afgeleid van het Griekse Aἰγαίου ὑπτίως ("Aegaeou uptiōs"), hetgeen zoveel betekent als "onder het Egeïsche". Egypte omvat ook het Sinaïschiereiland, dat fysiek als een deel van het Aziatisch continent wordt gezien.

Inhoud 1 Geschiedenis 2 Demografie 2.1 Bevolking 2.2 Taal 2.3 Religie 3 Bestuurlijke indeling 4 Geografie 4.1 Steden 4.2 Badplaatsen 5 Bezienswaardigheden 5.1 Toerisme 6 Politiek 6.1 Politiek systeem 6.2 Verkiezingen 6.3 Politieke partijen 6.4 Huidige politieke situatie 6.5 Presidentsverkiezingen van 7 september 2005 6.6 Parlementsverkiezingen van november en december 2005 7 Economie 8 Zie ook 9 Externe links 10 Bronnen, noten en/of referenties

[bewerk] Geschiedenis

Zie Geschiedenis van Egypte voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De jaarlijkse overstromingen van de Nijl zorgden voor vruchtbare grond waarop landbouw mogelijk was en één van 's werelds grootste oude beschavingen kon floreren. Het eerste verenigde koninkrijk werd gesticht rond 3200 v.Chr. door koning Menes. Verschillende dynastieën regeerden over Egypte voor de daaropvolgende drie millennia. De laatste 'Egyptische' dynastie, de dertigste dynastie, werd in 341 v.Chr. door de Perzische Achaemeniden verslagen. Later werd Egypte door diverse buitenlandse (Griekse, Romeinse, Byzantijnse en Turkse) dynastieën geregeerd.

Het waren de islamitische Arabieren die in de zevende eeuw de islam en het Arabisch in het land introduceerden. Het land viel in eerste instantie onder het Arabische Rijk geregeerd door de Kalief, maar werd eerst min of meer zelfstandig en later overheerst door de Fatimiden, die een tegen-kalifaat stichtten. Na de kruistochten, waarbij de christelijke ridders nooit echt voet aan de grond kregen in Egypte, was het de Turkse slavenklasse van Mamelukken die een dynastie stichtten in Egypte. In 1517 veroverde het Osmaanse Rijk Egypte en vanaf toen regeerden de Mamelukken in naam van de Osmanen.

In 1798 werd het land voor een periode van negen maanden bezet door Franse expeditietroepen onder leiding van generaal Napoleon Bonaparte. Nadat de Britten onder leiding van admiraal Horatio Nelson een kustblokkade instelden, ontvluchtte Napoleon het land met achterlating van zijn leger.

In de negentiende eeuw werd Egypte een belangrijk land voor de Europese kolonialisten. Met name de aanleg (gefinancierd met Brits en Frans kapitaal) van het Suezkanaal maakte het land strategisch zeer belangrijk. De Britten waren zeer royaal met het verstrekken van leningen en spoedig zat Egypte zo diep in de schulden, dat het compleet afhankelijk was van de Britten. In 1882 namen de Britten Egypte over, maar de khedive (onderkoning) zwoer officieel zijn trouw aan de Osmaanse sultan.

In de Eerste Wereldoorlog werd Egypte een Brits protectoraat. In 1922 werd het land gedeeltelijk onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk en werd in naam geëxperimenteerd met democratie, maar achter de schermen hielden de Britten het land stevig in hun greep.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de Britten bijgestaan door ANZAC-troepen in het behouden van het strategisch gelegen land. Tegelijk werden vanuit Egypte de offensieven tegen de As-mogendheden gelanceerd, eerst in 1941 in Abessynië en in Libië (tegen de Italianen) en op Kreta (tegen de Duitsers), in 1942 tegen het Afrika-korps van Erwin Rommel dat bij het in het westen gelegen El Alamein teruggeslagen werd en in 1944 richting Griekenland en Joegoslavië. Gedurende de gehele Wereldoorlog vertrokken er konvooien van en naar Gibraltar om Malta te bevoorraden. Het Suezkanaal diende als doorvoer van troepen van en naar Brits Indië, Australië en Nieuw-Zeeland en naar de troepen die tegen de Japanners vochten.

In 1952 werd een staatsgreep gepleegd waarbij koning Farouk I werd afgezet en generaal Mohammed Naguib als president benoemd werd. In 1954 werd Gamal Abdel Nasser, de werkelijke architect van de revolutie, president. Zijn politiek van het nasserisme, een combinatie van Arabisch nationalisme en socialisme, was bijzonder populair in het land en de verdere Arabische regio.

