Kosovo

Saka Wikipédia, Ènsiklopédhi Bébas ing basa Jawa / Saking Wikipédia, Bauwarna Mardika mawi basa Jawi

Republika e Kosovës
Република Косово
Republika Kosovo

Republik Kosovo

(Gendéra) (Lambang)
Motto:
Lagu kabangsan:
Ibu kutha	Priština 42°40′N, 21°10′E {{{capitals_coordinates}}}
Kutha paling gedhé
Basa resmi	Basa Albania, Serbia
Wangun pamaréntah Presidhèn Perdhana Mentri Ketua Parlemèn	Republik Parlemèntèr Fatmir Sejdiu (LDK) Hashim Thaçi (PDK) Jakup Krasniqi
Kamardikan Dinyatakaké Diakoni (déning 17 negara)	saka Serbia 17 Februari 2008 18 Februari 2008[1][2][3]
Amba  - Total  - Banyu (%)	10,887 km² ([[List of countries by area|]]) n/a
Populasi  - 2005 est.  - [[As of |]] census  - Kapadhetan	2.2 yuta (-) 220/km² (-)
GDP (PPP)  - Total  - Per kapita	[[As of {{{GDP_PPP_year}}}|{{{GDP_PPP_year}}}]] estimate {{{GDP_PPP}}} ({{{GDP_PPP_rank}}}) {{{GDP_PPP_per_capita}}} ({{{GDP_PPP_per_capita_rank}}})
Valuta	Euro (€)2 (EUR)
Zona wektu  - Musim panas (Pangiritan wektu awan (DST))	CET (UTC+1) CEST (UTC+2)
Internet TLD	durung ana
Kodhe tèlpon	+{{{calling_code}}}
{{{footnotes}}}

Kosovo (basa Albania: Kosova utawa Kosovë, basa Serbia: Косово, alihaksara: Kosovo) kuwi sawijining wilayah kang dumunung ing Eropah sisih kidul-wétan. Kosovo wewatesan karo negara Serbia ing sisih lor, Montenegro ing sisih kulon, sarta Albania lan Makedonia ing sisih kidul. Sadurungé, Kosovo minangka sawijining provinsi otonom ing negara Serbia, ing sangisoré administrasi PBB, nanging nalika tanggal 17 Februari 2008 Kosovo ndhéklarasèkaké kamardikan sacara sapihak.^[4] Déklarasi iki ora disarujuki déning Serbia, nanging didhukung déning negara-negara Kulon. Ibukota Kosovo yakuwi kutha Priština. Kamardikan Kosovo wis diakoni sacara resmi déning sawetara negara-negara, ing antarané yakuwi Albania, Amérika Sarékat, Britania Raya, Prancis, lan Turki. Negara kang nulak kamardikan Kosovo antara liya Republik Rakyat Cina, Rusia, lan Serbia. Indonesia durung ngakoni kamardikané. Departemen Luar Negeri Indonesia nyatakaké yèn Indonesia kudu ati-ati ngakoni kamardikan Kosovo.^[5]

Kosovo dadi papan pasulayan wilayah kang isih lumaku antara pamaréntah Serbia lan pedunungé kang mayoritas dumadi saka etnis Albania. Wektu madegé negara Yugoslavia, Kosovo dadi provinsi Serbia kanthi status Daerah Otonomi Khusus. Nanging wiwit Perang Kosovo wis ana ing sangisoré pangawasan PBB minangka sawijining tlatah protektorat.

Bab lan Paragraf 1 Sajarah 1.1 Jaman kuna 1.2 Perang Balkan 2 Proklamasi Kamardikan, 2008 3 Demografi 4 Pamérangan administrasi 4.1 Munisipalitas 5 Kutha 6 Catatan lan referensi 7 Delengen uga 8 Pranala njaba

[sunting] Sajarah

[sunting] Jaman kuna

Kosova dikenal ing jaman kuna minangka Dardania^[6] (saka tembung basa Albania dardhë = pear; tegesé Lemah Pear) tumraping suku Illyrian Dardani.^{[7][8][9][10][11][12]} Sumber sajarah nyebutaké sawijining Krajaan Dardania ing abad ka- 4 SM, déné sajarawan Yunani lan Romawi mratélakaké yèn wong kana sregeb, ramah lan duwé kabudayan luhur.^[13] Raja-raja kang wigati yakuwi Longarus, Monunius, lan Bato, kang sering nganakaké paperangan nglawan Macedon lan sering olèh kamenangan.^[14] Ana uga cathetan perang karo bangsa Celt. Dardania kuwi misuwur bab sumber tambang emas, lan tulisan kuna nyebutaké yèn Dardani minangka tlatah kang ngasilaké watu aji (permata). Kutha gedhé ing jaman semana kalebu Damastion, Naissus (Nis), Scupi (Skopje), lan Ulpiana.^[15]

Dardania dikuwasani déning Romawi ing abad ka-1 SM. lan nyumbang Kakaisaran Romawi kanthi sawetara kaisar kang misuwur, kalebu Konstantin kang Agung. Agama Kristen wiwit nyebar nalika Niketas Dardani, nyiptakaké buku kidung pujian Kristen kang wiwitan.

