Mieczysław Boruta-Spiechowicz

Z Wikipedii

Mieczysław Boruta-Spiechowicz
Kopa, Morawski
Życie	generał brygady
Data urodzenia	20 lutego 1894 Rzeszów
Data śmierci	13 października 1985 Zakopane
Kariera
W służbie od	1914
Pełniona funkcja	d-ca GO Bielsko, d-ca I KPanc-Mot
Główne wojny i bitwy	wojna obronna 1939r., I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka, wojna polsko-ukraińska
Odznaczenia

Mieczysław Ludwik Boruta-Spiechowicz ps. "Kopa", "Morawski" (ur. 20 lutego 1894 r. w Rzeszowie, zm. 13 października 1985 r. w Zakopanem) – generał brygady Wojska Polskiego.

Spis treści 1 Młodość i I wojna światowa 2 Walki z Ukraińcami i wojna polsko-bolszewicka 1919/1920 r. 3 Okres międzywojenny 4 Wojna obronna 1939 r. 5 Niewola sowiecka 6 Armia Polska w ZSRR i Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie 7 Okres powojenny 8 Odznaczenia 9 Awanse 10 Bibliografia 11 Zobacz też 12 Przypisy

[edytuj] Młodość i I wojna światowa

Uczęszczał do gimnazjum realno-filozoficznego im. Michała Kreczmara w Warszawie. Od wczesnej młodości związał się z polskim ruchem skautowym, najpierw był członkiem drużyny im. Romualda Traugutta, a potem instruktorem skautowym w Warszawie. Aby uniknąć powołania do służby w armii austro-węgierskiej, w 1913 r. wyjechał na studia do Akademii Handlowej w Antwerpii w Belgii. Tam wstąpił do Związku Strzeleckiego i ukończył kurs podoficerski. Po wybuchu I wojny światowej, przedostał się do Krakowa i wstąpił w szeregi Drużyn Strzeleckich. W sierpniu 1914 r. wstąpił do Legionów Polskich. Służył w 1 kompanii 1 batalionu w 2 Pułku Piechoty II Brygady jako dowódca kolejno plutonu i kompanii. Następnie został zastępcą dowódcy 1 batalionu w 4 Pułku Piechoty. Został ranny w bitwie pod Rarańczą w czerwcu 1915 r. Od marca 1918 r. walczył w II Korpusie Polskim w Rosji. Po bitwie pod Kaniowem z Niemcami 11 maja 1918 r. i rozbrojeniu Korpusu, dostał się do niewoli niemieckiej, z której wkrótce zbiegł. Następnie działał w Polskiej Organizacji Wojskowej na terenie Ukrainy.

[edytuj] Walki z Ukraińcami i wojna polsko-bolszewicka 1919/1920 r.

Od listopada 1918 r. służył w odrodzonym Wojsku Polskim. Do stycznia 1919 r. brał udział w obronie Lwowa jako dowódca odcinka, II Grupy Operacyjnej, a następnie Pułku Strzelców Lwowskich. Podlegały mu trzy odcinki obrony miasta: IV zwany Dworzec Główny, V zwany Szkołą Sienkiewicza i VI zwany "Podzamcze". Następnie został skierowany do Francji, gdzie pełnił obowiązki dowódcy 1 Pułku Strzelców Polskich, a potem 3 Pułku Strzelców Polskich w Armii Polskiej we Francji gen. Józefa Hallera. Po powrocie do kraju, w kwietniu 1919 r. został skierowany na front do walki z bolszewikami. Był przejściowo dowódcą batalionu, zastępcą dowódcy, a od października 1919 r. dowódcą 19 Pułku Strzelców Podhalańskich, przemianowanego później na 4 Pułk Strzelców Podhalańskich. Za udział w bitwie pod Grannem otrzymał order Virtuti Militari V klasy.

[edytuj] Okres międzywojenny

W styczniu 1921, po zakończeniu wojny z bolszewikami skierowany został na II Kurs Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego. We wrześniu tego roku, po ukończeniu szkoły i uzyskaniu tytułu oficera Sztabu Generalnego objął stanowisko szefa sztabu 8 Dywizji Piechoty w Modlinie. W listopadzie 1922 wyznaczony został na stanowisko dowódcy 32 Pułku Piechoty w Modlinie. W październiku 1924 przeniesiony został do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu na stanowisko zastępcy szefa Sztabu. Stanowisko to zajmował do maja następnego roku przy czym z dniem 14 lutego 1925 "odkomenderowany" został do Inspektoratu Armii Nr II. ^[1] W maju 1925 objął dowóddztwo 71 Pułku Piechoty w Zambrowie. Na czele pułku wziął udział w wypadkach majowych 1926. W sierpniu 1926 powołany został do Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych i wyznaczony I oficerem Sztabu Inspektora Armii gen. Rydza-Śmigłego, a następnie gen. Orlicz-Dreszera. W grudniu 1928 przeniesiony został do Baranowicz na dowódcę piechoty dywizyjnej 20 Dywizji Piechoty. W 1934 został dowódcą 22 Dywizji Piechoty Górskiej w Przemyślu. W marcu 1939 powierzono mu dowództwo Grupy Operacyjnej "Bielsko" w składzie Armii "Kraków" gen. Antoniego Szyllinga. 16 marca 1939 dowodził oddziałami polskimi, które na nowej granicy polsko-węgierskiej, na Przełęczy Tucholskiej, witały armię węgierską.