Door Nassers nationalisatie van het Suezkanaal werd de woede van het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk gewekt. Deze landen vormden met Israël een complot, wat leidde tot de Suezcrisis van 1956.

Tussen 1958 en 1961 vormden Egypte en Syrië een unie, de Verenigde Arabische Republiek (VAR) en een confederatie met Noord-Jemen onder de naam Verenigde Arabische Staten (VAS). Zowel de VAR als de VAS viel voor eind 1961 uiteen over de kwestie van het leiderschap.

In de Zesdaagse Oorlog werd de Sinaï door Israël bezet, maar erger was nog dat de samenwerkende legers van Syrië, Jordanië en Egypte zo snel en eenvoudig door de Israëliërs verslagen werden; president Nasser trad daarop af.

Tijdens de Jom Kippoeroorlog in oktober 1973 namen Syrië en Egypte wraak, maar ook dat mislukte. In 1978 werden tussen Egypte en Israël de Camp David-akkoorden getekend, wat tot betere onderlinge betrekkingen leidde.

In 1981 werd president Anwar Sadat onder andere wegens deze toenadering door islamitische extremisten vermoord.

De toenmalige vicepresident Hosni Moebarak regeert het land sindsdien praktisch als dictator. Op 7 september 2005 vonden de eerste verkiezingen plaats waar meerdere door Moebarak uitverkoren kandidaten aan mee mochten doen. Moebarak won met 88% van de stemmen. Voor november 2005 staan parlementsverkiezingen gepland.

Zie ook: Geschiedenis van het oude Egypte en Geschiedenis van modern Egypte

[bewerk] Demografie

[bewerk] Bevolking

• Inwonersaantal: 80.335.036 (2007); dit is 80,2/km² (2007), maar de bevolking is erg geconcentreerd in de Nijlvallei; in 1900 waren er naar schatting tien miljoen Egyptenaren ^[5].
• Bevolkingsgroei: 2,2% (gemiddelde 1980-2001)
• Bevolkingsgroepen: Egyptenaren (inclusief Bedoeïenen en Berbers) 99%
• Vluchtelingen: 78.000 (eind 2002), waarvan 50.000 Palestijnen, 20.000 uit Soedan.

[bewerk] Taal

Arabisch (officiële taal), Engels, Frans (handelstalen), Arabische (Egyptisch, Soedanees e.a.), Nubische en Berbertalen

[bewerk] Religie

Islam 90% (hoofdzakelijk Soennisme), Christendom 10% (Koptisch-orthodoxe Kerk 9% en andere christelijke kerken 1%, waaronder de Koptisch-katholieke Kerk) ^[1].

[bewerk] Bestuurlijke indeling

Zie Gouvernementen van Egypte voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Egypte is ingedeeld in 27 gouvernementen, met aan het hoofd ervan een gouverneur.

[bewerk] Geografie

Het belangrijkste bewoonde deel wordt gevormd door de oevers en de delta van de rivier de Nijl. Dit gebied is zeer dichtbevolkt. Grote delen van het land behoren tot de Saharawoestijn en zijn zeer dunbevolkt, maar nemen wel maar liefst 96 % van het Egyptische land in beslag. In het westen liggen echter een aantal oases. In totaal bedraagt de oppervlakte van Egypte 1.001.449 km².

Egypte grenst in het noorden aan de Middellandse Zee, in het oosten aan de Gazastrook, Israël en de Rode Zee, in het zuiden aan Soedan en in het westen aan Libië. In het oosten van Egypte ligt het Sinaïschiereiland dat behoort tot het Aziatische continent. Dit schiereiland is door middel van de Landengte van Suez verbonden met de rest van het land.

Zie ook:

• Opper-Egypte
• Neder-Egypte

[bewerk] Steden

De hoofdstad is Caïro (القاهرة - stad 6.801.000, agglomeratie ca. 15 miljoen inwoners). Het is tevens de grootste stad van Afrika.

Andere steden: Alexandrië (3.339.100), Gizeh (2.221.900), Shubra-El-Khema (870.700), Port Said (472.300), Suez (417.500), El-Mahalla El-Kubra (395.400), Tanta (371.000), al-Mansurah (370.000), Luxor (430.000), Assioet (343.500), Assoean, Hurghada, Kom Ombo, Port Safaga, Port Said, Sharm el Sheikh, Zagazig.

