اردن

اردن هم نام کشور است و هم نام رود. واژه اردن به معنای پالاینده و پالایه و همچنین نام گونه‌ای ابریشم است. با وجود این ابهام معنی، از دیرباز واژه اردن رایج بوده و گاه نیز به صورت کنعان بکار رفته است. روزگاری بدان مملکت موآب، مملکت ادوم و مملکت جلعاد نیز می‌گفته اند. در دوره‌های جنگهای صلیبی بدان نام ولایت‌های مونترال، کرک و مملکت لاتینی اورشلیم نیز داده شده است.

[ویرایش] تاریخ

نوشتار اصلی: تاریخ اردن

در روزگار اخیر بواسطه استعمار بریتانیا سرنوشت آن با فلسطین توأم بوده است. بدین جهت بریتانیا سرزمین شرقی رود اردن را فرااُردن نامگذاری کرد. کشور اردن مدتی تحت‌الحمایه انگلستان بود تا آنکه مستقل و خودپا شد. حکومتی که در اردن بر سر کار آمد از خاندان شریف حسین الهاشمی بود، از این‌رو از سال ۱۳۲۸ کشور اردن به نام اردن هاشمی شناخته شد.

[ویرایش] جغرافیا

اردن کشوری است در خاورمیانه‌ که از شمال با سوریه‌، از شمال شرقی با عراق، و از شرق و جنوب با عربستان سعودی و از غرب با اسرائیل و کرانه باختری رود اردن همسایه است، که مجموع خطوط مرزی اردن با این کشورها به ۱۶۱۹ کیلومتر می‌رسد. اردن از جنوب به خلیج عقبه مماس است و از آن رو حدود ۲۶ کیلومتر نیز مرز آبی دارد. و این در میان کشورهای عربی کمترین مرز آبی به شمار می‌رود.

مساحت کشور اردن به طور عمده از صحراهای خشک و بایر تشکیل شده است. اما در قسمت‌های غربی ارتفاعاتی نیز وجود دارد. در نوار مرز غربی اردن، رود اردن جاری است که این کشور را از اسرائیل جدا می‌کند. بلندترین نقطه اردن، قله جبل رم (۱۷۳۴ متر) است و پست‌ترین نقطه آن دریای مرده (البحر المیت) است. سرزمین اردن کنونی را بخشی از گهواره تمدن بشریت دانسته‌اند.

شهرهای عمده اردن امان (پایتخت) در شمال غربی و شهرهای اربد و الزرقا در شمال هستند.

از آنجا که قسمت اعظم اردن صحراست آب و هوای آن نیز خشک و بیابانی است. این در حالی است که قسمت غربی کشور در طول دوران بارندگی سالیانه‌، (از نوامبر تا آوریل) شاهد بارش نسبی است.

[ویرایش] تقسیمات کشوری

استان‌های اردن

کشور اردن به دوازده استان (به عربی: محافظة) تقسیم می‌شود:

استان‌های اردن
اربد \| بلقاء \| جرش\| زرقاء \| عمان \| عجلون \| عقبه \| طفیلة \| کرک\| مادبا \| معان \| مفرق

[ویرایش] سیاست

شاه عبدالله دوم، رئیس حکومت اردن

[ویرایش] قانون اساسی

اردن یک کشور پادشاهی مشروطه است که قانون اساسی آن در ۸ ژانویه ۱۹۵۲ به تصویب رسیده است. قوه مجریه در اختیار پادشاه اردن و هیات وزیران وی است. شاه کلیه قانونها را امضا و تصویب می‌کند. دوسوم از هر دو مجلس مجلس ملی اردن می‌توانند رای وتو پادشاه را لغو کنند. پادشاه می‌تواند با ارائه حکم کلیه قضات را نصب و خلع کند، اصلاحیه قانون اساسی را تصویب کند، اعلام جنگ نماید و به ارتش اردن|نیروهای مسلح فرمان بدهد. تصمیمات کابینه، احکام دادگاهها و واحد پول ملی به نام وی صادر می‌شوند. هیات وزیران به ریاست نخست وزیر، توسط شاه تعیین می‌شود، او همچنین می‌تواند بنا به درخواست نخست‌وزیر هر کدام از اعضای کابینه را اخراج کند. کابینه باید در مورد موضوعات مربوط به سیاست کلی، در برابر مجلس نمایندگان اردن پاسخگو باشد و این مرجع می‌تواند با رای «عدم اعتماد» دوسوم از اعضایش، کابینه ررا مجبور به استعفا کند.

در قانون اساسی سه دسته دادگاه پیش‌بینی شده است دادگاه مدنی ، مذهبی و ویژه. اردن از نظر اجرایی به دوازده حوزه فرمانداری تقسیم می‌شود که هر یک از این حوزه‌ها توسط یک فرماندار منصوب از طرف پادشاه اداره می‌شود. آنان در کلیه ادارات دولتی و طرح‌های توسعه مناطق تحت اختیار خود، قدرت انحصاری را دارند.

نیروهای مسلح سلطنتی و اداره کل اطلاعات اردن تحت کنترل پادشاه هستند.

[ویرایش] سیستم حقوقی و قانون‌گذاری

سیستم حقوقی اردن بر مبنای شرع اسلام و قوانین فرانسه می‌باشد؛ بررسی قضایی اعمال قانونگذاری که در یک دیوان عالی ویژه صورت می‌گیرد احکام اجباری دیوان عدالت بین‌الملل را نپذیرفته است.

