Егіпет
З Вікіпедыя.
| جمهورية مصر العربية
Арабская Рэспубліка Егіпет |
||
| герб | сцяг | |
|---|---|---|
 |
 |
|
|
дэвіз: ' |
||
| геаграфічнае месцазнаходжанне | ||
 |
||
| дата ўтварэння | ||
| дзяржаўная мова: | Арабская | |
| сталіца: | Каір | |
| прадстаўнік дзяржавы: | ||
| кіраўнік дзяржавы: | ||
| плошча: | 1,001,449 км² | |
| насельніцтва: | 74,033,000 2005 | |
| шчыльнасць насельніцтва: | 74 жых./км² | |
| грашовая адзінка: | Егіпетскі фунт | |
| часавы пояс: | ||
| гімн: | "Bilady, Bilady, Bilady" | |
| нумарныя знакі аўтамабіляў: | ET | |
| дамен у Інтэрнеце: | .eg | |
| міжнародны тэлефонны код: | +20 | |
| карта | ||
 |
||
Егіпет - краіна на паўночным усходзе Афрыкі.Мяжуе з Ізраілем, тэрыторыяй Палестыны (сектарам Газы), Суданам і Лівіяй. Па тэрыторыі Егіпта праходзіць Суэцкі канал — найкарацейшы марскі шлях з Міжземнага мора ў Індыйскі акіян.
Змест |
[правіць] Гісторыя
Асноўны артыкул: Гісторыя Егіпта
[правіць] Палітыка
[правіць] Унутраная палітыка
У аснове ўнутранай палітыкі ўрада Егіпту ляжыць курс на стварэнне шматпартыйнай дэмакратычнай сыстэмы і падтрыманне стабільнасці ў краіне. У сакавіку 2003 году парламент Егіпту падоўжыў на тры гады надзвычайнае становішча (уведзена ў 1981 годзе пасля забойства прэзідэнта Анвара Садата), разам з тым у краіне, асабліва апазіцыяй, актыўна абмяркоўваецца магчымасць яго адмены.
Шматпартыйная сыстэма ў Егіпце зацвердзілася ў 1977 годзе. У цяперашні час у краіне легальна дзейнічаюць 17 палітычных партый, першым чынам кіруючая Нацыянальна-дэмакратычная партыя (НДП) (узнікла ў 1978 годзе). Старшыня НДП — прэзідэнт М.Х.Мубарак. 7 верасня 2005 года ў Егіпце прайшлі прэзідэнцкія выбары, у выніку якіх М.Х.Мубарак быў абраны Главой дзяржавы на чарговы, ужо пяты, тэрмін (тэрмін прэзідэнцкага мандата — 6 гадоў). На парламенцкіх выбарах, якія праходзілі ў тры тура (9 і 20 лістапада, 1 снежня 2005 году), пераканаўчую перамогу атрымала кіруючая Нацыянальна-дэмакратычная партыя, набраўшы каля 70% галасоў выбарнікаў.
[правіць] Вонкавая палітыка
Егіпет з'яўляецца адным з асноўных рэгіянальных удзельнікаў дыпламатычных высілкаў, накіраваных на пераадоленне крызіснага этапу блізкаўсходняга ўрэгулявання і аднаўленне мірнага працэсу ў рэгіёне. У гэтым кантэксце Егіпет шчыльна ўзаемадзейнічае з ЗША, Расіяй і Еўрасаюзам, падкрэслівае неабходнасць актывізацыі адпаведных высілкаў усіх зацікаўленых бакоў, асабліва шчыльна і дынамічна працуе з Палестынай. Каір выступаў супраць ужывання сілавых метадаў рашэння іракскай праблемы, быў ініцыятарам правядзення шэрагу міжарабскіх нарад па гэтым пытанні.
Егіпет — член Лігі арабскіх дзяржаў (штаб-кватэра якой находзіцца ў Каіры), Афрыканскага Саюзу, Арганізацыі Ісламская канферэнцыя (АІК) і Руху недалучэння. З 1993 году Егіпет мае статут “адмысловага госця” у рамках АБСЕ. У чэрвені 2001 году падпісаў ў Люксембурзе дамову аб эканамічным партнёрстве з ЕС (уступіла ў сілу 1 чэрвеня 2004 году), удзельнічае у дыялогу НАТА побач з краінамі Паўднёвага Міжземнамор'я.
[правіць] Эканоміка
Егіпет — адна з найбольш эканамічна развітых краін Блізкага Ўсходу і Афрыкі. Прырост СУП у 2005 годзе склаў 4,9% супраць 4,1% у 2004 годзе — да 96,2 млрд. долараў ЗША. Эканамічна актыўнае насельніцтва — 22,3 млн. чалалавек. Узровень беспрацоўя, па афіцыйных дадзеных, складае 11,2% (10,7% у 2005 годзе).
У структуры СУП на вытворчыя галіны прыпадае 52% (у тым ліку сельская гаспадарка — 14%, здабываючая і пераапрацоўваючая прамысловасці — 33%, будаўніцтва — 5%), сферу фінансаў і паслугаў — 48% (у тым ліку турызм — 12%, сацыяльныя паслугі — 16%). Вага прыватнага сектару ў ВУП складае каля 75%.