Ottoman wiwit nguwasani Kosovo awit sumber mineral kang akèh banget ing Kosovo bisa dadi asèt kang wigati tumrap kakaisaran Ottoman. Kakuwasan Ottoman nggawa jaman anyar. Kanthi werna-werna tekanan kayadéné diskriminasi pajek tumrap panganut agama Katulik Roma, sawetara status Greja Ortodok dilindhungi déning Karajaan Ottoman, banjur nuwuhaké konvèrsi gedhèn-gedhènan déning Kristen Albania pada mlebu Islam.

[sunting] Perang Balkan

Ing taun 1912, jroning Perang Balkan, tlatah Kosovo dikuwasani déning Krajaan Serbia, sawetara kuwi tlatah Metohija (basa Albania: Lembah Dukagjini) dikuwasani déning Krajaan Montenegro. Banjur kadadéyan èksodhus para pedunung Albania. Bab iki dipratélakaké déning Leon Trotsky, sawijining wartawan saka koran Pravda wektu jaman semana. Panguwasa Serbia banjur ngrencanakaké bakal nganakaké rekolonisasi tumrap Kosovo.^[16] Akèh kulawarga Serbia kang pindhanh menyang tlatah Kosovo, kanggo nyiptakaké kaseimbangan demografi antara pedunung Albania lan Serbia. Akèh pedunung Albania ngungsi menyang tkatah pagunungan lan omah-omah wong Albania lan Turki dirusak. Parebutan manèh tlatah Kosovo dianggep dadi panyebab Perang Kosovo taun 1389. Jroning Konperènsi para Duta ing London taun 1912 kang dipimpin déning Sir Edward Grey, mentri jaban rangkah Inggris, Krajaan Serbia lan Montenegro disarujuki duwèni kadhaulatan ing Kosovo.^[rujukan?]

[sunting] Proklamasi Kamardikan, 2008

Tanggal 17 Februari 2008 Kosovo nyatakaké kamardikan saka Serbia. Kosovo wis nempuh dalan kang rupak kanggo nggayuh kamardikané. Usaha pisanan ing taun 1990 gagal awit diserbu déning Serbia. Tarung kang ora imbang antara Serbia karo gerilyawan Kosovo utawa KLA iki mujudaké anané tragedi pembantaian lan pangungsèn gedhèn-gedhènan. NATO kang dipimpin déning Amérika Sarékat ngusir Serbia kanthi serangan udhara jroning 78 dina. Kosovo banjur direksa déning PBB lan NATO. Usaha kamardikan Kosovo sing pungkasan iki olèh dhukungan saka mèh saprotelon negara-negara Uni Eropa lan Amérika Sarékat. Déné negara kang nulak yakuwi Serbia lan Rusia.^[17]

[sunting] Demografi

Miturut survé Kosovo in Figures 2005 saka Kantor Statistik Kosovo,^[18][19][20] Gunngé pedunung Kosovo watara 1.9 lan 2.2 yuta, dumadi saka etnik:

• 92% Albania
• 4% Serbia
• 2% Bosniak lan Gorani
• 1% Roma
• 1% Turki

Islam minangka agama kang mayoritas, dianut déning mayoritas pedunung ing komunitas etnik Albania, Bosniak, Gorani, lan Turki, lan sawetara wong ing komunitas Roma/Ashkali/Mesir, senajan agama ora pati dadi faktor wigati ing masyarakat. Retorika agama uga ora dadi wacana masyarakat ing komunitas Muslim, mesjid-mesjid ora pati ramé, lan busana lan budaya muslim uga ora pati kawistara. Pedunung Serbia, watara 100,000 nganti 120,000 jiwa, umumé nganut agama Kristen Ortodhok Serbia.

[sunting] Pamérangan administrasi

Sacara administrasi, Kosovo dumadi saka pitung distrik, yakuwi: Distrik Đakovica, Distrik Gnjilane, Distrik Kosovska Mitrovica , Distrik Peć , Distrik Priština , Distrik Prizren lan Distrik Uroševac .