W okresie międzywojennym M. Boruta-Spiechowicz dał się także poznać jako teoretyk i publicysta wojskowy. Jego artykuły ogłaszane na łamach miesięcznika "Przegląd Piechoty" stanowiły materiał szkoleniowy dla młodszej kadry oficerskiej, były również przyczynkiem do rozważań i dyskusji nad ulepszaniem metod szkolenia w piechocie. Do jego ciekawszych publikacji zaliczyć można:

• Ujednostajnienie metody szkolenia podoficerów w oddziałach (w:) "Przegląd Piechoty", nr 11/1932,
• Wspomnienia dowódcy 11 kompanii 2 Pułku Piechoty Legionów (w:) w "Przegląd Piechoty", nr 2/1937.

[edytuj] Wojna obronna 1939 r.

Podczas wojny obronnej 1939 r. dowodził Grupą Operacyjną "Bielsko" (od 3 września przemianowaną na GO "Boruta") w składzie: 6 Dywizja Piechoty, 21 Dywizja Piechoty Górskiej, 1 Brygada Górska, Batalion ON "Bielsko", Batalion ON "Zakopane" i Batalion ON "Żywiec". 2 września gen. M. Borucie-Spiechowiczowi podporządkowano także 10 Brygadę Kawalerii, dowodzoną przez płk. Stanisława Maczka. GO otrzymała zadanie osłony kierunku na Kraków od południowego zachodu. Oddziały gen. M. Boruty-Spiechowicza miały opóźniać i rozpoznać siły nieprzyjaciela działające na tym obszarze. W pierwszym dniu wojny siły GO powstrzymały niemieckie natarcie. 2 września 6 DP poniosła duże straty pod Pszczyną w walce z niemiecką 5 Dywizją Pancerną. 3 września GO wydatnie opóźniła marsz Niemców na Wieliczkę i Dunajec. Następnie w dniach 7-8 września toczyła ciężkie walki o przeprawy na Dunajcu. Po poważnych zmaganiach z przeważającymi siłami nieprzyjaciela i próbach zorganizowania obrony nad Sanem oddziały gen. M. Boruty-Spiechowicza wycofały się za Tanew, a w dniach 17-20 września uczestniczyły w walkach o przerwanie niemieckiego okrążenia w rejonie Tomaszowa Lubelskiego. Patrz: bitwa pod Tomaszowem Lubelskim. W czasie tych walk oddziały polskie zostały rozbite. Generał M. Boruta-Spiechowicz na czele jednego z oddziałów usiłował przebić się w kierunku Lwowa, pozostałe rozbite oddziały 20 września skapitulowały.

Zadanie, jakie powierzono gen. M. Borucie-Spiechowiczowi, było wyjątkowe. Długotrwałe walki odwrotowe przekraczały ludzkie siły fizyczne i psychiczne. Jak wspominał gen. Józef Kuropieska, momenty depresji przeżywał sam gen. M. Boruta-Spiechowicz. Po przełamaniu linii Dunajca przez wojska niemieckie, uznał, że wszystko stracone i postanowił odesłać sztab GO do Przemyśla, a sam przedzierać się do odciętych oddziałów, aby walczyć z nimi do końca, w tej - jak mu się wydawało - beznadziejnej sytuacji. Wielu historyków zarzuca gen. M. Borucie-Spiechowiczowi popełnienie poważnych błędów, szczególnie w ostatniej fazie kampanii, tzn. zbieranie oddziałów za Sanem i skierowanie się na Bełżec i Narol (18 września), wreszcie zbytni pośpiech, który przyczynił się do rozbicia najpierw 21 DP, a w końcu całej GO.

[edytuj] Niewola sowiecka

Udało mu się jednak przedostać się do Lwowa, gdzie był jednym z organizatorów konspiracji antysowieckiej. Został zastępcą gen. Mariana Żegoty-Januszajtisa, który stanął na czele Polskiej Organizacji Walki o Wolność. 12 grudnia 1939 r. opuścił miasto z zamiarem przedostania się do Francji, ale w nocy z 13 na 14 grudnia został aresztowany przez NKWD we wsi Sitno koło Nadwórnej. Więziony był w Stanisławowie, a następnie na Łubiance w Moskwie.