[bewerk] Badplaatsen

Enkele badplaatsen in Egypte zijn:

• Hurghada
• Sharm el-Sheikh
• Dahab
• Marsa Alam

[bewerk] Bezienswaardigheden

[bewerk] Toerisme

De volgende dingen zijn de toeristische trekpleisters van Egypte:

• rondreizen op kamelen in de woestijnen
• drijven op en duiken in de Rode Zee
• tempels
• Gizeh: de 3 beroemde piramides van Gizeh vormen samen met de grote Sfinx van Gizeh één van de zeven wereldwonderen.
• Aboe Simbel: twee rotstempels zijn 1 van de meest indrukwekkende monumenten
• Aswan: in de Oudheid was dat de poort van Afrika. Nu geliefd om zijn watervallen, het fascinerende landschap, ...
• Aswandam: meest imposante bouwwerk in Egypte van de 20e eeuw
• Dendera: de tempel die gebouwd was voor de god van de liefde en de lust
• Edfu: plaats waar de grootste tempel stond
• Kom Ombo: een tempel die buiten de stad op een berg staat gewijd aan Sobek met de krokodillenkop en aan Horus met de valkenkop.
• Karnak, Thebe en Luxor: in de Vallei der Koningen de plaatsen waar de bekendste tempelcomplexen zijn met zeer mooie faraonische monumenten van koningen en edelen, waardevolle kunstwerken en inscripties.
• Memphis: de hoofdstad met de imposante sfinx en het liggende kalkstenen beeld van Ramses II.

[bewerk] Politiek

[bewerk] Politiek systeem

Het land kent een éénkamerparlement met 454 leden (444 elke 5 jaar gekozen (met een Kiesdrempel van 5%), 10 door de president benoemd) en daarnaast een raadgevend orgaan met 210 leden (140 gekozen, 70 door de president benoemd). De president werd tot 7 september 2005 elke 6 jaar door het parlement genomineerd en daarna in een referendum door het volk gekozen.

De president heeft aanzienlijke macht en hij kiest zelf de regering en de opvulling van diverse hoge posten.

• President: Hosni Moebarak (sinds 1981)
• Premier: Ahmed Nazif (sinds 9 juli 2004)
• Minister van Buitenlandse Zaken: Ahmed Maher (sinds mei 2001)

[bewerk] Verkiezingen

• Egypte kent algemeen stemrecht sinds 1956.
• De kiesleeftijd is 18 jaar.

[bewerk] Politieke partijen

• Nationaal-democratische partij (NDP) 388 zetels (van 444)(de NDP won eigenlijk maar 175 zetels, echter de overige 213 zetels gingen naar onafhankelijke kandidaten die zich na de verkiezingen meteen bij de NDP aansloten)
• Wafd-partij 7 zetels (liberaal)
• Progressieve Nationaal Unionistische Partij 6 zetels
• Overige partijen 4 zetels
• Onafhankelijken 20 zetels
• 17 zetels zijn voor parlementariërs die officieel onafhankelijk zijn, maar in nauw contact met de Moslimbroederschap staan.
• Vacant 2 zetels

Politieke partijen op basis van religie, zoals de Moslimbroederschap, zijn in Egypte verboden.

[bewerk] Huidige politieke situatie

Vanuit de andere partijen is zware kritiek op het autocratische bewind van president Moebarak. Sinds de moord op president Anwar Sadat door moslimextremisten in 1981 geldt in Egypte de noodtoestand (in 2003 opnieuw voor 3 jaar verlengd), wat onder meer inhoudt dat Moebarak naar eigen goeddunken verordeningen kan treffen. De hoop van de oppositiegroeperingen gaat nu uit naar Moebaraks zoon Gamal Moebarak, leider van het politiek secretariaat van de regerende NDP.

De mensenrechtensituatie in Egypte is precair. Weliswaar zijn in 2003 de staatszekerheidsrechtbanken, waar personen in snelrecht zonder voldoende bewijs veroordeeld werden en de dwangarbeid afgeschaft, maar er wordt nog steeds rechtgesproken door speciale militaire en noodtoestandtribunalen.