[sunting] Munisipalitas

Kosovo uga dipérang dadi 30 munisipalitas (satingkat Kotamadya):

Munisipalitas (Albanian: komuna, Serbian: opština / општина) minangka dhasar pamérangan administratif Kosovo Jeneng kapisan ing basa Albania lan kapindho ing basa Serbia
Peta Kosovo	01. Deçan / Dečani	11. Leposaviq / Leposavić	21. Prizren
	02. Dragash / Dragaš	12. Lipjan / Lipljan	22. Skënderaj / Srbica
	03. Gjakovë / Đakovica	13. Malishevë / Mališevo	23. Shtërpcë / Štrpce
	04. Gllogovc / Glogovac	14. Mitrovicë / Kosovska Mitrovica	24. Shtime / Štimlje
	05. Gjilan / Gnjilane	15. Novobërdë / Novo Brdo	25. Suharekë / Suva Reka
	06. Istog / Istok	16. Obiliq / Obilić	26. Ferizaj / Uroševac
	07. Kaçanik / Kačanik	17. Rahovec / Orahovac	27. Viti / Vitina
	08. Kamenicë / Kosovska Kamenica	18. Pejë / Peć	28. Vushtrri / Vučitrn
	09. Klinë / Klina	19. Podujevë / Podujevo	29. Zubin Potok
	10. Fushë Kosovë / Kosovo Polje	20. Prishtinë / Priština	30. Zveçan / Zvečan
Source: OSCE - UNMIK Regulation 2000/43: Albanian, Serbian PDF

Kosovo Lor ngukuhi pamaréntahan dhéwé, infrastruktur lan institusi déning etnik Serbia (kang dominan) ing Distrik Mitrovica, yakuwi ing MUnisipal Leposavic, Zvecan lan Zubin Potok lan pérangan lor saka Kosovska Mitrovica.

[sunting] Kutha

Daftar kutha gedhé ing Kosovo (kanthi data populasi tanggal 31-2-2003):^[21]

• Pristina : 165,844
• Prizren : 107,614
• Ferizaj (Uroševac) : 71,758
• Mitrovica : 68,929
• Gjakova (Ðakovica) : 68,645
• Peja (Peć) : 68,551
• Gjilani : 55,781
• Vushtrri (Vučitrn) : 39,642
• Podujeva : 37,203

[sunting] Catatan lan referensi

[sunting] Delengen uga

• Daftar negara
• Serbia
• Montenegro
• Perang
• Misi Damai PBB

[sunting] Pranala njaba

• New Kosova Report - Kosovo News and Views Portal
• the official webportal of Tourism in Kosovo

Temokna informasi luwih akèh ing Kosovo kanthi nggolèki ing proyèk kagandhèng Wikipedia
	Dictionary definitions saka Wiktionary
	Textbooks saka Wikibooks
	Quotations saka Wikiquote
	Source texts saka Wikisource
	Images and media saka Commons
	News stories saka Wikinews
	Learning resources saka Wikiversity

• Wikimedia Atlas of Kosovo
• United Nations Interim Administration in Kosovo
• The Government of Kosovo
• Serbian Government for Kosovo and Metohija
• Visit Kosovo - Tourism Website

Negara-negara ing Eropah
Albania | Andorra | Armenia2 | Austria | Azerbaijan1 | Belarus | Belgia | Bosnia-Herzegovina | Britania Raya | Bulgaria | Ceko | Denmark | Estonia | Finlandia | Georgia1 | Hongaria | Irlandia | Islandia | Italia | Jerman | Kazakhstan1 | Kosovo | Kroasia | Latvia | Liechtenstein | Lituania | Luksemburg | Malta | Moldavia | Monako | Montenegro | Norwegia | Prancis | Polandia | Portugal | Republik Makedonia | Rumania | Rusia1 | San Marino | Serbia | Siprus2 | Slovenia | Slowakia | Spanyol | Swedia | Swiss | Turki1 | Ukraina | Vatikan | Walanda | Yunani
Jajahan lan liyané: Akrotiri lan Dhekelia | Kapuloan Faroe | Gibraltar | Guernsey | Jan Mayen | Jersey | Pulo Man | Svalbard
Negara sing ora diakoni: Abkhazia | Nagorno Karabakh | Ossetia Kidul | Siprus Lor | Transnistria
1 Sabagéan ing Asia. 2 Ing Asia kabèh wilayahé nanging kalebu Eropah amerga alesan sejarah.

Artikel prakawis geografi puniki setunggaling tulisan rintisan. Panjenengan saged mbiyantu Wikipedia ngembangaken.