قوه مقننه ، در اختیار مجلس ملی که از دو مجلس مقننه تشکیل شده قرار دارد. مجلس نمایندگان از ۱۱۰ عضو تشکیل شده که در رای‌گیری همگانی و بر اساس سیستم انتخاباتی یک نفر یک رای برای یک دوره ۴ ساله انتخاب شده‌اند که پادشاه می‌تواند آنرا منحل نماید. در این مجلس، ۹ کرسی به مسیحیان، ۶ کرسی به زنان و ۳ کرسی برای سرکیسی ها و چچنی ها در نظر گرفته شده است. مجلس ۴۰ نفری سنا برای یک دوره ۸ ساله توسط پادشاه منصوب می‌شود.

[ویرایش] پادشاه اردن و رویدادهای سیاسی

پس از استقلال اردن از بریتانیا، شاه عبدالله اول بر این کشور حکمرانی می‌کرد. پس از ترور شاه عبدالله اول در سال ۱۹۵۱، پسرش طلال اردن برای دوره‌ای کوتاه پادشاه شد. بزرگ‌ترین موفقیت شاه طلال قانون اساسی اردن بود. وی در سال ۱۹۵۲ به دلیل بیماری ذهنی از سلطنت برکنار شد. در آن زمان پسرش حسین اردن|حسین، برای پادشاه شدن بسیار جوان بود و بنابر این یک کمیته ویژه اردن را اداره می‌کرد.

پس از اینکه حسین به سن ۱۸ سالگی رسید از سال ۱۹۵۳ تا ۱۹۹۹ بر اردن حکومت کرد و در این مدت بر بسیاری از چالش‌های سلطنتش از جمله جلب وفاداری ارتش و تبدیل شدن به نماد وحدت و ثبات هم برای بادیه‌نشینان و هم برای جوامع فلسطینی اردن، فائق آمد. در سال ۱۹۹۱، شاه حسین به حکومت نظامی پایان داد و به در سال ۱۹۹۲،به قانونی سازی حزب سیاسی اقدام کرد.در سالهای ۱۹۸۹ و ۱۹۹۳، انتخابات پارلمانی آزاد و منصفانه در اردن برگزار شد. ایجاد تغییرات بحث‌برانگیز در قانون انتخابات باعث شد اسلام گرایان انتخابات سال ۱۹۹۷ را تحریم کنند.

شاه عبدالله دوم پس از فوت پدرش در فوریه ۱۹۹۹ جانشین وی شد. عبدالله به سرعت به تایید مجدد پیمان صلح اردن-اسرائیل با اسرائیل و تقویت روابط اردن با ایالات متحده آمریکا پرداخت. عبدالله در اولین سال حکومتش ایجاد اصلاحات اقتصادی را در دستور کار خود قرار داد.

تداوم مشکلات ساختاری اقتصاد اردن، جمعیت روبه رشد و بازتر شدن فضای سیاسی، باعث شده است احزاب سیاسی مختلفی در این کشور تشکیل شوند. پارلمان اردن که به سمت استقلال بیشتر پیش می‌رود، به تحقیق و تفحص در مورد فساد مالی چندین تن از مقامات حکومتی پرداخته و به کانونی تبدیل شده است که در آن دیدگاههای مختلف سیاسی از جمله دیدگاههای سیاسی اسلامگرایان به صراحت بیان می‌شود. در عین حال که شاه عبدالله همچنان قدرت مطلقه را در اردن در اختیار دارد، پارلمان نیز در این کشور نقش مهمی ایفا می‌کند.

[ویرایش] فرهنگ

آموزش:

	دانشگاه‌های دولتی اردن
دانشگاه هاشمی \| دانشگاه آلمانی اردنی \| دانشگاه اردنی \| دانشگاه آل البیت \| دانشگاه مؤته \| دانشگاه کاربردی بَلقاء \| دانشگاه یرموک \| دانشگاه حسین بن طلال\| دانشگاه فنی طَفیله \| دانشگاه علوم و فناوری اردن

[ویرایش] اماکن تاریخی ودیدنی

البتراء
آرامگاه جعفر پسر ابی طالب
آرامگاه زید پسر حارثه
آرامگاه عبدالله پسر رواحه
آرامگاه سعد پسر ابی وقاص
آرامگاه ابو عبیده عامر جراح
آرامگاه شرحبیل پسر حسنه
آرامگاه معاذ پسر جبل
آرامگاه ضرار پسر ازور
مقام پیغمبر ایوب
مقام پیغمبر شعیب
مقام پیغمبر یوشع بن نون
مقام پیغمبر هارون
غار اصحاب کهف
آثار جرش

[ویرایش] برگرفته از

خیراندیش، رسول - شایان، سیاوش: ریشه یابی نام و پرچم کشورها، تهران ۱۳۷۰.
بخش سیاست: ترجمه‌ای از پروژه ترجمه از ویکی پدیای انگلیسی.

اتحادیه کشورهای عرب
اردن \| امارات متحده عربی \| بحرین \| الجزایر \| جیبوتی \| تونس \| سودان \| سوریه \| سومالی \| عراق \| عربستان سعودی \| فلسطین \| قطر \| کومور \| کویت \| لبنان \| لیبی \| مراکش (وصحرای غربی) \| مصر \| موریتانی \| یمن \| عمان