Эканоміка Егіпту шмат у чым залежыць ад замежнай дапамогі, аб'ём якой склаў у 2005 годзе 3 млрд. долараў ЗША. Галоўны донар — ЗША (1,835 млрд. долараў ЗША). Назапашаны аб'ём прамых замежных інвестыцый (без нафты) — 6,3 млрд. долараў ЗША, у нафтагазавы сектар за перыяд з 1981 – 2005 гады — 16 млрд. долараў.
[правіць] Сельская гаспадарка
Плошча апрацоўваемых зямель — 4 млн. га. Кліматычныя ўмовы дазваляюць збіраць па два ураджаі на год. Прыдатныя для сельскагаспадарчай апрацоўкі землі не перавышаюць 4% тэрыторыі Эгіпту, амаль усе яны знаходзяцца ў прыватным валоданні. Уласнай вытворчасцю Эгіпет задавальняе не больш 40% патрэбнасцяў у харчаванні.
[правіць] Прамысловасць
Галоўнымі галінамі прамысловасці з'яўляюцца нафтагазаздабыўная, перапрацоўчая, харчовая, тэкстыльная, мэталургічная і некаторыя галіны машынабудавання.
Запасы нафты — каля 530 млн. т., здабыча — 29 млн. т. (32 млн. т. у 2004 годзе). Экспарт 17 млн. т. нафты і нафтапрадуктаў прынёс краіне ў 2005 годзе 5,3 млрд. долараў ЗША (у 2004 годзе — 4,2 млрд. долараў ЗША). Выведаныя запасы газу — 1,98 трлн. куб. м. (15-е месца ў свеце), здабыча ў 2005 годзе — 37 млрд. куб. м. (у 2004 годзе — 34 млрд. куб. м.).
Актыўна развіваецца турызм — у 2005 годзе Егіпет, па афіцыйных дадзеных, наведала 8,6 млн. замежных турыстаў (у 2004 годзе — 7 млн.). Гэта прынесла скарбу Егіпта 6,4 млрд. долараў ЗША (у 2004 годзе — 6 млрд.). Гасцінічны фонд — 155 тыс. нумароў.
[правіць] Фінансы
Егіпет валодае развітой банкаўскай сістэмай. У краіне функцыянуюць 43 банкі. У 2005 годзе дазволена адчыненне прамых аддзяленняў замежных банкаў з статутным капіталам не менш за 50 млн. долараў ЗША. Забяспечаная ўнутраная канвертавальнасць егіпецкага фунту, у лютым 2003 году абвешчаны яго вольны курс у дачыненні долара ЗША. Абменны курс у 2005 годзе — каля 5,75 фунтаў за долар. Узровень інфляцыі ў 2005 годзе склаў 10,2%. Дэфіцыт дзяржбюджэту — 10,2 млрд. долараў (4,7 млрд. долараў — 2004 год). Золатавалютныя рэзервы — 22 млрд. долараў ЗША (у 2004 годзе — 15 млрд.). Асноўныя крыніцы паступлення валюты ў 2005 годзе: прыбыткі ад турызму — 6,4 млрд. долараў, экспарт вуглевадароднай сыравіны — 5,3 млрд. долараў, паступленні ад Суэцкага каналу — 3,5 млрд. долараў, грашовыя пераводы егіпцянаў якія працуюць за мяжой — 3 млрд. долараў.
Аб'ём знешнегандлёвага абарачэння ў 2005 годзе дасягнуў 38 млрд. долараў, экспарт — 13,8 млрд., імпарт — 24,2 млрд., дэфіцыт — 10,4 млрд. Пакрыццё імпарту экспартам — 57%. Асноўныя знешнегандлёвыя партнёры — ЗША, Германія, Францыя, Італія. У 1995 годзе парламент Егіпту ратыфікаваў членства Егіпта ў СГА.
У дакладзе ААН па праблемах “чалавечага развіцця” за 2004 год Егіпет па зводнаму паказчыку “узроўню і якасці жыцця” застаўся на 120 месцы сярод 177 абследаваных дзяржаў, апынуўшыся ў пераліку “крытычных краін” з пункта гледжання маёмаснага расслаення грамадзтва.
[правіць] Дэмаграфія
Насельніцтва — 77,5 млн. чалавек. З іх 3 – 3,5 млн. чал. стала працуюць за мяжой. Тэмпы прыросту насельніцтва — да 2,5% у год. Этнічны склад аднастайны — 98% насельніцтва — арабы (з іх 90% — мусульмане-суніты), каля 10% — хрысціяне, пераважна копты (нашчадкі карэнных жыхароў краіны — старажытных егіпцян). Шчыльнасць у населеных раёнах — 1,5 – 2 тыс. чал. на 1 кв. км. Сталіца — Каір (каля 18 млн. чал.). Тэрыторыя — звыш 1 млн. км² (у т.л. Сынай — 130 тыс. км²). Фактычна заселена і засвоена 5,9% тэрыторыі, астатняе — пустыня.