Economisch verkeert Egypte in een moeilijke positie. Na de aanslagen op toeristen in Luxor in 1997 liep het toerisme terug, en ook de Golfoorlog en het oplaaiende conflict tussen Israël en de Palestijnen deed de toeristensector geen goed. Daarnaast viel de handel met Irak in het kader van het 'olie voor voedsel'-programma van de Verenigde Naties weg.

In de buitenlandse politiek probeert Egypte zich tussen het Westen en de Arabische wereld in te houden. Bij de bevolking is deze politiek niet erg populair, zoals bleek uit grootscheepse protesten tegen de Golfoorlog. Ook de vrede met Israël is in eigen land niet populair.

[bewerk] Presidentsverkiezingen van 7 september 2005

Op 7 september 2005 werden voor het eerst presidentsverkiezingen gehouden waar meerdere - door president Moebarak goedgekeurde - kandidaten aan mee mochten doen. In totaal namen tien kandidaten deel. Winnaar werd de zittende president Moebarak met 88% van de stemmen. Andere belangrijke kandidaten waren Ayman Nour en Noman Gomaa. Een van de kandidaten was vrouw.

De president hield spreekbeurten in het hele land om zo de burgers toe te kunnen spreken.

Diverse partijen, zoals linkse oppositiegroeperingen en de islamitische Moslimbroederschap, hebben de verkiezingen geboycot.

[bewerk] Parlementsverkiezingen van november en december 2005

Verspreid over 9 en 20 november en 1 december vonden in de verschillende gouvernementele parlementsverkiezingen plaats. De Nationale Democratische Partij van president Hosni Moebarak was naar verwachting de grote winnaar. Stemmen op andere partijen werd soms door Moebarak of zijn partij onmogelijk gemaakt. Na afloop van de verkiezingen werden vele tegenstanders van onder andere de Moslimbroederschap gearresteerd.

[bewerk] Economie

• Munteenheid: Egyptisch pond (koers: 1E£=€0,14 (januari 2008))
• BNP: $99,6 miljard (2001), 1530$ per inwoner
• Groei BNP: 4,5% (gemiddelde 1990-2001)
• Export: $4,1 miljard (2001)
• Exportproducten: olieproducten, halffabricaten, voedingsmiddelen (rietsuiker, dadels)
• Exportpartners: Italië 9%, Verenigde Staten 9%, Nederland 7%, India 6%, Israël 5%, Frankrijk 4%, Spanje 4%
• Import: $12,6 miljard (2001)
• Importproducten: voedingsmiddelen, machines, consumptiegoederen, chemische producten
• Importpartners: Verenigde Staten 11%, Duitsland 8%, Saoedi-Arabië 5%, Italië 5%, China 4%, Frankrijk 4%

[bewerk] Zie ook

• Monumenten op de Werelderfgoedlijst

[bewerk] Externe links

• (en) Egypte op Wikitravel

Arabische Liga
Algerije · Bahrein · Comoren · Djibouti · Egypte · Irak · Jemen · Jordanië · Koeweit · Libanon · Libië · Marokko · Mauritanië · Oman · Palestijnse Autoriteit · Qatar · Saoedi-Arabië · Somalië · Soedan · Syrië · Tunesië · Verenigde Arabische Emiraten

Landen in Afrika

Algerije · Angola · Benin · Botswana · Burkina Faso · Burundi · Centraal-Afrikaanse Republiek · Comoren · Congo-Brazzaville · Congo-Kinshasa · Djibouti · Egypte · Equatoriaal-Guinea · Eritrea · Ethiopië · Gabon · Gambia · Ghana · Guinee · Guinee-Bissau · Ivoorkust · Kaapverdië · Kameroen · Kenia · Lesotho · Liberia · Libië · Madagaskar · Malawi · Mali · Mauritanië · Mauritius · Marokko · Mozambique · Namibië · Niger · Nigeria · Oeganda · Rwanda · Sao Tomé en Principe · Senegal · Seychellen · Sierra Leone · Somalië · Soedan · Swaziland · Tanzania · Tsjaad · Togo · Tunesië · Zambia · Zimbabwe · Zuid-Afrika Overige gebieden: Mayotte · Réunion · Sint Helena · Westelijke Sahara

Bronnen, noten en/of referenties:

^ a b CIA World Factbook: Egype, People ^ (en) Verenigde Naties 2004 ^ (en) Laatste census 19 november 1996 (via V.N.) ^ (en) Niet officiële schatting CIA Factbook 1 juli 2007(berekend door US Bureau of the Census) ^ WESP: historical demographical data