[edytuj] Armia Polska w ZSRR i Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie

Po zawarciu układu Sikorski-Majski, w sierpniu 1941 r. został zwolniony z więzienia. Na wniosek gen. Władysława Andersa, dowódcy Armii Polskiej w ZSRR, został przez Naczelnego Wodza mianowany dowódcą 5 Wileńskiej Dywizji Piechoty. Od marca 1942 r. do lutego 1943 r. był dowódcą wojsk ewakuowanych do Iranu. Następnie został przeniesiony do Londynu, a następnie do Szkocji, gdzie do lipca 1945 r. pełnił funkcję dowódcy I Korpusu Pancerno-Motorowego. Od lipca do grudnia 1945 r. znajdował się w dyspozycji Ministerstwa Obrony Narodowej Polskiego Rządu na Uchodźstwie.

[edytuj] Okres powojenny

W grudniu 1945 r. powrócił do Polski. Do lipca 1946 r. pełnił funkcję zastępcy szefa Departamentu Piechoty i Kawalerii w Ministerstwie Obrony Narodowej. Na skutek konfliktu z gen. Karolem Świerczewskim został przeniesiony do rezerwy, a następnie w stan spoczynku. Do 1964 r. prowadził gospodarstwo rolne w Skolwinie (północna część Szczecina). Przez pewien czas sprawował tam urząd sołtysa. Od 1958 r. zaangażował się w działalność Związku Inwalidów Wojennych, był wiceprezesem i prezesem okręgu szczecińskiego, ale odszedł z niego po roku z powodu partyjnej ingerencji. Równie krótko był radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie, złożył mandat protestując przeciw oczernianiu przedwojennego korpusu oficerskiego w lokalnej prasie.W 1964 r. zamieszkał w Zakopanem, gdzie prowadził głównie działalność kombatancką. Zajmował się sprawami bytowymi swoich byłych żołnierzy, odznaczeniami oraz opieką nad grobami żołnierskimi i pomnikami ku czci poległych. Bardzo mocno zaangażował się także wraz z gen. Romanem Abrahamem w akcję protestacyjną przeciwko sowieckiej dewastacji Cmentarza Orląt we Lwowie. Cieszył się ogromnym szacunkiem w środowiskach kombatanckich, był również członkiem Senioratu Wojska Polskiego, czyli nieformalnej rady najstarszych rangą i dowodzeniem oficerów II Rzeczypospolitej. W proteście przeciw odznaczeniu przez władze PRL sowieckiego przywódcy Leonida Breżniewa orderem Virtuti Militari I klasy zorganizował w 1976 r. uroczystość złożenia na Jasnej Górze orderów Virtuti Militari przez żyjących jeszcze przedwojennych dowódców wojskowych. Jako jeden z pierwszych poparł swoim podpisem słynny List 14 (lub inaczej List 18) z 14 stycznia 1976 r., sprzeciwiający się wpisaniu do Konstytucji PRL zapisu o nienaruszalności więzi ze Związkiem Sowieckim. Jednocześnie związał się z opozycją demokratyczną. W 1977 r. był jednym z założycieli ROPCiO i podpisał tekst jego apelu Do społeczeństwa polskiego, ogłoszonego oficjalnie 26 marca 1977 r. Należał do utworzonej w grudniu 1978 r. Rady Sygnatariuszy ROPCiO, a kiedy 10 lutego 1979 r. zawiązano Komitet Porozumienia na rzecz Samostanowienia Narodu, wśród 28 osób podpisujących deklarację Komitetu na czołowym miejscu widniało też jego nazwisko. 27 września 1981 r. wziął udział w drugiej turze I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ "Solidarność". Zmarł 13 października 1985 r. w Zakopanem i został pochowany w kwaterze legionowej.

27 maja 2002 r. Rada Miasta Szczecina podjęła uchwałę o wyrażeniu zgody na wzniesienie pomnika upamiętniającego gen. M. Borutę-Spiechowicza. Został on odsłonięty 17 września 2005 r., przy ulicy Inwalidzkiej 15, w obrębie terenu przykościelnego, należącego do parafii rzymskokatolickiej pod wezwaniem Chrystusa Króla.

[edytuj] Odznaczenia

Był odznaczony m.in.:

• Orderem Vituti Militari klasy V,
• Krzyż Niepodległości z Mieczami,
• 7-krotnie Krzyżem Walecznych,
• Orderem Polonia Restituta klasy IV,
• Złotym Krzyżem Zasługi.

[edytuj] Awanse

• chorąży – 1915 r.
• podporucznik – 1916 r.
• kapitan – 1918 r.
• podpułkownik – 1919 r.
• pułkownik – 1924 r.
• generał brygady – 1936 r.

[edytuj] Bibliografia

• Tadeusz Krawczak. Pro fide et patria: generał Mieczysław Boruta-Spiechowicz. Szczecin: "Pogranicze". 2004 ISBN 83-89341-15-8

[edytuj] Zobacz też

• generałowie polscy
• wojna obronna 1939 r.
• Obrona Lwowa
• Karol Baczyński
• Lwów
• Orlęta lwowskie

Przypisy